אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בנימין זאב הערצל"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
'''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מײ]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרײַבער]]. | '''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מײ]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרײַבער]]. | ||
ער איז דער [[ערפינדער]] | ער איז דער [[ערפינדער]] pון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] pון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלװעלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג]]. | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערצײלונגען]], [[פעליטאן| | ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערצײלונגען]], [[פעליטאן|pעליעטאָנען]] און [[פיעס|פּיעסעס]]. | ||
צװישן - | צװישן - pון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער [[רעפּאָרטער]] pון די װינער [[צייטונג|צײַטונג]] "[[נױע pרײַע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]". | ||
אין [[1896]] האָט ער | אין [[1896]] האָט ער pאַרעpנטלעכט דעם [[העpט]] "[[ייִדנשטאַט]]" אין [[דײַטש]] און אָנגעהױבן זײַנע [[פאליטיק|פּאָליטישע]] אָרגאַניזירונג [[אַקטיװיטעט]]. | ||
אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער | אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] װוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געװאָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געװאָרן. pון דעמאָלט אָן איז ער געװען [[פארזיצער|pאָרזיצער]] pון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן. | ||
ער האָט | ער האָט אָנגעpירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דײַטשישן [[קײסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]]. | ||
pאַר זײַן ציוניסטישע צײַט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט pאַרראַטן זײַן פּאָלק דורך איבערpירן זײַ צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}} | |||
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]]. | נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]]. | ||
רעוויזיע פון 08:10, 25 נאוועמבער 2022
בנימין זאב טעאדאר הערצל (דייטשיש: Theodor Herzl; אונגעריש: Herzl Tivadar; 2טן מײ, 1860 - 3טן יולי, 1904) איז געווען א דיפּלאָמאַט און א יידישער שרײַבער.
ער איז דער ערפינדער pון פּאָליטישער ציוניזם און גרינדער pון דער אלװעלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג.
ביאגראפיע
ער איז געבױרן געװאָרן אין בודאַפּעשט, צו זיין פאטער יעקוב און אנט, געלערנט יוריספּרודענץ אין װין, געשריבן דערצײלונגען, pעליעטאָנען און פּיעסעס.
צװישן - pון די יאָר 1891 ביז צו די יאָר 1895 איז ער געװען דער רעפּאָרטער pון די װינער צײַטונג "נױע pרײַע פּרעסע" אין פּאַריז. און אין יאר 1897 האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "די וועלט".
אין 1896 האָט ער pאַרעpנטלעכט דעם העpט "ייִדנשטאַט" אין דײַטש און אָנגעהױבן זײַנע פּאָליטישע אָרגאַניזירונג אַקטיװיטעט.
אין אויגוסט 1897 האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס אין באַזעל װוּ די "באַזעל פּלאַן" איז אָנגענומען געװאָרן און די אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג איז געגרינדט געװאָרן. pון דעמאָלט אָן איז ער געװען pאָרזיצער pון די קומענדיקע קאָנגרעסן.
ער האָט אָנגעpירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם טערקישן סולטאַן, רוסישן צאַר, דײַטשישן קײסער, דעם פּױפּסט און מיט דעם איטאליענישן קעניג.
pאַר זײַן ציוניסטישע צײַט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט pאַרראַטן זײַן פּאָלק דורך איבערpירן זײַ צום קריסטנטום. [מקור פארלאנגט]
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין 1905 ביים 7טן ציוניסטישן קאנגרעס איז דוד וואלפסאן אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער ציוניסטישער באוועגונג.
משפחה
ער מיט זיין ווייב יוליא נאשויער האבן געהאט דריי קינדערף פאלינא, האנס און טרודי.
