אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:חיים גראדע"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Grade-1929.gif|קליין|חיים גראדע אין 1929]] | [[טעקע:Grade-1929.gif|קליין|חיים גראדע אין 1929]] | ||
'''חיים גראַדע''' ([[4טן אפריל]], [[1910]], [[ווילנע]] - [[26סטן יוני]], [[1982]], [[ניו יארק|ניו–יאָרק]]) איז געווען איינער פון די אָנגעזעענסטע [[שרײַבער]] אויף [[אידיש|ייִדיש]] | '''חיים גראַדע''' ([[4טן אפריל]], [[1910]], [[ווילנע]] - [[26סטן יוני]], [[1982]], [[ניו יארק|ניו–יאָרק]]) איז געווען איינער פון די אָנגעזעענסטע [[שרײַבער]] אויף [[אידיש|ייִדיש]] פונעם [[20סטער י"ה|צוואַנציקסטן יאָרהונדערט]]. | ||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
| שורה 6: | שורה 6: | ||
ער איז געווען דער זון פון שלמה מרדכי גראַדע, אַ [[מלמד]] פון [[העברעאיש]] און א [[משכיל]]. | ער איז געווען דער זון פון שלמה מרדכי גראַדע, אַ [[מלמד]] פון [[העברעאיש]] און א [[משכיל]]. | ||
אַלס קינד אין [[ווילנע]] האָט ער געלערנט בײַם [[אברהם ישעיה קארעליץ|חזון איש]]. געלערנט צװישן אַנדערע אין [[ביאליסטאק|ביאַליסטאָקער]] [[מוסר]]–[[ישיבה]] | אַלס קינד אין [[ווילנע]] האָט ער געלערנט בײַם [[אברהם ישעיה קארעליץ|חזון איש]]. געלערנט צװישן אַנדערע אין [[ביאליסטאק|ביאַליסטאָקער]] [[מוסר]]–[[ישיבה]] אױפן [[נאווהארדאקער ישיבה|נאווהארדאקער]] סטיל, די דאָזיגע ערפאַרונג זײנע האָט אים געדינט אַלס אינספּיראַציע שפּעטער בײם שרײבן די באַרימטע ביכער. | ||
ער האָט אויך טײלװײז געלערנט אין [[שולע|וועלטלעכע שולן]] און ווי אַן אויטאָדידאַקט. | ער האָט אויך טײלװײז געלערנט אין [[שולע|וועלטלעכע שולן]] און ווי אַן אויטאָדידאַקט. | ||
צו 22 יאָר אַוועק | צו 22 יאָר אַוועק פון ישיבֿה און אָנגעהויבן שרײַבן לידער (ערשטע פּובליקירטע לידער אין דער צײַטונג „ווילנער טאָג“ אין 1932. ער איז אַרײַנגענומען געוואָרן אין דער גרופּע [[יונג ווילנע]], פון וועלכער ער איז — צוזאַמען מיט [[אברהם סוצקעווער|אַבֿרהם סוצקעווער]] — דער פּראָמינענטסטער פאָרשטייער. זײַן ערשט לידערבוך, „יאָ“, איז דערשינען אין ווילנע אין 1936. | ||
נאָכן | נאָכן אָנפאַל פון נאַצישן [[דײַטשלאַנד]] אויף ליטע, בעת דער [[צווייטער וועלט–מלחמה]], אין יוני 1941, איז גראַדע געראָטן צו אַנטלויפן אין [[סאוועטן פארבאנד|ראַטן–פאַרבאַנד]], וווּ ער האָט זיך אויפגעהאַלטן ביז [[1946]]. דערנאָך געוווינט אַ האַלב יאָר אין [[פּוילן]] און אַ יאָר אין [[פּאַריז]], ביז ער האָט אין 1948 זיך באַזעצט אין ניו–יאָרק. | ||
== ביבליאגראפיע == | == ביבליאגראפיע == | ||
| שורה 25: | שורה 25: | ||
* [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc202125 יא], 1936 | * [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc202125 יא], 1936 | ||
* [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc211723 מוסרניקעס], 1939 | * [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc211723 מוסרניקעס], 1939 | ||
* [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc211723 מיין קריג מיט הערש ראסיינער, עסײ (פון דעהם האָט מען געמאַכט דעהם | * [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc211723 מיין קריג מיט הערש ראסיינער, עסײ (פון דעהם האָט מען געמאַכט דעהם פילם דער ויכוח)] | ||
* [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc206809 פארוואקסענע וועגן], 1947 | * [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc206809 פארוואקסענע וועגן], 1947 | ||
* [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc206810 פליטים], 1947 | * [https://www.yiddishbookcenter.org/collections/yiddish-books/spb-nybc206810 פליטים], 1947 | ||
| שורה 35: | שורה 35: | ||
== וועבלינקען == | == וועבלינקען == | ||
* [http://www.yiddishbookcenter.org/audio/chaim-grade-reads-from-his-work-and-interviewed-by-abraham-tabachnick-part-1 חײַם גראַדע לייענט | * [http://www.yiddishbookcenter.org/audio/chaim-grade-reads-from-his-work-and-interviewed-by-abraham-tabachnick-part-1 חײַם גראַדע לייענט פון זײַן אַרבעט] | ||
*[http://www.yiddishbookcenter.org/video/chaim-grade-yiddish-literature חײם גראַדע רעדט איבער דעם באַטײַט | *[http://www.yiddishbookcenter.org/video/chaim-grade-yiddish-literature חײם גראַדע רעדט איבער דעם באַטײַט פון דער מאָדערנער ייִדישער ליטעראַטור] | ||
* | * | ||
[http://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=42&t=8325 דער פרייער מוסרניק שרייבער און פאעט חיים גראדע] | [http://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=42&t=8325 דער פרייער מוסרניק שרייבער און פאעט חיים גראדע] | ||
רעוויזיע פון 16:20, 25 נאוועמבער 2022
חיים גראַדע (4טן אפריל, 1910, ווילנע - 26סטן יוני, 1982, ניו–יאָרק) איז געווען איינער פון די אָנגעזעענסטע שרײַבער אויף ייִדיש פונעם צוואַנציקסטן יאָרהונדערט.
ביאגראפיע
חיים גראדע איז געבוירן געווארן אין ווילנע, רוסלענדישע אימפעריע, הײַנט ליטע דעם 4טן אפריל 1910. ער איז געווען דער זון פון שלמה מרדכי גראַדע, אַ מלמד פון העברעאיש און א משכיל.
אַלס קינד אין ווילנע האָט ער געלערנט בײַם חזון איש. געלערנט צװישן אַנדערע אין ביאַליסטאָקער מוסר–ישיבה אױפן נאווהארדאקער סטיל, די דאָזיגע ערפאַרונג זײנע האָט אים געדינט אַלס אינספּיראַציע שפּעטער בײם שרײבן די באַרימטע ביכער.
ער האָט אויך טײלװײז געלערנט אין וועלטלעכע שולן און ווי אַן אויטאָדידאַקט.
צו 22 יאָר אַוועק פון ישיבֿה און אָנגעהויבן שרײַבן לידער (ערשטע פּובליקירטע לידער אין דער צײַטונג „ווילנער טאָג“ אין 1932. ער איז אַרײַנגענומען געוואָרן אין דער גרופּע יונג ווילנע, פון וועלכער ער איז — צוזאַמען מיט אַבֿרהם סוצקעווער — דער פּראָמינענטסטער פאָרשטייער. זײַן ערשט לידערבוך, „יאָ“, איז דערשינען אין ווילנע אין 1936.
נאָכן אָנפאַל פון נאַצישן דײַטשלאַנד אויף ליטע, בעת דער צווייטער וועלט–מלחמה, אין יוני 1941, איז גראַדע געראָטן צו אַנטלויפן אין ראַטן–פאַרבאַנד, וווּ ער האָט זיך אויפגעהאַלטן ביז 1946. דערנאָך געוווינט אַ האַלב יאָר אין פּוילן און אַ יאָר אין פּאַריז, ביז ער האָט אין 1948 זיך באַזעצט אין ניו–יאָרק.
ביבליאגראפיע
די עגונה, ראמאן, 1961
- די קלויז און די גאס
- דורות, 1945
- דער מאמעס צוואה, 1949
- דער מאמעס שבתים, 1955
- דער מענטש פון פייער
- דער שולהויף, 1958
- דער שטומער מנין
- יא, 1936
- מוסרניקעס, 1939
- מיין קריג מיט הערש ראסיינער, עסײ (פון דעהם האָט מען געמאַכט דעהם פילם דער ויכוח)
- פארוואקסענע וועגן, 1947
- פליטים, 1947
- עלעגיע אויפן חזון איש
- עמוד האש
- צמח אטלאס
- שיין פון פארלאשענע שטערן, 1950