בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
דער אַריינקום פון דער דראָשקע אין דייטשלאַנד האָט ווארשיינליך אָנגעהויבן אין 1815, ווען דער דעסויער פערד-הענדלער אַלעקסאַנדער מאָרטיר און דער בערלינער ישראל משה הענאָך האָבן איינגעפירט דעם רענטל-קאַרעטע דינסט אין בערלין. די ערשטע "וואַרשעווער דראָשקעס" זענען טאַקע אימפּאָרטירט געוואָרן פון דער פּוילישער הויפּטשטאָט. מיט דער צייט זענען די שמאלע פּוילישע וואָגנס פאַרבייט געוואָרן דורך עלעגאַנטערע און ברייטערע, נאָכן ענגלישן מוסטער. ביז 1827 איז דער פאָרווערק געוואַקסן צו 120 פאָרווערק. דער מאָנאָפּאָל פון דער פירמע איז געוואָרן אנולירט, וואָס האָט געפירט צו אַ צען-פאַכיגן פאַרמערן פון דראָשקעס און אַ דראַמאַטישע פאַרערגערונג פון די וואָגנס און פערד, אַזוי אַז די פּאָליציי האָט אַ האַלבן טייל פון די פאָרווערק אַרויסגענומען פונעם פאַרקער. דער טערמין "פערד-דראָשקע" (Pferdedroschke) האָט זיך דאָ אַנטוויקלט. דער סוף פון די דראָשקעס איז געקומען מיט דער איינפירונג פון דעם אוטאָמאָביל און די טראַמוועי{{הערה|שם=Droschke}}. | דער אַריינקום פון דער דראָשקע אין דייטשלאַנד האָט ווארשיינליך אָנגעהויבן אין 1815, ווען דער דעסויער פערד-הענדלער אַלעקסאַנדער מאָרטיר און דער בערלינער ישראל משה הענאָך האָבן איינגעפירט דעם רענטל-קאַרעטע דינסט אין בערלין. די ערשטע "וואַרשעווער דראָשקעס" זענען טאַקע אימפּאָרטירט געוואָרן פון דער פּוילישער הויפּטשטאָט. מיט דער צייט זענען די שמאלע פּוילישע וואָגנס פאַרבייט געוואָרן דורך עלעגאַנטערע און ברייטערע, נאָכן ענגלישן מוסטער. ביז 1827 איז דער פאָרווערק געוואַקסן צו 120 פאָרווערק. דער מאָנאָפּאָל פון דער פירמע איז געוואָרן אנולירט, וואָס האָט געפירט צו אַ צען-פאַכיגן פאַרמערן פון דראָשקעס און אַ דראַמאַטישע פאַרערגערונג פון די וואָגנס און פערד, אַזוי אַז די פּאָליציי האָט אַ האַלבן טייל פון די פאָרווערק אַרויסגענומען פונעם פאַרקער. דער טערמין "פערד-דראָשקע" (Pferdedroschke) האָט זיך דאָ אַנטוויקלט. דער סוף פון די דראָשקעס איז געקומען מיט דער איינפירונג פון דעם אוטאָמאָביל און די טראַמוועי{{הערה|שם=Droschke}}. | ||
די קליין-סקאַליקע טראַנספּאָרט-קוטשערס פון מזרח-אייראָפּע האָבן צוגעגאַנגען צו דער זאַך אויף אַן אַנדערן שטייגער. אידן זענען אַריין אין דעם פעלד אין גרויסע צאָלן און האָבן קאָנקורירט ווי דרייווערס אויף אַ גלייכן פוס. די לינגוויסטישע ירושה אין יידיש, מיט טערמינען ווי "פּאַרטשיק", "באַלע-גאָלע", "פערדמאַן", "פירער", "פורמאַן", און "שאָפער", צייגט אויף זייער וויכטיגע ראָלע. אידישע קוטשערס זענען גערעכנט געוואָרן ווי אַ גרופּע וואָס איז יסודותדיק פאַר דער זעלבסט-פאַרטיידיקונג פון אידישע קהילות, ווייל זיי זענען געווען צוגעוואוינט צו רייזן באַוואָפנט און גרייט צו פאַרטיידיגן זיך און זייער פראַכט אָדער פּאַסאַזשירן פון גזלנים. אין גרויסע שטעט האָבן האָטעליערס און קאַרעט-הייזער באַשעפטיקט אידישע דרייווערס פאַר זייערע געסט, וואָס זענען טראַנספּאָרטירט געוואָרן אין "קאַרעטעס" – קליינע פאַרשלאָסענע פאָרווערק געצויגן פון צוויי פערד, וואָס האָבן געקענט טראָגן 2-4 מענטשן, מיט לערנענע אינטעריאָרן און גומי-רעדער. אַ יחידער טראָט-פערד האָט געצויגן די "ליכאַטש", אַ פאַרשלאָסענע קאַרעט פאַר צוויי, און די "איזאָווטשיקס", וואָס זענען אויך געווען צוויי-זיצערס אָבער מיט אָפענע זייטן. די "קאַרעטעס" זענען פריער באַשטעלט געוואָרן, און די "ליכאַטש" און "איזאָווטשיקס" זענען געוויינטלעך געוואָרן אָפּגעשטעלט אויף דער גאַס{{הערה|1=https://www.shtetlinks.jewishgen.org/Lyakhovichi/history/transportation/index.html}}. | |||
אין 19טן יאָרהונדערט איז טראַנספּאָרט פון פּערזאָנען און פראַכט געווען אָפט אין די הענט פון יידן. אַ רייזע אין די 1890ער יאָרן פון באַראַנאָוויטש ביז סלוצק, דורך ליאַכאָוויטש, האָט אַריינגענומען אַ גרויסע פּלאטפארמע-קאַרעט געצויגן פון צוויי פערד, וועלכע האָט געדויערט צען ביז צוועלף שעה, אָדער מער. די פּאַסאַזשירן זענען מערסטנס געווען אידן{{הערה|1=https://www.shtetlinks.jewishgen.org/Lyakhovichi/history/transportation/index.html}}. | |||
==אנדערע סארטן== | |||
*בריטשקע (Britschka): אַ לאַנגער, רומיקער פיר-רעדלדיגער פאָרווערק מיט אַ קלאַפּדיגן דאַך איבער די הינטערשטע זיצן און פאָדערשטע זיצן קעגן דער פאָר-ריכטונג, געאייגנט פאַר לענגערע רייזעס ווי אַ "וואָגן-היים"{{הערה|{{לינק|קעפל=Britschka|אדרעס=https://de.wikipedia.org/wiki/Britschka|זייטל=דייטשער וויקיפּעדיע}}}}. | |||
*קאַרעטאַס (Karetas): קליינע פאַרשלאָסענע פאָרווערק געצויגן פון צוויי פערד, וואָס האָבן געקענט טראָגן 2-4 מענטשן, גענוצט אין גרויסע שטעט פון רוסלאַנד, אָפט מיט לערנענע אינטעריאָרן און גומי-רעדער. | |||
*ליכאטש (Lichachi): אַ פאַרשלאָסענע קאַרעט פאַר צוויי מענטשן, געצויגן פון אַ יחידן טראָט-פערד, געוויינטלעך אָפּגעשטעלט אויף דער גאַס. | |||
*טאַראַנטאַס (Tarantass): אַ פיר-רעדלדיקער רוסישער רייזע-קאַרעט אָן פעדערן, אויף אַ לאַנגער פלעקסיבלער הילצערנער שאָסי. | |||
== היינטיגע צייטן == | == היינטיגע צייטן == | ||