מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ערשטע וועלט-מלחמה"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ"
ק (החלפת טקסט – "באשעפטיקט" ב־"באשעפטיגט") |
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
די '''ערשטע וועלט־מלחמה''', אדער דער '''ערשטער וועלט קריג''', איז געווען א גלאבאלע מלחמה וואס האט אויסגעפלאצט אין [[אייראפע]] אין חודש [[אב]] [[ה'תרע"ד]] ביז [[ה' כסלו]] [[ה'תרע"ט]] ; 28סטן יולי 1914 - 11טן נאוועמבער 1918. די [[מלחמה]] האט זיך אנטוויקלט צו א וועלט קריג וואס האבן זיך מיטגעטייליגט 135 [[פאלק|פעלקער]] פון האלבן [[גלאבוס]] פון פינף [[קאנטינענט]]ן. | די '''ערשטע וועלט־מלחמה''', אדער דער '''ערשטער וועלט קריג''', איז געווען א גלאבאלע מלחמה וואס האט אויסגעפלאצט אין [[אייראפע]] אין חודש [[אב]] [[ה'תרע"ד]] ביז [[ה' כסלו]] [[ה'תרע"ט]] ; 28סטן יולי 1914 - 11טן נאוועמבער 1918. די [[מלחמה]] האט זיך אנטוויקלט צו א וועלט קריג וואס האבן זיך מיטגעטייליגט 135 [[פאלק|פעלקער]] פון האלבן [[גלאבוס]] פון פינף [[קאנטינענט]]ן. | ||
דער קריג האט פארענדערט די | דער קריג האט פארענדערט די גרעניצן אין אייראפע. און האט צוגעבריינגט צו מער ווי 16 מיליאן געהרג'עטע, 40% פון זיי ציווילע בירגער, און 20 מיליאן פארווונדעטע. | ||
די ערשטע סיבה פאר'ן קריג איז געווען דער מארד פון ארכהערצאג פראנץ פערדינאנד אין [[סאראייע]] דורך א סערבישער בירגער. | די ערשטע סיבה פאר'ן קריג איז געווען דער מארד פון ארכהערצאג פראנץ פערדינאנד אין [[סאראייע]] דורך א סערבישער בירגער. | ||
| שורה 43: | שורה 43: | ||
== דער מזרחדיקער פראנט == | == דער מזרחדיקער פראנט == | ||
דייטשלאנד האט אטאקירט [[רוסלאנד]] טראכטנדיק אז די גרויסע רוסישע מיליטער וועט נישט קענען מאביליזירן ביז זעקס וואכן. למעשה האבן די רוסן זיך מאביליזירט אין צען טעג. די רוסן האבן אטאקירט [[גאליציע]] אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע]] און [[מזרח פרייסן]] אין דייטשלאנד. גאליציע האבן זיי גיך אינוואדירט, אבער אין מזרח זענען זיי געווארן אפגעשטעלט ביים קאמף פון טאנענבערג. | דייטשלאנד האט אטאקירט [[רוסלאנד]] טראכטנדיק אז די גרויסע רוסישע מיליטער וועט נישט קענען מאביליזירן ביז זעקס וואכן. למעשה האבן די רוסן זיך מאביליזירט אין צען טעג. די רוסן האבן אטאקירט [[גאליציע]] אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע]] און [[מזרח פרייסן]] אין דייטשלאנד. גאליציע האבן זיי גיך אינוואדירט, אבער אין מזרח זענען זיי געווארן אפגעשטעלט ביים קאמף פון טאנענבערג. | ||
אין מאי 1915 האבן די צענטראלע מאכטן אדורכגעבראכן די דרום | אין מאי 1915 האבן די צענטראלע מאכטן אדורכגעבראכן די דרום גרעניצן פון פוילן, און אום 5טן אויגוסט האבן זיי איינגענומען [[ווארשע]], און די רוסן האבן זיך געדארפט צוריקציען פון פוילן. אין [[זימבערגן]] האבן דייטשע קראפטן געהאלפן די עסטרייכער קראפטן ביז אום 6טן דעצעמבער איז [[בוקארעשט]] געפאלן צו די צענטראלע מאכטן. | ||
איז רוסלאנד האבן די באפעלקערונג דערקעגנט דאס באהאנדלען פון דער מלחמה. נאך דעמאנסטראציעס אין דער הויפטשטאט [[פעטראגראד]] האט דער [[ניקאליי דער צווייטער|צאר ניקאליי]] אבדיקירט אין מערץ 1917. | איז רוסלאנד האבן די באפעלקערונג דערקעגנט דאס באהאנדלען פון דער מלחמה. נאך דעמאנסטראציעס אין דער הויפטשטאט [[פעטראגראד]] האט דער [[ניקאליי דער צווייטער|צאר ניקאליי]] אבדיקירט אין מערץ 1917. | ||
| שורה 51: | שורה 51: | ||
דער '''מיטלענדישער־ים פראנט''', אויך באוואוסט ווי דער דרומדיקער פראנט, איז געווען צווישן די [[בריטישע אימפעריע|בריטישע]] און [[רוסלענדישע אימפעריע]]ס פון די '''[[אליאירטע מאכטן]]''' און די [[אטאמאנישע אימפעריע]] (טערקיי) און א מיליטערישע מיסיע פון [[דייטשלאנד]] פון די '''[[צענטראלע מאכטן]]'''. צוזאמען מיט די אליאירטע מאכטן האבן געארבעט די אראבישע קראפטן אין ראם פונעם [[אראבישער רעוואלט|אראבישן רעוואלט]] אין דער קריגפירונג אינעם [[סיני האלבאינזל]] און אין [[ארץ ישראל]]. נאך דער [[אקטאבער רעוואלוציע]] אין רוסלאנד האט אויך די [[ארמעניע|ארמענישע רעפובליק]] מיטגעטיילט אין דער מלחמה. די קריגפירונג אינעם מיטלענדישער־ים פראנט האט אנגעהויבן דעם [[2טן אקטאבער]] [[1914]], די מלחמה־אקציעס האבן געענדיגט דעם 30סטן אקטאבער 1918, און די ארויסקומען פון דער מלחמה זענען געווארן פעסטגעשטעלט ביים [[סעוורע אפמאך]] דעם [[10טן אויגוסט]] [[1920]]. די קריגפירונג אויפן דרום פראנט איז געווען אין ברייטערע שטחים ווי אין די אנדערע פראנטן און האבן אריינגענומען די פאלגנדע ראיאנען: סיני האלבאינזל און ארץ ישראל, געגנט פון [[מעסאפאטאמיע]], [[קאווקאז]] געגנט און דער געגנט פון [[גליפולי]] אינעם [[דארדאנעלן]] איינגאס. | דער '''מיטלענדישער־ים פראנט''', אויך באוואוסט ווי דער דרומדיקער פראנט, איז געווען צווישן די [[בריטישע אימפעריע|בריטישע]] און [[רוסלענדישע אימפעריע]]ס פון די '''[[אליאירטע מאכטן]]''' און די [[אטאמאנישע אימפעריע]] (טערקיי) און א מיליטערישע מיסיע פון [[דייטשלאנד]] פון די '''[[צענטראלע מאכטן]]'''. צוזאמען מיט די אליאירטע מאכטן האבן געארבעט די אראבישע קראפטן אין ראם פונעם [[אראבישער רעוואלט|אראבישן רעוואלט]] אין דער קריגפירונג אינעם [[סיני האלבאינזל]] און אין [[ארץ ישראל]]. נאך דער [[אקטאבער רעוואלוציע]] אין רוסלאנד האט אויך די [[ארמעניע|ארמענישע רעפובליק]] מיטגעטיילט אין דער מלחמה. די קריגפירונג אינעם מיטלענדישער־ים פראנט האט אנגעהויבן דעם [[2טן אקטאבער]] [[1914]], די מלחמה־אקציעס האבן געענדיגט דעם 30סטן אקטאבער 1918, און די ארויסקומען פון דער מלחמה זענען געווארן פעסטגעשטעלט ביים [[סעוורע אפמאך]] דעם [[10טן אויגוסט]] [[1920]]. די קריגפירונג אויפן דרום פראנט איז געווען אין ברייטערע שטחים ווי אין די אנדערע פראנטן און האבן אריינגענומען די פאלגנדע ראיאנען: סיני האלבאינזל און ארץ ישראל, געגנט פון [[מעסאפאטאמיע]], [[קאווקאז]] געגנט און דער געגנט פון [[גליפולי]] אינעם [[דארדאנעלן]] איינגאס. | ||
די אטאמאנישע אימפעריע וואס האט מיטגעטיילט מיט די צענטראלע מאכטן האט געסטראשעט דעם רוסישן [[קאווקאז]], אויפן בריטישן פארבינדונג מיט [[אינדיע]] - דער "בריליאנט אינעם קרוין" - און דעם מזרח דורכן [[סועץ קאנאל]], און אויף די [[נאפט]] פעלדער פון [[מאסול]] אין היינטיגן [[איראק]].{{הערה|די נאפט רעזערוון אין [[איראן]] און [[סאודי אראביע]] האט מען ערשט שפעטער אנטפלעקט.}} די אטאמאנישע אימפעריע האט אויך פארצאמט דעם [[שווארצער ים|שווארצן ים]] צו רוסישן האנדל, אחוץ וואס דייטשלאנד האט פארצאמט דעם [[באלטישער ים|באלטישן ים]]. אזוי אז דער אויסלענדישער רוסישער האנדל איז געליגן אונטער אן עקאנאמישן באלאגערונג וואס האט אים | די אטאמאנישע אימפעריע וואס האט מיטגעטיילט מיט די צענטראלע מאכטן האט געסטראשעט דעם רוסישן [[קאווקאז]], אויפן בריטישן פארבינדונג מיט [[אינדיע]] - דער "בריליאנט אינעם קרוין" - און דעם מזרח דורכן [[סועץ קאנאל]], און אויף די [[נאפט]] פעלדער פון [[מאסול]] אין היינטיגן [[איראק]].{{הערה|די נאפט רעזערוון אין [[איראן]] און [[סאודי אראביע]] האט מען ערשט שפעטער אנטפלעקט.}} די אטאמאנישע אימפעריע האט אויך פארצאמט דעם [[שווארצער ים|שווארצן ים]] צו רוסישן האנדל, אחוץ וואס דייטשלאנד האט פארצאמט דעם [[באלטישער ים|באלטישן ים]]. אזוי אז דער אויסלענדישער רוסישער האנדל איז געליגן אונטער אן עקאנאמישן באלאגערונג וואס האט אים באגרעניצט מיט 95%. די איינציקע פארטן דורך וואס מ'האט געקענט שיקן הילף צו פריינדלעכע לענדער איז געווען דורך די פארטן פון [[ארכאנגעלסק]] (א פארט וואס איז פארפרוירן זעקס מאנאטן אין ווינטער) און [[וולאדיוואסטאק]], וואס זענען ווייט 13,000 ק"מ פון די פראנט ליניעס. | ||
== די ים־ארענע == | == די ים־ארענע == | ||