בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,360
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
[[טעקע:Pelliot hébreu 1.jpg|קליין|סליחות געבעט בלעטל (בערך 8'טן-9'טן יאָרהונדערט) אנטדעקט אין די מאָגאַאָ היילן פון דונהואַנג, גאַנסו, כינע אין 1908 דורך פאול פעליאָ.]] | |||
סְלִיחוֹת (איינצאל: סְלִיחָה) זענען תפילות פון תשובה און מחילה, באַזונדערס די וואס ווערן געזאָגט אין דער צייט וואס פירט צו די ימים נוראים, ווי אויך אין תענית-טעג. דער צענטראַלער טעמע אין די דאָזיגע תפילות איז די [[י"ג מידות של רחמים|דרייצן מידות הרחמים]]. די סליחות דינען ווי אַן אַריינפיר צו די ימים־נוראים, אַרויסרופנדיג אַ געפיל פון תשובה און חשבון הנפש. | סְלִיחוֹת (איינצאל: סְלִיחָה) זענען תפילות פון תשובה און מחילה, באַזונדערס די וואס ווערן געזאָגט אין דער צייט וואס פירט צו די ימים נוראים, ווי אויך אין תענית-טעג. דער צענטראַלער טעמע אין די דאָזיגע תפילות איז די [[י"ג מידות של רחמים|דרייצן מידות הרחמים]]. די סליחות דינען ווי אַן אַריינפיר צו די ימים־נוראים, אַרויסרופנדיג אַ געפיל פון תשובה און חשבון הנפש. | ||
| שורה 7: | שורה 8: | ||
דער מדרש "[[תנא דבי אליהו]] זוטא" (וואָס שטאַמט פון שפּעטסטנס דעם ניינטן יאָרהונדערט) דערציילט, אַז דוד המלך פאָראויסגעזען דעם חורבן בית המקדש און געפרעגט גאָט ווי אַזוי די אידן וועלן מכופר ווערן פאַר זייערע זינד אָן קרבנות; גאָט האָט געענטפערט אַז די אידן זאָלן זיך איינזאַמלען, מודה זיין פאַר זייערע עבירות און זאָגן סליחות, און גאָט וועט זיי מוחל זיין{{הערה|תנא דבי אליהו זוטא, [https://www.sefaria.org.il/Tanna_DeBei_Eliyahu_Zuta%2C_Additions_to_Seder_Eliyahu_Zuta%2C_Pirkei_DeRabbi_Eliezer.5 נספחים לסדר אליהו זוטא, פרקי דרבי אליעזר, ה]}}. | דער מדרש "[[תנא דבי אליהו]] זוטא" (וואָס שטאַמט פון שפּעטסטנס דעם ניינטן יאָרהונדערט) דערציילט, אַז דוד המלך פאָראויסגעזען דעם חורבן בית המקדש און געפרעגט גאָט ווי אַזוי די אידן וועלן מכופר ווערן פאַר זייערע זינד אָן קרבנות; גאָט האָט געענטפערט אַז די אידן זאָלן זיך איינזאַמלען, מודה זיין פאַר זייערע עבירות און זאָגן סליחות, און גאָט וועט זיי מוחל זיין{{הערה|תנא דבי אליהו זוטא, [https://www.sefaria.org.il/Tanna_DeBei_Eliyahu_Zuta%2C_Additions_to_Seder_Eliyahu_Zuta%2C_Pirkei_DeRabbi_Eliezer.5 נספחים לסדר אליהו זוטא, פרקי דרבי אליעזר, ה]}}. | ||
די סליחות ליטורגיע אַזוי ווי מיר קענען עס היינט, ערשיינט נישט אין דער קלאַסישער פּיּוט אין ארץ-ישׂראל, נאָר איז כּמעט זיכער אַ בבלישע שאַפונג פון דעם 8טן-9טן יאָרהונדערט. מען האַלט אַז די קאָמפּאָזיציע פון די דאָזיגע תּפילות האָט זיך אָנגעהויבן ביים גלות בבל, ווען קרבנות זענען מער נישט געווען דער מיטל פאַר כּפּרה{{הערה|Rodney Werline. ''Penitential Prayer in Second Temple Judaism: the Development of a Religious Institution''. Society of Biblical Literature: Early Judaism and its Literature 13. Atlanta: Scholars Press, 1998.}}. נאָכדעם האָבן זיי זיך פאַרשפּרייט קיין איטאַליע, אַשכּנז און ספרד. דער ערשטער פולשטענדיגער סדר סליחות איז געשריבן געוואָרן ארום יאר ד'תר"ל (870 למס') אינעם סידור פון [[רב עמרם גאון]] פון בבל, אין | די סליחות ליטורגיע אַזוי ווי מיר קענען עס היינט, ערשיינט נישט אין דער קלאַסישער פּיּוט אין ארץ-ישׂראל, נאָר איז כּמעט זיכער אַ בבלישע שאַפונג פון דעם 8טן-9טן יאָרהונדערט. מען האַלט אַז די קאָמפּאָזיציע פון די דאָזיגע תּפילות האָט זיך אָנגעהויבן ביים גלות בבל, ווען קרבנות זענען מער נישט געווען דער מיטל פאַר כּפּרה{{הערה|Rodney Werline. ''Penitential Prayer in Second Temple Judaism: the Development of a Religious Institution''. Society of Biblical Literature: Early Judaism and its Literature 13. Atlanta: Scholars Press, 1998.}}. נאָכדעם האָבן זיי זיך פאַרשפּרייט קיין איטאַליע, אַשכּנז און ספרד. דער ערשטער פולשטענדיגער סדר סליחות איז געשריבן געוואָרן ארום יאר ד'תר"ל (870 למס') אינעם סידור פון [[רב עמרם גאון]] פון בבל, אין ענטפער אויף אַ פראַגע פון די אידן אין באַרצעלאָנע וועגן דעם ריכטיקן סדר התפילות. במשך די צייטן זענען צוגעלייגט געוואָרן פילע פּיּוטים דורך גרויסע מחברים ווי [[רב סעדיה גאון]], [[רבינו גרשום|רב גרשום מאור הגולה]], [[רש"י]] און בעלי [[תוספות]]. דער ענדגילטיגער אָרט פון סליחות אין דער ליטורגיע האָט זיך געטוישט מיט דער צייט, פון זיין אַריינגעלייגט נאָך דער עמידה, צו ווערן אַ באַזונדערע תפילה. | ||
ביז אַרום דעם 15טן יאָרהונדערט איז נישט געווען קיין קביעות'דיגער סדר פאַר סליחות; דערנאָך האָבן זיך אַנטוויקלט רעגיאָנאַלע אַשכנזישע מנהגים. | ביז אַרום דעם 15טן יאָרהונדערט איז נישט געווען קיין קביעות'דיגער סדר פאַר סליחות; דערנאָך האָבן זיך אַנטוויקלט רעגיאָנאַלע אַשכנזישע מנהגים. די ליטורגישע פאָרעם פון סליחות, ווי מע נוצט עס היינט אין רוב שולן, איז בערך באַשטימט געוואָרן זינטן זיבעצנטן יאָרהונדערט{{הערה|שם=וויין|{{לינק|אדרעס=https://www.rabbiwein.com/blog/post-1817|שרייבער=Berel Wein|קעפל=Selichot|זייטל=RabbiWein.com|דאטום=September 7, 2015}}}}. | ||
==צייטן פון זאָגן סליחות== | ==צייטן פון זאָגן סליחות== | ||
| שורה 15: | שורה 16: | ||
די ספרדים זאגן סליחות פון ראש חודש אלול ביז יום כּיפּור{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפא|א}}}}. געוויסע מערבדיגע ספרדים הויבן אָן זאָגן סליחות ביי נאַכט אין אלול, און די פרימאָרגן סליחות צווישן ראש השנה און יום כּיפּור. ראש חודש אלול זעלבסט זאָגט מען נישט סליחות{{הערה|תשובות הרמ"ע מפאנו סי' עט; כנסת הגדולה תקפא; מגן אברהם תקפא,ב; כף החיים תקפא,א; תרחם ציון, עמ' ו}}. דער מנהג פון פערציג טעג שטימט מיט די פערציג טעג וואָס משה רבנו איז געווען אויפן הר סיני נאָכן חטא העגל צו בעטן מחילה. | די ספרדים זאגן סליחות פון ראש חודש אלול ביז יום כּיפּור{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפא|א}}}}. געוויסע מערבדיגע ספרדים הויבן אָן זאָגן סליחות ביי נאַכט אין אלול, און די פרימאָרגן סליחות צווישן ראש השנה און יום כּיפּור. ראש חודש אלול זעלבסט זאָגט מען נישט סליחות{{הערה|תשובות הרמ"ע מפאנו סי' עט; כנסת הגדולה תקפא; מגן אברהם תקפא,ב; כף החיים תקפא,א; תרחם ציון, עמ' ו}}. דער מנהג פון פערציג טעג שטימט מיט די פערציג טעג וואָס משה רבנו איז געווען אויפן הר סיני נאָכן חטא העגל צו בעטן מחילה. | ||
===אַשכנזישער מנהג=== | ===אַשכנזישער מנהג=== | ||
די אשכּנזים הייבן אָן סליחות מוצאי שבת פאַר ראש השנה, מיט דער באַדינגונג אַז מען זאָל קענען זאָגן סליחות לכל הפּחות פיר טעג פאַר ראש השנה. אויב ראש השנה פאַלט אויף מאנטאג אָדער דינסטאג, דאַן הייבט מען אָן די סליחות די פריערדיגע מוצאי שבת / זונטאג פארטאגס{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפא|א|מפרש=רמ"א}}}}. איינער פון די טעמים פאַר פיר טעג איז, וואָס אַ קרבן פלעגט מען בודק זיין פאַר פיר טעג פאַר דער שחיטה; אַזוי אויך דאַרף מען זיך בודק זיין פאַר פיר טעג פאַר ראש השנה, וואָס איז אַ טאָג פון משפּט. | די אשכּנזים הייבן אָן סליחות מוצאי שבת פאַר ראש השנה, מיט דער באַדינגונג אַז מען זאָל קענען זאָגן סליחות לכל הפּחות פיר טעג פאַר ראש השנה. אויב ראש השנה פאַלט אויף מאנטאג אָדער דינסטאג, דאַן הייבט מען אָן די סליחות די פריערדיגע מוצאי שבת / זונטאג פארטאגס{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפא|א|מפרש=רמ"א}}}}. איינער פון די טעמים פאַר פיר טעג איז, אַז אריגינעל פלעגן פרומע אידן פאַסטן צען טעג פאַר תשובה, און ווייל אויף פיר פון די טעג איז פאַרבאָטן צו פאַסטן (די צוויי טעג ראש השנה, שבת שובה, און ערב יום כיפור), האָט מען צוגעלייגט פיר טעג פאַר ראש השנה{{הערה|לבוש געברענגט אין ט"ז תקפא, ב; מ"א תקפא, ג}}. אַן אַנדער סיבה איז, וואָס אַ קרבן פלעגט מען בודק זיין פאַר פיר טעג פאַר דער שחיטה; אַזוי אויך דאַרף מען זיך בודק זיין פאַר פיר טעג פאַר ראש השנה, וואָס איז אַ טאָג פון משפּט{{הערה|אליה רבה תקפא, ח; עטרת זקנים תקפא געבויט אויף ירושלמי ראש השנה ד, ח אין מסביר זיין פארוואס ביי די קרבנות פון ראש השנה זאגט דער פסוק "ועשיתם" אנשטאט "והקרבתם".}}. | ||
מען זאָגט נישט סליחות שבת, ווייל עס איז נישט קאָנסיסטענט מיט דעם שלום און שמחה פונעם טאָג. אין אשכנזישן מנהג זאָגט מען לענגערע סליחות אויף ערב ראָש השנה. | |||
חב"ד זאָגט נישט קיין סליחות במשך די עשרת ימי תשובה, חוץ ביים צום גדליה{{הערה|ספר המנהגים, עמ' קכב. זעט ספר השיחות תש"נ חלק א עמ' שנ"ז הערה קלב.}}. | חב"ד זאָגט נישט קיין סליחות במשך די עשרת ימי תשובה, חוץ ביים צום גדליה{{הערה|ספר המנהגים, עמ' קכב. זעט ספר השיחות תש"נ חלק א עמ' שנ"ז הערה קלב.}}. | ||
;איטאַליענישער מנהג: סליחות הויבן אָן מאנטאג אָדער דאָנערשטיג קורץ פאַר ראש השנה, אָפהענגיג ווי ראש השנה פאַלט{{הערה| | ;איטאַליענישער מנהג: סליחות הויבן אָן מאנטאג אָדער דאָנערשטיג קורץ פאַר ראש השנה, אָפהענגיג ווי ראש השנה פאַלט{{הערה|מחזור שד"ל, ליווארנא תרט"ז, באנד צוויי, בלאַט א' עמוד א'.}}. | ||
===צייט פונעם טאָג=== | ===צייט פונעם טאָג=== | ||
דער בעסטער צייט צו זאָגן סליחות איז סוף נאַכט, גלייך פאַר דער פרי (אשמורת הבוקר), וואָס | דער בעסטער צייט צו זאָגן סליחות איז סוף נאַכט, גלייך פאַר דער פרי (אשמורת הבוקר), וואָס איז אַן "עת רצון", ווען גאָט איז נאָענט. אָבער, עס איז ערלויבט צו זאָגן סליחות פון חצות הלילה און ווייטער. פאַר חצות איז פאַרבאָטן צו זאָגן סליחות און די י"ג מידות, חוץ אין יום כיפור נאַכט. דאָס איז ווייל דער ערשטער העלפט פון דער נאַכט איז באַאיינפלוסט פון די מידה פון דין/גבורה, און דאָס זאָגן די י"ג מידות אין דער צייט קען האָבן אַ פאַלשן ווירקונג. די ערשטע סליחות מוצאי שבת ווערן געוויינטלעך געזאָגט נאָך חצות הלילה. | ||
==סטרוקטור און אינהאַלט== | ==סטרוקטור און אינהאַלט== | ||
[[טעקע:Selichot Minhag.jpg|קליין|סדר סליחות מנהג אלזאס, תקכ"ו, אין דער זאמלונג פון דעם אידישן מוזיי פון שווייץ. א פולער סקען פון אן אנדער קאפיע פון דעם זעלבן ספר איז [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990020261870205171/NLI פארהאן דא].]] | |||
סליחות זענען אַ זאַמלונג פון תּפילות און פּיוטים פאַר מחילה און תשובה. די צענטראַלע טעמע איז די י"ג מידות הרחמים, וואס גאָט האָט אַנטפּלעקט צו משה נאָך דעם חטא העגל. די י"ג מידות ווערן איבערגעזאָגט אַ סך מאָל במשך די סליחות. סליחות באַניצן זיך אָפט מיט פּסוקים פון תנ"ך און אַראַמישע ווערטער. | סליחות זענען אַ זאַמלונג פון תּפילות און פּיוטים פאַר מחילה און תשובה. די צענטראַלע טעמע איז די י"ג מידות הרחמים, וואס גאָט האָט אַנטפּלעקט צו משה נאָך דעם חטא העגל. די י"ג מידות ווערן איבערגעזאָגט אַ סך מאָל במשך די סליחות. סליחות באַניצן זיך אָפט מיט פּסוקים פון תנ"ך און אַראַמישע ווערטער. | ||
| שורה 45: | שורה 48: | ||
פרויען: די זאָגן פון סליחות איז נישט קיין חיוב פאַר פרויען, נאָר אַ מנהג. אויב זיי ווילן זאָגן, קענען זיי טאָן אין שול אָדער אין שטוב, אָבער דאַרפן אויסלאָזן די י"ג מידות און די אראַמישע פּסוקים אויב זיי זענען אָן אַ מנין. | פרויען: די זאָגן פון סליחות איז נישט קיין חיוב פאַר פרויען, נאָר אַ מנהג. אויב זיי ווילן זאָגן, קענען זיי טאָן אין שול אָדער אין שטוב, אָבער דאַרפן אויסלאָזן די י"ג מידות און די אראַמישע פּסוקים אויב זיי זענען אָן אַ מנין. | ||
שופר בלאָזן: ביי די ספרדים איז דער מנהג צו בלאָזן שופר ביים סוף פון | שופר בלאָזן: ביי די ספרדים איז דער מנהג צו בלאָזן שופר ביים סוף פון סליחות, נאך קדיש. פיל ספרדים בלאָזן אויך שופר ביים זאָגן די י"ג מידות פון רחמים{{הערה|כף החיים תקפא, יג; חזון עובדיה, ימים נוראים, סי' יט, הע' טו}}. ביי די אשכּנזים, בלאָזט מען שופר נאָך שחרית במשך חודש אלול, אויסער ערב ראש השנה. | ||
ברכות התורה: מען דארף זאָגן ברכות התורה פאר סליחות, ווייל עס זענען דאָ פילע פסוקים אין סליחות. | ברכות התורה: מען דארף זאָגן [[ברכות התורה]] פאר סליחות, ווייל עס זענען דאָ פילע פסוקים אין סליחות{{הערה|{{שוע הרב||מו|ח}}}}. | ||
חזן און טלית: דער חזן פאַר סליחות זאָל זיין אַן ערליכער מענטש מיט תּורה וויסן. ביי די אשכּנזים, טראָגט דער חזן אַ טלית לשם כבוד התפילה והציבור. ביי די ספרדים טראָגט דער חזן געוויינטלעך נישט קיין טלית, סיידן ער איז נישט בכבודיג געקליידט. אויב ס'איז נאך פאר עלות השחר, און מען קען נישט מאַכן אַ ברכה אויף א טלית, זאָל דער חזן לויפן פון אַן אַנדערן מענטש אַ טלית און אָנטאָן אָן אַ ברכה. אַן אבל אין שבעה טאָר נישט פירן די סליחות. | חזן און טלית: דער חזן פאַר סליחות זאָל זיין אַן ערליכער מענטש מיט תּורה וויסן. ביי די אשכּנזים, טראָגט דער חזן אַ טלית לשם כבוד התפילה והציבור{{הערה|מגן אברהם יח, ב; שערי תשובה תקפא, ג}}. ביי די ספרדים טראָגט דער חזן געוויינטלעך נישט קיין טלית, סיידן ער איז נישט בכבודיג געקליידט{{הערה|הרב אליהו, געברענגט אין מקראי קודש: ראש השנה, עמ' עב, הע' לה}}. אויב ס'איז נאך פאר עלות השחר, און מען קען נישט מאַכן אַ ברכה אויף א טלית, זאָל דער חזן לויפן פון אַן אַנדערן מענטש אַ טלית און אָנטאָן אָן אַ ברכה. אַן אבל אין שבעה טאָר נישט פירן די סליחות. | ||
שטיין אָדער זיצן: דער מנהג איז צו שטיין ביים זאָגן סליחות. מען זאָל זיך באַמיען צו שטיין ביים ווידוי און די י"ג מידות, און אויך ווען דער ארון קודש איז אָפן. | שטיין אָדער זיצן: דער מנהג איז צו שטיין ביים זאָגן סליחות. מען זאָל זיך באַמיען צו שטיין ביים ווידוי און די י"ג מידות{{הערה|ברכי יוסף שלא, ז-ח; קיצור של"ה מסכת ר"ה; פסקי תשובות שלא, ט}}, און אויך ווען דער ארון קודש איז אָפן{{הערה|זעט באר משה א, כג}}. | ||
בעל ברית אדער חתן: אויב עס איז | בעל ברית אדער חתן: אויב עס איז אנוועזנד אַ חתן אָדער אַ בעל ברית (מוהל, סנדק, טאטע) ביים מנין, ווערן געוויסע טיילן, ווי "אשמנו" אדער "נפילת אפיים", אויסגעלאָזט{{הערה|פני מבין יורה דעה שיט; קצה המטה תרב, כב. זעט פסקי תשובות תקפא, ד; שבט הלוי ד, נד; לבושי מרדכי רכו.}}. אין חב"ד איז דער מנהג צו בעטן דעם חתן ארויסצוגיין פון שול בשעת מען זאָגט אשמנו{{הערה|שולחן מנחם ג, פג}}. | ||
תלמידי חכמים: אפילו תלמידי חכמים דארפן אוועקלייגן צייט פאר סליחות, כאָטש עס נעמט אוועק פון תורה | תלמידי חכמים: אפילו תלמידי חכמים דארפן אוועקלייגן צייט פאר סליחות, כאָטש עס נעמט אוועק פון תורה לערנען{{הערה|ברכי יוסף און שערי תשובה תקפא, א}}. אבער אויב דאָס פריע אויפשטיין שטערט זייער קאָנצענטראַציע שפּעטער אין לערנען, איז בעסער נישט אויפצושטיין. | ||
צדקה: עס איז אַ מנהג צו געבן צדקה פאר סליחות. מוצאי שבת, די ערשטע נאַכט, זאָל דאָס | צדקה: עס איז אַ מנהג חב"ד צו געבן צדקה פאר סליחות. מוצאי שבת, די ערשטע נאַכט, זאָל דאָס געטון ווערן נאָך חצות{{הערה|שער המועדים אלול עא–עז; שיחות קודש תשל"ד ב, תלה}}. | ||
כוונה און קאָנצענטראַציע: סליחות דארף מען זאָגן לאַנגזאַם און מיט כוונה. בעסער צו זאָגן ווייניגער תפילות מיט כוונה, ווי פילע אָן כוונה. עס איז אסור צו זאָגן די דרייצן מידות אָן כוונה{{הערה|ברכי יוסף תקפא, ד; שערי תשובה תקפא, א; כף החיים קלא, כא און תקפא, ה; זכור לאברהם שלא, ו; בית עובד שלא, ב; חסד לאלפים שלא, ט}}. | |||
טבילה: עס איז אַ מנהג צו טונקען זיך אין אַ מקווה פאר סליחות. | טבילה: עס איז אַ מנהג צו טונקען זיך אין אַ מקווה פאר סליחות. | ||
פארשידענע נוסחאות: עס זענען פאראן פילע פאַרשידענע נוסחאות פון סליחות, לויט די פארשידענע קהילות (ווי פוילן, ליטע, אונגארן, פראנקפורט, אא"וו). חב"ד | פארשידענע נוסחאות: עס זענען פאראן פילע פאַרשידענע נוסחאות פון סליחות, לויט די פארשידענע קהילות (ווי פוילן, ליטע, אונגארן, פראנקפורט, אא"וו). פאַר די חב"ד חסידים איז דער נוסח פון סליחות אויסגעשטעלט לויט דעם נסח פונעם מחזור כּל בּו, ענליך צו דעם מנהג פון ליטע. | ||
ניגונים: פילע סליחות ווערן געזונגען מיט באַזונדערע, אָפט טרויעריגע, ניגונים, וואָס שאפן אַן עמאָציאָנעלע אַטמאָספער. | ניגונים: פילע סליחות ווערן געזונגען מיט באַזונדערע, אָפט טרויעריגע, ניגונים, וואָס שאפן אַן עמאָציאָנעלע אַטמאָספער. | ||
==אַנדערע געלעגנהייטן פאַר סליחות== | ==אַנדערע געלעגנהייטן פאַר סליחות== | ||
;יום כּיפּור: סליחות זענען אַ צענטראַלער טייל פון דער ליטורגיע, געזאָגט אין אַלע תפילות פון טאָג אין ספרדישע און מערבדיקע אַשכנזישע קהילות. טייל מזרח-אייראָפּעישע קהילות האָבן אויפגעהערט צו זאָגן סליחות אויסער ביי מעריב און נעילה. | ;יום כּיפּור: סליחות זענען אַ צענטראַלער טייל פון דער ליטורגיע, געזאָגט אין אַלע תפילות פון טאָג אין ספרדישע און מערבדיקע אַשכנזישע קהילות. טייל מזרח-אייראָפּעישע קהילות האָבן אויפגעהערט צו זאָגן סליחות אויסער ביי מעריב און נעילה. | ||
;תענית טעג: סליחות ווערן אויך געזאָגט אויף קליינע תענית טעג, ווי צום גדליה, עשרה בטבת, תענית אסתר, און שבעה עשר בתמוז (אָבער נישט אויף תשעה באב). | |||
;הושענא רבה: עס זענען געווען קהילות וואָס האָבן געזאָגט סליחות אויף הושענא רבה. | ;הושענא רבה: עס זענען געווען קהילות וואָס האָבן געזאָגט סליחות אויף הושענא רבה. | ||
און אין דער פריער מאָדערנער צייט האָבן "שומרים לַבּוקר געזעלשאַפטן" געזאָגט סליחות יעדן טאָג וואס מען זאָגט תחנון. | און אין דער פריער מאָדערנער צייט האָבן "שומרים לַבּוקר געזעלשאַפטן" געזאָגט סליחות יעדן טאָג וואס מען זאָגט תחנון. | ||
| שורה 82: | שורה 85: | ||
==מאָדערנע אַדאַפּטאַציעס און ווידעראויפלעבונג== | ==מאָדערנע אַדאַפּטאַציעס און ווידעראויפלעבונג== | ||
[[טעקע:Slichot22.JPG|קליין|אן עולם זאגט סליחות און התרת נדרים ביים כותל המערבי.]] | |||
אין ישׂראל האָבן ספרדישע סליחות לעצטנס באַקומען אַ באַדייטנדן אָרט אין דער ישׂראלדיקער עפנטליכער קולטור, זינט די 1990ער יאָרן. דאָס אַנטהאַלט גרויסע קאָנצערטן, מעדיע-באַשטרייכונגען און פּאָפּולערע אַלבומס. דאָס שטימט מיט דער פאַרגרעסערטער וויזואַליטעט און דער אָנגעזעענער "קילקייט" פון מזרח-קולטור און דער העכערונג פון רעליגיעזן אידישקייט אין דער עפנטלעכקייט. די "סליחות ירושלים" קאָנצערטן פון דוד ד'אור ביים סולטאַן'ס פּול ציען טויזנטער מענטשן{{הערה|שם=רעזאנ24|Wood, A., & Zentner, N. C. (2024). "[https://doi.org/10.1080/14725886.2024.2366941 Resonating repentance: selichot and the performance of Mizrahi identity in the Israeli public sphere]". ''Journal of Modern Jewish Studies, 23''(3–4), 739–761.}}. | אין ישׂראל האָבן ספרדישע סליחות לעצטנס באַקומען אַ באַדייטנדן אָרט אין דער ישׂראלדיקער עפנטליכער קולטור, זינט די 1990ער יאָרן. דאָס אַנטהאַלט גרויסע קאָנצערטן, מעדיע-באַשטרייכונגען און פּאָפּולערע אַלבומס. דאָס שטימט מיט דער פאַרגרעסערטער וויזואַליטעט און דער אָנגעזעענער "קילקייט" פון מזרח-קולטור און דער העכערונג פון רעליגיעזן אידישקייט אין דער עפנטלעכקייט. די "סליחות ירושלים" קאָנצערטן פון דוד ד'אור ביים סולטאַן'ס פּול ציען טויזנטער מענטשן{{הערה|שם=רעזאנ24|Wood, A., & Zentner, N. C. (2024). "[https://doi.org/10.1080/14725886.2024.2366941 Resonating repentance: selichot and the performance of Mizrahi identity in the Israeli public sphere]". ''Journal of Modern Jewish Studies, 23''(3–4), 739–761.}}. | ||
| שורה 88: | שורה 92: | ||
עס זענען דאָ זאָרגן וועגן דעם פאַרשווינדן פון אַשכנזישע סליחות, און עס ווערן געמאַכט השתדלות זיי צו פאַרהיטן דורך פאָרשונג, ביכער, אַלבומס און עפנטליכע אויפפירונגען{{הערה|{{לינק|שרייבער=Yaniv Pohoryles|קעפל=Will Ashkenazi selichot vanish? Preserving a nearly-millennium-old Jewish tradition|אדרעס=https://www.ynetnews.com/jewish-world/article/rk8ubwp5xe|זייטל=ynetglobal|דאטום=September 9, 2025}}}}. עס זענען אויך פאָרשלאָגן פאַר "ערקלערונגס-סליחות" דינסטן, ענליך צו די קינות-דינסטן, מיט ווייניגער פּיּוטים און קורצע ערקלערונגען, כּדי צו פאַרבעסערן דעם באַדייט און די באַטייליגונג{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://thelehrhaus.com/commentary/why-cant-selihot-be-more-like-kinot/|שרייבער=Yosef Lindell|קעפל=Why Can't Selihot Be More Like Kinot?|זייטל=The Lehrhaus|דאטום=October 8, 2024}}}}. | עס זענען דאָ זאָרגן וועגן דעם פאַרשווינדן פון אַשכנזישע סליחות, און עס ווערן געמאַכט השתדלות זיי צו פאַרהיטן דורך פאָרשונג, ביכער, אַלבומס און עפנטליכע אויפפירונגען{{הערה|{{לינק|שרייבער=Yaniv Pohoryles|קעפל=Will Ashkenazi selichot vanish? Preserving a nearly-millennium-old Jewish tradition|אדרעס=https://www.ynetnews.com/jewish-world/article/rk8ubwp5xe|זייטל=ynetglobal|דאטום=September 9, 2025}}}}. עס זענען אויך פאָרשלאָגן פאַר "ערקלערונגס-סליחות" דינסטן, ענליך צו די קינות-דינסטן, מיט ווייניגער פּיּוטים און קורצע ערקלערונגען, כּדי צו פאַרבעסערן דעם באַדייט און די באַטייליגונג{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://thelehrhaus.com/commentary/why-cant-selihot-be-more-like-kinot/|שרייבער=Yosef Lindell|קעפל=Why Can't Selihot Be More Like Kinot?|זייטל=The Lehrhaus|דאטום=October 8, 2024}}}}. | ||
אין ישראל זענען געווען פּרואוון צו געבן א מאָדערן אויסזען צו די סליחות, ווי למשל די ספר "סליחות ארץ ישראל", וואָס ניצט מאָדערן העברעאיש און האָט אוועקגענומען פיל פון די אלטע פּאָעטישע סטילן{{הערה|{{לינק|שרייבער=MORDECHAI BECK|קעפל='Selichot Journey': Giving a modern look to High Holy Day prayers - review|אדרעס=https://www.jpost.com/judaism/jewish-holidays/article-759015|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=September 16, 2023}}{{הערה|1=https://docs.google.com/viewer?url=https://forum.otzar.org/download/file.php?id=28523}}}}. די באַוועגונג פאָקוסירט אויף רעלעוואַנטקייט און פאַרשטענדליכקייט אין דער היינטיגער געזעלשאַפט, אָבער אָפטמאל פעלט עס די עמאָציע און די טראַדיציאָנעלע געפילן, וואָס די אַלטע נוסחאות האָבן{{ | אין ישראל זענען געווען פּרואוון צו געבן א מאָדערן אויסזען צו די סליחות, ווי למשל די ספר "סליחות ארץ ישראל", וואָס ניצט מאָדערן העברעאיש און האָט אוועקגענומען פיל פון די אלטע פּאָעטישע סטילן{{הערה|{{לינק|שרייבער=MORDECHAI BECK|קעפל='Selichot Journey': Giving a modern look to High Holy Day prayers - review|אדרעס=https://www.jpost.com/judaism/jewish-holidays/article-759015|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=September 16, 2023}}{{הערה|1=https://docs.google.com/viewer?url=https://forum.otzar.org/download/file.php?id=28523}}}}. די באַוועגונג פאָקוסירט אויף רעלעוואַנטקייט און פאַרשטענדליכקייט אין דער היינטיגער געזעלשאַפט, אָבער אָפטמאל פעלט עס די עמאָציע און די טראַדיציאָנעלע געפילן, וואָס די אַלטע נוסחאות האָבן{{הערה|שם=וויין}}. | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||