אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:יאסל בירשטיין"
| (13 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|יידישער דיכטער}} | |||
{{יתום}} | {{יתום}} | ||
'''יאָסל בירשטיין''' (24סטן סעפטעמבער 1920 – 28סטן דעצעמבער 2003) איז אַן ישראלדיקער מחבר און פאָעט וואָס האָט געשריבן אויף [[אידיש]] און [[ | '''יאָסל בירשטיין''' (24סטן סעפטעמבער 1920 – 28סטן דעצעמבער 2003) איז אַן ישראלדיקער מחבר און פאָעט וואָס האָט געשריבן אויף [[אידיש]] און [[העברעאיש]]. | ||
== לעבן == | == לעבן == | ||
בירשטיין איז געבוירן אין 1920 אין [[ביאלע|ביאַלע פּאָדלאַסק]], וואָס ער דערמאָנט אָפט אין | בירשטיין איז געבוירן אין 1920 אין [[ביאלע|ביאַלע פּאָדלאַסק]], וואָס ער דערמאָנט אָפט אין זיינע ווערק. ער האָט זיך געלערנט אין חדר און געווען אַ מיטגליד פון "השומר הצעיר". | ||
אין | אין 1937, אין עלטער פון 17 יאָר, האָט ער עמיגרירט קיין [[אויסטראליע|אויסטראַליע]]. בעת דער [[צווייטער וועלט־מלחמה]] האָט ער במשך פון פיר יאָר געדינט אין דער אויסטראַלישער אַרמיי צוזאַמען מיט יאָסל בערגנער (זון פון [[מלך ראוויטש|מלך ראַוויטש]]), וואָס ער האָט שוין פריִער באַגעגנט אין "הייאַס" (ראשי־תיבות פון Hebrew Immigration Aid Service) אין וואַרשע און מיט וועמען ער איז געפאָרן קיין אויסטראַליע. בעתן חורבן איז אומגעקומען בירשטיינס משפּחה אין פּוילן. אין 1941 האָט ער חתונה געהאַט מיט מאַרגאַרעט ווייסבערג. דאָס פּאָרפאָלק האָט געהאַט צוויי טעכטער. נאָך דער מלחמה האָט ער זיך באַשעפטיקט מיט אַ חודשדיקער אויסגאַבע, וואָס איז אַרויס אויף העברעאיש, ענגליש און ייִדיש. | ||
אין 1950 האָט ער עולה געווען צוזאַמען מיט | אין 1950 האָט ער עולה געווען צוזאַמען מיט זיין משפּחה און באַזעצט זיך אינעם קיבוץ גבת, וואוּ ער איז געווען אַ פּאַסטעך איבער 11 יאָר. נאָכדעם האָט ער זיך אַריבערגעצויגן קיין טבעון און נאָך שפּעטער קיין [[נצרת עילית]]. ער האָט געאַרבעט ווי אַ באַנק־אָנגעשטעלטער און איז שפּעטער געוואָרן אַ אינוועסטיציעס־דירעקטאָר (אָט די אַרבעט וועט אינספּירירן זיין בוך "המוטבים", 2000). ער האָט זיך באַזעצט אין [[ירושלים]] אין 1982. | ||
אין 1949 האָט ער פּובליקירט אַן ערשטע זאַמלונג לידער אין ייִדיש, "אונטער פרעמדע הימלען", וואָס איז אַרויס אין [[מעלבורן]], אויסטראַליע. אָט די זאַמלונג איז אילוסטרירט מיט צייכענונגען פון יאָסל בערגנער. | אין 1949 האָט ער פּובליקירט אַן ערשטע זאַמלונג לידער אין ייִדיש, "אונטער פרעמדע הימלען", וואָס איז אַרויס אין [[מעלבורן]], אויסטראַליע. אָט די זאַמלונג איז אילוסטרירט מיט צייכענונגען פון יאָסל בערגנער. נאכן פאַרעפנטליכן לידער, האָט בירשטיין זיך קאָנצענטרירט אויף פּראָזע. זיינע ראָמאַנען און דערציילונגען באַשרייבן דעם מענטשנס־מעמד פון אַן איראָנישן קוקווינקל. זיין ערשטער ראָמאַן, "אויף שמאָלע טראָטואַרן", איז אַרויס אויף ייִדיש אין 1958. דער ראָמאַן איז דאָס סאַמע ערשטע בוך אויף ייִדיש וואָס באַשרייבט דאָס לעבן אין אַ קיבוץ. | ||
אויסער דעם האָט ער איבערגעזעצט פִֿון ייִדיש אויף | אויסער דעם האָט ער איבערגעזעצט פִֿון ייִדיש אויף העברעאיש און פאַרקערט. אויך האָט ער געאַרבעט אין דער ישׂראלדיקער נאַציאָנאַלער ביבליאָטעק, וואוּ ער האָט אָנגעפירט די סעקציע פון ייִדישע כתב־ידן, בפרט דעם עזבון פונעם ייִדישן שרייבער מלך ראוויטש. אָט דאָס איז די טעמע פון בירשטיינס ראָמאַן "אַ פּנים אין די וואָלקנס" (2000). זיין לעצטער ראָמאַן "אל תקרא לי איוב" ( "רוף מיך נישט איוב") איז אַרויס אין 1995. דאָס בוך דערציילט וועגן די איבערלעבונגען פון מענטשן וואָס האָבן געוואַנדערט צווישן פּוילן, אויסטראַליע און ישׂראל, די דריי סטאַנציעס פון בירשטיינס לעבן. | ||
יאָסל בירשטיין איז געשטאָרבן אין ירושלים דעם 28סטן דעצעמבער 2003 און איז באַגראָבן אויפן בית־עולם נס הרים אין ירושלים. | יאָסל בירשטיין איז געשטאָרבן אין ירושלים דעם 28סטן דעצעמבער 2003 און איז באַגראָבן אויפן בית־עולם נס הרים אין ירושלים. | ||
נאָך | נאָך זיין טויט איז דערשינען דאָס בוך "סיפורים מאזור השלווה" ("דערציילונגען פון דער שלווה־געגנט), לויט אַ כתב־יד וואָס מען האָט געפונען אין זיין עזבון. | ||
יאָסל בירשטיינס ביכער, וואָס האָבן געהאַט אַ גרויסן דערפאָלג אין [[ישׂראל]] און אין אויסלאַנד זענען איבערגעזעצט אין אַ סך שפּראַכן. ער האָט באַקומען | יאָסל בירשטיינס ביכער, וואָס האָבן געהאַט אַ גרויסן דערפאָלג אין [[ישׂראל]] און אין אויסלאַנד זענען איבערגעזעצט אין אַ סך שפּראַכן. ער האָט באַקומען עטליכע ליטעראַרישע פּרייזן, למשל דעם איציק מאַנגער פּרייז פאַר זיין שאַפונג אויף ייִדיש און דעם "פרס ראש הממשלה" פאַר זיינע ווערק אויף העברעאיש. | ||
== ווערק == | == ווערק == | ||
| שורה 27: | שורה 28: | ||
* ''[http://archive.org/details/nybc204055 אַ מאַנטל פון אַ פּרינץ]'', תּל־אביב꞉ י. ל. פּרץ, 1969. | * ''[http://archive.org/details/nybc204055 אַ מאַנטל פון אַ פּרינץ]'', תּל־אביב꞉ י. ל. פּרץ, 1969. | ||
* ''[http://archive.org/details/nybc206257 דער זאַמלער꞉ ראָמאַן]'', תּל־אביב, 1985. | * ''[http://archive.org/details/nybc206257 דער זאַמלער꞉ ראָמאַן]'', תּל־אביב, 1985. | ||
* ''[http://archive.org/details/nybc204054 | * ''[http://archive.org/details/nybc204054 דיינע געסלעך – ירושלים: קליינע מעשׂיות]'', 1989. | ||
* ''אַ פּנים אין די וואָלקנס'', 2000. | * ''אַ פּנים אין די וואָלקנס'', 2000. | ||
'''אויף | '''אויף העברעאיש꞉''' | ||
* ''במדרכות צרות'', תּ"א, 1959 | * ''במדרכות צרות'', תּ"א, 1959 | ||
* ''ציפייה ועוד סיפורים'', 1966 | * ''ציפייה ועוד סיפורים'', 1966 | ||
* ''נסיעתו הראשונה של רולידר'', ספרית פועלים, תּ"א, 1970 | * ''נסיעתו הראשונה של רולידר'', ספרית פועלים, תּ"א, 1970 | ||
| שורה 45: | שורה 46: | ||
== פאַרבינדונגען == | == פאַרבינדונגען == | ||
* | * [http://library.osu.edu/projects/hebrew-lexicon/00025 לקסיקון הספרות העברית החדשה] | ||
* The Birstein Project [http://www.yosselbirstein.org/] | * The Birstein Project [http://www.yosselbirstein.org/] | ||
{{גרונטסארטיר:בירשטיין, יאסל}} | {{גרונטסארטיר:בירשטיין, יאסל}} | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אידישע דיכטער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פוילישע | [[קאַטעגאָריע:פוילישע אידן]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:יוסל בירשטיין]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
[[קאַטעגאָריע:יידיש-שפראך שרייבער]] | |||
[[קאַטעגאָריע:מדינת ישראל איבערזעצער]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 14:09, 5 יולי 2024
דער אַרטיקל איז א יתום, קיין אַרטיקל לינקט צו עס. איר זענט געלאדנט צו ביישטייערן צו המכלול און פארבינדן צו עס פון ארטיקלען וואס אנטהאלטן "יאסל בירשטיין".
יאָסל בירשטיין (24סטן סעפטעמבער 1920 – 28סטן דעצעמבער 2003) איז אַן ישראלדיקער מחבר און פאָעט וואָס האָט געשריבן אויף אידיש און העברעאיש.
לעבן
בירשטיין איז געבוירן אין 1920 אין ביאַלע פּאָדלאַסק, וואָס ער דערמאָנט אָפט אין זיינע ווערק. ער האָט זיך געלערנט אין חדר און געווען אַ מיטגליד פון "השומר הצעיר".
אין 1937, אין עלטער פון 17 יאָר, האָט ער עמיגרירט קיין אויסטראַליע. בעת דער צווייטער וועלט־מלחמה האָט ער במשך פון פיר יאָר געדינט אין דער אויסטראַלישער אַרמיי צוזאַמען מיט יאָסל בערגנער (זון פון מלך ראַוויטש), וואָס ער האָט שוין פריִער באַגעגנט אין "הייאַס" (ראשי־תיבות פון Hebrew Immigration Aid Service) אין וואַרשע און מיט וועמען ער איז געפאָרן קיין אויסטראַליע. בעתן חורבן איז אומגעקומען בירשטיינס משפּחה אין פּוילן. אין 1941 האָט ער חתונה געהאַט מיט מאַרגאַרעט ווייסבערג. דאָס פּאָרפאָלק האָט געהאַט צוויי טעכטער. נאָך דער מלחמה האָט ער זיך באַשעפטיקט מיט אַ חודשדיקער אויסגאַבע, וואָס איז אַרויס אויף העברעאיש, ענגליש און ייִדיש.
אין 1950 האָט ער עולה געווען צוזאַמען מיט זיין משפּחה און באַזעצט זיך אינעם קיבוץ גבת, וואוּ ער איז געווען אַ פּאַסטעך איבער 11 יאָר. נאָכדעם האָט ער זיך אַריבערגעצויגן קיין טבעון און נאָך שפּעטער קיין נצרת עילית. ער האָט געאַרבעט ווי אַ באַנק־אָנגעשטעלטער און איז שפּעטער געוואָרן אַ אינוועסטיציעס־דירעקטאָר (אָט די אַרבעט וועט אינספּירירן זיין בוך "המוטבים", 2000). ער האָט זיך באַזעצט אין ירושלים אין 1982.
אין 1949 האָט ער פּובליקירט אַן ערשטע זאַמלונג לידער אין ייִדיש, "אונטער פרעמדע הימלען", וואָס איז אַרויס אין מעלבורן, אויסטראַליע. אָט די זאַמלונג איז אילוסטרירט מיט צייכענונגען פון יאָסל בערגנער. נאכן פאַרעפנטליכן לידער, האָט בירשטיין זיך קאָנצענטרירט אויף פּראָזע. זיינע ראָמאַנען און דערציילונגען באַשרייבן דעם מענטשנס־מעמד פון אַן איראָנישן קוקווינקל. זיין ערשטער ראָמאַן, "אויף שמאָלע טראָטואַרן", איז אַרויס אויף ייִדיש אין 1958. דער ראָמאַן איז דאָס סאַמע ערשטע בוך אויף ייִדיש וואָס באַשרייבט דאָס לעבן אין אַ קיבוץ.
אויסער דעם האָט ער איבערגעזעצט פִֿון ייִדיש אויף העברעאיש און פאַרקערט. אויך האָט ער געאַרבעט אין דער ישׂראלדיקער נאַציאָנאַלער ביבליאָטעק, וואוּ ער האָט אָנגעפירט די סעקציע פון ייִדישע כתב־ידן, בפרט דעם עזבון פונעם ייִדישן שרייבער מלך ראוויטש. אָט דאָס איז די טעמע פון בירשטיינס ראָמאַן "אַ פּנים אין די וואָלקנס" (2000). זיין לעצטער ראָמאַן "אל תקרא לי איוב" ( "רוף מיך נישט איוב") איז אַרויס אין 1995. דאָס בוך דערציילט וועגן די איבערלעבונגען פון מענטשן וואָס האָבן געוואַנדערט צווישן פּוילן, אויסטראַליע און ישׂראל, די דריי סטאַנציעס פון בירשטיינס לעבן.
יאָסל בירשטיין איז געשטאָרבן אין ירושלים דעם 28סטן דעצעמבער 2003 און איז באַגראָבן אויפן בית־עולם נס הרים אין ירושלים.
נאָך זיין טויט איז דערשינען דאָס בוך "סיפורים מאזור השלווה" ("דערציילונגען פון דער שלווה־געגנט), לויט אַ כתב־יד וואָס מען האָט געפונען אין זיין עזבון.
יאָסל בירשטיינס ביכער, וואָס האָבן געהאַט אַ גרויסן דערפאָלג אין ישׂראל און אין אויסלאַנד זענען איבערגעזעצט אין אַ סך שפּראַכן. ער האָט באַקומען עטליכע ליטעראַרישע פּרייזן, למשל דעם איציק מאַנגער פּרייז פאַר זיין שאַפונג אויף ייִדיש און דעם "פרס ראש הממשלה" פאַר זיינע ווערק אויף העברעאיש.
ווערק
אויף ייִדיש꞉
- אונטער פרעמדע הימלען, 1949.
- אויף שמאָלע טראָטואַרן, תּל־אביב꞉ י. ל. פּרץ, 1958.
- אַ מאַנטל פון אַ פּרינץ, תּל־אביב꞉ י. ל. פּרץ, 1969.
- דער זאַמלער꞉ ראָמאַן, תּל־אביב, 1985.
- דיינע געסלעך – ירושלים: קליינע מעשׂיות, 1989.
- אַ פּנים אין די וואָלקנס, 2000.
אויף העברעאיש꞉
- במדרכות צרות, תּ"א, 1959
- ציפייה ועוד סיפורים, 1966
- נסיעתו הראשונה של רולידר, ספרית פועלים, תּ"א, 1970
- הבורסה, הספריה החדשה, 1984
- סיפורים קטנים, ירושלים, 1985
- כתם של שקט, הספריה החדשה, 1986
- ציפור כהה בדרך, הספריה החדשה, 1989
- פנים בענן, הספריה החדשה, 1991
- אל תקרא לי איוב, הספריה החדשה, 1996
- סיפורים רוקדים ברחובות ירושלים, הספריה החדשה, 2000
- המוטבים, הספריה החדשה, 2001
- סיפורים מאזור השלווה, הספריה החדשה, 2004
פאַרבינדונגען
- לקסיקון הספרות העברית החדשה
- The Birstein Project [1]
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!