אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ניו יארק סיטי"
צייכן: באקוקט |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|40.71666667|-74|display=title}}{{דעסקריפציע|שטאט}} | |||
[[טעקע:5Boroughs NYC Yiddish.png|קליין|300px|די פינף באראס פון ניו יארק סיטי (אין אידיש)]] | [[טעקע:5Boroughs NYC Yiddish.png|קליין|300px|די פינף באראס פון ניו יארק סיטי (אין אידיש)]] | ||
די '''שטאָט ניו־יאָרק''' ({{שפראך-en|New York City}}) איז די [[ליסטע פון שטעט אין די פאראייניגטע שטאטן לויט באפעלקערונג|סאַמע באוואוינסטע שטאָט]] אין די [[פאראייניגטע שטאטן]] און דער צענטער פונעם [[ניו יארק מעטראפאליטען שטח]]. זי געפינט זיך אין דעם [[ניו יארק|שטאַט ניו יארק]] און האט א באפעלקרונג פון 8.8 מיליאן. איר גרויסקייט און שטח איז 321 קוואדראט מייל זייענדיג דעריבער די מערסטע געדיכט באוואוינטע שטאט אין צפון [[אמעריקע]]. | די '''שטאָט ניו־יאָרק''' ({{שפראך-en|New York City}}) איז די [[ליסטע פון שטעט אין די פאראייניגטע שטאטן לויט באפעלקערונג|סאַמע באוואוינסטע שטאָט]] אין די [[פאראייניגטע שטאטן]] און דער צענטער פונעם [[ניו יארק מעטראפאליטען שטח]]. זי געפינט זיך אין דעם [[ניו יארק|שטאַט ניו יארק]] און האט א באפעלקרונג פון 8.8 מיליאן. איר גרויסקייט און שטח איז 321 קוואדראט מייל זייענדיג דעריבער די מערסטע געדיכט באוואוינטע שטאט אין צפון [[אמעריקע]]. | ||
| שורה 4: | שורה 5: | ||
ניו יארק איז א וויכטיגער צענטער פון אינטערנאציאנאלער דעמאקראטיע, און ווערט אמאל גערופן די קולטורלערע און פינאנציעלע הויפטשטאט פון דער וועלט. | ניו יארק איז א וויכטיגער צענטער פון אינטערנאציאנאלער דעמאקראטיע, און ווערט אמאל גערופן די קולטורלערע און פינאנציעלע הויפטשטאט פון דער וועלט. | ||
די שטאָט ליגט אויף איינעם פון דער וועלטס גרעסטע | די שטאָט ליגט אויף איינעם פון דער וועלטס גרעסטע נאטירליכע האוונס, און אנטהאלט די פינף [[בארא]]ס: [[מאנהעטן]], [[ברוקלין]], [[בראנקס]], [[סטעטן איילענד]] און [[קווינס]], וואס זענען פאראייניגט געווארן אין איין שטאט אין יאר 1898. | ||
די שטאָט פון ניו יארק שטאמט פון דער גרינדונג אין 1624 פון א האַנדלארט אין [[לאוער מאנהעטען]] דורך קאלאניסטן פון דער [[האלענדישע רעפובליק|האלענדישער רעפובליק]]. אין 1626 האט מען אים געגעבן דעם נאמען [[ניי אמסטערדאם]].<ref name="u-s-history.com">{{cite web |url=http://www.u-s-history.com/pages/h2122.html |title=United States History – History of New York City, New York | די שטאָט פון ניו יארק שטאמט פון דער גרינדונג אין 1624 פון א האַנדלארט אין [[לאוער מאנהעטען]] דורך קאלאניסטן פון דער [[האלענדישע רעפובליק|האלענדישער רעפובליק]]. אין 1626 האט מען אים געגעבן דעם נאמען [[ניי אמסטערדאם]].<ref name="u-s-history.com">{{cite web |url=http://www.u-s-history.com/pages/h2122.html |title=United States History – History of New York City, New York | ||
| שורה 62: | שורה 63: | ||
[[קווינס]], וואס ליגט אויף לאנג איילענד צפון און מזרח פון ברוקלין, איז די בארא מיטן גרעסטן שטח, 283 קוואדראט ק"מ. | [[קווינס]], וואס ליגט אויף לאנג איילענד צפון און מזרח פון ברוקלין, איז די בארא מיטן גרעסטן שטח, 283 קוואדראט ק"מ. | ||
די פארשידענע טיילן פון דער שטאט ווערן צעטיילט מיט וואסער. א טייל פונעם [[טייך האדסאן]] איז דער גרעניץ צווישן ניו יארק (מאנהעטן און בראנקס) און [[ניו | די פארשידענע טיילן פון דער שטאט ווערן צעטיילט מיט וואסער. א טייל פונעם [[טייך האדסאן]] איז דער גרעניץ צווישן ניו יארק (מאנהעטן און בראנקס) און [[ניו דזשערסי]]. דער [[מזרח טייך]] איז דער גרעניץ צווישן מאנהעטן און לאנג אינזל (ברוקלין און קווינס). דער [[טייך הארלעם]] איז דער גרעניץ צווישן מאנהעטן און דעם בראנקס. | ||
א קליין שטיקל באדן אין מאנהעטן איז אן אינטערנאציאנאלע טעריטאריע וואו די [[פאראייניגטע פעלקער]] ארגאנציזאציע איז הויפטקווארטירט. | א קליין שטיקל באדן אין מאנהעטן איז אן אינטערנאציאנאלע טעריטאריע וואו די [[פאראייניגטע פעלקער]] ארגאנציזאציע איז הויפטקווארטירט. | ||
| שורה 86: | שורה 87: | ||
:סטאטן איילנד: 487,407 | :סטאטן איילנד: 487,407 | ||
=== | === אידישע באפעלקערונג === | ||
אומגעפער 1.1 מיליאן אידן וואוינען היינט אין ניו יארק סיטי,{{הערה|{{cite web |url=http://www.simpletoremember.com/vitals/world-jewish-population.htm |title=World Jewish Population |publisher=SimpleToRemember.com – Judaism Online | אומגעפער 1.1 מיליאן אידן וואוינען היינט אין ניו יארק סיטי,{{הערה|{{cite web |url=http://www.simpletoremember.com/vitals/world-jewish-population.htm |title=World Jewish Population |publisher=SimpleToRemember.com – Judaism Online | ||
|accessdate={{ר}}2טן סעפטעמבער, 2012}}}} {{הערה|{{cite web |url=http://dataspace.princeton.edu/jspui/bitstream/88435/dsp01w3763682c/1/JCSNY2011_ComprehensiveReport.pdf |title=Jewish Community Study of New York: 2011 Comprehensive Report |publisher=UJA-Federation of New York | |accessdate={{ר}}2טן סעפטעמבער, 2012}}}} {{הערה|{{cite web |url=http://dataspace.princeton.edu/jspui/bitstream/88435/dsp01w3763682c/1/JCSNY2011_ComprehensiveReport.pdf |title=Jewish Community Study of New York: 2011 Comprehensive Report |publisher=UJA-Federation of New York | ||
| שורה 100: | שורה 101: | ||
[[טעקע:Skyline-New-York-City.jpg|צענטער|2000px|פאנאראמע פון ניו יארק.]]</div> | [[טעקע:Skyline-New-York-City.jpg|צענטער|2000px|פאנאראמע פון ניו יארק.]]</div> | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
יידיש־שפראך בלעטער אויפן ניו יארק סיטי וועבזייטל: | יידיש־שפראך בלעטער אויפן ניו יארק סיטי וועבזייטל: | ||
* [http://www.nyc.gov/html/oem/downloads/pdf/pan_flu_yiddish.pdf אינפארמאציע וועגן פלו מגיפה] | * [http://www.nyc.gov/html/oem/downloads/pdf/pan_flu_yiddish.pdf אינפארמאציע וועגן פלו מגיפה] | ||
| שורה 110: | שורה 111: | ||
{{גרעסטע שטעט אין דער וועלט}} | {{גרעסטע שטעט אין דער וועלט}} | ||
{{ | {{שטומף|געאגראפיע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:ניו יארק סיטי|*]] | [[קאַטעגאָריע:ניו יארק סיטי|*]] | ||
| שורה 117: | שורה 118: | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:ניו יורק]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 10:34, 8 יולי 2024
די שטאָט ניו־יאָרק (ענגליש: New York City) איז די סאַמע באוואוינסטע שטאָט אין די פאראייניגטע שטאטן און דער צענטער פונעם ניו יארק מעטראפאליטען שטח. זי געפינט זיך אין דעם שטאַט ניו יארק און האט א באפעלקרונג פון 8.8 מיליאן. איר גרויסקייט און שטח איז 321 קוואדראט מייל זייענדיג דעריבער די מערסטע געדיכט באוואוינטע שטאט אין צפון אמעריקע.
ניו יארק איז א וויכטיגער צענטער פון אינטערנאציאנאלער דעמאקראטיע, און ווערט אמאל גערופן די קולטורלערע און פינאנציעלע הויפטשטאט פון דער וועלט.
די שטאָט ליגט אויף איינעם פון דער וועלטס גרעסטע נאטירליכע האוונס, און אנטהאלט די פינף באראס: מאנהעטן, ברוקלין, בראנקס, סטעטן איילענד און קווינס, וואס זענען פאראייניגט געווארן אין איין שטאט אין יאר 1898.
די שטאָט פון ניו יארק שטאמט פון דער גרינדונג אין 1624 פון א האַנדלארט אין לאוער מאנהעטען דורך קאלאניסטן פון דער האלענדישער רעפובליק. אין 1626 האט מען אים געגעבן דעם נאמען ניי אמסטערדאם.[1] די שטאט מיט אירע ארומיגע ערטער זענען געקומען אונטער ענגלישער הערשאפט אין 1664.[1][2][3] ניו יארק איז געווען די הויפטשטאט פון די פאראייניגטע שטאַטן פון 1785 ביז 1790.[4] זי די גרעסטע שטאט אין לאנד זייט 1790.[5] די סטאטוע פון ליבערטי האט באגריסט מיליאנען אימיגראנטן ווען זיי זענען אנגעקומען אין שיפן אין אמעריקע ביים סוף פונעם 19טן און אנהייב 20סטן יארהונדערטער[6] און איז א סימבאל פון די פאראייניגטע שטאטן און זיין דעמאקראטיע.[7] אינעם 21סטן יארהונדערט איז ניו יארק ארויסגעקומען ווי א גלאבלן פונקט פון שעפעריי און פירנעמערשאפט,[8] סאציאלן טאלעראנץ,[9] און סביבה'דיקער אויסהאלטונג.[10][11]
נישט אריינגערעכענט דער ריזן שטח פון גאנץ אפסטעיט און לאנג איילענד, וואס דאס הייסט די סאבארב'ס.
ניו יארק איז די לינגוויסטיש מערטס פארשיידנדיקע שטאָט אין דער וועלט; מען רעדט דארט 800 שפראכן.
היסטאריע
איידער די אייראפעאישע קאלאניסטן זענען געקומען אין אמעריקע, איז די געגנט פון היינטיגן ניו יארק סיטי געווען באוואוינט דורך פארשידענע גרופעס אלגאנקווין שבטים פון אמעריקאנישע אינדיאנער, איינשליסנדיק די לענאפע וואס זייער היימלאנד האט איינגעשפארט סטאטן איילנד, דעם מערב טייל פון לאנג איילענד, כולל דעם שטח וואס איז היינט ברוקלין און קווינס, אויך מאנהעטן, דעם בראנקט און דעם נידריגן האדסאן טאל.
דער שטח וואו די שטאט געפינט זיך היינט איז געווארן אנטפלעקט אין יאר 1524 דורך דזיאוואני דא וועראזאנא, אן איטאליענישער אויספארשעט וואס האט געדינט דעם פראנצוישן קרוין. דאַ וועראַזאַנא האט גערופן דעם ארט "נואוועל אַנגולעם" (פראנצויזיש: Nouvelle Angoulême - נייער אנגולעם). אין יענער צייט האבן געוואוינט אין דער געגנט עטלעגע 5,000 אמעריקאנער איינגעבוירענע פונעם לענאפע שבט. די אייראפעאישע זידלונג אין דער געגנט האט אנגעהויבן אין יאר 1614, ווען מ'האט אויפגעשטעלט א האלענדיש דערפל אין דרום פון מאנהעטן אינזל וואו מ'האט געהאנדלט מיט פעלצן. מיט דער צייט האט מען גערופן דעם יישוב ניי נידערלאנד. אין 1624, האט דער קאלאניע־גובערנאטאר פיטער מינואיט געקויפט דעם אינזל מאנהעטן פון די לענאפע מיט א בייט פאר סחורה ווערט 60 גולדן. אין 1664 האט אן ענגלישע ארמיי איבערגענומען דעם יישוב און האבן געענדערט זיין נאמען צו "ניו יארק", אויפן נאמען פונעם הערצאג פון יארק, וואס איז שפעטער געווארן דער מלך דזשעימס דער צווייטער. ביז 1700, האט די באפעלקערונג פון דעם לענאפע זיך פארקענערט צו 200 מענטשן.
הוראגאן סענדי
דעם 29סטן און 30סטן אקטאבער 2012, האט הוראגאן סענדי חרב געמאכט א ברייטן שטח פון אונטער מאנהאטן, מיט שטארקע פארפלייצונגען און הויכע ווינטן, אז א סך איינוואוינער זענען געבליבן און קראפט און בענזין און די טראנספארט סיסטעם האט אויפגעהערט צו ארבעטן. צוליב דעם שטורעם און זיין אימפאקט האט זיך אנגעהויבן אן ערנסטע דיסקוסיע וועגן בויען ים ווענט און אנדערע באריערן ביים בארטן צו פארמיידן נאך אזא פארפלייצונג אין דער צוקונפט.
קאוויד-19-פאנדעמיע
אין מערץ 2020, איז באשטעטיקט געווארן דאס ערשטע פאל אין דער שטאט פון קאוויד-19 אין מאנהאטן. די שטאט איז גיך געווארן דער וועלטס־עפיצענטער פון דער פאנדעמיע אין דער אָנהייב־פאַזע, איידער די אינפעקציע איז געווארן פארשפרייט איבער דער וועלט און דעם גאנצן לאנד. ביז מערץ 2021, האט ניו יארק סיטי רעקארדירט מער ווי 30,000 טויטע פון קאמפליקאציעס צוליב קאוויד-19.
געאגראפיע
ניו יארק סיטי ליגט אויף דריי אינזלען אינעם אטלאנטישן אקעאן צוזאמען מיט א טייל אויף דער יבשה פון צפון אמעריקע. די שטאָט שליסט איין גאנץ מאנהעטן אינזל און סטעטן איילענד און אויך דעם מערב טייל פון לאנג איילענד, ווי אויך עטליכע קלענערע אינזלען.
די שטאט ווערט צוטייל אין פינף באראס, וואס יעדע איינע איז א קאנטי פונעם שטאט ניו יארק. די באראס זענען:
| בארא | קאנטי | הערה |
|---|---|---|
| מאנהעטן | ניו יארק קאנטי | אויף מאנהעטן אינזל |
| ברוקלין | קינגס קאנטי | אויף לאנג אינזל |
| דער בראנקס | בראנקס קאנטי | אויף דער יבשה |
| קווינס | קווינס קאנטי | אויף לאנג אינזל |
| סטעטן איילענד | ריטשמאנד קאנטי | אויף סטעטן אינזל |
מאנהעטן איז די בארא פון ניו יארק מיטן קלענסטן שטח (59 קוואדראט ק"מ) און האט כמעט אלע וואלקנקראצערס פון ניו יארק, ווי אויך צענטראל פארק. מאנהעטן האט גאר א געדעכטע באפעלקערונג, 27,812 מענטשן א קוואדראט ק"מ אין 2015, מער ווי יעדע שטאט אין די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע.
ברוקלין ליגט אויפן מערבדיקן שפיץ פון לאנג איילענד און האט די גרעסטע באפעלקערונג (2.6 מיליאן) פון אלע פינף באראס. ברוקלין האט א לאנגן בארטן וואס שליסט איין קאני איילענד. די צוויי גרעסטע שטאטגערטנער אין ברוקלין זענען מארין פארק און פראספעקט פארק.
קווינס, וואס ליגט אויף לאנג איילענד צפון און מזרח פון ברוקלין, איז די בארא מיטן גרעסטן שטח, 283 קוואדראט ק"מ.
די פארשידענע טיילן פון דער שטאט ווערן צעטיילט מיט וואסער. א טייל פונעם טייך האדסאן איז דער גרעניץ צווישן ניו יארק (מאנהעטן און בראנקס) און ניו דזשערסי. דער מזרח טייך איז דער גרעניץ צווישן מאנהעטן און לאנג אינזל (ברוקלין און קווינס). דער טייך הארלעם איז דער גרעניץ צווישן מאנהעטן און דעם בראנקס.
א קליין שטיקל באדן אין מאנהעטן איז אן אינטערנאציאנאלע טעריטאריע וואו די פאראייניגטע פעלקער ארגאנציזאציע איז הויפטקווארטירט.
ניו יארק סיטי, ספעציעל מאנהעטן, האט גאר א סך וואלקנקראצערס, בערך 5600, פון זיי 48 זענען העכער פון 200 מעטער.
עקאנאמיע
איבערבליק איבער דער עקאנאמיע פון ניו יארק סיטי
ניו יארק איז א גלאבאלער צענטער פון אינערנאציאנאלע ביזנעס און האנדל.
וואל סטריט
די וויכסטיגסטע עקאָנאָמישע באשטאנדטייל פון ניו יארק סיטי ליגט אין זיין ראָלע אלס די הויפּטקוואַרטיר פאַר די פינאנציעלע אינדוסטריע פון די פאראייניגטע שטאטן, כאראקטעריש באקאנט אלס 'וואל סטריט'. אסאך גרויסע פינאַנציעלע פירמעס זענען הויפטקווארטירט אין ניו יארק סיטי, און די שטאָט איז אויך היים פאר אַ שפרידלדיגער נומער פון נייע פינאַנציעלע 'סטאַרטאַפּ' פירמעס.
לאוער מאנהעטן איז דער דריט-גרעסטער צענטראַל ביזנעס דיסטריקט אין די פאראייניגטע שטאַטן. זי איז היים פאר די ניו יאָרק בערזע אויף וואַל סטריט און די NASDAQ אויף 165 בראָדוויי, רעפּרעזענטירנדיג דערמיט די וועלט'ס גרעסטער און צווייט-גרעסטער סטאַק עקסטשיינדזש האַנדל צענטערן.
דעמאגראפיע
אין 2012 האט דער ניו יארק צענזוס ביורא געשאצט איר באפעלקערונג ביי 8,336,697. לויט די באראס איז דאס:
- ברוקלין: 2,556,598
- קווינס: 2,293,007
- מאנהעטן: 1,634,795
- דער בראנקס: 1,391,903
- סטאטן איילנד: 487,407
אידישע באפעלקערונג
אומגעפער 1.1 מיליאן אידן וואוינען היינט אין ניו יארק סיטי,[12] [13] איבער העלפט פון זיי אין ברוקלין.[14]
ספארט
יעדע יאר לויפן א סך מענטשן אין דעם ניו יארק מאראטאן, איינער פון די פאפולערסטער מאראטאנען אין דער וועלט., וואס אין 2006 האבן 37,866 מענטשן געענדיגט.
360° פאנאראמע פון ניו יארק סיטי
דרויסנדיגע לינקס
יידיש־שפראך בלעטער אויפן ניו יארק סיטי וועבזייטל:
רעפערענצן
- ↑ 1.0 1.1 "United States History – History of New York City, New York". Retrieved 9טן סעפטעמבער 2012.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ און מען האט זי געגעבן דעם נאמען ניו יארק נאכדעם וואס דער מלך טשארלס דער צווייטער פון ענגלאנד האט געשאנקען דעם באדן צו זיין ברודער, דער הערצאג פון יארק.
- ↑ "KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES". National Park Service, U.S. Department of the Interior. Retrieved May 10, 2011.
- ↑ "The Nine Capitals of the United States". United States Senate. Retrieved 7טן סעפטעמבער 2008.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "Rank by Population of the 100 Largest Urban Places, Listed Alphabetically by State: 1790–1990". U.S. Census Bureau. 15טן יוני, 1998. Retrieved 8טן פעברואר, 2009.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=and|date=(help) - ↑ "Statue of Liberty". A&E Television Networks, LLC. Retrieved 21סטן מאי, 2011.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "Statue of Liberty". World Heritage. UNESCO World Heritage Centre 1992–2011. Retrieved 23סטן אקטאבער, 2011.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "Venture Investment – Regional Aggregate Data". National Venture Capital Association and PricewaterhouseCoopers. Retrieved 22סטן אפריל 2016.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ Matt Flegenheimer (23סטן מערץ, 2016). "Ted Cruz Deplores 'Liberal, Left-Wing Values' While Lobbying for New York Votes". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ The Associated Press (22סטן אפריל, 2016). "The Latest: China Hopes US Joins Climate Deal Quickly". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ Lisa Foderaro (21סטן סעפטעמבער, 2014). "Taking a Call for Climate Change to the Streets". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ "World Jewish Population". SimpleToRemember.com – Judaism Online. Retrieved 2טן סעפטעמבער, 2012.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "Jewish Community Study of New York: 2011 Comprehensive Report" (PDF). UJA-Federation of New York. Retrieved 13טן אויגוסט 2014.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ ווייקסלבוים, סימאן (26סטן יוני, 2012). "Nearly one in four Brooklyn residents are Jews, new study finds". דערגרייכט דעם 30סטן מאי, 2013.
| גרעסטע שטעט אין דער וועלט: גרויסשטעט מיט מינדערסטן פינף מיליאן איינוואוינער | |
|---|---|
|
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!