אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי מאטל כ"ץ"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "{{נישט פארטיג}}↵" ב־"") |
||
| (22 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{ | {{דעסקריפציע|טעלזשער ראש ישיבה}} | ||
{{רב | {{רב | ||
|נאמען = רבי חיים מרדכי כ"ץ | |נאמען = רבי חיים מרדכי כ"ץ | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
| | |אידישע געבורט דאטום = תרנ"ה | ||
|געבורט ארט = [[שאדאווע]], ליטע | |געבורט ארט = [[שאדאווע]], ליטע | ||
| | |אידישע טויט דאטום = י"ב כסלו, תשכ"ה<!-- | ||
|בירגערשאפט = ליטוויש<br/>אמעריקאניש | |בירגערשאפט = ליטוויש<br/>אמעריקאניש | ||
| שורה 16: | שורה 16: | ||
--> | --> | ||
}} | }} | ||
רבי '''חיים מרדכי "מאטל" כ"ץ'''; ([[ה'תרנ"ד]]-[[י"ב כסלו]] [[תשכ"ה]]) איז געווען דער [[ראש ישיבה]] פון [[טעלזשער ישיבה (קליוולאנד)|טעלזש]] אין [[קליוולאנד]] און פון די פראמינענטע פירער פון אמעריקאנישן | רבי '''חיים מרדכי "מאטל" כ"ץ'''; ([[ה'תרנ"ד]]-[[י"ב כסלו]] [[תשכ"ה]]) איז געווען דער [[ראש ישיבה]] פון [[טעלזשער ישיבה (קליוולאנד)|טעלזש]] אין [[קליוולאנד]] און פון די פראמינענטע פירער פון אמעריקאנישן אידנטום. | ||
== פאר דער מלחמה == | == פאר דער מלחמה == | ||
מאטל כ"ץ איז געבוירן געווארן אין [[ליטע]] אין תרנ"ד צו זיינע עלטערן יעקב כ"ץ און רחל (געבוירן האשוואס). ווען ער איז געווען א קליין קינד האט די משפחה זיך געצויגן קיין [[פאפעליאן]], און פון דעמאלסט אן האט מען אים גערופן "מאטל פאפעליאנער". אלס בחור האט ער געלערנט אין דער ישיבה פון הרב [[יוסף לייב בלאך]], רב אין [[שאדעווע]] (נישט ווייט פון פאפעליאן). אין תר"ע איז ער געגאנגען לערנען אין [[כנסת בית יצחק]] אין [[סלאבאדקע]]. אדר תר"ע איז הרב [[אליעזר גארדאן|לייזער טעלזער]] נפטר געווארן, און מען האט באשטימט זיין איידעם, הרב יוסף לייב בלאך פאר זיין ממלא מקום. קורץ נאכהער איז מאטל כ"ץ אריבער קיין טעלזש צו לערנען ווידעראמאל ביי זיין רבי'ן הרב בלאך. | מאטל כ"ץ איז געבוירן געווארן אין [[ליטע]] אין תרנ"ד צו זיינע עלטערן יעקב כ"ץ און רחל (געבוירן האשוואס). ווען ער איז געווען א קליין קינד האט די משפחה זיך געצויגן קיין [[פאפעליאן]], און פון דעמאלסט אן האט מען אים גערופן "מאטל פאפעליאנער". אלס בחור האט ער געלערנט אין דער ישיבה פון הרב [[יוסף לייב בלאך]], רב אין [[שאדעווע]] (נישט ווייט פון פאפעליאן). אין תר"ע איז ער געגאנגען לערנען אין [[כנסת בית יצחק]] אין [[סלאבאדקע]]. אדר תר"ע איז הרב [[רבי אליעזר גארדאן|לייזער טעלזער]] נפטר געווארן, און מען האט באשטימט זיין איידעם, הרב יוסף לייב בלאך פאר זיין ממלא מקום. קורץ נאכהער איז מאטל כ"ץ אריבער קיין טעלזש צו לערנען ווידעראמאל ביי זיין רבי'ן הרב בלאך. | ||
מאטל'ס עלטערן האבן זיך געצויגן קיין [[דרום אפריקע]], אבער איז געבליבן אין דער ליטע לערנען ביי הרב יוסף לייב. | מאטל'ס עלטערן האבן זיך געצויגן קיין [[דרום אפריקע]], אבער איז געבליבן אין דער ליטע לערנען ביי הרב יוסף לייב. | ||
אין | אין תרע"ד, איז רבי כ"ץ געגאנגען לערנען צוויי יאר אין דער [[וואלאזשינער ישיבה]] וואו ער האט באקומען היתר הוראה פון [[רבי רפאל שפירא]], דער איידעם פונעם [[נצי"ב]]. אין תרע"ן האט ער געלערנט ביי [[רבי שלמה פאלאטשעק]], דער בארימטער "מייטשעטער עילוי". אין תרע"ח איז ער צוריקגעגאנגען קיין טעלזש וואו ער האט חתונה געהאט מיט פעריל לאה, טאכטער פון הרב בלאך. | ||
<!-- | <!-- | ||
In 1920, Katz assisted his father in law in the founding of a preparatory school for young men (''Mechina''), which would prepare younger students for study in the yeshiva proper. Katz was appointed director of the ''Mechina''. In 1922, a postgraduate institute ([[Kollel]]) was founded in Telz and he was appointed Head of the Institute. | In 1920, Katz assisted his father in law in the founding of a preparatory school for young men (''Mechina''), which would prepare younger students for study in the yeshiva proper. Katz was appointed director of the ''Mechina''. In 1922, a postgraduate institute ([[Kollel]]) was founded in Telz and he was appointed Head of the Institute. | ||
| שורה 28: | שורה 28: | ||
In 1930, Katz's father, wife, third oldest child (Shmuel, aged six) and father in law died. The following year he married Chaya Kravitz, Bloch's niece. | In 1930, Katz's father, wife, third oldest child (Shmuel, aged six) and father in law died. The following year he married Chaya Kravitz, Bloch's niece. | ||
-->[[Image:DosYiddisheLebben.jpg|thumb|ערשטער בלאט פון אידישער לעבן]] | -->[[Image:DosYiddisheLebben.jpg|thumb|ערשטער בלאט פון אידישער לעבן]] | ||
אין | אין תרצ"ד איז רבי מאטל כ"ץ געווען איינער פון די גרינדער פון [[צעירי אגודת ישראל]] אין דער ליטע און איז געווען דער פארזיצער פונעם וועד הפועל. צוזאמען מיט זיין שוואגער הרב [[אליה מאיר בלאך]] האט ער געדינט ווי איינער פון די רעדאקטארן פון דער צעירי אגודת ישראל צייטונג אין דער ליטע: ''"אידישער לעבן"''. | ||
ער איז געווען א דעלעגאט צו דער ערשטער [[כנסיה גדולה]] פון [[אגודת ישראל]] אין תרפ'ג, און ביי דער דריטער כנסיה גדולה אין תרצ"ז האט מען אים באשטימט א מיטגליד פונעם "אינטערנאציאנלן וועד הפועל". | ער איז געווען א דעלעגאט צו דער ערשטער [[כנסיה גדולה]] פון [[אגודת ישראל]] אין תרפ'ג, און ביי דער דריטער כנסיה גדולה אין תרצ"ז האט מען אים באשטימט א מיטגליד פונעם "אינטערנאציאנלן וועד הפועל". | ||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
== צווייטע וועלט מלחמה—אריבער אין די פאראייניגטע שטאטן == | == צווייטע וועלט מלחמה—אריבער אין די פאראייניגטע שטאטן == | ||
אין יאר ת"ש האבן רבי מאטל כ"ץ און | אין יאר ת"ש האבן רבי מאטל כ"ץ און [[רבי אליהו מאיר בלאך]] געדאנזשעט ארויספארן פון סאוועטן אקופירטער ליטע דורך [[סיביר]] און [[יאפאן]], און ענדעלך אנגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן נאך סוכות תש"ב 1940, מיטן צוועק פון ווידער אויפשטעלן די טעלזשער ישיבה און אריבערברענגען די הנהלה און תלמידים פון ליטע. זיי האבן געדארפט פארן אן זייערע ווייבער און קינדער, און האבן גארנישט געוואוסט וואס פאסירט מיט זיי ביזן סוף פון דער מלחמה. | ||
<!-- | <!-- | ||
| שורה 71: | שורה 71: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
* באר מחוקק, רבי יעקב זאב כ"ץ, וויקליף, | * באר מחוקק, רבי יעקב זאב כ"ץ, וויקליף, אהייא | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
<!-- שטעלט דא לינקען צו אנדערע וועבזייטלעך--> | <!-- שטעלט דא לינקען צו אנדערע וועבזייטלעך--> | ||
{{סעריע| | {{סעריע| פריערער =[[רבי אליהו מאיר בלאך]]|נעקסטער=[[רבי ברוך סאראצקין]]<br/>& [[רבי מרדכי גיפטער]]|ליסטע=[[ראש ישיבה]] פון דער טעלזשער ישיבה אין קליוולאנד|יאר=[[תשי"ד]]-[[י"ב כסלו]] [[תשכ"ה]]}} | ||
{{וואלאזשינער ישיבה}} | {{וואלאזשינער ישיבה}} | ||
| שורה 87: | שורה 87: | ||
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע רבנים]] | [[קאַטעגאָריע:ליטווישע רבנים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אגודת ישראל]] | [[קאַטעגאָריע:אגודת ישראל]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער רבנים]] | [[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער רבנים|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע:שארית הפליטה]] | [[קאַטעגאָריע:שארית הפליטה]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:באערדיגט אין הר המנוחות]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:חיים מרדכי קאטץ]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:21, 30 יולי 2024
| געבורט |
תרנ"ה שאדאווע, ליטע |
|---|---|
| טויט | י"ב כסלו, תשכ"ה |
| באלאנג | ליטווישע חרדים |
| אמטן | ראש ישיבה פון דער טעלזשער ישיבה |
רבי חיים מרדכי "מאטל" כ"ץ; (ה'תרנ"ד-י"ב כסלו תשכ"ה) איז געווען דער ראש ישיבה פון טעלזש אין קליוולאנד און פון די פראמינענטע פירער פון אמעריקאנישן אידנטום.
פאר דער מלחמה
מאטל כ"ץ איז געבוירן געווארן אין ליטע אין תרנ"ד צו זיינע עלטערן יעקב כ"ץ און רחל (געבוירן האשוואס). ווען ער איז געווען א קליין קינד האט די משפחה זיך געצויגן קיין פאפעליאן, און פון דעמאלסט אן האט מען אים גערופן "מאטל פאפעליאנער". אלס בחור האט ער געלערנט אין דער ישיבה פון הרב יוסף לייב בלאך, רב אין שאדעווע (נישט ווייט פון פאפעליאן). אין תר"ע איז ער געגאנגען לערנען אין כנסת בית יצחק אין סלאבאדקע. אדר תר"ע איז הרב לייזער טעלזער נפטר געווארן, און מען האט באשטימט זיין איידעם, הרב יוסף לייב בלאך פאר זיין ממלא מקום. קורץ נאכהער איז מאטל כ"ץ אריבער קיין טעלזש צו לערנען ווידעראמאל ביי זיין רבי'ן הרב בלאך.
מאטל'ס עלטערן האבן זיך געצויגן קיין דרום אפריקע, אבער איז געבליבן אין דער ליטע לערנען ביי הרב יוסף לייב. אין תרע"ד, איז רבי כ"ץ געגאנגען לערנען צוויי יאר אין דער וואלאזשינער ישיבה וואו ער האט באקומען היתר הוראה פון רבי רפאל שפירא, דער איידעם פונעם נצי"ב. אין תרע"ן האט ער געלערנט ביי רבי שלמה פאלאטשעק, דער בארימטער "מייטשעטער עילוי". אין תרע"ח איז ער צוריקגעגאנגען קיין טעלזש וואו ער האט חתונה געהאט מיט פעריל לאה, טאכטער פון הרב בלאך.
אין תרצ"ד איז רבי מאטל כ"ץ געווען איינער פון די גרינדער פון צעירי אגודת ישראל אין דער ליטע און איז געווען דער פארזיצער פונעם וועד הפועל. צוזאמען מיט זיין שוואגער הרב אליה מאיר בלאך האט ער געדינט ווי איינער פון די רעדאקטארן פון דער צעירי אגודת ישראל צייטונג אין דער ליטע: "אידישער לעבן".
ער איז געווען א דעלעגאט צו דער ערשטער כנסיה גדולה פון אגודת ישראל אין תרפ'ג, און ביי דער דריטער כנסיה גדולה אין תרצ"ז האט מען אים באשטימט א מיטגליד פונעם "אינטערנאציאנלן וועד הפועל".
צווייטע וועלט מלחמה—אריבער אין די פאראייניגטע שטאטן
אין יאר ת"ש האבן רבי מאטל כ"ץ און רבי אליהו מאיר בלאך געדאנזשעט ארויספארן פון סאוועטן אקופירטער ליטע דורך סיביר און יאפאן, און ענדעלך אנגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן נאך סוכות תש"ב 1940, מיטן צוועק פון ווידער אויפשטעלן די טעלזשער ישיבה און אריבערברענגען די הנהלה און תלמידים פון ליטע. זיי האבן געדארפט פארן אן זייערע ווייבער און קינדער, און האבן גארנישט געוואוסט וואס פאסירט מיט זיי ביזן סוף פון דער מלחמה.
זעט אויך
רעפערענצן
- באר מחוקק, רבי יעקב זאב כ"ץ, וויקליף, אהייא
דרויסנדיגע לינקס
| פריערדיגער: רבי אליהו מאיר בלאך |
ראש ישיבה פון דער טעלזשער ישיבה אין קליוולאנד תשי"ד-י"ב כסלו תשכ"ה |
נאָכפאלגער: רבי ברוך סאראצקין & רבי מרדכי גיפטער |
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!