בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,381
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ"
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'") |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 5: | שורה 5: | ||
=== יונגע יארן, 1452–1466 === | === יונגע יארן, 1452–1466 === | ||
לעאנארדא דא ווינטשי איז געבוירן געווארן דעם 15טן אפריל 1452 אין דעם דארף אנקיאנא, נאנט צו טייך ארנא אין [[טוסקאני]], דריי און א האלב קילאמעטער צפון פון [[ווינטשי]], א שטעטל אין דעם געביט פון [[פירענצע]]. ער איז געווען א קינד פון סער פיערא דא ווינטשי, א פלארענטירער נאטאר, און קאטערינע, א פויעריש מיידל; עס ווייזט אויז אז קאטערינע'ס פאטער האט נישט איינגעשטימט אז פיערא זאל הייראטן זי. מען ווייסט ווייניג וועגן זיינע ערשטע יארן. די ערשטע פינף יאר פון זיין לעבן האט ער געוואוינט מיט זיין מאמען, דערנאך האט קאטערינא געהייראט אקטאבריגע, וואס האט געפירט א קאלעך־אויוון און לעאנארדא איז אריבער וואוינען מיט זיין זיידע־באבע און זיין פעטער | לעאנארדא דא ווינטשי איז געבוירן געווארן דעם 15טן אפריל 1452 אין דעם דארף אנקיאנא, נאנט צו טייך ארנא אין [[טוסקאני]], דריי און א האלב קילאמעטער צפון פון [[ווינטשי]], א שטעטל אין דעם געביט פון [[פירענצע]]. ער איז געווען א קינד פון סער פיערא דא ווינטשי, א פלארענטירער נאטאר, און קאטערינע, א פויעריש מיידל; עס ווייזט אויז אז קאטערינע'ס פאטער האט נישט איינגעשטימט אז פיערא זאל הייראטן זי. מען ווייסט ווייניג וועגן זיינע ערשטע יארן. די ערשטע פינף יאר פון זיין לעבן האט ער געוואוינט מיט זיין מאמען, דערנאך האט קאטערינא געהייראט אקטאבריגע, וואס האט געפירט א קאלעך־אויוון און לעאנארדא איז אריבער וואוינען מיט זיין זיידע־באבע און זיין פעטער פראנטשעסקא. יענע יאר האט סער פיערא געהייראט אלביערא אמאדארי, די 16-יעריגע טאכטער פון א רייכן נאטאר פון פירענציע, זי איז אבער געשטארבן יונגערהייט<ref name="LB">{{cite book|first=Liana|last=Bortolon|title=The Life and Times of Leonardo|publisher=Paul Hamlyn|location=London|year=1967}}</ref> אין 1465 אָן קינדער. אין 1468, ווען לעאנארדא איז געווען אלט 16, האט זיין פאטער געהייראט נאכאמאל צו 20-יעריגער פראנטשעסקא לאנפרעדיניע, זי איז אבער אויך געשטארבן אן קינדער. פיערא'ס לעגאלע יורשים זענען געווען זיינע קינדער פון זיין דריטער ווייב מארגהעריטא די גוגליעלמא, וואס האט געבוירן זעקס קינדער,{{efn|Antonio, Giulian, Maddalena, Lorenzo, Violante and Domenico<ref>[https://www.geni.com/people/Margherita/6000000022836749865 ''Margherita (da Vinci)'' in: geni.com] [דערגרייכט דעם 15טן יוני 2016].</ref>}} און זיין פערטע און לעצטע ווייב, לוקרעזיא קאריגיאני האט אים געבוירן נאך זעקס יורשים.{{efn|Margherita, Benedetto, Pandolfo, Guglielmo, Bartolomeo and Giovanni<ref>[https://www.geni.com/people/Lucrezia-Cortigiani/6000000011018546847 ''Lucrezia Cortigiani'' in: geni.com] [דערגרייכט דעם 15טן יוני 2016].</ref>}}{{sfn|Rosci|1977|p=20}}<ref name="Magnano">Magnano, p. 138.</ref> אינגאנצן האט לעאנארדא געהאט 12 האלב-געשוויסטער וואס זענען געווען א סך יונגער פון אים (ווען דער יונגסטער איז געבוירן איז לעאנארדא שוין געווען 40 יאר אלט) און לעאנארדא האט כמעט נישט געהאט קיין שייכות מיט זיי.{{efn|He also never wrote about his father, except a passing note of his death in which he overstates his age by three years.{{sfn|Wallace|1966|p=11}} Leonardo's siblings caused him difficulty after his father's death in a dispute over their inheritance.<ref name="Magnano"/>}} | ||
לעאנארדא האט אויפגעוואקסן צווישן זיינע ברידער און האט באקומען די זעלבע בילדונג ווי זיי, אבער ער האט געשפירט אז ער איז אנדערשט פון זיי וויבאלד זיין געבורט איז געווען אומלעגאל. | לעאנארדא האט אויפגעוואקסן צווישן זיינע ברידער און האט באקומען די זעלבע בילדונג ווי זיי, אבער ער האט געשפירט אז ער איז אנדערשט פון זיי וויבאלד זיין געבורט איז געווען אומלעגאל. | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
=== וועראקיא'ס ווארשטאט, 1466–1476 === | === וועראקיא'ס ווארשטאט, 1466–1476 === | ||
אין די מיטעלע 1460ער יארן האט לעאנארדא'ס פאמיליע זיך געצויגן אין פירענצע. לעאנארדא איז געווען א געזעלשאפטלעכער בחור וואס האט זיך אינטערעסירט אין [[מוזיק]], [[צייכענען]] און [[טעפעריי]]. זיין פאטער איז נתפעל געווארן פון זיין זונ'ס ארבעט, און האט געוויזן די צייכענונגען פון דעם 14-יעריגן לעאנארדא צו איינעם פון די גרויסע קינסטלער פון יענער תקופה, דעם [[גאלדשמיד]], [[סקולפטור|סקולפטאר]] און [[מאלעריי|מאלער]] [[אנדרעא דעל וועראקיא]]. וועראקיא האט באלד באמערקט דעם טאלאנט פונעם יינגל און האט מסכים געווען אים אויפצונעמען ווי א לערניינגל אין זיין ווארשטאט אין [[פירענצע]] אין יאר [[1466]]. ווערוקיא'ס ווערקשטעל איז געווען אין דעם אינטעלעטועלן צענטער פון דער שטאט וואס איז שפעטער גערופן דער "וויג פונעם [[רענעסאנס]]". אין יענער צייט האבן געארבעט פיל קינסטלער אין דער שטאט, צווישן זיי דער פילאסאף מרסיליא | אין די מיטעלע 1460ער יארן האט לעאנארדא'ס פאמיליע זיך געצויגן אין פירענצע. לעאנארדא איז געווען א געזעלשאפטלעכער בחור וואס האט זיך אינטערעסירט אין [[מוזיק]], [[צייכענען]] און [[טעפעריי]]. זיין פאטער איז נתפעל געווארן פון זיין זונ'ס ארבעט, און האט געוויזן די צייכענונגען פון דעם 14-יעריגן לעאנארדא צו איינעם פון די גרויסע קינסטלער פון יענער תקופה, דעם [[גאלדשמיד]], [[סקולפטור|סקולפטאר]] און [[מאלעריי|מאלער]] [[אנדרעא דעל וועראקיא]]. וועראקיא האט באלד באמערקט דעם טאלאנט פונעם יינגל און האט מסכים געווען אים אויפצונעמען ווי א לערניינגל אין זיין ווארשטאט אין [[פירענצע]] אין יאר [[1466]]. ווערוקיא'ס ווערקשטעל איז געווען אין דעם אינטעלעטועלן צענטער פון דער שטאט וואס איז שפעטער גערופן דער "וויג פונעם [[רענעסאנס]]". אין יענער צייט האבן געארבעט פיל קינסטלער אין דער שטאט, צווישן זיי דער פילאסאף מרסיליא פיטשינא, דער מאטעמאטיקער פאולא דעל פּאצא טאסקאנעלִי, דער גרויסער געלערנטער [[לעאן באטיסטא אלבערטי]], דער אלטיטשקער סקולפטאר [[דאנאטעלא]] און די יונגע קינסטלער דאמעניקא גירלאנדאיא און סאנדרא באטיטשעלי. אין דער זעלבער צייט ווי לעאנארדא האבן באקומען פראקטיק אין ווערוקיא'ס ווערקשטאל די באקאנטע קינסטלער פיעטרא פערודזשיא און לארענצא די קרעדי. | ||
אין 1472, ווען ער איז געווען אלט 20, האט לעאנארדא זיך קוואליפיצירט ווי א מייסטער אין דער גילדיע פון סאנט לוק, די גילדיע פון קינסטלער און מעדיצין־דאקטוירים;{{efn|That Leonardo joined the guild by this time is deduced from the record of payment made to the Compagnia di San Luca in the company's register, Libro Rosso A, 1472–1520, Accademia di Belle Arti.<ref name=Chiesa83 />}} אבער אפילו נאך ווען זיין פאטער האט אים אויפגעשטעלט אין זיין אייגענעם ווארשטאט, איז ער געבליבן פארבונדן מיט וועראקיא און האט ווייטער קאלאבארירט מיט אים.<ref name="LB" />{{sfn|Wallace|1972|p=13}} לעאנארדא'ס ערשטע ווערק איז א 1473 צייכענונג פון דעם ארנא טאל, וואס ווערט גערעכנט די ערשטע 'ריינע' לאנדשאפט אין די מערב־לענדער.{{efn|On the back he wrote: "I, staying with Anthony, am happy," possibly in reference to his father.}}<ref name=Polidoro>{{cite journal |last1=Polidoro |first1=Massimo|authorlink=Massimo Polidoro |title=The Mind of Leonardo da Vinci, Part 1 |journal=Skeptical Inquirer |date=2019 |volume=43 |issue=2 |pages=30–31 |publisher=Center for Inquiry}}</ref> לויט וואסארי, איז דער יונגער לעאנארדא געווען דער ערשטער וואס האט פארגעשלאגן אז מען קען מאכן דעם טייך ארנא א שיפיגער קאנאל צווישן פירענצע און [[פיזע]].{{sfn|Wallace|1972|p=15}} | אין 1472, ווען ער איז געווען אלט 20, האט לעאנארדא זיך קוואליפיצירט ווי א מייסטער אין דער גילדיע פון סאנט לוק, די גילדיע פון קינסטלער און מעדיצין־דאקטוירים;{{efn|That Leonardo joined the guild by this time is deduced from the record of payment made to the Compagnia di San Luca in the company's register, Libro Rosso A, 1472–1520, Accademia di Belle Arti.<ref name=Chiesa83 />}} אבער אפילו נאך ווען זיין פאטער האט אים אויפגעשטעלט אין זיין אייגענעם ווארשטאט, איז ער געבליבן פארבונדן מיט וועראקיא און האט ווייטער קאלאבארירט מיט אים.<ref name="LB" />{{sfn|Wallace|1972|p=13}} לעאנארדא'ס ערשטע ווערק איז א 1473 צייכענונג פון דעם ארנא טאל, וואס ווערט גערעכנט די ערשטע 'ריינע' לאנדשאפט אין די מערב־לענדער.{{efn|On the back he wrote: "I, staying with Anthony, am happy," possibly in reference to his father.}}<ref name=Polidoro>{{cite journal |last1=Polidoro |first1=Massimo|authorlink=Massimo Polidoro |title=The Mind of Leonardo da Vinci, Part 1 |journal=Skeptical Inquirer |date=2019 |volume=43 |issue=2 |pages=30–31 |publisher=Center for Inquiry}}</ref> לויט וואסארי, איז דער יונגער לעאנארדא געווען דער ערשטער וואס האט פארגעשלאגן אז מען קען מאכן דעם טייך ארנא א שיפיגער קאנאל צווישן פירענצע און [[פיזע]].{{sfn|Wallace|1972|p=15}} | ||