אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אסיפ צאדקין"

'''אָסיפּ (יאָסל) צאַדקין''' ([[רוסיש]]: ''Осип Цадкин''; [[פֿראַנצױזיש]]: ''Ossip Zadkine''; דעם 14טן יולי 1890 - 25סטן נאָװעמבער 1967) איז געװען אַ פּראָמינענטער [[פֿראַנצױז]]ישער [[סקולפּטאָר]], [[מאָלער]] און [[גראַפֿיקער]] פֿון [[רוסלאנד|רוסיש]]-[[ייִד]]ישן אָפּשטאַם.

ער איז געבױרן געװאָרן אין [[סמאָלענסק]] ([[רוסלאנד|רוסלענדישע אימפּעריע]]) אין אַ [[ייִד]]יש-שאָטישער משפּחה (זײַן פֿאָטער, אהרן צאַדקין, אַ לערער פֿון די קלאַסישע [[שפראך|שפּראַכן]] אינעם סמאָלענסקער קריסטלעכן סעמינאַריום, איז געװען אַן אָרטיקער ייִד און זײַן מוטער, סאָפֿיע לעסטער, האָט געשטאַמט פֿון דער משפּחה פֿון שאָטישע אימיגראַנטן, װאָס האָבן זיך באַזעצט אין [[רוסלאַנד]] שױן אין דער תּקופֿה פֿונעם קײסער [[פעטער דער גרויסער|פּעטער דעם גרױסן]]).                             

זײַנע קינדערשע יאָרן האָט אָסיפּ פֿאַרבראַכט אין [[וויטעבסק]], דער הױפּטשטאָט פֿון דער שכנישער גובערניע (איצטער אין [[װײַסרוסלאַנד]]). אין 1900-1904 האָט ער זיך געלערנט דאָרטן אין דער 4-יעריקער שטאָטישער [[שולע]] (אגב, די ערשטע צװײ יאָר - צוזאַמען מיט [[מאַרק שאַגאַל]]), און שפּעטער צו (אױכעט אײנצײַטיק מיט שאַגאַלן) - אין דער [[קינסטלער]]ישער שולע פֿון [[יהודה פּען]].                                                                                     

[[טעקע:Ossip Zadkine-Grosser Orpheus.jpg|קליין| 170px |אָסיפּ צאַדקין: גרױסער אָרפֿײ]]  

אין 1905 איז אָסיפּ געפֿאָרן קײן [[ענגלאַנד]], װוּ, במשך פֿון עטלעכע יאָרן, האָט ער געאַרבעט אין סטאָליער-װאַרשטאַטן, זיך געלערנט אין אָרטיקע קינסטלערישע שולן, שטודירט די קלאַסישע [[קונסט]] אין די זאַלן פֿונעם "[[בריטישער מוזיי|בריטישן מוזײ]]" אין [[לאָנדאָן]].  

אין 1910 האָט אָסיפּ צאַדקין זיך באַזעצט אין [[פּאַריז]], װוּ ער האָט געדונגען אַן [[אַטעליע]] אינעם באַרימטן [["בינשטאָק"]] (''La Ruche''). אין 1911 האָט ער צום ערשטן מאָל אױסגעשטעלט זײַנע [[סקולפּטור]]-[[בילד]]ער אין דעם "סאַלאָן פֿון די אומאָפּהענגיקע" (''Salon des Indépendants'') און דעם "האַרבסט-סאַלאָן" (''Salon d'Automne''). דערנאָך האָט ער אָנטײלגענומען אין די קינסטלערישע אױסשטעלונגען אין [[פּעטערבורג]] (1912), [[בערלין]] (1914) און לאָנדאָן (1914). ער האָט זיך באַקענט מיט [[גיִיאָם אַפּאָלינער]] (''Guillaume Apollinaire''), [[בלעז סאַנדראַר]] (''Blaise Cendrars''), [[אַמעדעאָ מאָדיליאַני]] (''Amedeo Modigliani''), [[זשאַק ליפּשיץ]] (''Jacques Lipchitz''), קאָנסטאַנטין בראנקוזי (''Constantin Brancusi''), [[פאבלא פיקאסא|פּאַבלאָ פּיקאַסאָ]] (''Pablo Picasso''), [[אַנרי מאַטיס]] (''Henri Matisse'') און אַנדערע פּראָמינענטע פֿאָרשטײער פֿון דער פּאַריזער קינסטלערישער און [[ליטעראטור|ליטעראַריש]]ער סביבה.  

אָסיפּ צאַדקין האָט זיך באַטײליקט אַלס אַ פֿרײַװיליקער אין דער ערשטער װעלט-[[מלחמה]] (געדינט אין דער פֿראַנצױזישער אַרמײ, און אין 1916 איז פֿאַרװוּנדעט געװאָרן בעת אַ [[דײטשלאנד|דײַטשיש]]ער גיפֿט[[גאז|גאַז]]ן-אַטאַקע).

אין די 1920ער יאָרן האָט דער קינסטלער אױסגעאַרבעט זײַן אײגענעם נוסח, באַזירט אױפֿן פֿאַראײניקן די פּרינציפּן פֿון [[קוביזם]] און עלעמענטן פֿון די אַרכאַיִשע "פּרימיטיװע" קונסטן. בכדי צו דערגרײכן אַ העכערן אױסדריקלעכקײט-ניװאָ פֿון זײַנע װערק, פֿלעגט ער אױסנוצן פֿאַרשײדנאַרטיקע מאַטעריאַלן, מאָדעלירן עפֿענונגען און ריסן, שאַפֿן בולטע און אַרײַנגעבױגענע אױבערפֿלאַכן, פֿאַרבן און באַדעקן זײ מיט [[צײכענונג]]ען און אַלפֿאַבעט-טעקסטן, וכדומה. אַזױ אַרום, עס האָט זיך צומאָל געשאַפֿן אַן אײַנדרוק, אַז דער סקולפּטור-רױם איז גלײַך װי אױסגעקערט געװאָרן אױף דער לינקער זײַט.  

אין 1941-1945, בשעת דער צװײטער װעלט-מלחמה, האָט ער געלעבט און געאַרבעט אין די [[פֿאַראײניקטע שטאַטן]]. אין 1945 האָט ער זיך אומגעקערט קײן [[פֿראַנקרײַך]].         

אין די נאָכמלחמהדיקע יאָרן, זײַנען צאַדקינס גרױסע רעטראָספּעקטיװע אױסשטעלונגען פֿאָרגעקומען אין די מוזײען פֿון [[אַמסטערדאַם]], פּאַריז און [[ראָטערדאַם]]. אין 1953 האָט מען אױפֿגעשטעלט אין ראָטערדאַם זײַן באַקאַנטע דענקמאָל-סקולפּטור "די צעשטערטע שטאָט" (װי באַװוּסט, בשעת דער צװײטער װעלט-מלחמה, האָבן די נאַציס חרוב געמאַכט דעם צענטראַלן טײל פֿון אָט דער [[האלאנד|האָלענדיש]]ער שטאָט).  

הײַנט-צו-טאָג, דעם קינסטלערס װערק געפֿינען זיך אין די גרעסטע מוזײען פֿון דער װעלט.

אָסיפּ צאַדקין איז נפֿטר געװאָרן אין 1967 אין פּאַריז. צו קבורה האָט מען אים געבראַכט אױפֿן "מאָנפּאַרנאַס"-[[צווינטער]]. אין 1982, אין דעם הױז אױף דער פּאַריזער גאַס d'Assas, װוּ ער האָט געלעבט און געאַרבעט זינט 1928, האָט מען געעפֿנט זײַן מוזײ.