אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:יהודה המכבי"
ק (←top: טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: יידן ← אידן) |
ק (החלפת טקסט – "מודיעין]" ב־" מודיעין (אלטע שטאט)|]") |
||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = 2nd century BCE Jewish priest and leader of Maccabean Revolt against the Seleucids|העב=מנהיג מרד החשמונאים|דייטש=jüdischer Freiheitskämpfer|}} | |||
'''יהודה המכבי''' איז געווען דער זון פון [[מתתיהו הכהן]], פון די [[חשמונאים]]. ער איז געווען דער אנפירער פון דעם אויפשטאנד קעגן די גריכן און אנטיוכוס, און דערפאלגרייך געגרינדעט א יידיש זעלבסטשטענדיק לאנד אין [[ארץ יהודה]], וואס שפעטער דורך זיינע נאכפאלגער, איז פארברייטערט געווארן צו א קעניגרייך. | '''יהודה המכבי''' איז געווען דער זון פון [[מתתיהו הכהן]], פון די [[חשמונאים]]. ער איז געווען דער אנפירער פון דעם אויפשטאנד קעגן די גריכן און אנטיוכוס, און דערפאלגרייך געגרינדעט א יידיש זעלבסטשטענדיק לאנד אין [[ארץ יהודה]], וואס שפעטער דורך זיינע נאכפאלגער, איז פארברייטערט געווארן צו א קעניגרייך. | ||
ער איז געווען דער דריטער זון פון מתתיהו, פון זיינע פינף זין, געבוירן אין [[מודיעין]], אויף די בערג פון יהודה. | ער איז געווען דער דריטער זון פון מתתיהו, פון זיינע פינף זין, געבוירן אין [[ מודיעין (אלטע שטאט)| מודיעין]], אויף די בערג פון יהודה. | ||
די באדייט פון מכבי איז נישט באוואוסט. לויט [[יוסיפון]] איז עס אויפן פסוק מי כמכה באלים ה', אנדערע טענהן אז עס קומט מיט א ק', און אזעלכע זאגן אז עס איז דאס [[לאטייניש]]ע ווארט פאר מצביא, וואס מיינט גענעראל אין [[העברעיש]], נאר אין לאטייניש זאגן זיי מקבי בטעות. | די באדייט פון מכבי איז נישט באוואוסט. לויט [[יוסיפון]] איז עס אויפן פסוק מי כמכה באלים ה', אנדערע טענהן אז עס קומט מיט א ק', און אזעלכע זאגן אז עס איז דאס [[לאטייניש]]ע ווארט פאר מצביא, וואס מיינט גענעראל אין [[העברעיש]], נאר אין לאטייניש זאגן זיי מקבי בטעות. | ||
| שורה 9: | שורה 10: | ||
וויבאלד די יוונים האבן געהאט א מאכטפולע ארמיי, האט יהודה זיך בעיקר באנוצט מיט גערילא טאקטיקן, און מיט פלוצימדיקע אנפאלן. אין עטליכע קאמפן האט יהודה באוויזן צו צעשמעטערן גאנצע ארמייען פון די גריכן. און יהודה האט באוויזן אומצוברענגען די גענעראלן מיט זיינע אייגענע הענט. | וויבאלד די יוונים האבן געהאט א מאכטפולע ארמיי, האט יהודה זיך בעיקר באנוצט מיט גערילא טאקטיקן, און מיט פלוצימדיקע אנפאלן. אין עטליכע קאמפן האט יהודה באוויזן צו צעשמעטערן גאנצע ארמייען פון די גריכן. און יהודה האט באוויזן אומצוברענגען די גענעראלן מיט זיינע אייגענע הענט. | ||
די קאמף אין (עמאוס) [[לאטראן]], איז א גאר באוואוסטע קאמף, אין וועלכע יהודה האט מיט זיינע 6,000 קעמפער, באוויזן דאס | די קאמף אין (עמאוס) [[לאטראן]], איז א גאר באוואוסטע קאמף, אין וועלכע יהודה האט מיט זיינע 6,000 קעמפער, באוויזן דאס אומגלויבליכע, און באזיגט אן ארמיי פון 40,000 פוסגייער, און 7,000 רייטער. דורך א געניטער איינפאל. גרעגאריעס די גריכישע גענעראל, האט גענומען טייל פון זיין ארמיי, און פארלאזט זייער באזע, יהודה האט דאס געזען, איז ער געווען זיכער, אז גרעגאריעס פלאנירט צו אטאקירן ביינאכט, דעריבער האט ער באשלאסן דעמאלט צו אטאקירן דעם פיינט אויפן פלאץ, ביים אטאקע האט ער אומגעברענגט 9,000 גריכן, די איבריקע זענען אנטלאפן. אין די יידישע לאגער האט ער געלאזט די פאקלען ברענען, אזוי ארום האט גרעגאריעס געמיינט אז די אידן זענען אנטלאפן, האט ער זיי אויפגעזיכט, נאכן נישט טרעפן די אידן האט ער זיך אומגעקערט צו זיין באזע, ווי יהודה האט אטאקירט גרעגאריעס, זיי זענען אלע אנטלאפן אן א קאמף, און מיטדעם האט יהודה געהאט א גלענצענדע זיג. וואס שפעטער זענען אנדערע אידן וואס האבן נישט געוואלט אריינגיין אין מיליטער, האבן זיך יעצט אנגעשלאסן. | ||
נאכן באפרייען ארץ יהודה, און אויסרייניקן ירושלים, האט זיך די [[פאמיליע]] פארנומען מיט ארויסהעלפן די אידן אין [[גליל]]. ער און זיין ברודער [[שמעון התרסי]], האבן זיך צעטיילט, ער אין [[גלעד]], [[אדום]], און [[פלשתים]], און שמעון אין גליל. | נאכן באפרייען ארץ יהודה, און אויסרייניקן ירושלים, האט זיך די [[פאמיליע]] פארנומען מיט ארויסהעלפן די אידן אין [[גליל]]. ער און זיין ברודער [[שמעון התרסי]], האבן זיך צעטיילט, ער אין [[גלעד]], [[אדום]], און [[פלשתים]], און שמעון אין גליל. | ||
אין איינע פון די קאמפן איז [[אלעזר המכבי]] אומגעקומען, דער ברודער פון יהודה, נאכן ווערן איבעגעטרעטן פון אן [[העלפאנד]]. אין די קאמף האבן די חשמונאים געהאט א נידערלאגע, און די גריכן האבן אנגעהויבן באלאגערן ירושלים, וואס האט זיך | אין איינע פון די קאמפן איז [[אלעזר המכבי]] אומגעקומען, דער ברודער פון יהודה, נאכן ווערן איבעגעטרעטן פון אן [[העלפאנד]]. אין די קאמף האבן די חשמונאים געהאט א נידערלאגע, און די גריכן האבן אנגעהויבן באלאגערן ירושלים, וואס האט זיך געענדיגט ווען אין [[דמשק]] האט פיליפוס פארכאפט די מאכט, און אריינגעווארפן אנטיוכוס דער פיפטער אין טורמע. דעריבער האבן די גריכישע ארמייען אפגעטרעטן פון זייער אפענסיווע. | ||
שפעטער זענען נאך ארמייען אנגעקומען קעמפן מיט די אידן, מיט א גענעראל ניקנור, וואס האט זיך עטליכע מאל געטראפן מיט יהודה, אבער איז געקומען קעמפן קעגן אים, יהודה האט באוויזן אים צו הרנען. | שפעטער זענען נאך ארמייען אנגעקומען קעמפן מיט די אידן, מיט א גענעראל ניקנור, וואס האט זיך עטליכע מאל געטראפן מיט יהודה, אבער איז געקומען קעמפן קעגן אים, יהודה האט באוויזן אים צו הרנען. | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
זיינע צוויי ברידער [[שמעון התרסי]], און [[יונתן הוופסי]], האבן ווייטער פארגעזעצט די קאמף קעגן די יוונים. | זיינע צוויי ברידער [[שמעון התרסי]], און [[יונתן הוופסי]], האבן ווייטער פארגעזעצט די קאמף קעגן די יוונים. | ||
{{חשמונאים דינאסטיע משפחה בוים}} | |||
{{מלכי יהודה וישראל}} | |||
[[קאַטעגאָריע:חשמונאים]] | [[קאַטעגאָריע:חשמונאים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:תקופת בית שני]] | [[קאַטעגאָריע:תקופת בית שני]] | ||
[[קאַטעגאָריע:חנוכה]] | [[קאַטעגאָריע:חנוכה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע]] | [[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:יהודה המכבי]] | |||
[[קאַטעגאָריע:כהנים גדולים]] | |||
[[קאַטעגאָריע:פערזאנען פון דער חשמונאים רעוואלט]] | |||
[[קאַטעגאָריע:כהנים פון תקופת בית שני]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 20:50, 11 יולי 2024
יהודה המכבי איז געווען דער זון פון מתתיהו הכהן, פון די חשמונאים. ער איז געווען דער אנפירער פון דעם אויפשטאנד קעגן די גריכן און אנטיוכוס, און דערפאלגרייך געגרינדעט א יידיש זעלבסטשטענדיק לאנד אין ארץ יהודה, וואס שפעטער דורך זיינע נאכפאלגער, איז פארברייטערט געווארן צו א קעניגרייך.
ער איז געווען דער דריטער זון פון מתתיהו, פון זיינע פינף זין, געבוירן אין מודיעין, אויף די בערג פון יהודה.
די באדייט פון מכבי איז נישט באוואוסט. לויט יוסיפון איז עס אויפן פסוק מי כמכה באלים ה', אנדערע טענהן אז עס קומט מיט א ק', און אזעלכע זאגן אז עס איז דאס לאטיינישע ווארט פאר מצביא, וואס מיינט גענעראל אין העברעיש, נאר אין לאטייניש זאגן זיי מקבי בטעות.
דורכאויס דעם אויפשטאנד פון די רעליגיעזע אידן קעגן די גריכן, און די מתייוונים, איז יהודה געווארן הויפט אנפירער, נאכדעם וואס זיין טאטע איז געשטארבן. צום סוף האט ער באפרייט ארץ יהודה פון די גריכן, אויסער אין ירושלים, ווי עס איז געבליבן א קליינע אנוועזנהייט, קעגן איבער די הר הבית.
וויבאלד די יוונים האבן געהאט א מאכטפולע ארמיי, האט יהודה זיך בעיקר באנוצט מיט גערילא טאקטיקן, און מיט פלוצימדיקע אנפאלן. אין עטליכע קאמפן האט יהודה באוויזן צו צעשמעטערן גאנצע ארמייען פון די גריכן. און יהודה האט באוויזן אומצוברענגען די גענעראלן מיט זיינע אייגענע הענט.
די קאמף אין (עמאוס) לאטראן, איז א גאר באוואוסטע קאמף, אין וועלכע יהודה האט מיט זיינע 6,000 קעמפער, באוויזן דאס אומגלויבליכע, און באזיגט אן ארמיי פון 40,000 פוסגייער, און 7,000 רייטער. דורך א געניטער איינפאל. גרעגאריעס די גריכישע גענעראל, האט גענומען טייל פון זיין ארמיי, און פארלאזט זייער באזע, יהודה האט דאס געזען, איז ער געווען זיכער, אז גרעגאריעס פלאנירט צו אטאקירן ביינאכט, דעריבער האט ער באשלאסן דעמאלט צו אטאקירן דעם פיינט אויפן פלאץ, ביים אטאקע האט ער אומגעברענגט 9,000 גריכן, די איבריקע זענען אנטלאפן. אין די יידישע לאגער האט ער געלאזט די פאקלען ברענען, אזוי ארום האט גרעגאריעס געמיינט אז די אידן זענען אנטלאפן, האט ער זיי אויפגעזיכט, נאכן נישט טרעפן די אידן האט ער זיך אומגעקערט צו זיין באזע, ווי יהודה האט אטאקירט גרעגאריעס, זיי זענען אלע אנטלאפן אן א קאמף, און מיטדעם האט יהודה געהאט א גלענצענדע זיג. וואס שפעטער זענען אנדערע אידן וואס האבן נישט געוואלט אריינגיין אין מיליטער, האבן זיך יעצט אנגעשלאסן.
נאכן באפרייען ארץ יהודה, און אויסרייניקן ירושלים, האט זיך די פאמיליע פארנומען מיט ארויסהעלפן די אידן אין גליל. ער און זיין ברודער שמעון התרסי, האבן זיך צעטיילט, ער אין גלעד, אדום, און פלשתים, און שמעון אין גליל.
אין איינע פון די קאמפן איז אלעזר המכבי אומגעקומען, דער ברודער פון יהודה, נאכן ווערן איבעגעטרעטן פון אן העלפאנד. אין די קאמף האבן די חשמונאים געהאט א נידערלאגע, און די גריכן האבן אנגעהויבן באלאגערן ירושלים, וואס האט זיך געענדיגט ווען אין דמשק האט פיליפוס פארכאפט די מאכט, און אריינגעווארפן אנטיוכוס דער פיפטער אין טורמע. דעריבער האבן די גריכישע ארמייען אפגעטרעטן פון זייער אפענסיווע.
שפעטער זענען נאך ארמייען אנגעקומען קעמפן מיט די אידן, מיט א גענעראל ניקנור, וואס האט זיך עטליכע מאל געטראפן מיט יהודה, אבער איז געקומען קעמפן קעגן אים, יהודה האט באוויזן אים צו הרנען.
אין א קאמף וואס באקחידעס, א גריכישע גענעראל, איז געקומען מלחמה האלטן קעגן יהודה, האט יהודה געפונען זיין טויט, און זיין ברודער האט געטראפן זיין קערפער. זיי האבן געברענגט זיין קערפער קיין מודיעין און אים דארט באגראבן.
זיינע צוויי ברידער שמעון התרסי, און יונתן הוופסי, האבן ווייטער פארגעזעצט די קאמף קעגן די יוונים.
| חשמונאים דינאסטיע משפחה בוים | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| מלכי יהודה וישראל | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| פאראייניגטע מלכות ישראל | שאול המלך • דוד המלך • שלמה המלך | 
| |||
| מלכי יהודה | רחבעם • אביה • אסא • יהושפט • יהורם • אחזיהו • עתליה • יהואש • אמציה • עוזיהו • יותם • אחז • חזקיהו • מנשה • אמון • יאשיהו • יהואחז • יהויקים • יהויכין • צדקיהו | ||||
| מלכי ישראל | איש בושת • ירבעם בן נבט • נדב • בעשא • אלה • זמרי • תבני • עמרי • אחאב • אחזיהו • יורם • יהוא • יואחז • יואש • ירבעם בן יואש • זכריהו • שלום • מנחם • פקחיה • פקח • הושע | ||||
| בית חשמונאי |
| ||||
| מלכי בית הורדוס | הורדוס • ארכעלאאס • הורדוס אנטיפס • פיליפוס • אגריפס דער ערשטער • אגריפס דער צווייטער | ||||
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!