אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:משפחת טריוויש"

1,382 בייטן צוגעלייגט , 17 נאוועמבער

קיין רעדאגירונג באמערקונג

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
+{{דרעפט}}
 די '''משפּחת טרייוויש''' (אויך געשריבן '''טרויש''' אָדער '''טריביש'''; ענגליש: Treves) איז אַן אַלטע, באַרימטע און באַאַכטעטע אַשכנזישע רבנישע שושלת, וועלכע האָט געשפּילט אַ וויכטיגע ראָלע אין דער אידישער געשיכטע, ספּעציעל אין פראַנקרייך, דייטשלאַנד, און איטאַליע. די אָריגינעלע אָנהייבן פון די אַשכנזישע רבנישע משפּחות זעען אויס צו האָבן זיך אָנגעהויבן אין אייראָפּע אין די 14טן און 15טן יאָרהונדערטער.
@@ שורה 6: / שורה 7: @@
 דער ערשטער באַקאַנטער טרעגער פונעם נאָמען איז געווען '''רבי יוסף בן יוחנן טרייוויש הגדול''', וועלכער האָט געלעבט אינעם 14טן יאָרהונדערט.
 רבי יוסף ב"ר יוחנן טרייוויש האָט עמיגרירט קיין פראַנקרייך אין 1306 און איז געווען רב אין [[מארסיי|מאַרסיי]] אַרום 1343.
-רבי יצחק ב"ר ששת ([[ריב"ש]]) האָט אים באַצייכנט אַלס "די ציר פון די חכמים, דער קרוין פון די אַלטע".
+רבי יצחק ב"ר ששת ([[ריב"ש]]) האָט אים באַצייכנט אַלס "האדם הגדול, פאר החכמים, עטרת זקנים, מופלא שבסנהדרין"{{הערה|שם=ריבשרעא|שו"ת הריב"ש, סי' רעא}}.
-רבי יוסף'ס ווייב איז אויך געווען שטאַרק געבילדעט אין תּלמוד, און אַ פּסק דורך איר איז געבליבן אָפּגעהיט. אין 1363, ווען זי האָט געוואוינט אין פּאַריז אַלס אַן אַלמנה, איז זי באַפרייט געוואָרן פון טראָגן דעם [[אידישן אָפּצייכן]].
+רבי יוסף'ס ווייב איז אויך געווען שטאַרק געבילדעט אין תּלמוד, און אַ פּסק דורך איר איז געבליבן אָפּגעהיט{{הערה|רבי שמעון בן צמח דוראן, [https://www.sefaria.org.il/Sefer_HaTashbetz%2C_Part_III.78.3 תשב"ץ, ח"ג, סי' עח]}}. אין 1363, ווען זי האָט געוואוינט אין פּאַריז אַלס אַן אַלמנה, איז זי באַפרייט געוואָרן פון טראָגן דעם [[אידישן אָפּצייכן]]{{הערה|1=https://www.jewishencyclopedia.com/articles/8850-joseph-ben-johanan}}.
-רבי יוסף'ס זון, רבי מתתיהו ב"ר יוסף טרייוויש דער פּראָווענסאַל (געב. אַרום 1325, נפטר אַרום 1387), איז געוואָרן הויפּט-רב פון פּאַריז און פון גאַנץ פראַנקרייך פון 1360 ביז 1385. ער איז באַשטימט געוואָרן דורך קעניג שאַרל דער V. רבי מתתיהו האָט געגרינדעט אַ ישיבה אין פּאַריז, וועלכע האָט צוגעצויגן פיל תּלמידים.
+רבי יוסף'ס זון, רבי מתתיהו טרייוויש הפּרובינציאלי (געב. אַרום 1325, נפטר אַרום 1387), איז געוואָרן הויפּט-רב פון [[פאריז|פּאַריז]] און פון גאַנץ פראַנקרייך פון 1360 ביז 1385. ער איז באַשטימט געוואָרן דורך קעניג שאַרל דער V. דער ריב"ש שרייבט אויף אים "איש האלהים, חטר מגזע חכמה ותורה, ונצר משרשי ענוה וקדושה, אבן בחן, פנת יקרת, הוא האבן הראשה"{{הערה|שם=ריבשרעא}}. רבי מתתיהו האָט געגרינדעט אַ ישיבה אין פּאַריז, וועלכע האָט צוגעצויגן פיל תּלמידים{{הערה|1=https://www.jewishencyclopedia.com/articles/10491-mattithiah-b-joseph-the-provencal}}.
 ==דער פּאָלעמיק און דער גלות קיין איטאַליע==
-רבי מתתיהו'ס זון, רבי יוחנן ב"ר מתתיהו טרייוויש (נפטר 1429), איז אים נאָכגעפאָלגט אַלס הויפּט-רב פון פּאַריז פון 1385 ביז 1394. די אַפּוינטמענט איז געשען מיט דער צושטימונג פון קעניג שאַרל דער VI.
+רבי מתתיהו'ס זון, רבי יוחנן טרייוויש (נפטר 1429), האט אים נאָכגעפאָלגט אַלס הויפּט-רב פון פּאַריז פון 1385 ביז 1394. די אַפּוינטמענט איז געשען מיט דער צושטימונג פון קעניג שאַרל דער VI.
 אין די יאָרן פון 1385 ביז 1386 איז אַ שאַרפער פּאָלעמיק אַנטשטאַנען אַרום רבי יוחנן'ס רבנות, ווען רבי ישעיה אַסטרוק ב"ר אַבא מאַרי – אַ באַרימטער תּלמיד פון רבי יוחנן'ס פאָטער – האָט אים אַטאַקירט.
-רבי ישעיה אַסטרוק האָט אַרויסגעפאָדערט דאָס רעכט פון רבי יוחנן צו באַשטימען רבנים און אָנפירן אַ ישיבה, און האָט פּרובירט אים אַראָפּצונעמען פונעם פּאָסטן, מיט דער הילף פון מהר"ם הלוי פון ווין.
+רבי ישעיה אַסטרוק האָט געהאַלטן אַז ער אַליין האָט די אויסשליסליכע רעכט צו באַשטימען רבנים אין פראַנקרייך און אָנפירן אַ ישיבה, און האָט פּרובירט אים אַראָפּצונעמען פונעם פּאָסטן, מיט דער הילף פון מהר"ם הלוי פון ווין.
 רבי יוחנן האָט זיך געווענדט צו די גרעסטע רבנים אין קאַטאַלאָניע, [[רבי חסדאי קרשקש]] און רבי יצחק ב"ר ששת פּרפט (ריב"ש), וועלכע האָבן אים געשטיצט.
 די ריב"ש האָט געפּסקנט אַז רבי יוחנן איז געווען ווערט דעם רבנות נישט נאָר דורך ירושה, נאָר אויך צוליב זיין למדנות.
 רבי יוחנן איז געווען באַקאַנט אַלס אַ גרויסער גאון, באַצייכנט דורך זיינע צייטגענאָסן אַלס "דער גרעסטער אין אונזערע צייטן" און "דער מוסטער פון דור".
-די מחלוקת איז געענדיגט געוואָרן מיט דעם גירוש פון די אידן פון פראַנקרייך אין 1394. נאָך דעם גלות, האָט רבי יוחנן זיך באַזעצט אין איטאַליע, וואו ער האָט געוואוינט אין געביטן אַרום סאַוואָי (ווי שאַמבערי) און מעגליך געדינט אין [[פאדוא|פּאַדואַ]]. ער האָט געפּסקנט פאַר קהילות אין צפון איטאַליע און האָט קאָרעספּאָנדירט מיט [[מהרי"ל]] (רבי יעקב מולין).
+די מחלוקת האָט זיך געענדיגט מיט דעם גירוש פון די אידן פון פראַנקרייך אין 1394. נאָך דעם גלות, האָט רבי יוחנן זיך באַזעצט אין איטאַליע, וואו ער האָט געוואוינט אין געביטן אַרום סאַוואָי (ווי שאַמבערי) און מעגליך געדינט אין [[פאדוא|פּאַדואַ]]. ער האָט געפּסקנט פאַר קהילות אין צפון איטאַליע און האָט קאָרעספּאָנדירט מיט [[מהרי"ל]] (רבי יעקב מולין){{הערה|1=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/treves-johanan-ben-mattathias}}.
 רבי יוחנן'ס ברודער, רבי יוסף ב"ר מתתיהו טרייוויש (נפטר 1429), איז אויך אַריבער קיין איטאַליע ביי אַ יונגן עלטער, וואו ער איז געווען אַ למדן און אַ פּייטן.
@@ שורה 30: / שורה 31: @@
 זיינע הויפּט חיבורים:
-# מלאה הארץ דעה (אָדער דקדוק תפילה): אַ באַרימטער קבלהדיגער פּירוש אויפן [[סידור]]. דער ספר איז פאַרעפנטליכט געוואָרן אין [[טיהינגען]] (Thiengen) אין 1560 דורך זיינע זין. דער פּירוש פאַרלאָזט זיך שטאַרק אויף קבלה און די לערנונגען פון רבי אלעזר (בעל הרוקח) און די חסידי אַשכּנז חדר.
+#מלאה הארץ דעה (אָדער דקדוק תפילה): אַ באַרימטער קבלהדיגער פּירוש אויפן [[סידור]]. דער ספר איז פאַרעפנטליכט געוואָרן אין [[טיהינגען]] (Thiengen) אין 1560 דורך זיינע זין. דער פּירוש פאַרלאָזט זיך שטאַרק אויף קבלה און די לערנונגען פון רבי אלעזר (בעל הרוקח) און די חסידי אַשכּנז חדר.
-# נפתולי אלוקים נפתלתי: אַן אינדעקס און אַ סופּער-פּירוש אויפן פּירוש פון רבי בחיי ב"ר אשר אויפן חומש. עס איז געדרוקט געוואָרן אין העדערנהיים אין 1546.
+#נפתולי אלוקים נפתלתי: אַן אינדעקס און אַ סופּער-פּירוש אויפן פּירוש פון רבי בחיי ב"ר אשר אויפן חומש. עס איז געדרוקט געוואָרן אין העדערנהיים אין 1546.
-# סופּער-פּירוש אויפן רש"י: רבי נפתלי הירץ האָט אויך מחבר געווען אַ סופּער-פּירוש אויף רש"י'ס פּירוש אויפן תּורה, וואָס איז נאָך עקזיסטירט אין כתב-יד.
+#סופּער-פּירוש אויפן רש"י: רבי נפתלי הירץ האָט אויך מחבר געווען אַ סופּער-פּירוש אויף רש"י'ס פּירוש אויפן תּורה, וואָס איז נאָך עקזיסטירט אין כתב-יד.
 רבי הירץ ש"ץ איז געווען טעטיג אין וויכּוחים מיט קריסטליכע געלערנטע און האָט געשריבן הערות וועגן דעם אַרויסרייד פון דייטש.
@@ שורה 65: / שורה 66: @@
 דער אונטערשיד צווישן מערב'דיגע (ריינלאַנד) און מזרח'דיגע (עסטרייך/פּוילן) אַשכּנזים איז קענטיג אין דער דרוק-עפּאָכע פונעם 16טן יאָרהונדערט. רבנים אין מערב-דייטשלאַנד, אַזוי ווי רבי חיים ב"ר בצלאל פון פרידבערג, האָבן זיך באַמיט צו באַשיצן די היגע מנהגים פונעם ריינלאַנד קעגן דעם איינפלוס פון די פּסקים פון רמ"א (רבי משה איסרליש) פון פּוילן, וועלכע האָבן געהאַט אַ גרעסערע פאַרשפּרייטונג צוליב דרוק. רבי הירץ טרייוויש'ס סידור איז, פאַרקערט, געווען אַ ביישפּיל פון דער קבלה-און-מנהג-פאָקוס פון דער אַלטער אַשכּנזישער חסידות.
-==טרייוויש משפּחה (באַטייליקטע פיגורן און ווערק)==
+{| class="wikitable"
-נאָמען
+|+טרייוויש משפּחה (באַטייליגטע פיגורן און ווערק)
-צייט און אָרט
+!נאָמען
-באַמערקונגען
+!צייט און אָרט
-יוסף ב"ר יוחנן טרייוויש דער גרויסער
+!באַמערקונגען
-טן י"ה, מאַרסיי/פּאַריז
+|-
-ערשטער טרעגער פונעם נאָמען. רב פון מאַרסייַ אַרום 1343.
+|רבי יוסף ב"ר יוחנן טרייוויש דער גרויסער
-מתתיהו ב"ר יוסף טרייוויש
+|14טן י"ה, מאַרסיי/פּאַריז
-טן י"ה, פּאַריז
+|ערשטער טרעגער פונעם נאָמען. רב פון מאַרסיי אַרום 1343.
-הויפּט-רב פון פּאַריז (1360–1385). האָט געגרינדעט אַ ישיבה.
+|-
-יוחנן ב"ר מתתיהו טרייוויש
+|רבי מתתיהו ב"ר יוסף טרייוויש
-טן–15טן י"ה, פּאַריז/איטאַליע
+|14טן י"ה, פּאַריז
-הויפּט-רב פון פּאַריז (1385–1394). נאָך דער גירוש אַוועק קיין איטאַליע.
+|הויפּט-רב פון פּאַריז (1360–1385). האָט געגרינדעט אַ ישיבה.
-נפתלי הירץ טרייוויש (הירץ ש"ץ)
+|-
-טן–16טן י"ה, פראַנקפורט
+|רבי יוחנן ב"ר מתתיהו טרייוויש
-מקובל און חזן. מחבר פון מלאה הארץ דעה (קבלהדיקער סידור-פּירוש).
+|14טן–15טן י"ה, פּאַריז/איטאַליע
-אליעזר ב"ר נפתלי הירץ טרייוויש
+|הויפּט-רב פון פּאַריז (1385–1394). נאָך דער גירוש אַוועק קיין איטאַליע.
-טן י"ה, פראַנקפורט/טיהינגען
+|-
-אב"ד פון פראַנקפורט (פון 1541). דרוקער (אין ציריך און טיהינגען), האָט געדרוקט אַן אַל-אידישן יוסיפּאָן.
+|רבי נפתלי הירץ טרייוויש (הירץ ש"ץ)
-יוסף ב"ר נפתלי הירץ טרייוויש
+|15טן–16טן י"ה, פראַנקפורט
-טן י"ה, טיהינגען
+|מקובל און חזן. מחבר פון "מלאה הארץ דעה" (קבלה'דיגער סידור-פּירוש).
-דרוקער מיט זיין ברודער אליעזר.
+|-
+|רבי אליעזר ב"ר נפתלי הירץ טרייוויש
+|16טן י"ה, פראַנקפורט/טיהינגען
+|אב"ד פון פראַנקפורט (פון 1541). דרוקער (אין ציריך און טיהינגען), האָט געדרוקט אַן אַל-אידישן "[[ספר יוסיפון|יוסיפון]]".
+|-
+|רבי יוסף ב"ר נפתלי הירץ טרייוויש
+|16טן י"ה, טיהינגען
+|דרוקער מיט זיין ברודער ר' אליעזר.
+|}
+==ביבליאגראפיע==
+*צבי לרר, "[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=53907&st=&pgnum=496 תולדות רבי נפתלי הירץ טריוויש]", '''חצי גבורים''', ז (אלול תשע"ד), עמ' תפה–תצו
+*אפרים ליב הלוי לואיס, "משפחת טריוויש - צאצאי רש"י", '''בית אהרן וישראל''' רל, תשפ"ד, עמ' קנט–קסב
+==רעפערענצן==
+{{רעפערענצן}}

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:משפחת טריוויש"

רוי:משפחת טריוויש (זעט מקור)

רעוויזיע פון 20:58, 17 נאוועמבער 2025