בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(בס"ד) צייכן: רויע רעדאגירונג |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט|חשון}} | |||
{{סכסוך צבאי | |||
| שם = מלחמת ארבעת המלכים את החמישה | |||
| תאריך התחלה = [[יארן ב' אלפים - ב'צ"ט|אָנהייב אלף השלישי]] (לויט חז"ל, ערב פּסח) | |||
| תאריך סיום = אָנהייב אלף השלישי (לויט חז"ל, ערב פּסח) | |||
| מקום = עמק השִׂדים (אזור ים המלח) | |||
| עילה = רעוואָלט פון די פינף מלכים קעגן דער הערשאַפט פון מסופּוטאַמיע | |||
| תוצאה = נצחון פון אברהם; באַפרייאונג פון לוט און די געפאַנגענע | |||
| הערות = '''אין די תורה:''' ספר בראשית, פרק י"ד; פּרשת לֶךְ-לְךָ | |||
}} | |||
די מלחמה פון ארבעת המלכים מיט די פינף (אויך באַקאַנט ווי די מלחמה פון ניין מלכים אָדער דער שחיטה פון כדרלעומר) איז אַ געשעעניש וואָס ווערט באַשריבן אינעם ספר בראשית (פּרק י"ד). די געשעעניש האָט פּאַסירט אין די טעג פון אברם (שפּעטער [[אברהם]]) און זיין פּלימעניק [[לוט]]. | די מלחמה פון ארבעת המלכים מיט די פינף (אויך באַקאַנט ווי די מלחמה פון ניין מלכים אָדער דער שחיטה פון כדרלעומר) איז אַ געשעעניש וואָס ווערט באַשריבן אינעם ספר בראשית (פּרק י"ד). די געשעעניש האָט פּאַסירט אין די טעג פון אברם (שפּעטער [[אברהם]]) און זיין פּלימעניק [[לוט]]. | ||
| שורה 10: | שורה 20: | ||
===די אַרבע מלכים (מזרח קאָאַליציע)=== | ===די אַרבע מלכים (מזרח קאָאַליציע)=== | ||
די פיר מלכים פון דער מזרח קאָאַליציע זענען געווען: | די פיר מלכים פון דער מזרח קאָאַליציע זענען געווען: | ||
# [[אמרפל]] מלך שנער. | # [[אמרפל]] מלך שנער: ווערט אידענטיפיצירט אין חז"ל מיט נמרוד, וועלכער האָט "געזאָגט און אַריינגעוואָרפן" (אמַר וְהִפִּיל) אברהם אין כבשן האש. שנער ווערט אויך אידענטיפיצירט מיט בבל. | ||
# [[אריוך|אַרְיוֹךְ]] מלך אלסר. | # [[אריוך|אַרְיוֹךְ]] מלך אלסר. | ||
# כְּדָרְלָעֹמֶר מלך עילם. | # כְּדָרְלָעֹמֶר מלך עילם: דער דאָמינאַנטער מלך. עילם ווערט אידענטיפיצירט מיט שושן. ער ווערט פאַרגליכן צו איינעם וואָס איז "נכנס בעובי הקורה", וואָס מיינט אַז ער האָט גענומען אויף זיך אַ שווערן משא. | ||
# [[תדעל|תִדְעָל]] מלך גוים. | # [[תדעל|תִדְעָל]] מלך גוים. תדעל ווערט אידענטיפיצירט דורך חז"ל מיט דער מלוכה פון אֱדוֹם, וואָס האָט רעקרוטירט סאָלדאַטן פון אַלע אומות העולם. | ||
===די פינף מלכים (ירדן קאָאַליציע)=== | ===די פינף מלכים (ירדן קאָאַליציע)=== | ||
| שורה 58: | שורה 68: | ||
נאָך דער באַגעגעניש מיט מלכי-צדק, האָט דער מלך פון סדום געזאָגט צו אברם: "גיב מיר די נפשות, און די פאַרמעגנס (רכוש) קענסטו נעמען פאַר דיר". אברם האָט אָפּגעזאָגט צו נעמען אַפילו אַ פאָדעם אָדער אַ שוך-רעמען, כדי דער מלך פון סדום זאָל נישט זאָגן "איך האָב באַרייכערט אברם". | נאָך דער באַגעגעניש מיט מלכי-צדק, האָט דער מלך פון סדום געזאָגט צו אברם: "גיב מיר די נפשות, און די פאַרמעגנס (רכוש) קענסטו נעמען פאַר דיר". אברם האָט אָפּגעזאָגט צו נעמען אַפילו אַ פאָדעם אָדער אַ שוך-רעמען, כדי דער מלך פון סדום זאָל נישט זאָגן "איך האָב באַרייכערט אברם". | ||
די שלעכטע מידות פון סדום (רשע) און אַברם'ס קעגנזייטיגע השקפה (בטחון אין גאָט) זענען אונטערגעשטראָכן אינעם טעקסט. דאָס וואָרט רְכוּשׁ איז אַ שפּיץ-וואָרט אין דעם קאַפּיטל, און דאָס דעפינירט דעם קאָנטראַסט צווישן די מאַטעריאַליסטישע ווירדן פון סדום און די גייסטישע ווירדן פון אברהם{{הערה|1=https://alhatorah.org/ | די שלעכטע מידות פון סדום (רשע) און אַברם'ס קעגנזייטיגע השקפה (בטחון אין גאָט) זענען אונטערגעשטראָכן אינעם טעקסט. דאָס וואָרט רְכוּשׁ איז אַ שפּיץ-וואָרט אין דעם קאַפּיטל, און דאָס דעפינירט דעם קאָנטראַסט צווישן די מאַטעריאַליסטישע ווירדן פון סדום און די גייסטישע ווירדן פון אברהם{{הערה|1=https://alhatorah.org/Literary_Devices_–_Bereshit_14}}. | ||
==היסטאָרישקייט און פאָרשונג== | ==היסטאָרישקייט און פאָרשונג== | ||
| שורה 79: | שורה 89: | ||
* פאַמיליע לויאַלקייט (ער האָט געוואָלט ריזיקירן זיין לעבן צו ראַטעווען לוטן, אַפילו נאָך לוט'ס שלעכטע וואַלן){{הערה|[https://mg.alhatorah.org/SP/Radak/Bereshit/14.1#e2 רד"ק], [https://mg.alhatorah.org/SP/Ralbag%20Toalot/Bereshit/14.2 רלב"ג (תועלות)], אברבנאל, און [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20David%20Zvi%20Hoffmann/Bereshit/14 רד"צ האפמאן] אויף בראשית יד}}. | * פאַמיליע לויאַלקייט (ער האָט געוואָלט ריזיקירן זיין לעבן צו ראַטעווען לוטן, אַפילו נאָך לוט'ס שלעכטע וואַלן){{הערה|[https://mg.alhatorah.org/SP/Radak/Bereshit/14.1#e2 רד"ק], [https://mg.alhatorah.org/SP/Ralbag%20Toalot/Bereshit/14.2 רלב"ג (תועלות)], אברבנאל, און [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20David%20Zvi%20Hoffmann/Bereshit/14 רד"צ האפמאן] אויף בראשית יד}}. | ||
* אומזיכטיקייט און אנערקענונג אַז אַלץ געהערט צום אייבערשטן, דורך זיין אָפּזאָג צו נעמען די כּיבושים (spoils){{הערה|רלב"ג (תועלות), אברבנאל, און רד"צ האפמאן אויף בראשית יד}}. דאָס פאַרקערפּערט אַ חוק (סטאַטוט) פון גלייכקייט אין באַטייליקונג אין מלחמה: "ווי דער חלק פון דעם וואָס גייט אַראָפּ אין שלאַכט, אַזוי איז דער חלק פון דעם וואָס בלייבט מיט די כּלים"{{רבה|בראשית|מג|ט}}. | * אומזיכטיקייט און אנערקענונג אַז אַלץ געהערט צום אייבערשטן, דורך זיין אָפּזאָג צו נעמען די כּיבושים (spoils){{הערה|רלב"ג (תועלות), אברבנאל, און רד"צ האפמאן אויף בראשית יד}}. דאָס פאַרקערפּערט אַ חוק (סטאַטוט) פון גלייכקייט אין באַטייליקונג אין מלחמה: "ווי דער חלק פון דעם וואָס גייט אַראָפּ אין שלאַכט, אַזוי איז דער חלק פון דעם וואָס בלייבט מיט די כּלים"{{רבה|בראשית|מג|ט}}. | ||
[[he:מלחמת ארבעת המלכים את החמישה]] | |||