35,369
רעדאגירונגען
ק
טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: <references/> ← {{רעפערענצן}}, דיעה ← דעה (2)
ק (החלפת טקסט – " זיינען" ב־" זענען") |
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: <references/> ← {{רעפערענצן}}, דיעה ← דעה (2)) |
||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
== בית ראשון == | == בית ראשון == | ||
דער ערשטער בית ווערט אנגערופן דער בית ראשון, דאס האט געבויעט [[שלמה המלך]] אין [[ירושלים]] אויף בארג-מוריה, נאך וואס [[גאט]] האט צוגעזאגט [[דוד המלך]] אז זיין קינד וועט בויען דער בית המקדש (און נישט דוד, וויבאלד דוד האט געפירט א סך [[מלחמה|מלחמות]] און געגאסן פיל בלוט | דער ערשטער בית ווערט אנגערופן דער בית ראשון, דאס האט געבויעט [[שלמה המלך]] אין [[ירושלים]] אויף בארג-מוריה, נאך וואס [[גאט]] האט צוגעזאגט [[דוד המלך]] אז זיין קינד וועט בויען דער בית המקדש (און נישט דוד, וויבאלד דוד האט געפירט א סך [[מלחמה|מלחמות]] און געגאסן פיל בלוט{{הערה| [[ספר דברי הימים|דברי הימים]] א' פרק כ"ב}}). שלמה המלך האט געבויט דער בית המקדש אין יאר 2928 ([[ב'תתקכ"ח]]). דער בית ראשון איז געשטאנען 410 יאר. | ||
=== ביים בויען דעם בית === | === ביים בויען דעם בית === | ||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
עס זענען געווען 300 הויפט [[ארכיטעקטור|ארכיטעקטערס]], וואס זענען געווען די בעלי בתים אויף אנדערע 3.300 [[אינזשעניר]]ן, וואס האבן געזאגט פאר די איבעריקע בויערס וואס צו טועהן, סך הכל זענען די בויערס געווען 163.600 מענטשן.<ref>מלכים א ה דברי הימים ב ב</ref> | עס זענען געווען 300 הויפט [[ארכיטעקטור|ארכיטעקטערס]], וואס זענען געווען די בעלי בתים אויף אנדערע 3.300 [[אינזשעניר]]ן, וואס האבן געזאגט פאר די איבעריקע בויערס וואס צו טועהן, סך הכל זענען די בויערס געווען 163.600 מענטשן.<ref>מלכים א ה דברי הימים ב ב</ref> | ||
ווען מען אנגעהויבן צו בויען האט מען צוזאמענגענומען אלע קלוגע געלערענטע קעפ וואס פארשטיין צו בויען, מען האט געברענגט נישט דווקא אידן, אפילו [[גוי]]ם האבן געהאלפן, אין פסוק שטייט אז [[שלמה המלך]] האט געמאכט א שותפות מיט די [[צידונים]] וואס זענען געווען באקאנט איבעראל אין [[קונסט]] פון ארכיטעקטן, און אויסהאקן שטיינער און העלצער, זיי האבן זיך [[גיור|מגייר]] געווען און האבן געהלאפן שלעפן די שטיינער און העלצער פון [[יער הלבנון]] ביז צום פלאץ פון המקדש. | ווען מען אנגעהויבן צו בויען האט מען צוזאמענגענומען אלע קלוגע געלערענטע קעפ וואס פארשטיין צו בויען, מען האט געברענגט נישט דווקא אידן, אפילו [[גוי]]ם האבן געהאלפן, אין פסוק שטייט אז [[שלמה המלך]] האט געמאכט א שותפות מיט די [[צידונים]] וואס זענען געווען באקאנט איבעראל אין [[קונסט]] פון ארכיטעקטן, און אויסהאקן שטיינער און העלצער, זיי האבן זיך [[גיור|מגייר]] געווען און האבן געהלאפן שלעפן די שטיינער און העלצער פון [[יער הלבנון]] ביז צום פלאץ פון המקדש. | ||
די אלע שטיינער און העלצער וואס מען האט דערמיט געבויט האט מען נישט צוגעפאסט אויפן [[הר הבית]] פארן באנוץ פונעם בית המקדש, דאס האבן די געלערנטע בויערס צוגעגרייט אויפן פלאץ פון ווי מען האט עס אויסגעשניטן, מיטן גרעסן מאס פונקטליכקייט, און דערנאך האט מען עס געברענגט צום מקום המקדש, אזוי אז ביים פלאץ פון בויען האט מען נישט גענוצט קיין שום אייזען און א זעג צופאסן די שטיינער, ווייל מען האט שוין אלעס צוגעפאסט פון פריער, <ref>מלכים א ו</ref> דאס ווייזט פאר פאר א קלוגע געלערנטע לייט עס האבן געארבייט ביים בויען. | די אלע שטיינער און העלצער וואס מען האט דערמיט געבויט האט מען נישט צוגעפאסט אויפן [[הר הבית]] פארן באנוץ פונעם בית המקדש, דאס האבן די געלערנטע בויערס צוגעגרייט אויפן פלאץ פון ווי מען האט עס אויסגעשניטן, מיטן גרעסן מאס פונקטליכקייט, און דערנאך האט מען עס געברענגט צום מקום המקדש, אזוי אז ביים פלאץ פון בויען האט מען נישט גענוצט קיין שום אייזען און א זעג צופאסן די שטיינער, ווייל מען האט שוין אלעס צוגעפאסט פון פריער,<ref>מלכים א ו</ref> דאס ווייזט פאר פאר א קלוגע געלערנטע לייט עס האבן געארבייט ביים בויען. | ||
=== פלאץ === | === פלאץ === | ||
ביידע בתי המקדש האט מען געבויט אויפן זעלבן פלאץ, דאס איז אין [[ירושלים]] אויף א בארג וואס הייסט די [[הר הבית]]. אין לשון [[תנ"ך]] הייסט דאס אויך בארג [[מוריה]]. דאס בארג איז די זעלבע בארג ווי [[אברהם אבינו]] האט געוואלט מקריב זיין [[יצחק אבינו]] פאר [[גאט]] ([[עקידת יצחק]]). | ביידע בתי המקדש האט מען געבויט אויפן זעלבן פלאץ, דאס איז אין [[ירושלים]] אויף א בארג וואס הייסט די [[הר הבית]]. אין לשון [[תנ"ך]] הייסט דאס אויך בארג [[מוריה]]. דאס בארג איז די זעלבע בארג ווי [[אברהם אבינו]] האט געוואלט מקריב זיין [[יצחק אבינו]] פאר [[גאט]] ([[עקידת יצחק]]). | ||
| שורה 104: | שורה 104: | ||
** די ערשטע צוויי טויערן האבן זיך געפענט און באדעקט די ווענט צווישן די צוויי סעטס פון טויערן. | ** די ערשטע צוויי טויערן האבן זיך געפענט און באדעקט די ווענט צווישן די צוויי סעטס פון טויערן. | ||
** די צווייטע צוויי טויערן האבן זיך געפענט אויף אינעווייניג פון היכל און באדעקט 5 איילן פון די וואנט אויף יעדע זייט פון די טיר. | ** די צווייטע צוויי טויערן האבן זיך געפענט אויף אינעווייניג פון היכל און באדעקט 5 איילן פון די וואנט אויף יעדע זייט פון די טיר. | ||
** לויט איין | ** לויט איין דעה אין די משנה זענען די פיר טויערן געווען צוזאמען לייג טויערן אזוי אז יעדע טויער איז געווען געמאכט פון צוויי טירן, און ווען מען האט זיי געפענט האבן זיי זיך צוזאמען געלייגט און באדעקט נאר צוויי מיט א האלב איילן, אבער די אינעווייניגסטע טויערן האבן זיך אויך געפענט אויף צו באדעקן די וואנט צווישן די טויערן און נישט אין די היכל. | ||
** עס זענען געווען צוויי קליינע טירן אויף די זייטן פון די גרויסע טויער. איינס אויף דרום און די אנדערע אויף צפון. די פון דרום איז קיינער נישט אריין דורך איר, און די פון צפון איז געווען אפען צו א קליינע צימער צווישען די ווענט, וואס פון דארטן איז מען אריינגעגאנגן אין היכל צו עפענען די טויערן. לויט איין | ** עס זענען געווען צוויי קליינע טירן אויף די זייטן פון די גרויסע טויער. איינס אויף דרום און די אנדערע אויף צפון. די פון דרום איז קיינער נישט אריין דורך איר, און די פון צפון איז געווען אפען צו א קליינע צימער צווישען די ווענט, וואס פון דארטן איז מען אריינגעגאנגן אין היכל צו עפענען די טויערן. לויט איין דעה אין די משנה איז מען אריין פון די קליינע צימער צווישן די 4 טויערן און געפענט די אינעווייניגסטע טויערן פון אינדערויסן און די דרויסענדיגע טויערן פון אינעווייניג. | ||
* דארנאך איז געווען די היכל, דארט איז געווען די [[מזבח|מזבח הפנימי]] די אינערווייניגסטער מזבח, די [[מנורה]], און די [[שלחן]]. | * דארנאך איז געווען די היכל, דארט איז געווען די [[מזבח|מזבח הפנימי]] די אינערווייניגסטער מזבח, די [[מנורה]], און די [[שלחן]]. | ||
* דערנאך איז געווען א פירהאנג, אונטער דער פירהאנג איז געווען די [[קדש הקדשים]], דארט איז געווען דער [[ארון הקדש]] אין וואס עס איז געלעגן די [[לוחות]], די [[כריבים]], און די באהאלטענע [[מן]]. אין די [[קדש הקדשים]] האט נאר געמעגט אריינגיין די [[כהן גדול]] און נאר אום [[יום כיפור]]. | * דערנאך איז געווען א פירהאנג, אונטער דער פירהאנג איז געווען די [[קדש הקדשים]], דארט איז געווען דער [[ארון הקדש]] אין וואס עס איז געלעגן די [[לוחות]], די [[כריבים]], און די באהאלטענע [[מן]]. אין די [[קדש הקדשים]] האט נאר געמעגט אריינגיין די [[כהן גדול]] און נאר אום [[יום כיפור]]. | ||
| שורה 136: | שורה 136: | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
{{רעפערענצן}} | |||
== וועבלינקען == | == וועבלינקען == | ||
| שורה 144: | שורה 144: | ||
[[קאַטעגאָריע:בית המקדש|*]] | [[קאַטעגאָריע:בית המקדש|*]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||