אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ברוך שפינאזא"

503 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 3 יאָר
ק
שמות הקודש, אוסיגעמעקט כפירה, באקוקט
ק (החלפת טקסט – "פילאסאפיע" ב־"פילאזאפיע")
ק (שמות הקודש, אוסיגעמעקט כפירה, באקוקט)
שורה 1: שורה 1:
[[טעקע:Spinoza.jpg|left|thumb|250px|ברוך שפינאזא]]
[[טעקע:Spinoza.jpg|left|ממוזער|250px|ברוך שפינאזא]]
'''ברוך שפינאזא''' (געבוירן אין [[אמסטערדאם]] [[י"א כסליו]] [[ה'שצ"ג]] - אוועק [[י"ט אדר א]] [[ה'תל"ז]]) א [[ייד]]ישער [[נידערלאנד]]ישער [[פילאסאף]].
'''ברוך שפינאזא''' (געבוירן אין [[אמסטערדאם]] [[י"א כסליו]] [[ה'שצ"ג]] - אוועק [[י"ט אדר א]] [[ה'תל"ז]]) א [[ייד]]ישער [[נידערלאנד]]ישער [[פילאסאף]].


ווען ער איז געווען 24 יאר אלט, האט אים די יידישע געמיינדע [[חרם|מחרים]] געווען, אלס דעם וואס ער האט געשאפט א נייע פילאזאפיע קעגנזעץ די [[טראדיציע|טראדיציאנאלע]] [[אמונה]] איבער דאס גלויבן אין [[גאט]], און נאך וואס ער האט דעשריבן: "עס איז קלאר ווי זי זון אז דער [[חומש]] איז נישט געשריבן געווארן דורך [[משה רבינו]] נאר דורך איינער וואס האט געלעבט פיל שפעטער". אויך די [[קאטאליציזם|קאטאלער]] האבן אים מנדה געווען, און אים אנגערופן "ברוך דער געשעלטער".
ווען ער איז געווען 24 יאר אלט, האט אים די יידישע געמיינדע [[חרם|מחרים]] געווען, אלס דעם וואס ער האט געשאפט א נייע פילאזאפיע קעגנזעץ די [[טראדיציע|טראדיציאנאלע]] [[אמונה]] איבער דאס גלויבן אין [[גאט]], און נאך וואס ער האט דעשריבן: אז דער [[חומש]] איז נישט געשריבן געווארן דורך [[משה רבינו]].


שפינאזא איז געווען פון די אויסגערופנסטע [[פאנטעיזם|פאנטעיסט]]ן ביי כלל ישראל, וועלכער האט זיך בארימט געמאכט מיט זיין אפענער פאנטעיזם. נאך זיין טופונג צום [[קריסטנטום|קריסטלעכע]] גלויבונג האט ער באקומען דעם קריסטליכן נאמען [[בענעדיקט שפינאזא]].
שפינאזא איז געווען א אויסגערופנער [[פאנטעיזם|פאנטעיסט]]. נאך זיין טופונג צום [[קריסטנטום|קריסטלעכע]] גלויבונג האט ער באקומען דעם קריסטליכן נאמען [[בענעדיקט שפינאזא]].


== לעבנסגעשיכטע ==
== לעבנסגעשיכטע ==
שורה 20: שורה 20:


{| border='1' width="80%" align="center"
{| border='1' width="80%" align="center"
|-  
|-


:::"האדונים מן המעמד מודיעים לכבוד מעלתכם כי מאחר שמזה זמן נמסר על השקפותיו ומעשיו הרעים של
:::"האדונים מן המעמד מודיעים לכבוד מעלתכם כי מאחר שמזה זמן נמסר על השקפותיו ומעשיו הרעים של
 
:::ברוך דה אספינוזה
:::ברוך דה אספינוזה


שורה 29: שורה 29:


:::ואדרבה כל יום הגיעו לידיעתם ידיעות נוספות על כפירות נוראות שעשה ולימד, ומעשים עצומים שחולל, ויש בידם עדויות רבות וראויות לאמון שנמסרו כולן בנוכחות האדונים החכמים
:::ואדרבה כל יום הגיעו לידיעתם ידיעות נוספות על כפירות נוראות שעשה ולימד, ומעשים עצומים שחולל, ויש בידם עדויות רבות וראויות לאמון שנמסרו כולן בנוכחות האדונים החכמים
:::לכן נמנו וגמרו על דעתם של אלה כי אספינוזה הנ"ל יוחרם וינודה מעדת ישראל, והרי הם מטילים עליו את החרם דלהלן:  
:::לכן נמנו וגמרו על דעתם של אלה כי אספינוזה הנ"ל יוחרם וינודה מעדת ישראל, והרי הם מטילים עליו את החרם דלהלן:


:::'''"בגזירת עירין ובמאמר קדישין אנו גוזרים חרם, נידוי, אלה ושמתא על ברוך דה אספינוזה
:::'''"בגזירת עירין ובמאמר קדישין אנו גוזרים חרם, נידוי, אלה ושמתא על ברוך דה אספינוזה
:::בהסכמת האל יתברך וכל הקהל הקדוש הזה'''
:::בהסכמת הא-ל יתברך וכל הקהל הקדוש הזה'''
:::ארור יהיה ביום וארור בלילה, ארור יהיה בשוכבו וארור בקומו, ארור בצאתו וארור בבואו, וה' לא ירצה בכפרתו ותבער בו חמת ה' וקנאתו "ואתם הדבקים בה' אלקיכם חיים כולכם היום"  
:::ארור יהיה ביום וארור בלילה, ארור יהיה בשוכבו וארור בקומו, ארור בצאתו וארור בבואו, וה' לא ירצה בכפרתו ותבער בו חמת ה' וקנאתו "ואתם הדבקים בה' אלקיכם חיים כולכם היום"


:::ואנו מזהירים שאיש אינו רשאי להתקשר עמו בעל פה או בכתב, ולא לעשות לו שום טובה, ולא לשהות עמו תחת קורת גג אחת, ולא לקרוא שום חיבור שעשה או שכתב.
:::ואנו מזהירים שאיש אינו רשאי להתקשר עמו בעל פה או בכתב, ולא לעשות לו שום טובה, ולא לשהות עמו תחת קורת גג אחת, ולא לקרוא שום חיבור שעשה או שכתב.
שורה 40: שורה 40:
דער פאלגענדער כתב פולסא דנורא האט געהאט א מעכטיגן אפקלאנג. שפינאזא האט זיך געמוזט אוועקציען פון דארט. ער האט זיך אריבערגעצויגן קיין רעגנשבורג, ווייטער אראפצו אין האלאנד. און האט זיך אפגעגעבן מיט שלייפן טעלעסקאפן און [[אפטיק]].
דער פאלגענדער כתב פולסא דנורא האט געהאט א מעכטיגן אפקלאנג. שפינאזא האט זיך געמוזט אוועקציען פון דארט. ער האט זיך אריבערגעצויגן קיין רעגנשבורג, ווייטער אראפצו אין האלאנד. און האט זיך אפגעגעבן מיט שלייפן טעלעסקאפן און [[אפטיק]].
== וועבלינקען ==
== וועבלינקען ==
*[https://archive.org/search.php?query=creator-alt-script%3A%22%D7%A9%D7%A4%D7%99%D7%A0%D7%90%D7%96%D7%90%2C+%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A%22 שפינאזא'ס ווערקען אויף יידיש]
*[https://archive.org/search.php?query=creator-alt-script%3A%22שפינאזא%2C+ברוך%22 שפינאזא'ס ווערקען אויף יידיש]
{{קאמאנסקאט|Baruch Spinoza}}
{{קאמאנסקאט|Baruch Spinoza}}


שורה 49: שורה 49:
[[קאַטעגאָריע:פאנטעיסטן]]
[[קאַטעגאָריע:פאנטעיסטן]]
[[קאַטעגאָריע:פילאסאפן]]
[[קאַטעגאָריע:פילאסאפן]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}