אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רוים"

4 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 3 יאָר
ק
החלפת טקסט – "׳" ב־"'"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""")
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'")
שורה 79: שורה 79:
[[File:Satellite view of Rome 2001.jpg|קליין|סאטעליט קוק אויף רוים]]
[[File:Satellite view of Rome 2001.jpg|קליין|סאטעליט קוק אויף רוים]]
[[File:Fiumicino 2011-by-RaBoe-012.jpg|קליין|רעכטס|דיסטריקט פון [[אסטיע]]]]
[[File:Fiumicino 2011-by-RaBoe-012.jpg|קליין|רעכטס|דיסטריקט פון [[אסטיע]]]]
דורכאויס דער געשיכטע פון רוים זענען די שטאט גרענעצן געווען גערעכנט דער שטח אינערהאלב די שטאט מויערן. אריגינעל זענען די מויערן געווען דער סערווישער מויער, געבויט צוועלף יאר נאך ווען די גאלן האבן צעראבעוועט די שטאט אין יאר 390 פאר דער ציווילער רעכענונג. דאס האט איינגעהאלטן דעם גרעסטן טייל פון די עסקווילינע און קעלישע בערגלעך ווי אויך גאר די אנדערע פינעף בערגלעך. רוים האט געוואקסן אינדרויסן פונעם סערווישן מויער, אבער מ׳האט נישט געבויט קיין נייע מויערן ביז נאך 700 יאר, אין יאר [[270]] ווען דער קייסער [[אוירעליאן]] האט אנגעהויבן בויען די אוירעליאן-מויערן, וואס זענען געווען לאנג כמעט 19 ק"מ, און זענען געבליבן ביז 1870 ווען די מיליטער פונעם [[קעניגרייך פון איטאליע]] האט דורכגעבראכן דעם מויער כדי אריינצוגיין אין דער שטאט.
דורכאויס דער געשיכטע פון רוים זענען די שטאט גרענעצן געווען גערעכנט דער שטח אינערהאלב די שטאט מויערן. אריגינעל זענען די מויערן געווען דער סערווישער מויער, געבויט צוועלף יאר נאך ווען די גאלן האבן צעראבעוועט די שטאט אין יאר 390 פאר דער ציווילער רעכענונג. דאס האט איינגעהאלטן דעם גרעסטן טייל פון די עסקווילינע און קעלישע בערגלעך ווי אויך גאר די אנדערע פינעף בערגלעך. רוים האט געוואקסן אינדרויסן פונעם סערווישן מויער, אבער מ'האט נישט געבויט קיין נייע מויערן ביז נאך 700 יאר, אין יאר [[270]] ווען דער קייסער [[אוירעליאן]] האט אנגעהויבן בויען די אוירעליאן-מויערן, וואס זענען געווען לאנג כמעט 19 ק"מ, און זענען געבליבן ביז 1870 ווען די מיליטער פונעם [[קעניגרייך פון איטאליע]] האט דורכגעבראכן דעם מויער כדי אריינצוגיין אין דער שטאט.


דער שטאטישער שטח ווערט צעטיילט אויף צוויי דורך דער רינג־שאסיי, געענדיגט אין 1962, וואטס רינגלט דעם שטאט־צענטער ווייט אומגעפער 10 ק"מ. דעמאלסט איז געווען דער באזעצטער יישוב כמעט אינגאנצן אינערהאלב דעם שאסיי, אבער היינט האט מען געבויט וואוינונגען ביז א ווייט פון 20 ק"מ אינדרויסן.
דער שטאטישער שטח ווערט צעטיילט אויף צוויי דורך דער רינג־שאסיי, געענדיגט אין 1962, וואטס רינגלט דעם שטאט־צענטער ווייט אומגעפער 10 ק"מ. דעמאלסט איז געווען דער באזעצטער יישוב כמעט אינגאנצן אינערהאלב דעם שאסיי, אבער היינט האט מען געבויט וואוינונגען ביז א ווייט פון 20 ק"מ אינדרויסן.


==טראנספארט==
==טראנספארט==
רוים ווערט באדינט דורך דריי פליפארטן. איטאליע׳ס הויפט פליפארט איז [[לעאנארדא דא ווינטשי-פיומיטשינא אינטערנאציאנאלער פליפארט|לעאנארדא דא ווינטשי פליפארט]] וואס ווערט גערופן אויפן נאמען פונעם ערפינדער [[לעאנארדא דא ווינטשי]] (כאטש ער האט געוואוינט אין רוים נאר זעקס יאר, און איז געווען טעטיק מערסטנס אין צפון איטאליע). דער פליפארט געפינט זיך אינעם שטעטל [[פיומיטשינא]] אויפן בארטן פון ים. דער פליפארט איז א ביסל ווייט פון דעם צענטער פון רוים; זיי זענען פארבינדן דורך א הויך־גיך באן און אן אויטאסטראד. דער עלטערער [[רוים טשאמפינא פליפארט]] איז סיי א ציווילער סיי א מיליטערשיר פליפארט. מען רופט אים "טשאמפינא פליפארט", ווייל ער איז פלאצירט לעבן [[טשאמפינא]], דרום־מערב פון רוים. דער דריטער פליפארט איז דער [[ראמא-אורבע]] פליפארט, א קליינער פליפארט וואס געפינט זיך אומגעפער 6 ק"מ צפון פונעם צענטער פון רוים; דארט פליען מערסט העליקאפטער און פריוואטע פליען.
רוים ווערט באדינט דורך דריי פליפארטן. איטאליע'ס הויפט פליפארט איז [[לעאנארדא דא ווינטשי-פיומיטשינא אינטערנאציאנאלער פליפארט|לעאנארדא דא ווינטשי פליפארט]] וואס ווערט גערופן אויפן נאמען פונעם ערפינדער [[לעאנארדא דא ווינטשי]] (כאטש ער האט געוואוינט אין רוים נאר זעקס יאר, און איז געווען טעטיק מערסטנס אין צפון איטאליע). דער פליפארט געפינט זיך אינעם שטעטל [[פיומיטשינא]] אויפן בארטן פון ים. דער פליפארט איז א ביסל ווייט פון דעם צענטער פון רוים; זיי זענען פארבינדן דורך א הויך־גיך באן און אן אויטאסטראד. דער עלטערער [[רוים טשאמפינא פליפארט]] איז סיי א ציווילער סיי א מיליטערשיר פליפארט. מען רופט אים "טשאמפינא פליפארט", ווייל ער איז פלאצירט לעבן [[טשאמפינא]], דרום־מערב פון רוים. דער דריטער פליפארט איז דער [[ראמא-אורבע]] פליפארט, א קליינער פליפארט וואס געפינט זיך אומגעפער 6 ק"מ צפון פונעם צענטער פון רוים; דארט פליען מערסט העליקאפטער און פריוואטע פליען.




== רוימישע יידנטום ==
== רוימישע יידנטום ==


'''רוימישע יידנטום''' איז איינע פון די אוראלטע יידישע [[קהילה|קהילות]] אין דער וועלט, שוין צוויי טויזנט צוויי הונדערט יאר. שוין אין יאר ג׳תקנ"ט איז געשאפן געווארן א פארבינדונג צווישן די יידן און רוים ווען שליחים פון די [[חשמונאים]] זענען אנגעקומען אין רוים. אין יאר [[1555]] האט דער [[פויבסט]] [[פאולוס דער פערטער]] ארויסגעגעבן א געזעץ אז די יידן טארן נישט וואוינען נאר אין א באגרענעצטן שטח וואס מ׳רופט היינט די [[רוימישע געטא]].
'''רוימישע יידנטום''' איז איינע פון די אוראלטע יידישע [[קהילה|קהילות]] אין דער וועלט, שוין צוויי טויזנט צוויי הונדערט יאר. שוין אין יאר ג'תקנ"ט איז געשאפן געווארן א פארבינדונג צווישן די יידן און רוים ווען שליחים פון די [[חשמונאים]] זענען אנגעקומען אין רוים. אין יאר [[1555]] האט דער [[פויבסט]] [[פאולוס דער פערטער]] ארויסגעגעבן א געזעץ אז די יידן טארן נישט וואוינען נאר אין א באגרענעצטן שטח וואס מ'רופט היינט די [[רוימישע געטא]].


אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די יידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די יידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן.  
אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די יידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די יידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן.