אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בארדיטשוב"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (19 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{יישוב | {{יישוב | ||
|סארט יישוב=שטאָט|מדינה={{פאן אוקראינע}} | |סארט יישוב=שטאָט|מדינה={{פאן אוקראינע}} | ||
|פאן= | |פאן=|הערב=||אמטשפראך נאמען=Бердичів | ||
|אמטשפראך נאמען=Бердичів | |||
|קאארדינאטן={{Coord|49|54|0|N|28|34|0|E|region:UK_type:city|display=inline,title}} | |קאארדינאטן={{Coord|49|54|0|N|28|34|0|E|region:UK_type:city|display=inline,title}} | ||
|בילד= | |בילד=|שטח=3,533|באפעלקערונג= | ||
|אפטייל טיפ=אבלאסט|אפטייל נאמען=[[זשיטאמירער גובערניע]] | |אפטייל טיפ=אבלאסט|אפטייל נאמען=[[זשיטאמירער גובערניע]] | ||
}} | }} | ||
'''בערדיטשעוו''' ([[אוקראיניש]]: '''Бердичів'''; [[רוסיש]]: '''Бердичев'''; [[פויליש]]: '''Berdyczów''') איז א גרויסע שטאט אין [[זשיטאמירער אבלאסט]] (גובערניע) אין [[אוקראינע|אוקראיִנע]]. לאקירט ארום-40 ק"מ צפון זייט פון [[זשיטאמיר]]. זי איז געגרינדט געווארן אין [[1455]], און ביי איר | '''בערדיטשעוו''' ([[אוקראיניש]]: '''Бердичів'''; [[רוסיש]]: '''Бердичев'''; [[פויליש]]: '''Berdyczów''') איז א גרויסע שטאט אין [[זשיטאמירער אבלאסט]] (גובערניע) אין [[אוקראינע|אוקראיִנע]]. לאקירט ארום-40 ק"מ צפון זייט פון [[זשיטאמיר]]. זי איז געגרינדט געווארן אין [[1455]], און ביי איר זענען דא ארום 86,200 איינוואוינער. ריכטיק צו-[[2003]]. | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
פון דעם [[16טער י"ה|16טן יארהונדערט]] ביז סוף דעם [[18טער י"ה|18טן יארהונדערט]], בערדיטשעוו איז געווען אונטער [[פוילן|פוילישער]] הערשאפט. | פון דעם [[16טער י"ה|16טן יארהונדערט]] ביז סוף דעם [[18טער י"ה|18טן יארהונדערט]], בערדיטשעוו איז געווען אונטער [[פוילן|פוילישער]] הערשאפט. | ||
אין [[1732]], נאך א | אין [[1732]], נאך א באשטעטיגונג פון דער פרוי דומיין טרזה, א פרוי וואס די שטאט איז געווען אין איר פאמיליע אייגנטום, האט מען געלאזט די אידן זיצן דארטן. | ||
נאך דעם האט זיך אנגעהויבן אן אנטוויקלונג אין די יידישע איינוואוינערס, און אזוי אין לויף פון דער צייט די שטאט איז געווארן דער גרויסער צענטער אין דער געגנט. (ספעציעל פון דעם איינוואוינערס שטאנדפונקט). | נאך דעם האט זיך אנגעהויבן אן אנטוויקלונג אין די יידישע איינוואוינערס, און אזוי אין לויף פון דער צייט די שטאט איז געווארן דער גרויסער צענטער אין דער געגנט. (ספעציעל פון דעם איינוואוינערס שטאנדפונקט). | ||
אין יאר [[1765]] די צאל | אין יאר [[1765]] די צאל אידן אין שטאט געווען 1,220 פון 1,541 איינוואוינערס, און אין-[[1789]] די צאל אידן האט זיך פארגרעסערט צו-1951. | ||
אין [[1861]] [[ה'תרכ"א]] די צאל | אין [[1861]] [[ה'תרכ"א]] די צאל אידן איז געווען 46,683 איינוואוינערס, די צווייטע גרעסטע קהילה אין [[רוסלאנד]]. אין [[1926]] [[ה'תרפ"ו]] די צאל אידן געווען 30,812 איינוואוינערס, וואס 28,584 פון זיי האבן דערקלערט אז [[יידיש]] איז זייער [[מאמע לשון]]. | ||
פון דעם [[17טער י"ה|17טן יארהונדערט]] ביז די [[דייטשע אייננעמונג]] איז בערדיטשעוו געווען א שטאט צענטער פאר די | פון דעם [[17טער י"ה|17טן יארהונדערט]] ביז די [[דייטשע אייננעמונג]] איז בערדיטשעוו געווען א שטאט צענטער פאר די אידן. | ||
מיט דער דייטשע אייננעמונג [[תמוז]] [[ה'תש"א]] האט מען אנגעהויבן ליקווידירן די | מיט דער דייטשע אייננעמונג [[תמוז]] [[ה'תש"א]] האט מען אנגעהויבן ליקווידירן די אידן אין בערדיטשעוו. | ||
אין תש"ב האט מען ליקווידירט די אלע | אין תש"ב האט מען ליקווידירט די אלע אידן אינגאנצן. | ||
ביז דעם [[סאוועטן פארבאנד]] אויפשטעל, איז געווען אין בערדיטשעוו | ביז דעם [[סאוועטן פארבאנד]] אויפשטעל, איז געווען אין בערדיטשעוו זיבעציג שולן. | ||
==די רבנים און רביים אין בערדיטשטוו== | ==די רבנים און רביים אין בערדיטשטוו== | ||
* רבי ליבער הגדול (דער גרויסער רבי ליבער) | * רבי ליבער הגדול (דער גרויסער רבי ליבער) | ||
* רבי יוסף חריף (דער שארפער רבי יוסף) א חסידישער [[אדמו"ר]] | * רבי יוסף חריף (דער שארפער רבי יוסף) א חסידישער [[אדמו"ר]] | ||
* | * [[רבי לוי יצחק בערדיטשעווער]] | ||
==מקורות== | ==מקורות== | ||
* אנציקלופדיה לבית ישראל פון הרב האלפרין | * אנציקלופדיה לבית ישראל פון הרב האלפרין | ||
* [http://www.shtetlinks.jewishgen.org/berdichev/berdichev1.html | * [http://www.shtetlinks.jewishgen.org/berdichev/berdichev1.html אידישע היסטאריע פון בערדיטשעוו, 1טער טייל] און [http://www.shtetlinks.jewishgen.org/berdichev/Berdichevhistory.htm {{ר}} 2טער טייל] ביי Jewishgen.org {{לינקשפראך|ענגליש}} | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* [http://berdichevland.com/ BerdichevLand ] | * [http://berdichevland.com/ BerdichevLand ] | ||
* [http://berdichev.biz/ "Berdichev business" газета "Діловий Бердичів"] | * [http://berdichev.biz/ "Berdichev business" газета "Діловий Бердичів"] | ||
| שורה 42: | שורה 41: | ||
* [http://www.ws.net.ua/berd/berdichev/doc/markov/main.htm Berdychiv lands from the earliest times to the beginning of the 20th century] (1999 [[אוקראיניש]]: ''Бердичівська земля з найдавнішших часів до початку ХХ ст.'') | * [http://www.ws.net.ua/berd/berdichev/doc/markov/main.htm Berdychiv lands from the earliest times to the beginning of the 20th century] (1999 [[אוקראיניש]]: ''Бердичівська земля з найдавнішших часів до початку ХХ ст.'') | ||
* [http://www.pbs.org/independentlens/lastletter/town.html PBS Independent Lens: Berdichev] | * [http://www.pbs.org/independentlens/lastletter/town.html PBS Independent Lens: Berdichev] | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | [[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אידישע ישובים אין אייראפע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:ברדיצ'ב]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 09:05, 8 יולי 2024
| ||||||||||||
בערדיטשעוו (אוקראיניש: Бердичів; רוסיש: Бердичев; פויליש: Berdyczów) איז א גרויסע שטאט אין זשיטאמירער אבלאסט (גובערניע) אין אוקראיִנע. לאקירט ארום-40 ק"מ צפון זייט פון זשיטאמיר. זי איז געגרינדט געווארן אין 1455, און ביי איר זענען דא ארום 86,200 איינוואוינער. ריכטיק צו-2003.
היסטאריע
פון דעם 16טן יארהונדערט ביז סוף דעם 18טן יארהונדערט, בערדיטשעוו איז געווען אונטער פוילישער הערשאפט.
אין 1732, נאך א באשטעטיגונג פון דער פרוי דומיין טרזה, א פרוי וואס די שטאט איז געווען אין איר פאמיליע אייגנטום, האט מען געלאזט די אידן זיצן דארטן.
נאך דעם האט זיך אנגעהויבן אן אנטוויקלונג אין די יידישע איינוואוינערס, און אזוי אין לויף פון דער צייט די שטאט איז געווארן דער גרויסער צענטער אין דער געגנט. (ספעציעל פון דעם איינוואוינערס שטאנדפונקט).
אין יאר 1765 די צאל אידן אין שטאט געווען 1,220 פון 1,541 איינוואוינערס, און אין-1789 די צאל אידן האט זיך פארגרעסערט צו-1951.
אין 1861 ה'תרכ"א די צאל אידן איז געווען 46,683 איינוואוינערס, די צווייטע גרעסטע קהילה אין רוסלאנד. אין 1926 ה'תרפ"ו די צאל אידן געווען 30,812 איינוואוינערס, וואס 28,584 פון זיי האבן דערקלערט אז יידיש איז זייער מאמע לשון.
פון דעם 17טן יארהונדערט ביז די דייטשע אייננעמונג איז בערדיטשעוו געווען א שטאט צענטער פאר די אידן.
מיט דער דייטשע אייננעמונג תמוז ה'תש"א האט מען אנגעהויבן ליקווידירן די אידן אין בערדיטשעוו. אין תש"ב האט מען ליקווידירט די אלע אידן אינגאנצן.
ביז דעם סאוועטן פארבאנד אויפשטעל, איז געווען אין בערדיטשעוו זיבעציג שולן.
די רבנים און רביים אין בערדיטשטוו
- רבי ליבער הגדול (דער גרויסער רבי ליבער)
- רבי יוסף חריף (דער שארפער רבי יוסף) א חסידישער אדמו"ר
- רבי לוי יצחק בערדיטשעווער
מקורות
- אנציקלופדיה לבית ישראל פון הרב האלפרין
- אידישע היסטאריע פון בערדיטשעוו, 1טער טייל און 2טער טייל ביי Jewishgen.org (ענגליש)
דרויסנדיגע לינקס
- BerdichevLand
- "Berdichev business" газета "Діловий Бердичів"
- Berdichev at Simon Wiesenthal Center
- Berdychiv lands from the earliest times to the beginning of the 20th century (1999 אוקראיניש: Бердичівська земля з найдавнішших часів до початку ХХ ст.)
- PBS Independent Lens: Berdichev
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!