אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת חקת"

51 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 3 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
 
(2 מיטלסטע ווערסיעס פון איין אנדער באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 22: שורה 22:
די פרשה רעכנט ערשט אויס די דינים פון [[פרה אדומה]] און [[טומאת מת]]. דאן ווערן געשילדערט געשעענישן פון די פערציגסטע יאר פון די אידן אין מדבר: די פטירה פון [[מרים הנביאה]]; די געשיכטע פון די [[מי מריבה]]; די פטירה פון [[אהרן הכהן]]; די געשיכטע מיט'ן [[נחש הנחושת]]; און די מלחמות פון די אידן מיט'ן קעניג פון [[ערד (שטאט)|עֲרָד]], מיט די [[אמורי]]ם, מיט [[סיחון]] און [[עוג מלך הבשן|עוג]].
די פרשה רעכנט ערשט אויס די דינים פון [[פרה אדומה]] און [[טומאת מת]]. דאן ווערן געשילדערט געשעענישן פון די פערציגסטע יאר פון די אידן אין מדבר: די פטירה פון [[מרים הנביאה]]; די געשיכטע פון די [[מי מריבה]]; די פטירה פון [[אהרן הכהן]]; די געשיכטע מיט'ן [[נחש הנחושת]]; און די מלחמות פון די אידן מיט'ן קעניג פון [[ערד (שטאט)|עֲרָד]], מיט די [[אמורי]]ם, מיט [[סיחון]] און [[עוג מלך הבשן|עוג]].


פרשת חקת ווערט געליינט צווישן די דאטומען [[ל' סיון]] און [[י"ב תמוז]] (אין [[חוץ לארץ]]). אין יארן וואס [[יום טוב שני של גלויות|יום טוב שני]] פון [[שבועות]] אין חוץ לארץ געפאלט אום שבת, ליינט מען דארט חקת אינאיינעם מיט [[פרשת בלק]]. די פרשה פון פרה אדומה ({{תנ"ך|במדבר|יט|א|כב|אן=ספר}}) ווערט געליינט פאר מפטיר אום [[שבת פרה]].
פרשת חקת ווערט געליינט צווישן די דאטומען [[ל' סיון]] און [[י"ב תמוז]] (אין [[חוץ לארץ]]). אין יארן וואס [[יום טוב שני של גלויות|יום טוב שני]] פון [[שבועות]] אין חוץ לארץ געפאלט אום שבת, ליינט מען דארט חקת אינאיינעם מיט [[פרשת בלק]], ווען אינאיינעם באטרעפט די קריאה פון חקת-בלק 191 פסוקים. די פרשה פון פרה אדומה ({{תנ"ך|במדבר|יט|א|כב|אן=ספר}}) ווערט געליינט פאר מפטיר אום [[שבת פרה]].


== פרשה אינהאלט ==
== פרשה אינהאלט ==
שורה 28: שורה 28:
די פרשה הייבט זיך אן מיט די דינים פון פרה אדומה און טומאת מת. גאט האט באפוילן [[משה רבינו|משה]] און [[אהרן הכהן|אהרן]] צו נעמען א רויטע [[קו]] אן קיין פעלער, וואס האט נאכנישט געטראגן אויף זיך א יאך, מען זאל איר איבערגעבן צו [[אלעזר הכהן]] וועלכער זאל איר ארויסטראגן אינדרויסן פון מחנה, איר שחט'ן און שפריצן די בלוט קעגן דעם [[אהל מועד]]. דאן זאל מען פארברענען די קו, און אריינווארפן אין פייער א טענענהאלץ און רויטע פאדעם. א טהור'ער מענטש זאל דאן צוזאמנעמען די אַש פונעם פרה און אוועקלייגן געמישט מיט שפריץ-וואסער.  
די פרשה הייבט זיך אן מיט די דינים פון פרה אדומה און טומאת מת. גאט האט באפוילן [[משה רבינו|משה]] און [[אהרן הכהן|אהרן]] צו נעמען א רויטע [[קו]] אן קיין פעלער, וואס האט נאכנישט געטראגן אויף זיך א יאך, מען זאל איר איבערגעבן צו [[אלעזר הכהן]] וועלכער זאל איר ארויסטראגן אינדרויסן פון מחנה, איר שחט'ן און שפריצן די בלוט קעגן דעם [[אהל מועד]]. דאן זאל מען פארברענען די קו, און אריינווארפן אין פייער א טענענהאלץ און רויטע פאדעם. א טהור'ער מענטש זאל דאן צוזאמנעמען די אַש פונעם פרה און אוועקלייגן געמישט מיט שפריץ-וואסער.  


א מענטש אדער זאך וואס רירט אן, אדער געפינט זיך אין די זעלבע "[[טומאת אוהל|אהל]]" פון, א טויטע מענטש אדער טיילן פונעם קערפער, ווערט [[טמא]] פאר זיבן טעג. זיך צו רייניגן מישט מען די אַש פונעם פרה אדומה מיט וואסער, און מיט אן אזוב שפריצט מען אויף אים די וואסער געמיש פונעם פרה אדומה - די "[[מי חטאת]]". א טמא'נער מענטש טאר נישט אריינגיין אין בית המקדש, און ווער ס'איז עובר דערויף איז חייב [[כרת]]. אלע וואס געבן זיך אפ מיט'ן פרה אדומה ווערן טמא ביז ביינאכט און דארפן טובל'ן זייערע קליידער, וועלכע ווערן א [[ולד הטומאה|ראשון לטומאה]]{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|יט|לאנג=יא|אן=ספר}}.}}.
א מענטש אדער זאך וואס רירט אן, אדער געפינט זיך אין די זעלבע "[[טומאת אוהל|אהל]]" פון, א טויטע מענטש אדער טיילן פונעם קערפער, ווערט [[טמא]] פאר זיבן טעג. זיך צו רייניגן מישט מען די אַש פונעם פרה אדומה מיט וואסער, און מיט אן אזוב שפריצט מען אויף אים די וואסער געמיש פונעם פרה אדומה - די "[[מי חטאת]]". א טמא'נער מענטש טאר נישט אריינגיין אין בית המקדש, און ווער ס'איז עובר דערויף איז חייב [[כרת]]. אלע וואס געבן זיך אפ מיט'ן פרה אדומה ווערן טמא ביז ביינאכט און דארפן טובל'ן זייערע קליידער, וועלכע ווערן א [[ולד הטומאה|ראשון לטומאה]]{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|יט|לאנג=יא}}.}}.


=== פטירה פון מרים - מי מריבה ===
=== פטירה פון מרים - מי מריבה ===
שורה 34: שורה 34:
די אידן האבן דערגרייכט [[מדבר צין]] אויף די [[ניסן|ערשטע חודש]], און זיך באזעצט אין [[קדש (מדבר צין)|קדש]], וואו [[מרים הנביאה|מרים]] איז אוועק און באערדיגט געווארן. נאך מרימ'ס פטירה האט דאס פאלק נישט געהאט קיין וואסער צו טרינקען, און זיי זענען זיך געקומען באקלאגן צו משה און אהרן, וועלכע זענען געגאנגען צום אהל מועד, וואו דער כבוד פון אויבערשטן האט זיך באוויזן.
די אידן האבן דערגרייכט [[מדבר צין]] אויף די [[ניסן|ערשטע חודש]], און זיך באזעצט אין [[קדש (מדבר צין)|קדש]], וואו [[מרים הנביאה|מרים]] איז אוועק און באערדיגט געווארן. נאך מרימ'ס פטירה האט דאס פאלק נישט געהאט קיין וואסער צו טרינקען, און זיי זענען זיך געקומען באקלאגן צו משה און אהרן, וועלכע זענען געגאנגען צום אהל מועד, וואו דער כבוד פון אויבערשטן האט זיך באוויזן.


גאט האט באפוילן משה צו נעמען [[משה'ס שטעקן|דעם שטעקן]] און פאר'ן גאנצן פאלק רעדן צום [[בארה של מרים|שטיין]] עס זאל ארויסגעבן וואסער פאר'ן געמיינדע. משה האט גענומען דעם שטעקן, אבער אנשטאט רעדן האט ער געשלאגן דעם שטיין פאר'ן פאלק, און די שטיין האט ארויסגעגעבן אסאך וואסער. גאט האט דאן געזאגט צו משה און אהרן, אז וויבאלד זיי האבן נישט געגלייבט אין אים און געשלאגן דעם שטיין וועלן זיי נישט אריינברענגען די אידן צום לאנד{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כ|א|יג|אן=ספר}}.}}.
גאט האט באפוילן משה צו נעמען [[משה'ס שטעקן|דעם שטעקן]] און פאר'ן גאנצן פאלק רעדן צום [[בארה של מרים|שטיין]] עס זאל ארויסגעבן וואסער פאר'ן געמיינדע. משה האט גענומען דעם שטעקן, אבער אנשטאט רעדן האט ער געשלאגן דעם שטיין פאר'ן פאלק, און די שטיין האט ארויסגעגעבן אסאך וואסער. גאט האט דאן געזאגט צו משה און אהרן, אז וויבאלד זיי האבן נישט געגלייבט אין אים און געשלאגן דעם שטיין וועלן זיי נישט אריינברענגען די אידן צום לאנד{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כ|א|יג}}.}}.


=== די רייזע קיין ארץ ישראל, פטירה פון אהרן ===
=== די רייזע קיין ארץ ישראל, פטירה פון אהרן ===
שורה 42: שורה 42:
די אידן זענען אנגעקומען צו [[הר ההר]], וואו השי"ת האט געזאגט צו משה זאל ארויפפירן אהרן און זיין זון אלעזר צום בארג, אויסטון אהרן די [[בגדי כהונה|בגדי כהן גדול]] און עס אנטון פאר אלעזר. משה האט אזוי געטון פאר די אויגן פונעם פאלק, און אהרן איז דארט אוועק, ווען די אידן קלאגן נאך אים דרייסיג טעג{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כ|כב|כט}}.}}.
די אידן זענען אנגעקומען צו [[הר ההר]], וואו השי"ת האט געזאגט צו משה זאל ארויפפירן אהרן און זיין זון אלעזר צום בארג, אויסטון אהרן די [[בגדי כהונה|בגדי כהן גדול]] און עס אנטון פאר אלעזר. משה האט אזוי געטון פאר די אויגן פונעם פאלק, און אהרן איז דארט אוועק, ווען די אידן קלאגן נאך אים דרייסיג טעג{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כ|כב|כט}}.}}.


דער קעניג פון ערד האט געהערט אז די אידן קומען, און איז ארויס אין מלחמה קעגן זיי. נאך וואס די אידן האבן געמאכט א נדר אז זיי וועלן מחרים זיין די רויב פאר'ן אויבערשטן, האבן זיי אים בייגעקומען און שווער געשלאגן{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כא|א|ג|אן=ספר}}.}}.
דער קעניג פון ערד האט געהערט אז די אידן קומען, און איז ארויס אין מלחמה קעגן זיי. נאך וואס די אידן האבן געמאכט א נדר אז זיי וועלן מחרים זיין די רויב פאר'ן אויבערשטן, האבן זיי אים בייגעקומען און שווער געשלאגן{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כא|א|ג}}.}}.


די אידן האבן זיך געצויגן אויפ'ן וועג צום [[ים סוף]] כדי אויסצוקרויזן אדום, און געווארן אפגעמוטשעט פונעם וועג, און בארעדט דעם אויבערשטן און משה פאר'ן זיי ברענגען צום מדבר. גאט האט געשיקט ברענעדיגע [[שלענג]] וואס האבן געביסן דאס פאלק, און גע'הרג'עט פיל אידן. דאס פאלק איז געקומען צו משה און געזאגט אז זיי האבן געזינדיגט, און ער זאל בעטן ביים אויבערשטן אפצוטון די שלענג, און משה האט געדאוונט פאר זיי. גאט האט באפוילן משה צו מאכן א ברענעדיגע שלאנג און עס שטעלן אויף א שטאנג, און ווען די געביסענע וועלן קוקן דערויף וועלן זיי איבערלעבן. משה האט געמאכט א קופערנעם שלאנג און עס געשטעלט אויפ'ן שטאנג, און ווען די געביסענע האבן געקוקט דערויף האבן זיין געלעבט. פון דארטן האבן זיך די אידן ווייטער געצויגן ביז'ן אנקומען צום גרעניץ פונעם [[אמורי]], וואו די אידן האבן געזונגען דעם "שירת הבאר", פאר די וואסער וואס איז ארויסגעקומען פון א שטיין.
די אידן האבן זיך געצויגן אויפ'ן וועג צום [[ים סוף]] כדי אויסצוקרויזן אדום, און געווארן אפגעמוטשעט פונעם וועג, און בארעדט דעם אויבערשטן און משה פאר'ן זיי ברענגען צום מדבר. גאט האט געשיקט ברענעדיגע [[שלענג]] וואס האבן געביסן דאס פאלק, און גע'הרג'עט פיל אידן. דאס פאלק איז געקומען צו משה און געזאגט אז זיי האבן געזינדיגט, און ער זאל בעטן ביים אויבערשטן אפצוטון די שלענג, און משה האט געדאוונט פאר זיי. גאט האט באפוילן משה צו מאכן א ברענעדיגע שלאנג און עס שטעלן אויף א שטאנג, און ווען די געביסענע וועלן קוקן דערויף וועלן זיי איבערלעבן. משה האט געמאכט א קופערנעם שלאנג און עס געשטעלט אויפ'ן שטאנג, און ווען די געביסענע האבן געקוקט דערויף האבן זיין געלעבט. פון דארטן האבן זיך די אידן ווייטער געצויגן ביז'ן אנקומען צום גרעניץ פונעם [[אמורי]], וואו די אידן האבן געזונגען דעם "שירת הבאר", פאר די וואסער וואס איז ארויסגעקומען פון א שטיין.


דאן האבן די אידן געשיקט שליחים צו [[סיחון]], דער קעניג פון אמורי, אים בעטן צו דורכלאזן די אידן, און ווידער צוגעזאגט נישט צו אנרירן סיי וואס אין זיין לאנד, אבער סיחון האט דאס צוריקגעוויזן, און איינגעזאמלט זיין גאנצן פאלק און ארויס אין קריג קעגן די אידן. די אידן האבן זיי שווער געשלאגן, איינגענומען זייער לאנד און עס באזעצט. דאס זעלבע האט פאסירט מיט [[עוג מלך הבשן|עוג]] דער קעניג פון [[בשן]], וועלכע איז ארויס אין קריג מיט די אידן און מען האט אים באזיגט, גענצליך אויסגעראטן זיין פאלק, און באזעצט זיין לאנד{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כא|ד|אן=ספר}}-{{תנ"ך|במדבר|כב|א|אן=ספר}}.}}.
דאן האבן די אידן געשיקט שליחים צו [[סיחון]], דער קעניג פון אמורי, אים בעטן צו דורכלאזן די אידן, און ווידער צוגעזאגט נישט צו אנרירן סיי וואס אין זיין לאנד, אבער סיחון האט דאס צוריקגעוויזן, און איינגעזאמלט זיין גאנצן פאלק און ארויס אין קריג קעגן די אידן. די אידן האבן זיי שווער געשלאגן, איינגענומען זייער לאנד און עס באזעצט. דאס זעלבע האט פאסירט מיט [[עוג מלך הבשן|עוג]] דער קעניג פון [[בשן]], וועלכע איז ארויס אין קריג מיט די אידן און מען האט אים באזיגט, גענצליך אויסגעראטן זיין פאלק, און באזעצט זיין לאנד{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כא|ד}}-{{תנ"ך|במדבר|כב|א|אן=ספר}}.}}.


== מצוות אין דער פרשה ==
== מצוות אין דער פרשה ==
שורה 104: שורה 104:


==מנהגים==
==מנהגים==
עס איז פארהאן א מנהג צו פאסטן [[תענית צדיקים]] פרייטאג ערב שבת, פרשת חוקת, לזכר די [[שריפת התלמוד]] אין פאריז, וואס איז פארגעקומען אין דעם טאג אין יאר ה'ב' אדער ד'. דער תענית איז נישט באשטימט געווארן לויט דעם טאג פון חודש, נאר לויטן טאג פון דער וואך, צוליב א שאלת חלום וואס איז געמאכט געווארן, לויט וועלכער די געשעעניש איז מרומז אין דער וואכס-סדרה, פון וועלכער דער [[תרגום אונקלוס]] אויף די ערשטע ווערטער איז "דָּא גְּזֵירַת אוֹרָיְתָא"{{הערה|רבי צדקיה בן אברהם, [[שבלי הלקט]], [https://www.sefaria.org.il/Shibbolei_HaLeket.264.3 סדר תענית, שבולת רסג]; {{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפ|ט|מפרש=מגן אברהם}}, זעט דארט פאר נאך א טעם.}}
עס איז פארהאן א מנהג צו פאסטן [[תענית צדיקים]] פרייטאג ערב שבת, פרשת חוקת, לזכר די [[שריפת התלמוד]] אין פאריז, וואס איז פארגעקומען אין דעם טאג אין יאר ה'ב' אדער ד'. דער תענית איז נישט באשטימט געווארן לויט דעם טאג פון חודש, נאר לויטן טאג פון דער וואך, צוליב א שאלת חלום וואס איז געמאכט געווארן, לויט וועלכער די געשעעניש איז מרומז אין דער וואכס-סדרה, פון וועלכער דער [[תרגום אונקלוס]] אויף די ערשטע ווערטער איז "דָּא גְּזֵירַת אוֹרָיְתָא"{{הערה|רבי צדקיה בן אברהם, [[שבלי הלקט]], [https://www.sefaria.org.il/Shibbolei_HaLeket.264.3 סדר תענית, שבולת רסג]; {{שולחן ערוך|אורח חיים|תקפ|ט|מפרש=מגן אברהם}}, זעט דארט פאר נאך א טעם.}}.


== דרויסנדיגע לינקס ==
== דרויסנדיגע לינקס ==