אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אירענא סענדלער"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Irena Sendlerowa 2005.02.jpg|ממוזער|אירענא סענדלער, 2005]] | [[טעקע:Irena Sendlerowa 2005.02.jpg|ממוזער|אירענא סענדלער, 2005]] | ||
'''אירענא סענדלער''' ({{שפראך-pl|Irena Stanisława Sendlerowa}}) (ווארשע, [[15טן פעברואר]] [[1910]]- [[12טן מיי]] [[2008]])<ref>[http://www.auschwitz.dk/Sendler.htm Irena Sendler]</ref> איז געווען א פוילישע סאציאל ארבעטער און [[הומאניטאר]] וואס האט | '''אירענא סענדלער''' ({{שפראך-pl|Irena Stanisława Sendlerowa}}) (ווארשע, [[15טן פעברואר]] [[1910]]- [[12טן מיי]] [[2008]])<ref>[http://www.auschwitz.dk/Sendler.htm Irena Sendler]</ref> איז געווען א פוילישע סאציאל ארבעטער און [[הומאניטאר]] וואס האט געהאלפן ראטעווען 2,500 יידישע קינדער פון די [[נאצי]]ס ווען זי האט זיי ארויסגעשמוגלט פון דער [[ווארשאווער געטא]] און געגעבן זיי פאלשע פאפירן.<ref name="Baczynska">{{cite news|last=Baczynska|first=Gabriela|coauthors=JonBoyle|title=Sendler, savior of Warsaw Ghetto children, dies|work=Washington Post|publisher=The Washington Post Company|date=2008-05-12|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/05/12/AR2008051200522.html|accessdate=2008-05-12}}</ref> | ||
== | == ביאגראפיע == | ||
אירענא איז געבוירן אין [[ווארשע]], [[קאנגרעס פוילן]]. | אירענא איז געבוירן אין [[ווארשע]], [[קאנגרעס פוילן]]. פארן קריג האט זי געוואוינט אין [[טורטשין]]. אין יאר 1939 האט זי געארבעט אין דעם ווארשאווער פארזארג-אפטייל פון וואנעט זי האט געפירט די ריזיקאלישע הצלה אפעראציעס ראטעווען יידישע קינדער פון דער געטא במשך די ברוטאלער אקופאציע פון נאצישן דייטשלאנד. זי איז געווען טעטיק אין דער [[זשעגאטא]] פוילישער אנטי-חורבן ווידערשטאנד. | ||
איר גרופע | איר גרופע פון 20 מענטשן האט געראטעוועט בערך 2500 קינדער פון דער געטא צווישן אקטאבער 1940 און אפריל 1943, ווען די נאציס האבן פארברענט די געטא און געשאסן אסאך פון די איינוואוינערס און געשיקט די איבעריגע צו די טויט לאגערס. מיט אן אויסרעד פון איבערקוקן די היגיענע אין דער געטא אין אן אויסבראך פון בויכטיפוס, זענען סענדלער מיט אירע געהילפן אריין אין דער געטא אויסזוכן קינדער וואס מ'קען זיי ארויסשמוגלען כדי צו בלײַבן לעבן כלומערשט אלס קאטאליקן. זיי האבן ארויסגעשמוגלט עופעלעך און קליינע קינדער אין אמבולאנסן און טראמווייען, איינגעוויקלט אלס פעקעלעך. עלטערע קינדער זענען ארויס מיט צוואנגארבעט גרופעס. ארויס פון דער געטא האט מען זיי פלאצירט מיט פאמיליעס, יתומים-הײַזער, [[שפיטאל|שפיטעלער]] און קאנווענטן. | ||
מיט דער | מיט דער האפנונג פון פאראייניגן זיי מיט זייערע משפחות—וואס רוב פון זיי זענען נעבעך אומגעקומען אין די נאצישע טויט-לאגערס—האט סענדלער געשריבן די אמת'ע נעמען אויף פאפירלעך. אין יאר 1943 זענען געקומען די דייטשע פאליציי צו ארעסטירן זי, דעמאלסט האט איר געהילף באהאלטן די פאפירלעך און שפעטער האט מען זיי באגראבן אין א סלוי אונטער אן עפלבוים. | ||
נאכן קריג האט סענדלער געארבעט אלס סאציאל ארבעטער און דירעקטאר פון | נאכן קריג האט סענדלער געארבעט אלס סאציאל ארבעטער און דירעקטאר פון פאכשולעס און האט ממשיך געווען העלפן טייל פון די קינדער זי האט געראטעוועט. | ||
אין 1965 האט די [[יד ושם]] חורבן אייראפע אנדענק אין [[ירושלים]] זי באלוינט אלס איינע פון די ערשטע מיטן טיטל "[[חסידי אומות העולם]]".<ref>[http://www.yadvashem.org/yv/en/exhibitions/righteous-women/sendler.asp Irena Sendler] - [[יד ושם|Yad Vashem]] website</ref> די קאמוניסטישע רעגירונג האט נישט געלאזט אז זי זאל פארן אין ישראל, נאר הערשט שפעטער אין 1983 האט זי באקומען די אויסצייכענונג. | אין 1965 האט די [[יד ושם]] חורבן אייראפע אנדענק אין [[ירושלים]] זי באלוינט אלס איינע פון די ערשטע מיטן טיטל "[[חסידי אומות העולם]]".<ref>[http://www.yadvashem.org/yv/en/exhibitions/righteous-women/sendler.asp Irena Sendler] - [[יד ושם|Yad Vashem]] website</ref> די קאמוניסטישע רעגירונג האט נישט געלאזט אז זי זאל פארן אין ישראל, נאר הערשט שפעטער אין 1983 האט זי באקומען די אויסצייכענונג. | ||
{{קאמאנסקאט|Irena Sendler|אירענא סענדלער}} | {{קאמאנסקאט|Irena Sendler|אירענא סענדלער}} | ||
זי איז געווארן קראנק מיט א לונגען-ערצינדונג אין 2008, און געשטארבן אין א שפיטאל אין ווארשע 12 מיי צום עלטער | זי איז געווארן קראנק מיט א לונגען-ערצינדונג אין 2008, און געשטארבן אין א שפיטאל אין ווארשע 12 מיי צום עלטער פון 98. | ||
זי לאזט איבער איין טאכטער יאַנינא זגזשעמסקא און אן אייניקל. | זי לאזט איבער איין טאכטער יאַנינא זגזשעמסקא און אן אייניקל. | ||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
* [[ראול וואלענבערג]] | * [[ראול וואלענבערג]] | ||
== | == רעפערענצן == | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
* [http://www.youtube.com/watch?v=OVw1PANUcdg יוטיוב באריכט] | * [http://www.youtube.com/watch?v=OVw1PANUcdg יוטיוב באריכט] | ||
רעוויזיע פון 07:34, 25 נאוועמבער 2022
אירענא סענדלער (פּויליש: Irena Stanisława Sendlerowa) (ווארשע, 15טן פעברואר 1910- 12טן מיי 2008)[1] איז געווען א פוילישע סאציאל ארבעטער און הומאניטאר וואס האט געהאלפן ראטעווען 2,500 יידישע קינדער פון די נאציס ווען זי האט זיי ארויסגעשמוגלט פון דער ווארשאווער געטא און געגעבן זיי פאלשע פאפירן.[2]
ביאגראפיע
אירענא איז געבוירן אין ווארשע, קאנגרעס פוילן. פארן קריג האט זי געוואוינט אין טורטשין. אין יאר 1939 האט זי געארבעט אין דעם ווארשאווער פארזארג-אפטייל פון וואנעט זי האט געפירט די ריזיקאלישע הצלה אפעראציעס ראטעווען יידישע קינדער פון דער געטא במשך די ברוטאלער אקופאציע פון נאצישן דייטשלאנד. זי איז געווען טעטיק אין דער זשעגאטא פוילישער אנטי-חורבן ווידערשטאנד.
איר גרופע פון 20 מענטשן האט געראטעוועט בערך 2500 קינדער פון דער געטא צווישן אקטאבער 1940 און אפריל 1943, ווען די נאציס האבן פארברענט די געטא און געשאסן אסאך פון די איינוואוינערס און געשיקט די איבעריגע צו די טויט לאגערס. מיט אן אויסרעד פון איבערקוקן די היגיענע אין דער געטא אין אן אויסבראך פון בויכטיפוס, זענען סענדלער מיט אירע געהילפן אריין אין דער געטא אויסזוכן קינדער וואס מ'קען זיי ארויסשמוגלען כדי צו בלײַבן לעבן כלומערשט אלס קאטאליקן. זיי האבן ארויסגעשמוגלט עופעלעך און קליינע קינדער אין אמבולאנסן און טראמווייען, איינגעוויקלט אלס פעקעלעך. עלטערע קינדער זענען ארויס מיט צוואנגארבעט גרופעס. ארויס פון דער געטא האט מען זיי פלאצירט מיט פאמיליעס, יתומים-הײַזער, שפיטעלער און קאנווענטן.
מיט דער האפנונג פון פאראייניגן זיי מיט זייערע משפחות—וואס רוב פון זיי זענען נעבעך אומגעקומען אין די נאצישע טויט-לאגערס—האט סענדלער געשריבן די אמת'ע נעמען אויף פאפירלעך. אין יאר 1943 זענען געקומען די דייטשע פאליציי צו ארעסטירן זי, דעמאלסט האט איר געהילף באהאלטן די פאפירלעך און שפעטער האט מען זיי באגראבן אין א סלוי אונטער אן עפלבוים.
נאכן קריג האט סענדלער געארבעט אלס סאציאל ארבעטער און דירעקטאר פון פאכשולעס און האט ממשיך געווען העלפן טייל פון די קינדער זי האט געראטעוועט.
אין 1965 האט די יד ושם חורבן אייראפע אנדענק אין ירושלים זי באלוינט אלס איינע פון די ערשטע מיטן טיטל "חסידי אומות העולם".[3] די קאמוניסטישע רעגירונג האט נישט געלאזט אז זי זאל פארן אין ישראל, נאר הערשט שפעטער אין 1983 האט זי באקומען די אויסצייכענונג.
| וויקימעדיע פונדאציע פּראיעקטן |
|---|
 בילדער און מידיע אויף וויקימעדיע קאמאנס: אירענא סענדלער |
זי איז געווארן קראנק מיט א לונגען-ערצינדונג אין 2008, און געשטארבן אין א שפיטאל אין ווארשע 12 מיי צום עלטער פון 98.
זי לאזט איבער איין טאכטער יאַנינא זגזשעמסקא און אן אייניקל.
זעט אויך
רעפערענצן
- ↑ Irena Sendler
- ↑ Baczynska, Gabriela; JonBoyle (2008-05-12). "Sendler, savior of Warsaw Ghetto children, dies", Washington Post, The Washington Post Company. דערגרייכט דעם 2008-05-12.
- ↑ Irena Sendler - Yad Vashem website