אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דע סאלא פאמיליע"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
שורה 8: שורה 8:


==באַרימטע פיגורן==
==באַרימטע פיגורן==
===דוד בן אהרן דע סאָלאַ (David de Aaron de Sola) (1796–1860)===
===דוד בן אהרן דע סאָלאַ (1796–1860)===
דוד בן אהרן דע סאָלאַ (טייל מאָל געשריבן David Aaron de Sola) איז געבוירן געוואָרן אין אַמסטערדאַם אין 1796. ער איז געווען דער זון פון אהרן דע סאָלאַ, אַ תּלמוד־למדן. אין 1818, ביים עלטער פון 22 יאָר, איז ער גערופן געוואָרן קיין לאָנדאָן צו זיין איינער פון די מיניסטאָרן (חזן) פון דער בעוויס מאַרקס קהילה. ער האָט חתונה געהאַט אין 1819 מיט ריקאַ/רבקה מעלדאָלאַ, די עלטסטע טאָכטער פון חכם רפאל מעלדאָלאַ, וועמענס טאַטע ער איז שפּעטער געוואָרן אַן געלערנטער אַסיסטענט. נאָך מעלדאָלאַ'ס טויט אין 1828, האָט דע סאָלאַ כּמעט איבערגענומען די רבנישע פירערשאַפט פון די ענגלישע ספרדים.
[[טעקע:David aaron de sola.jpg|קליין|דוד בן אהרן דע סאָלאַ]]
דוד בן אהרן דע סאָלאַ (David de Aaron de Sola) איז געבוירן געוואָרן אין אַמסטערדאַם אין 1796. ער איז געווען דער זון פון אהרן דע סאָלאַ, אַ תלמיד חכם. אין 1818, ביים עלטער פון 22 יאָר, איז ער גערופן געוואָרן קיין לאָנדאָן צו זיין איינער פון די מיניסטאָרן (חזן) פון דער בעוויס מאַרקס קהילה. ער האָט חתונה געהאַט אין 1819 מיט ריקאַ/רבקה מעלדאָלאַ, די עלטסטע טאָכטער פון חכם רפאל מעלדאָלאַ, וועמענס טאַטע ער איז שפּעטער געוואָרן אַן געלערנטער אַסיסטענט. נאָך מעלדאָלאַ'ס טויט אין 1828, האָט דע סאָלאַ כּמעט איבערגענומען די רבנישע פירערשאַפט פון די ענגלישע ספרדים.


דע סאָלאַ איז באַקאַנט ווי "דער געלערנטער חזן" (the learned Hazan) צוליב זיין געלערנטקייט און שריפטן. ער האָט געקענט ענגליש און האָט געהאַלטן רעדעס אין דער שיל. דעם 26סטן מאַרץ, 1831, האָט ער געהאַלטן די ערשטע רעדע אין ענגליש וואָס מע האָט געהערט אין די ווענט פון דער בעוויס מאַרקס שיל (פריער זענען זיי געהאַלטן געוואָרן אויף שפּאַניש אָדער פּאָרטוגעזיש). זיינע רעדעס זענען שפּעטער פאַרעפנטלעכט געוואָרן דורך דעם מאַהאַמאַד (דעם פאָרוואַלטונגס־ראַט פון דער קהילה).
דע סאָלאַ איז באַקאַנט ווי "דער געלערנטער חזן" צוליב זיין געלערנטקייט און שריפטן. ער האָט געקענט ענגליש און האָט געהאַלטן רעדעס אין דער שול. דעם 26סטן מאַרץ, 1831, האָט ער געהאַלטן די ערשטע רעדע אין ענגליש וואָס מע האָט געהערט אין די ווענט פון דער בעוויס מאַרקס שיל (פריער זענען זיי געהאַלטן געוואָרן אויף שפּאַניש אָדער פּאָרטוגעזיש). זיינע רעדעס זענען שפּעטער פאַרעפנטליכט געוואָרן דורך דעם מאַהאַמאַד (דעם פאָרוואַלטונגס־ראַט פון דער קהילה).


זיין וויכטיקסטע אַרבעט איז געווען די איבערזעצונג פון דער ספרדישער תּפילה Translation of the Forms of Prayer According to the Custom of the Spanish and Portuguese Jews. דאָס פינף־באַנדיקע ווערק, פאַרעפנטליכט אין 1836 און 1852, האָט באַקומען שטיצע פון סיר משה מאָנטעפיאָרע און געדינט אַלס יסוד פאַר שפּעטערדיקע אויסגאַבעס.
זיין וויכטיקסטע אַרבעט איז געווען די איבערזעצונג פון דער ספרדישער תּפילה Translation of the Forms of Prayer According to the Custom of the Spanish and Portuguese Jews. דאָס פינף־באַנדיקע ווערק, פאַרעפנטליכט אין 1836 און 1852, האָט באַקומען שטיצע פון סיר משה מאָנטעפיאָרע און געדינט אַלס יסוד פאַר שפּעטערדיקע אויסגאַבעס.


===אברהם דע סאָלאַ (Abraham de Sola) (1825–1882)===
===אברהם דע סאָלאַ (1825–1882)===
[[טעקע:Abraham de Sola.jpg|קליין|אברהם דע סאָלאַ]]
[[טעקע:Abraham de Sola.jpg|קליין|אברהם דע סאָלאַ]]
אברהם דע סאָלאַ איז געבוירן געוואָרן אין לאָנדאָן, ענגלאַנד, דעם 18טן סעפּטעמבער 1825, דער זעקסטער קינד פון דוד בן אהרן דע סאָלאַ. זיין בילדונג האָט ער געקראָגן אין דער City of London Corporation School און שפּעטער אונטער זיין פאָטער און דעם מזרח־געלערנטן לואיס לאָעווע{{הערה|שם=דיקשע|https://www.biographi.ca/en/bio/de_sola_alexander_abraham_11E.html}}.
אברהם דע סאָלאַ (Abraham de Sola) איז געבוירן געוואָרן אין לאָנדאָן, ענגלאַנד, דעם 18טן סעפּטעמבער 1825, דער זעקסטער קינד פון דוד בן אהרן דע סאָלאַ. זיין בילדונג האָט ער געקראָגן אין דער City of London Corporation School און שפּעטער אונטער זיין פאָטער און אין לאָנדאָן דזשוס קאָלעדזש (London Jews' College), וואו ער איז געווען אַ סטודענט פֿונעם מזרח־געלערנטן [[אליעזר הלוי]] {{העב|אליעזר הלוי}}{{הערה|שם=דיקשע|https://www.biographi.ca/en/bio/de_sola_alexander_abraham_11E.html}}.


נאָך אַ יאָר דינען אַלס לערער, האָט אַברהם אין 1846 געבעטן און באַקומען די שטעלע פון חזן פאַר דער מאָנטרעאַלער אידישער קהילה שארית ישׂראל, און ער איז אָנגעקומען אין יאַנואַר 1847. ער האָט געדינט אין דער קהילה ביז זיין טויט אין ניו יאָרק סיטי אין 1882. ער איז געווען אַן אָרגן־געטרייער אָרטאָדאָקס, מיט אַ שטרענגער ספרדישער טראַדיציע. ער איז געווען אַ פירער פון אָרטאָדאָקסישן אידישקייט אין קאַנאַדע און האָט שטיצט די אַשכּנזישע קהילה אין מאָנטרעאַל. אין 1878 האָט ער באַטראַכט אַ פּלאַן צו שאַפן אַ געמיינזאַמען ריטואַל כּדי פאַראייניגן די קהילות{{הערה|שם=דיקשע}}.
נאָך אַ יאָר דינען אַלס לערער, האָט אַברהם אין 1846 געבעטן און באַקומען די שטעלע פון חזן פאַר דער מאָנטרעאַלער אידישער קהילה שארית ישׂראל, און ער איז אָנגעקומען אין יאַנואַר 1847. ער האָט געדינט אין דער קהילה ביז זיין טויט אין ניו יאָרק סיטי אין 1882. ער איז געווען אַן אָרגן־געטרייער אָרטאָדאָקס, מיט אַ שטרענגער ספרדישער טראַדיציע. ער איז געווען אַ פירער פון אָרטאָדאָקסישן אידישקייט אין קאַנאַדע און האָט שטיצט די אַשכּנזישע קהילה אין מאָנטרעאַל. אין 1878 האָט ער באַטראַכט אַ פּלאַן צו שאַפן אַ געמיינזאַמען ריטואַל כּדי פאַראייניגן די קהילות{{הערה|שם=דיקשע}}.
שורה 26: שורה 27:
איינער פון זיינע גרעסטע כּבודים איז געקומען דעם 9טן יאַנואַר 1872, ווען ער האָט געעפנט דעם הויז פון רעפּרעזענטאַטיוון פון די פאַראייניגטע שטאַטן מיט אַ תּפילה; ער איז געווען דער ערשטער בריטישער אונטערטאַן און דער ערשטער איד צו טאָן דאָס.
איינער פון זיינע גרעסטע כּבודים איז געקומען דעם 9טן יאַנואַר 1872, ווען ער האָט געעפנט דעם הויז פון רעפּרעזענטאַטיוון פון די פאַראייניגטע שטאַטן מיט אַ תּפילה; ער איז געווען דער ערשטער בריטישער אונטערטאַן און דער ערשטער איד צו טאָן דאָס.


===קלעראַנס אייזיק דע סאָלאַ (Clarence Isaac de Sola) (1853–1920)===
===קלעראַנס אייזיק דע סאָלאַ (1853–1920)===
קלעראַנס אייזיק דע סאָלאַ, איינער פון די זין פון אברהם דע סאָלאַ, איז געווען אַ פירנדער קאַנאַדישער ציוניסט. ער האָט געהאַלטן שבת, געגעסן כּשר און באַזוכט רעגלמעסיק די שיל לויט דער אָרטאָדאָקסישער ספרדישער מסורה. קלעראַנס דע סאָלאַ איז געווען אַגענט פון דער Comptoir Belgo Canadien (אַ פירמע פאַר שטאָל פּראָדוקציע) און האָט געשריבן היסטאָרישע און ביאָגראַפישע אַרטיקלען וועגן מאָנטרעאַלער יידנטום פאַר דער יידישער ענציקלאָפּעדיע.
קלעראַנס אייזיק דע סאָלאַ (Clarence Isaac de Sola), איינער פון די זין פון אברהם דע סאָלאַ, איז געווען אַ פירנדער קאַנאַדישער ציוניסט. ער האָט געהאַלטן שבת, געגעסן כּשר און באַזוכט רעגלמעסיק די שיל לויט דער אָרטאָדאָקסישער ספרדישער מסורה. קלעראַנס דע סאָלאַ איז געווען אַגענט פון דער Comptoir Belgo Canadien (אַ פירמע פאַר שטאָל פּראָדוקציע) און האָט געשריבן היסטאָרישע און ביאָגראַפישע אַרטיקלען וועגן מאָנטרעאַלער יידנטום פאַר דער יידישער ענציקלאָפּעדיע.


===דוד דע סאָלאַ פּול (David de Sola Pool) (1885–1970)===
===דוד דע סאָלאַ פּול (1885–1970)===
דוד דע סאָלאַ פּול, אַן אָפּשטאַם פון דער דע סאָלאַ פאַמיליע (זיין טאַטע האָט חתונה געהאַט מיט אַ טאָכטער פון דוד בן אהרן דע סאָלאַ), איז געווען דער וויכטיגסטער ספרדישער רב אין די פאַראייניקטע שטאַטן אין די מיטעלסטע יאָרצענדלינגען פונעם 20סטן יאָרהונדערט. געבוירן אין לאָנדאָן אין 1885, האָט ער געלערנט אין Jews' College אין לאָנדאָן און שפּעטער אין דעם הילדעסהיימער רבנישן סעמינאַר אין בערלין, און האָט פאַרדינט אַ דאָקטאָראַט פון היידעלבערג אוניווערזיטעט.
דוד דע סאָלאַ פּול (David de Sola Pool), אַן אָפּשטאַם פון דער דע סאָלאַ פאַמיליע (זיין טאַטע האָט חתונה געהאַט מיט אַ טאָכטער פון דוד בן אהרן דע סאָלאַ), איז געווען דער וויכטיגסטער ספרדישער רב אין די פאַראייניקטע שטאַטן אין די מיטעלסטע יאָרצענדלינגען פונעם 20סטן יאָרהונדערט. געבוירן אין לאָנדאָן אין 1885, האָט ער געלערנט אין Jews' College אין לאָנדאָן און שפּעטער אין דעם הילדעסהיימער רבנישן סעמינאַר אין בערלין, און האָט פאַרדינט אַ דאָקטאָראַט פון היידעלבערג אוניווערזיטעט.


אין 1907 איז פּול געקומען קיין ניו יאָרק צו זיין דער מיניסטער פון דער ספרדישער קהילה שעאַרית ישׂראל, די עלטסטע שיל אין די פאַראייניקטע שטאַטן. ער איז געווען אַן אָרטאָדאָקסישער רב, וואָס האָט אָפט געאַרבעט מיט ניט־אָרטאָדאָקסישע פירער אין קהלשע ענינים, און האָט געדינט ווי פּרעזידענט פון דער סינאַגאָגע קאָונסיל פון אַמעריקע פון 1938 ביז 1940.
אין 1907 איז פּול געקומען קיין ניו יאָרק צו זיין דער מיניסטער פון דער ספרדישער קהילה שעאַרית ישׂראל, די עלטסטע שיל אין די פאַראייניקטע שטאַטן. ער איז געווען אַן אָרטאָדאָקסישער רב, וואָס האָט אָפט געאַרבעט מיט ניט־אָרטאָדאָקסישע פירער אין קהלשע ענינים, און האָט געדינט ווי פּרעזידענט פון דער סינאַגאָגע קאָונסיל פון אַמעריקע פון 1938 ביז 1940.