אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בנימין זאב הערצל"

ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע)
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p")
שורה 2: שורה 2:
'''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מײ]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרײַבער]].  
'''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מײ]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרײַבער]].  


ער איז דער [[ערפינדער]] פֿון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] פֿון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלװעלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג]].  
ער איז דער [[ערפינדער]] pון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] pון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלװעלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג]].  


== ביאגראפיע ==
== ביאגראפיע ==
ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערצײלונגען]], [[פעליטאן|פֿעליעטאָנען]] און [[פיעס|פּיעסעס]].  
ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערצײלונגען]], [[פעליטאן|pעליעטאָנען]] און [[פיעס|פּיעסעס]].  


צװישן - פֿון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער [[רעפּאָרטער]] פֿון די װינער [[צייטונג|צײַטונג]] "[[נױע פֿרײַע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]".
צװישן - pון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער [[רעפּאָרטער]] pון די װינער [[צייטונג|צײַטונג]] "[[נױע pרײַע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]".


אין [[1896]] האָט ער פֿאַרעפֿנטלעכט דעם [[העפֿט]] "[[ייִדנשטאַט]]" אין [[דײַטש]] און אָנגעהױבן זײַנע [[פאליטיק|פּאָליטישע]] אָרגאַניזירונג [[אַקטיװיטעט]].  
אין [[1896]] האָט ער pאַרעpנטלעכט דעם [[העpט]] "[[ייִדנשטאַט]]" אין [[דײַטש]] און אָנגעהױבן זײַנע [[פאליטיק|פּאָליטישע]] אָרגאַניזירונג [[אַקטיװיטעט]].  


אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױפֿגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] װוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געװאָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געװאָרן. פֿון דעמאָלט אָן איז ער געװען [[פארזיצער|פֿאָרזיצער]] פֿון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן.  
אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] װוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געװאָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געװאָרן. pון דעמאָלט אָן איז ער געװען [[פארזיצער|pאָרזיצער]] pון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן.  


ער האָט אָנגעפֿירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דײַטשישן [[קײסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]].
ער האָט אָנגעpירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דײַטשישן [[קײסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]].


פֿאַר זײַן ציוניסטישע צײַט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט פֿאַרראַטן זײַן פּאָלק דורך איבערפֿירן זײַ צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}}
pאַר זײַן ציוניסטישע צײַט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט pאַרראַטן זײַן פּאָלק דורך איבערpירן זײַ צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}}


נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]].
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]].