בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,367
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
[[טעקע:Malaga-Al Malaqui-20110921.jpg|קליין|לינקס|א שטאטוע פון שלמה אבן גבירול אין מאַלאַגאַ, שפּאַניע]] | [[טעקע:Malaga-Al Malaqui-20110921.jpg|קליין|לינקס|א שטאטוע פון שלמה אבן גבירול אין מאַלאַגאַ, שפּאַניע]] | ||
'''רבי שלמה אבן גבירול''' (מנוקד: ר׳ שְׁלֹמֹה בֶּן יְהוּדָה אִבְּן גָּבִּירוֹל; אַראַביש: أبو أيوب سليمان بن يحيى بن جبيرول אבו איוב סולימאן אבן יחיא אבן ג'וביירול; לאטיין: Avicebron אָדער Avencebrol | '''רבי שלמה אבן גבירול''' (מנוקד: ר׳ שְׁלֹמֹה בֶּן יְהוּדָה אִבְּן גָּבִּירוֹל; אַראַביש: أبو أيوب سليمان بن يحيى بن جبيرول אבו איוב סולימאן אבן יחיא אבן ג'וביירול; לאטיין: Avicebron אָדער Avencebrol; געבוירן בערך 1021/1022, אין מאַלאַגאַ, אַל-אַנדאַלוס – געשטאָרבן בערך 1057/1058 אָדער 1070, אין וואַלענסיע, שפּאַניע) איז געווען אַ באַדייטנדער אידישער פּאָעט און ניי-פּלאַטאָנישער פילאָסאָף אין מיטל-עלטערדיגער שפּאַניע. ער איז ברייט באַקאַנט פאַר זיין פילאָסאָפישן ווערק "מקור חיים", זיין רעליגיעזער פּאָעזיע ווי "כתר מלכות" און זיינע עטישע אָפּהאַנדלונגען ווי "תיקון מידות הנפש". | ||
אבן | ==ביאגראפיע== | ||
ווינציג איז באַקאַנט וועגן שלמה אבן גבירול'ס לעבן, און טייל קוואַלן גיבן סתּירה'דיגע אינפאָרמאַציע. די אינפאָרמאַציע וועגן זיין לעבן שטאַמט בעיקר פון זיינע פּאָעמעס, ווי אויך פון ווערק פון [[משה אבן עזרא]] און דער אַראַבישער היסטאָריקער אבן סעיד, און פון העברעישע לעגענדעס. ער איז געבוירן אין מאַלאַגאַ, שפּאַניע, בערך אין יאָר ד'תשפ"ב, אָפטמאָל דערמאָנט ער זיך אַלס "מאַלאַקי" (פון מאַלאַגאַ) אין זיינע פּאָעמעס. זיין פאָטער, יהודה, איז געווען פון קאָרדאָבע, אָבער די משפּחה האָט געמוזט פליכטן פון דאָרט צוליב אַ מלחמה צען יאָר פריער, און זיך באַזעצט אין סאַראַגאָסאַ איידער זיי זענען אריבערגעפאָרן קיין מאַלאַגאַ. אבן גבירול איז געוואָרן אַ יתום אין אַ יונגן עלטער, זיין פאָטער איז געשטאָרבן ווען ער איז געווען אַ יונג קינד. ער האָט געמוזט אַליין לערנען די תּורה און געפונען טרייסט אין תּלמוד-לימוד. | |||
אין האָט ער באַקומען אַ ברייטע בילדונג אין העברעיש, אַראַביש און גריכישער ליטעראַטור, פילאָסאָפיע, וויסנשאַפט, אַסטראָנאָמיע און געאָמעטריע. אבן גבירול האָט אָנגעהויבן שרייבן פּאָעזיע אין זיינע יונגעלע יאָרן. שוין מיט 16 יאָר האָט ער געשריבן זיין באַרימטן "[[אזהרות]]". | |||
זיין געזונט איז געווען שוואַך, ער איז געווען קליין פון וואוקס און אָפּשוידערליך אומשיין. ער האָט געליטן פון אַ כראָנישער הויט-קראַנקייט (מעגליך לופּוס וואולגאַריס), וואָס האָט אים איבערגעלאָזט פארביטערט און אין כּסדרדיגע שמערצן. זיין כאראַקטער איז אָפט געווען אַרראָגאַנט, ער האָט געהאַט אַ "בייזן גייסט"{{הערה|משה אבן עזרא}}, וואָס האָט אים אָפט געפירט צו קאָנפליקטן מיט איינפלוסרייכע מענטשן פון זיין צייט און מיט דער געזעלשאַפט בכלל. ער האָט זיך אָפט באַקלאָגט אויף זיינע קרענק, זיין מאַנגל אין סימפּאַטישע פריינד, און אויף זיין פעלן פון אנערקענונג. ער האָט קיינמאָל נישט חתונה געהאַט, און זיינע איינציגע ליבעס זענען געווען פּאָעזיע און פילאָזאָפיע. | |||
ער איז באַשיצט געוואָרן פון יקותיאל אבן חסן, אַ באַקאַנטער אידישער פּאָליטישער פיגור אין סאַראַגאָסאַ. ווען יקותיאל איז דערמאָרדעט געוואָרן אין 1039, האָט אבן גבירול קאָמפּאָנירט אַ באַרימטע עלעגיע פון איבער 200 פערזן. נאָך דעם ווי זיין מוטער איז געשטאָרבן אין 1045, האָט אבן גבירול פאַרלאָזט סאַראַגאָסאַ, מעגליך צוליב זיין קריטיק אויף באַוואוסטע מיטגלידער פון דער אידישער קהילה. ער איז געשטיצט געוואָרן פון [[רבי שמואל הנגיד]] אין גראנאדא, אָבער זיי האָבן זיך שפּעטער געקריגט. | |||
די גענויע דאַטע פון זיין טויט איז אומקלאָר, מיט פארשידענע מקורות וואָס געבן יאָרן צווישן 1057 און 1070. לויט איין לעגענדע איז ער ערמאָרדעט געוואָרן פון אַ אַראַבישן פּאָעט וואָס האט אים מקנא געווען, און באַגראָבן אונטער אַ פייגנבוים. דער בוים האָט געגעבן אויסערגעוויינטלעך זיסע פרוכטן, וואָס האָט געפירט צו דער אַנטדעקונג פון זיינע רעשטן{{הערה|ר' גדליה אבן יחיא, שלשלת הקבלה}}. | |||
די גענויע דאַטע פון זיין טויט איז אומקלאָר, מיט פארשידענע מקורות וואָס געבן יאָרן צווישן 1057 און 1070. לויט איין לעגענדע איז ער | |||
==ווערק== | ==ווערק== | ||
| שורה 72: | שורה 70: | ||
*{{פרויקט בן-יהודה|זיהוי=180}} | *{{פרויקט בן-יהודה|זיהוי=180}} | ||
*[https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/figures/shlomo-ibn-gabirol ר' שלמה אבן גבירול] – אתר הפיוט והתפילה | *[https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/figures/shlomo-ibn-gabirol ר' שלמה אבן גבירול] – אתר הפיוט והתפילה | ||
*[https://www.kedma.xyz/2025/09/73.html פרק 73 • אבן גבירול] – קדמא פּאדקאסט | |||
*{{שם הגדולים|סופרים|ש|לא}} | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||