בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
ק
צוגעלייגט קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען דורך HotCat
ק (אוועקגענומען קאַטעגאָריע:זמירות שבת; צוגעלייגט קאַטעגאָריע:זמירות דורך HotCat) |
ק (צוגעלייגט קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען דורך HotCat) |
||
| (3 צווישנדיגע ווערסיעס פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן) | |||
| שורה 88: | שורה 88: | ||
==דער ניינטער סטראף== | ==דער ניינטער סטראף== | ||
דער לעצטער סטראָף איז א פערזענליכער אויסדרוק פונעם דיכטער, וואס רימט אויס זיין פאעזיע איבער אנדערע, און שילדערט מיט פאעטישע אידיאמען, אז די קולות וועלן פארשטומט ווערן ווען זיין ליד וועט זיך גרויסן [אדער לויט טייל מפרשים 'פלעכטן'], ווייל זיינע געזאנגען פליסן ווי טוי,און מען זאל נישט אריינטרעטן אין זיין גרעניץ, אין דעם ליד-שטראז וואס זיין טייל איז געפאלן. און ער פירט אויס מיט א ווארנונג - וואס מען חזר'ט איבער צוויי מאל{{הערה|שם=באוי}} - "טוט זיך באצירן, אבער טוט זיך נישט באנוצן מיטן קרוין פון פאעזיע וואס פּאסיג בלויז פאר מיר". | דער לעצטער סטראָף איז א פערזענליכער אויסדרוק פונעם דיכטער, וואס רימט אויס זיין פאעזיע איבער אנדערע, און שילדערט מיט פאעטישע אידיאמען, אז די קולות וועלן פארשטומט ווערן ווען זיין ליד וועט זיך גרויסן [אדער לויט טייל מפרשים 'פלעכטן'], ווייל זיינע געזאנגען פליסן ווי טוי, און מען זאל נישט אריינטרעטן אין זיין גרעניץ, אין דעם ליד-שטראז וואס זיין טייל איז געפאלן. און ער פירט אויס מיט א ווארנונג - וואס מען חזר'ט איבער צוויי מאל{{הערה|שם=באוי}} - "טוט זיך באצירן, אבער טוט זיך נישט באנוצן מיטן קרוין פון פאעזיע וואס פּאסיג בלויז פאר מיר". | ||
איבער דעם פשט פון דעם אויסערארנטליכן געדיכט, ווערט דערציילט אין נאמען פון [[רבי שלום רוקח]] פון בעלזא, אז דער מחבר פון דעם שיר האט דאס אפגעשריבן אויף א צעטל, און נאך איידער ער האט באוויזן צו ערגענצן דעם לעצטן בית איז דאס פארלוירן געווארן. א צווייטער איד האט דאס געפינען און איז ארומגעגאנגען אין שטעט דאס אפזינגען, און ער האט זיך בארימט מיט דעם שיינעם פיוט וואס ער האט אנגעבליך פארפאסט, ביז ער איז אנגעקומען צום שטאט פון רבי יהונתן, דער אמת'ער מחבר, וואס איז ערשטוינט געווארן צו הערן זיין פארלוירענעם ליד. ער האט באלד גענומען שרייען אז דאס איז זיינס און יענער איז א שווינדלער, און עס האט אויסגעבראכן א קריגעריי ווער עס איז גערעכט, ביז רבי יהונתן האט אים געפרעגט אויף וואס איז די אקראסטיך באזירט, און יענער האט נישט געוואוסט צו ענטפערן ווייל ס'איז נאכנישט געווען ערגענצט, האט רבי יהונתן ערקלערט אז דאס איז זיין נאמען "יהונתן חזק" און יעדער האט אים גערעכט געגעבן דערויף{{הערה|שם=מטנ}}. | איבער דעם פשט פון דעם אויסערארנטליכן געדיכט, ווערט דערציילט אין נאמען פון [[רבי שלום רוקח]] פון בעלזא, אז דער מחבר פון דעם שיר האט דאס אפגעשריבן אויף א צעטל, און נאך איידער ער האט באוויזן צו ערגענצן דעם לעצטן בית איז דאס פארלוירן געווארן. א צווייטער איד האט דאס געפינען און איז ארומגעגאנגען אין שטעט דאס אפזינגען, און ער האט זיך בארימט מיט דעם שיינעם פיוט וואס ער האט אנגעבליך פארפאסט, ביז ער איז אנגעקומען צום שטאט פון רבי יהונתן, דער אמת'ער מחבר, וואס איז ערשטוינט געווארן צו הערן זיין פארלוירענעם ליד. ער האט באלד גענומען שרייען אז דאס איז זיינס און יענער איז א שווינדלער, און עס האט אויסגעבראכן א קריגעריי ווער עס איז גערעכט, ביז רבי יהונתן האט אים געפרעגט אויף וואס איז די אקראסטיך באזירט, און יענער האט נישט געוואוסט צו ענטפערן ווייל ס'איז נאכנישט געווען ערגענצט, האט רבי יהונתן ערקלערט אז דאס איז זיין נאמען "יהונתן חזק" און יעדער האט אים גערעכט געגעבן דערויף{{הערה|שם=מטנ}}. | ||
| שורה 96: | שורה 96: | ||
געוויסע מפרשים לערנען אנדערע פשטים אז ס'זאל אריינפאסן מיטן גאנצן פיוט. אז עס גייט ארויף אויף ביאת המשיח, ווען די קולות פון די גוים וועלן פארשטומט ווערן, און די אידן וועלן זינגען שירה. אדער אז עס גייט ארויף אויפ'ן סמבטיון וואס לאזט נאך פון זיינע קולות אום שבת אין די צייט וואס מען זינגט שירה{{הערה|סידור בית יעקב; לחם רב}}. | געוויסע מפרשים לערנען אנדערע פשטים אז ס'זאל אריינפאסן מיטן גאנצן פיוט. אז עס גייט ארויף אויף ביאת המשיח, ווען די קולות פון די גוים וועלן פארשטומט ווערן, און די אידן וועלן זינגען שירה. אדער אז עס גייט ארויף אויפ'ן סמבטיון וואס לאזט נאך פון זיינע קולות אום שבת אין די צייט וואס מען זינגט שירה{{הערה|סידור בית יעקב; לחם רב}}. | ||
איין פארשער לערנט אפ די מדרשים וואס דער פּייטן קלויבט | איין פארשער לערנט אפ די מדרשים וואס דער פּייטן קלויבט אריינצונעמען אין זיין זמר, אז דער פּייטן האט געוואלט ארויסברענגען דערמיט די העכער טבע'דיגע כוחות וואס דער שבת פארמאגט, און דינט אלס קעגן כוח צו די אפיקורסים וואס גלייבן בלויז אין די גשמיות'דיגע טבע. לויט דעם פירט דער סטראף אויס מיט א תפילה צום אייבערשטן, אז די אידישע גלויבן, וועלכע איז איידל ווי טוי, זאל איבערקומען די קולות פון אלע קעגנער וועלכע זוכן דאס צו פארניכטן{{הערה|עידו חברוני, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/piyut/yom-shabat-kodesh-hu יום שבת קודש הוא - עיון בפיוט] אויף הפיוט והתפילה וועבזייטל.}}. | ||
==מעלאדיעס און פירונגען== | ==מעלאדיעס און פירונגען== | ||
דער פיוט איז געווארן פּאפּולער אלס א שבת טיש געזאנג | דער פיוט איז געווארן פּאפּולער אלס א שבת טיש געזאנג ביי דייטשע אידן. עס איז פארפאסט געווארן א צאל ניגונים צוגעפאסט צו דעם ליד, און אויך איז פארהאן אין געוויסע קהילות א נוסח מיט וואס מען זינגט דעם פיוט. | ||
אין טייל חסידישע הויפן פירט מען זיך צו אויסלאזן דעם ערשטן העלפט פונעם זמר און אנהייבן "תנו שבח ושירה"{{הערה|{{היברובוקס|יחיאל מיכל גולד|דרכי חיים ושלום|4692|page=136|עמ=קלו|אות תח}}.}}{{הערה|שם=ויזניץ|{{אוצר החכמה|בעריש ויינברגר|עדות ביהוסף (מנהגי ויז'ניץ)|175713|page=64|באנד=חשון -אדר|שנת הוצאה=תשס"ב|עמ=סה}}.}}. די טעם ווערט אנגעגעבן ווייל מען וויל נישט דערמאנען דעם שלעכטן מלאך וואס ווערט געברענגט אינעם דריטן סטראף{{הערה|ליקוטי מהרי"ח, סדר סעודת ליל שבת, ד"ה יום שבת.}}. אנדערע געבן אן, אז דער טעם איז ווייל אינעם אריגינעלן ווערסיע איז דער פערטער סטראף געווען "ואם עברו ולא נזהרו אזי קרובה מיתתן", און מען האט דאס נישט געוואלט ארויסזאגן{{מקור}}. | אין טייל חסידישע הויפן פירט מען זיך צו אויסלאזן דעם ערשטן העלפט פונעם זמר און אנהייבן "תנו שבח ושירה"{{הערה|{{היברובוקס|יחיאל מיכל גולד|דרכי חיים ושלום|4692|page=136|עמ=קלו|אות תח}}.}}{{הערה|שם=ויזניץ|{{אוצר החכמה|בעריש ויינברגר|עדות ביהוסף (מנהגי ויז'ניץ)|175713|page=64|באנד=חשון -אדר|שנת הוצאה=תשס"ב|עמ=סה}}.}}. די טעם ווערט אנגעגעבן ווייל מען וויל נישט דערמאנען דעם שלעכטן מלאך וואס ווערט געברענגט אינעם דריטן סטראף{{הערה|ליקוטי מהרי"ח, סדר סעודת ליל שבת, ד"ה יום שבת.}}. אנדערע געבן אן, אז דער טעם איז ווייל אינעם אריגינעלן ווערסיע איז דער פערטער סטראף געווען "ואם עברו ולא נזהרו אזי קרובה מיתתן", און מען האט דאס נישט געוואלט ארויסזאגן{{מקור}}. | ||
אין [[וויזשניץ (חסידות)|וויזשניץ]] פירט מען זיך צו זינגען דעם פיוט פון תנו שבח בלויז אויף שבת פרשת משפטים, און מען זינגט איבער די ווערטער "נפש כי נאנחה בא שבת בא מנוחה" מערערע מאל אין א צי. דער [[רבי ישראל האגער (אהבת ישראל)|אהבת ישראל]] האט דאס נישט געלאזט זינגען אין אן אנדערע וואך{{הערה|שם=ויזניץ}}. [[רבי לייבעלע אייגער]] פלעגט זינגען "תנו שבח" אין פרשת בשלח{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם אייגער|שבט מיהודה|22407|page=65|באנד=ב|מקום הוצאה=לובלין|שנת הוצאה=תרצ"ה|עמ=דף לא,ב|בשלח תרס"ז}}.}}. | אין [[וויזשניץ (חסידות)|וויזשניץ]] פירט מען זיך צו זינגען דעם פיוט פון תנו שבח בלויז אויף שבת פרשת משפטים, און מען זינגט איבער די ווערטער "נפש כי נאנחה בא שבת בא מנוחה" מערערע מאל אין א צי. דער [[רבי ישראל האגער (אהבת ישראל)|אהבת ישראל]] האט דאס נישט געלאזט זינגען אין אן אנדערע וואך{{הערה|שם=ויזניץ}}. [[רבי לייבעלע אייגער]] פלעגט זינגען "תנו שבח" אין פרשת בשלח{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם אייגער|שבט מיהודה|22407|page=65|באנד=ב|מקום הוצאה=לובלין|שנת הוצאה=תרצ"ה|עמ=דף לא,ב|בשלח תרס"ז}}.}}. אין קארלין זינגט מען דעם זמר, ווי אויך [[מה יפית]], מיט א מקובל'דיגער ניגון נאך דער פרייטאג-צונאכטס טיש אין די ווינטערדיגע שבתים{{הערה|1={{היברובוקס|יצחק יהושע שור|קובץ בית אהרן וישראל|13045|page=123|קעפל=מנהגי רבוה"ק מסטאלין קארלין לשבת קודש (ג)|באנד=קג (שבט-אדר תשס"ג)|עמ=קכג}}; {{אוצר החכמה|2=זמירות לשבת קודש בית אהרן וישראל|3=660706|page=24|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"ז|מו"ל=חסידי קרלין|עמ=טז}}; צווייטער פאגינאציע עמ' לה–לו.}}. | ||
עס איז פארהאן א צאל ניגונים אויף ווערטער וואס ערשיינען אין דעם פיוט, צווישן זיי א באקאנטער ניגון אויף די ווערטער "שׁוֹמְרֵי מִצְוֹתֶיהָ ינְחָלוּ, לְיוֹם שֶׁכֻּלּוֹ, שַׁבָּת בְּצִבְאוֹתֶיהָ; זֶּה הָאוֹת אֲשֶׁר שָׂם אֵ-ל בֵּינוֹ וּבֵין בְּנֵי ישְׂרָאֵל", פארפאסט דורך א בעלזער חסיד יודל איינהארן{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.jyrics.com/lyrics/shomrei-mitzvoseha-שומרי-מצוותיה/|קעפל=שומרי מצוותיה|זייטל=jyrics}}.}}, און עטליכע ניגונים אויף די ווערטער "תְנוּ שֶׁבַח וְשִׁירָה, לָאֵ-ל אֲשֶׁר שַׁבָּת בָּרָא", אריינגערעכנט עטליכע ניגונים וואס מען זינגט אין באבוב{{הערה|{{אוצר החכמה|2=דער קדושת ציון פון באבוב|3=199366|page=413|מקום הוצאה=ברוקלין|שנת הוצאה=תשע"ג}}}}. | עס איז פארהאן א צאל ניגונים אויף ווערטער וואס ערשיינען אין דעם פיוט, צווישן זיי א באקאנטער ניגון אויף די ווערטער "שׁוֹמְרֵי מִצְוֹתֶיהָ ינְחָלוּ, לְיוֹם שֶׁכֻּלּוֹ, שַׁבָּת בְּצִבְאוֹתֶיהָ; זֶּה הָאוֹת אֲשֶׁר שָׂם אֵ-ל בֵּינוֹ וּבֵין בְּנֵי ישְׂרָאֵל", פארפאסט דורך א בעלזער חסיד יודל איינהארן{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.jyrics.com/lyrics/shomrei-mitzvoseha-שומרי-מצוותיה/|קעפל=שומרי מצוותיה|זייטל=jyrics}}.}}, און עטליכע ניגונים אויף די ווערטער "תְנוּ שֶׁבַח וְשִׁירָה, לָאֵ-ל אֲשֶׁר שַׁבָּת בָּרָא", אריינגערעכנט עטליכע ניגונים וואס מען זינגט אין באבוב{{הערה|{{אוצר החכמה|2=דער קדושת ציון פון באבוב|3=199366|page=413|מקום הוצאה=ברוקלין|שנת הוצאה=תשע"ג}}}}. | ||
==אין אידיש== | ==אין אידיש== | ||
[[מענדעלע מוכר ספרים]], האט פארפאסט א ליד ''''דער טאג | [[מענדעלע מוכר ספרים]], האט פארפאסט א ליד ''''דער טאג פון שבת הייליג איז ער'''', וואס איז אן איבערזעצונג פון דעם זמר יום שבת קודש הוא{{הערה|'''זמירות ישראל''' (זשיטאמיר 1875); [https://www.universalyiddishlibrary.org/en/book/nli000002526-29 אלע ווערק, אכטער באנד], ווארשע 1928, זז' 29–33.}}: | ||
{{טורים | {{טורים | ||
| רוחב = 20em | | רוחב = 20em | ||
| שורה 201: | שורה 201: | ||
[[קאַטעגאָריע:זמירות]] | [[קאַטעגאָריע:זמירות]] | ||
[[קאַטעגאָריע:ווערק פון אומבאקאנטע פארפאסער]] | [[קאַטעגאָריע:ווערק פון אומבאקאנטע פארפאסער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||
[[he:יום שבת (פיוט)]] | [[he:יום שבת (פיוט)]] | ||