אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מוזיק"

6 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 3 יאָר
ק
החלפת טקסט – "׳" ב־"'"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""")
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'")
שורה 10: שורה 10:
מוזיק ווערט דערמאנט אין דער תורה צום ערשטן מאל אין בראשית אין דעם פסוק:
מוזיק ווערט דערמאנט אין דער תורה צום ערשטן מאל אין בראשית אין דעם פסוק:
{{ציטירן|מרכאות=כן|תוכן=ושם אחיו יובל, הוא היה אבי כל תפש כנור ועוגב|מקור={{תנ"ך|בראשית|ד|כא}}}}
{{ציטירן|מרכאות=כן|תוכן=ושם אחיו יובל, הוא היה אבי כל תפש כנור ועוגב|מקור={{תנ"ך|בראשית|ד|כא}}}}
טייטש: און זיין ברודער׳ס נאמען איז געווען יובל, ער איז געווען דער פאטער פון יעדן וואס האלט א הארף אדער א פֿלויט.  
טייטש: און זיין ברודער'ס נאמען איז געווען יובל, ער איז געווען דער פאטער פון יעדן וואס האלט א הארף אדער א פֿלויט.  


ווען די יידן זענען אריבערגעגאנגען דעם ים־סוף, שטייט אין פסוק אז [[מרים הנביאה|מרים]] מיט אלע האבן געפויקט פויקן.
ווען די יידן זענען אריבערגעגאנגען דעם ים־סוף, שטייט אין פסוק אז [[מרים הנביאה|מרים]] מיט אלע האבן געפויקט פויקן.
שורה 44: שורה 44:


=== ראָמאנטישע תקופה ===
=== ראָמאנטישע תקופה ===
דער 19טער יארהונדערט ווערט גערופן די [[ראמאנטישע מוזיק|ראמאנטישע תקופה]]. די קאמפאזיטארן זענען געווען שטארק אינטרעסירט איבערצוגעבן זייערע געפילן דורך מוזיק. א וויכטיגער אינסטרומענט פון דער ראמאַנטישער תקופה איז געווען די [[פיאנע]]. טייל קאמפאזיטארן, ווי למשל [[פרעדעריק שאפען]], האבן געשריבן פארווייכערטע, אויסדריקלעכע, שטיל־עמאציאנעלע פיעסעס. אפטמאל שילדערט די מוזיק א געפיל אדער דערציילט א מעשה מיט קלאנגען. אנדערע קאמפאזיטארן ווי [[פראנץ שובערט]] האבן געשריבן געזאנגען פאר א זינגער מיט א פיאנע־שפילער וואס מ׳רופט לידער. די דאזיגע לידער דערציילן מעשה׳ס מיט די לידטעקסטן און מיט דמיונדיקע באגלייטונגען. נאך אנדערע קאמפאזיטארן, ווי ריכארד שטרויס און [[פראנץ ליסט]] האבן געשאפן נאראטיוון וואס דערציילן געשיכטעס בלויז מיט מוזיק, וואס מ׳רופט א טאן־פאעמע. קאמפאזיטארן ווי פראנץ ליסט און [[יאהאנעס בראהמס]] האבן געניצט די פיאנע צו שפילן הויכע, דראמאטישע און שטארק עמאציאנעלע מוזיק.
דער 19טער יארהונדערט ווערט גערופן די [[ראמאנטישע מוזיק|ראמאנטישע תקופה]]. די קאמפאזיטארן זענען געווען שטארק אינטרעסירט איבערצוגעבן זייערע געפילן דורך מוזיק. א וויכטיגער אינסטרומענט פון דער ראמאַנטישער תקופה איז געווען די [[פיאנע]]. טייל קאמפאזיטארן, ווי למשל [[פרעדעריק שאפען]], האבן געשריבן פארווייכערטע, אויסדריקלעכע, שטיל־עמאציאנעלע פיעסעס. אפטמאל שילדערט די מוזיק א געפיל אדער דערציילט א מעשה מיט קלאנגען. אנדערע קאמפאזיטארן ווי [[פראנץ שובערט]] האבן געשריבן געזאנגען פאר א זינגער מיט א פיאנע־שפילער וואס מ'רופט לידער. די דאזיגע לידער דערציילן מעשה'ס מיט די לידטעקסטן און מיט דמיונדיקע באגלייטונגען. נאך אנדערע קאמפאזיטארן, ווי ריכארד שטרויס און [[פראנץ ליסט]] האבן געשאפן נאראטיוון וואס דערציילן געשיכטעס בלויז מיט מוזיק, וואס מ'רופט א טאן־פאעמע. קאמפאזיטארן ווי פראנץ ליסט און [[יאהאנעס בראהמס]] האבן געניצט די פיאנע צו שפילן הויכע, דראמאטישע און שטארק עמאציאנעלע מוזיק.


פיל קאמפאזיטארן האבן אנגעהויבן שרייבן מוזיק פאר גאר גרויסע ארקעסטערס, מיט אפשר 100 אינסטרומענטן. צווישן די בארימטע קאמפאזיטארן וואס האבן געלעבט אין דער תקופה זענען געווען פֿראנץ שובערט, [[פעליקס מענדלסאן]], פרעדעריק שאפען, יאהאנעס בראהמס און [[פיאטר טשייכאווסקי]].
פיל קאמפאזיטארן האבן אנגעהויבן שרייבן מוזיק פאר גאר גרויסע ארקעסטערס, מיט אפשר 100 אינסטרומענטן. צווישן די בארימטע קאמפאזיטארן וואס האבן געלעבט אין דער תקופה זענען געווען פֿראנץ שובערט, [[פעליקס מענדלסאן]], פרעדעריק שאפען, יאהאנעס בראהמס און [[פיאטר טשייכאווסקי]].
שורה 51: שורה 51:
פון 1900 ווערט אנגערופן די "מאדערנע תקופה" פון מוזיק. איינער פון די בעסטע באקאנטע דזשעז מוזיקער איז געווען [[לואי ארמסטראנג]] (1900-1971).
פון 1900 ווערט אנגערופן די "מאדערנע תקופה" פון מוזיק. איינער פון די בעסטע באקאנטע דזשעז מוזיקער איז געווען [[לואי ארמסטראנג]] (1900-1971).


דער קאמפאזיטאר [[ארנאלד שיינבערג]] האט געשריבן מוזיק־פיעסעס וואס זענען געווען אומטאניש (1874–1951) (ד"ה זיי האבן אויסגעהערט אז זיי זענען נישט אין קיין שום באשטימטער מוזיק־שליסל). שפעטער האט שיינבערג דערפֿינדן א נייע סיסטעם צו שרייבן מוזיק וואס ווערט גערופן די צוועלף־טאנען סיסטעם. מוזיק געשריבן מיט דער צוועלף־טאנען סיסטעם הערט אויס גאנץ מאדנע, זי האט אבער א מאטעמאטישע נאטור, אפטמאל קען מען זי פֿארשטיין נאר ווען מ׳האט זי גוט שטודירט. ריינע צוועלף־טאנען מוזיק איז געווען גאנץ פאפולער צווישן אקאדעמיקער אין די פופציקער אין זעכציקער  יארן; טייל קאפאזיטארן אבער ווי למשל [[בענזשאמין בריטן]], ניצן די סיסטעם אויך היינט פֿאר געוויסע צוועקן.
דער קאמפאזיטאר [[ארנאלד שיינבערג]] האט געשריבן מוזיק־פיעסעס וואס זענען געווען אומטאניש (1874–1951) (ד"ה זיי האבן אויסגעהערט אז זיי זענען נישט אין קיין שום באשטימטער מוזיק־שליסל). שפעטער האט שיינבערג דערפֿינדן א נייע סיסטעם צו שרייבן מוזיק וואס ווערט גערופן די צוועלף־טאנען סיסטעם. מוזיק געשריבן מיט דער צוועלף־טאנען סיסטעם הערט אויס גאנץ מאדנע, זי האט אבער א מאטעמאטישע נאטור, אפטמאל קען מען זי פֿארשטיין נאר ווען מ'האט זי גוט שטודירט. ריינע צוועלף־טאנען מוזיק איז געווען גאנץ פאפולער צווישן אקאדעמיקער אין די פופציקער אין זעכציקער  יארן; טייל קאפאזיטארן אבער ווי למשל [[בענזשאמין בריטן]], ניצן די סיסטעם אויך היינט פֿאר געוויסע צוועקן.


איינער פון די חשבסטע 20סטן־יארהונדערט קאמפאזיטארן, [[איגאר סטראווינסקי]],  (1882–1971), האט געשריבן מוזיק מיט גאר קאמפליצירטע אקארדן (גרופעס פון נאטן וואס מען שפילט צוזאמען) און ריטמען. טייל קאמפאזיטארן האבן געהאלטן אז מוזיק איז געווארן צו קאמפליצירט, דערפאר האבן זיי געשריבן מינימאליסטע פיעסעס וואס ניצן גאר פשוטע אידעען. . אין די 1950ער און 1960ער יארן, האבן קארלהיינץ שטאקהויזן און אנדערע אזעלכע קאמפאזיטארן געמאכט פראבעס מיט [[עלעקטראנישע מוזיק|עלעקטראנישער מוזיק]], ניצנדיק עלעקטראנישע שטראמקרייזן, פֿארשטארקערס און [[הילכער|הילכערס]]. אין די 1970ער יארן, האבן קאמפאזיטארן אנגעהויבן ניצן עלעקטראנישע סינטעסיזירערס און מוזיק־אינסטרומענטן פון ראק־און־ראל מוזיק, ווי למשל דעם [[עלעקטרישער גיטאר|עלעקטרישן גיטאר]]. מיט די דאזיקע נייע אינסטרומענטן האבן זיי געשאפן נייע קלאנגען.
איינער פון די חשבסטע 20סטן־יארהונדערט קאמפאזיטארן, [[איגאר סטראווינסקי]],  (1882–1971), האט געשריבן מוזיק מיט גאר קאמפליצירטע אקארדן (גרופעס פון נאטן וואס מען שפילט צוזאמען) און ריטמען. טייל קאמפאזיטארן האבן געהאלטן אז מוזיק איז געווארן צו קאמפליצירט, דערפאר האבן זיי געשריבן מינימאליסטע פיעסעס וואס ניצן גאר פשוטע אידעען. . אין די 1950ער און 1960ער יארן, האבן קארלהיינץ שטאקהויזן און אנדערע אזעלכע קאמפאזיטארן געמאכט פראבעס מיט [[עלעקטראנישע מוזיק|עלעקטראנישער מוזיק]], ניצנדיק עלעקטראנישע שטראמקרייזן, פֿארשטארקערס און [[הילכער|הילכערס]]. אין די 1970ער יארן, האבן קאמפאזיטארן אנגעהויבן ניצן עלעקטראנישע סינטעסיזירערס און מוזיק־אינסטרומענטן פון ראק־און־ראל מוזיק, ווי למשל דעם [[עלעקטרישער גיטאר|עלעקטרישן גיטאר]]. מיט די דאזיקע נייע אינסטרומענטן האבן זיי געשאפן נייע קלאנגען.
שורה 61: שורה 61:
=== דזשעז ===
=== דזשעז ===
{{הויפט ארטיקל|ארטיקל=[[דזשעז]]}}
{{הויפט ארטיקל|ארטיקל=[[דזשעז]]}}
[[דזשעז]] איז א מוזיק־זשאנער וואס מ׳האט ערפֿינדן אין יאר 1900 בערך אין [[ניו ארלינס]] אין דרום פון די [[פאראײניגטע שטאטן|פאראײניגטע שטאטן פון אמעריקע]]. דארט זענען געווען פֿיל שווארצע מוזיקער וואס האבן געשפילט א סטיל מוזיק גערופן "[[בלוז]] מוזיק". בלוז מוזיק איז געווארן באאיינפֿלוסט פֿון  [[אפריקע|אפֿריקאנישער]] מוזיק, צוליב דעם וואס די שווארצע מענטשן זענען אנגעקומען קיין אמעריקע דורך צוואנג ווי [[שקלאפעריי|שקלאפֿן]]. בלוז מוזיק האט מען געשפילט זינגענדיק צוזאמען מיט א הארמאניקע אדער אן אקוסטישן גיטאר. די בלוז געזאנגען זענען אפֿט געווען טרויעריג, מיט א טעמע פון ווערן ארבעטלאז, אדער א קרוב איז געשטארבן, אדער מען איז געשיקט געווארן אין [[טורמע]].
[[דזשעז]] איז א מוזיק־זשאנער וואס מ'האט ערפֿינדן אין יאר 1900 בערך אין [[ניו ארלינס]] אין דרום פון די [[פאראײניגטע שטאטן|פאראײניגטע שטאטן פון אמעריקע]]. דארט זענען געווען פֿיל שווארצע מוזיקער וואס האבן געשפילט א סטיל מוזיק גערופן "[[בלוז]] מוזיק". בלוז מוזיק איז געווארן באאיינפֿלוסט פֿון  [[אפריקע|אפֿריקאנישער]] מוזיק, צוליב דעם וואס די שווארצע מענטשן זענען אנגעקומען קיין אמעריקע דורך צוואנג ווי [[שקלאפעריי|שקלאפֿן]]. בלוז מוזיק האט מען געשפילט זינגענדיק צוזאמען מיט א הארמאניקע אדער אן אקוסטישן גיטאר. די בלוז געזאנגען זענען אפֿט געווען טרויעריג, מיט א טעמע פון ווערן ארבעטלאז, אדער א קרוב איז געשטארבן, אדער מען איז געשיקט געווארן אין [[טורמע]].


== דיפערענצן ==
== דיפערענצן ==