דרעפט:פיניע בער גאלדענשטיין

פּינחס-דוב גאָלדענשטיין, מערסטנס באַקאַנט אלס פּיניע-בער (1848–1930), איז דער מחבר פון דער זעלבסטביאגראפישער ווערק "מיין לעבענס געשיכטע". זיין לעבן איז געווען פול מיט אָרעמקייט, ליידן און געראַנגל, אָבער ער איז געבליבן אַ מענטש מיט טיפן אמונה אין השגחה פרטית.

פריע לעבן און משפחה

פּיניע-בער איז געבוירן געוואָרן אין א קליין שטעטל מיטן נאמען קאָדימע (Kodyma), וועלכעס ליגט נישט ווייט פון באלטע. זיין זיידע מצד מוטער איז געווען ר' יעקב גרידניצער. זיין פאטער איז געווען ר' איצילע, וועלכער איז נפטר געוואָרן ווען פיניע בער איז געווען א קינד. זיין מוטער הייסט אסתר-חיה (פעיגא). די פאמיליע האט געליטן פון גרויסער ארימקייט און נויט. אין די קינדערשע יארן, נאכן ווערן א יתום, האט ער געוואוינט אין דעם "הויף" פונעם רבין אין טשיטשילניק.

ער האט געהאט עטלעכע שוועסטער, אריינגערעכנט איטה, וועלכע האט שפּעטער געמאכט א שידוך, ציפה-רחל (ציפה), וועלכע איז געווען חתונה געהאט מיט ר' שלמה אליעזר, און חנה'לע. ער האט אויך געהאט א ברודער שמואל. פיניע בער האט ליב געהאט זיינע שוועסטער און האט זיך באזארגט מיט זיי, כאטש ער האט קיינמאל נישט באמערקט פון זיי אז זיי זאלן ארויסווייזן אזוי פיל ליבשאפט צו אים.

פּיניע-בער איז געווען אַ מייסטער-דערציילער, פאָלקיש, הומאָריסטיש, קלוג און זעלבסטזיכער. ער איז געווען אַ שאַרפער אָבזערוואַטאָר פון זיין סביבה, סיי אידישער סיי גויאישער. נאָך דעם ווי ער האָט געקעמפט צו שטיצן זיין משפּחה, האָט ער באַשלאָסן צו ווערן אַ שוחט, אַ פּראָפעסיע וואָס ער האָט געהאַלטן פאַר 43 יאָר. ער איז אויך געווען אַ חזן.

פּיניע-בער איז געווען אַ ליובאַוויטשער חסיד זיין גאַנץ לעבן. ער האָט אָנגעהויבן שרייבן זיינע אידישע זכרונות אינעם פריען 1900ער יאָרן, מיט דער כוונה צו שטאַרקן די אמונה פון זיינע קינדער און אייניקלעך אין השם און השגחה פרטית, וועלכע האָבן זיך אפשר ווייטער אָפּגערוקט פון טראַדיציאָנעלן אידישקייט אין אַמעריקע און אַנדערשוואו. ער האָט געפילט אַז ער קען באַווייזן גאָט'ס עקזיסטענץ דורך די פאַלן פון השגחה פּרטית אין זיין לעבן.

כאָטש פּיניע-בער איז געווען אַ מייסטער-דערציילער, איז ער נישט געווען קיין פּראָפעסיאָנעלער שרייבער. זיין אָריגינעלער אידישער שרייב-סטיל איז געווען "אומפּאָלירט", אָבער לעבעדיג און דעטאלירט. ער האָט גערעדט דעם דרום-מזרחדיגן (אוקראינישן) אידישן דיאַלעקט, ספּעציפיש אַ סוב-דיאַלעקט פון באַסאַראַביע.

אין 1913, האָט פּיניע-בער מקיים געווען זיין חלום צו אימיגרירן קיין ארץ-ישׂראל, וואו ער האָט זיך באַזעצט אין פּתח-תּקווה און דאָרט געשריבן זיין אויטאָביאָגראַפיע. ער איז דאָרטן נפטר געוואָרן אין 1930. אין זיינע שפּעטערע יאָרן, האָט ער אויך פאַרענדיגט אַ ספר תּורה.