אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ניו יארקער עפנטליכע ביבליאטעק"

רוי:ניו יארקער עפנטליכע ביבליאטעק (זעט מקור)

רעוויזיע פון 21:52, 17 אקטאבער 2025

5,220 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 1 חודש

קיין רעדאגירונג באמערקונג

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,358

רעדאגירונגען

@@ שורה 14: / שורה 14: @@
 ===די הויפּט געביידע (Stephen A. Schwarzman Building)===
-די הויפּט ביבליאָטעק געביידע אין פיפטע עוועניו ביי 42סטע סטריט איז אַ מייסטער-ווערק פון דער Beaux-Arts אַרכיטעקטור. די פּלאַנירונג האָט זיך אָנגעהויבן מיט דער סקיצע פון ד״ר יוחנן שאָו בילינגס, דער ערשטער דירעקטאָר פון דער ביבליאָטעק, וואָס האָט געפאָדערט אַ ריזיגן לייענען-צימער אויף די העכסטע שטאָקן איבער זיבן שטאָקן ביכער-סטעקס. די געביידע איז געעפנט געוואָרן אין 1911.
+די הויפּט ביבליאָטעק געביידע אין פיפטע עוועניו ביי 42סטע סטריט אין מאַנהעטן איז אַ מייסטער-ווערק פון דער Beaux-Arts אַרכיטעקטור. די פּלאַנירונג האָט זיך אָנגעהויבן מיט דער סקיצע פון ד״ר יוחנן שאָו בילינגס, דער ערשטער דירעקטאָר פון דער ביבליאָטעק, וואָס האָט געפאָדערט אַ ריזיגן לייענען-צימער אויף די העכסטע שטאָקן איבער זיבן שטאָקן ביכער-סטעקס. די געביידע איז געעפנט געוואָרן אין 1911.
-די צוויי באַרימטע שטיינערנע לייבן וואָס היטן דעם אַריינגאַנג זענען געשאַפן געוואָרן דורך E.C. Potter און האָבן באַקומען דעם כּינוי "פּעישענס" (געדולד) און "פאָרטיטוד" (שטאַרקייט) דורך מעיאָר פיאָרעללאָ לאַ גואַרדיאַ.
+די צוויי באַרימטע שטיינערנע לייבן וואָס היטן דעם אַריינגאַנג זענען געשאַפן געוואָרן דורך E.C. Potter און האָבן באַקומען דעם כּינוי "Patience" (געדולד) און "Fortitude" (שטאַרקייט) דורך מעיאָר פיאָרעללאָ לאַ גואַרדיאַ בשעת דער גרויסער דעפּרעסיע.
 די געביידע איז באַצייכנט געוואָרן ווי אַ נאַציאָנאַלער היסטאָרישער לאַנדמאַרק אין 1965, און אַ ניו יאָרק סיטי לאַנדמאַרק אין 1967.
 דער Rose Main Reading Room (ראָזע הויפּט-לייענען-צימער) איז איינער פון די גרעסטע פון זיין סאָרט אין דער וועלט, 77 פיס ברייט מיט 295 פיס לענג.
@@ שורה 26: / שורה 26: @@
 די ביבליאָטעק גיט פרייע צוטריט צו אירע קאָלעקציעס און סערוויסן פאַר אַלע באַזוכער. מען קען באַקומען אַ ביבליאָטעק קאַרטל פאַר פרייען צוטריט צו קאָלעקציעס און דיגיטאַלע רעסורסן.
-==דורות אידישע דיוויזיע (Dorot Jewish Division)==
+==אוצרות אין דער אַלגעמיינער קאָלעקציע==
-די דאָראָט אידישע אָפּטיילונג, וואָס געפינט זיך אין צימער 111 אין דער הויפּט געביידע, איז איינע פון די גרעסטע אידישע זאַמלונגען אין דער וועלט, וואָס קאָנקורירט מיט די פיינסטע אידישע ביבליאָטעקן אין דער וועלט. עס איז געגרינדעט געוואָרן אין 1897 און איז די עלטסטע עפנטליכע קאָלעקציע פון אידישע פאָרשונגס-מאַטעריאַלן אין אַמעריקע{{הערה|1=https://www.nypl.org/events/exhibitions/galleries/history-jewish-division}}.
+די NYPL אַנטהאַלט איבער 56 מיליאָן פריטים. צווישן די באַרימטסטע אוצרות זענען:
+• דער גוטענבערג תּנ"ך (Gutenberg Bible): פון 1455, דער ערשטער געדרוקטער ספר אין דער מערב-וועלט.
+• פּו הדוב (Winnie-the-Pooh): די אָריגינעלע אויסגעשטאָפּטע פּו הדוב פּוּפּען.
+• דזשאָרדזש וואַשינגטאָן'ס אַביפאָר-רעדע: (Farewell Address) דאָס אָריגינעלע כתב-יד.
-די דיוויזיע איז געגרינדעט געוואָרן מיט פינאַנציעלער שטיצע פון יעקב הענרי שיף, וואָס האָט אין נאָוועמבער 1897 געשענקט $10,000. שיף האָט צוגעגעבן נאָך $115,000 (במשך זיין לעבן).
+==פאָרשונגס-צענטערס==
-אברהם זלמן פריידוס איז געוואָרן דער ערשטער שעף.
+• דער מילסטיין אָפּטיילונג (Milstein Division): פאַר יו. עס. געשיכטע, לאָקאַלע געשיכטע און גענעאַלאָגיע.
-די קאָלעקציע אנטהאַלט איבער 250,000 זאַכן, וואָס דאָקומענטירן די רעליגיעזע און וועלטליכע געשיכטע פונעם יידישן פאָלק.
+• דער שוואָמבורג צענטער (Schomburg Center): פאַר פאָרשונג פון שוואַרצער קולטור און געשיכטע.
-* אַמאַנדאַ (מרים-חיה) סיגל, וואָס אַרבעט אין דער דיוויזיע, איז אַ ספּעציאַליסטין אין יידיש שפּראַך און קולטור און אַמעריקאַנער יידישע געשיכטע.
+• די לייברערי פאַר פּערפאָרמינג אַרטס (Library for the Performing Arts): פאַר טעאַטער, פילם, טאַנץ, מוזיק און אויפגעשפּילטע קלאַנגען.
+• דער טאָמאַס יאָסעלאָף ביזנעס-צענטער (Thomas Yoseloff Business Center).
+==דורות אידישע אָפּטיילונג (Dorot Jewish Division)==
+די דאָראָט אידישע דיוויזיע, וואָס געפינט זיך אין צימער 111 אין דער הויפּט שוואַרצמאַן געביידע, איז איינע פון די גרעסטע אידישע זאַמלונגען אין דער וועלט, וואָס קאָנקורירט מיט די פיינסטע אידישע ביבליאָטעקן אין דער וועלט.
+די קאָלעקציע האָט מער ווי 250,000 זאַכן, וואָס דאָקומענטירן די רעליגיעזע און וועלטליכע היסטאָריע פונעם אידישן פאָלק, אַריינגערעכנט ביכער, מיקראָפאָרמען, מאַנוסקריפּטן, צייטונגען, פּעריאָדישע אויסגאַבעס און עפעמעראַ (ephemera) פון דער גאַנצער וועלט. עס איז די עלטסטע עפנטליכע קאָלעקציע פון אידישע פאָרשונגס-מאַטעריאַלן אין אַמעריקע{{הערה|1=https://www.nypl.org/events/exhibitions/galleries/history-jewish-division}}.
+===היסטאָריע===
+די דיוויזיע איז געגרינדעט געוואָרן אין 1897, בלויז צוויי יאָר נאָך דער גרינדונג פון דער NYPL, מיט פינאַנציעלער שטיצע פון דער דייטש-געבוירענער אַמעריקאַנער אידישער באַנקיר און פילאַנטראָפּ, יעקב הענרי שיף {{העב|יעקב שיף}}. אין נאָוועמבער 1897, האָט שיף געשענקט $10,000 צו קויפן "סעמיטישע ליטעראַטור" און אויך צו דינגען אַ קאָמפּעטענטן קוראַטאָר אָדער לייברעריאַן פאַר דער אָפּטיילונג. במשך זיין לעבן, האָט שיף געשענקט אַרום $115,000 פאַר דער אַנטוויקלונג פון דער אידישער קאָלעקציע.
+דער ערשטער הויפּט-לייברעריאַן פון דער אידישער אָפּטיילונג איז געוואָרן [[אברהם זלמן פריידוס]], וועלכער איז געבוירן אין ריגע, לעטלאַנד, און איז אָנגעקומען אין אַמעריקע אין 1889. פריידוס האָט אַנטוויקלט אַ דעטאַלירטע קלאַסיפיקאַציע-סקעמע פאַר אידישקייט, וועלכע ווערט נאָך אַלץ באַניצט אין דער לייברערי{{הערה|1=The Dorot Jewish Division: The Oldest Public Collection of Jewish Research Materials in America}}.
+די קאָלעקציע איז געוואַקסן דורך קליינע דאָנאַציעס און קויפונגען, אַנשטאָט דורך גרויסע פּריוואַטע ביבליאָטעקן, אַנדערש ווי אַנדערע גרויסע יידישע לייברעריס. צווישן די ערשטע וויכטיקע קויפונגען זענען געווען
+* די פּערזענליכע ביבליאָטעק פון ליאון מאַנדעלשטאַם (Leon Mandelstamm) {{העב|לאון מנדלשטם}}, אַ רוסיש-אידישער העברעאיסט, פון 2,135 ביכער אין העברעאיש, דייטש און רוסיש, וועלכע איז צוגעקומען אין 1897.
+* די קאָלעקציע פון מייער לעהרן (Meyer Lehren), אַן אַמסטערדאַמער איד, מיט 500 ספרים פון רבנישע שו"ת (תשובות), געקויפט אין 1899.
+אין 1903, האָט די אַגילאַר פרייע צירקולירנדיקע לייברערי (Aguilar Free Circulating Library), וועלכע האָט געדינט די יידישע באַפעלקערונג פון דער לאָוער איסט סייד, זיך פאראייניקט מיט דער NYPL, און אירע פילע יידישע ביכער זענען געוואָרן דער יסוד פון דער יידישער קאָלעקציע.
+אין 1911, ווען די הויפּט-געביידע אויף דער פינפטער עוועניו איז געעפנט געוואָרן, האָט די אידישע אָפּטיילונג צום ערשטן מאָל באַקומען אַן אייגענעם לייען-צימער אויפן צווייטן שטאק. דער לייען-צימער איז געוואָרן אַ צענטראַלער פּונקט פאַר אידישע געלערנטע און פאָרשער. אין די 1930ער און 1940ער יאָרן, איז ער געווען אַ טרעף-פּונקט פאַר פליטים-געלערנטע וועלכע זענען אַנטלאָפן פון נאַצי-דייטשלאַנד.
+די אָפּטיילונג איז געווען אַ פאָרשונגס-לאַבאָראַטאָריע פאַר גרונטליכע ענציקלאָפּעדישע ווערק, אַרייַנגערעכנט די "אידישע ענציקלאָפּעדיע". אין דער צייט פון דער ערשטער וועלט-מלחמה, האָט דער באַרימטער העברעאישער לעקסיקאָגראַף [[אליעזר בן יהודה|אליעזר בן-יהודה]], דער "פאָטער פון מאָדערן העברעאיש", געפונען אַ זיכערן אָרט אין דער NYPL צו פאָרזעצן זיין אַרבעט אויף זיין נייעם העברעאישן ווערטערבוך.
 ===יחוס (Genealogy) און פאָרשונגס-רעסורסן===
@@ שורה 55: / שורה 79: @@
 * פּעריאָדיקן: NYPL האָט די ערשטע זונטאג אויסגאַבע פון דער יידישער טאָגצייטונג דער פאָרווערטס פון 2טן מאי 1897. די ביבליאָטעק האָט אַ גרויסע זאַמלונג פון יידישע, לאַדינאָ, העברעישע און ענגלישע צייטונגען.
-===דיגיטאַלע קאָלעקציעס===
+==דיגיטאַלע קאָלעקציעס==
 די NYPL דיגיטאַלע קאָלעקציעס פּלאַטפאָרמע איז דער הויפּט־פּאָרטאַל פאַרן צוטריט צו דער ביבליאָטעקס דיגיטאַליזירטע מאַטעריאַלן, איבער איין מיליאָן זאַכן. אַ סך מאַטעריאַלן פון דער יידישער דיוויזיע זענען אָנליין.
 * די NYPL פאַרקויפט נישט קיין רעכט צו נוצן כּמעט 500,000 זאַכן וואָס זענען אין פּובליק דאָמען (Public Domain) אין די פאַראייניגטע שטאַטן, וואָס מען קען נוצן אָן ערלויבעניש.