מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (←אפשטאם: פארראכטן לינק) |
אין תקציר עריכה |
||
| (4 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|קעניג פון | {{דעסקריפציע|קעניג פון מדי ופרס אין מגילת אסתר (ג'שצ"ג–ת"ז)}} | ||
{{מנהיג | {{מנהיג | ||
| נאמען = אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ | | נאמען = אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ | ||
| שורה 20: | שורה 20: | ||
| כינוי = אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא | | כינוי = אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא | ||
}} | }} | ||
'''אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ''' איז געווען [[פערסישער]] | '''אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ''' איז געווען דער [[פערסישער]] [[קעניגרייך|קעניג]] וואס אין זיינע צייטן איז די געשיכטע פון [[מגילת אסתר]] פארגעקומען, און ער איז דערין א צענטראלער פיגור. ער האט געקעניגט פערצן יאר, פון שנת {{קישור לשנה עברית|3393}} ביז שנת {{קישור לשנה עברית|3407}}. זיין מלוכה איז געווען איבער א גרויס טייל פון דער וועלט, פארמאגנדיג א גרויסער רייכטום. ער ווערט געשילדערט איינגעזונקען אין תאוות און אלס אומסטאביל, און חז"ל זאגן אז ער איז געווען א [[אנטיסעמיטיזם|שונא ישראל]]. | ||
עס איז אנגענומען ביי מאדערנע פארשער אז זיין היסטארישער אידענטיטעט איז [[חשיארש דער ערשטער]], אין דער צייט וואס [[יוסף בן מתתיהו]] זעט אין אים [[ארתחששתא דער ערשטער]]. אויסער דעם זענען פארהאן נאך מיינונגען. | עס איז אנגענומען ביי מאדערנע פארשער אז זיין היסטארישער אידענטיטעט איז [[חשיארש דער ערשטער]], אין דער צייט וואס [[יוסף בן מתתיהו]] זעט אין אים [[ארתחששתא דער ערשטער]]. אויסער דעם זענען פארהאן נאך מיינונגען. | ||
| שורה 35: | שורה 35: | ||
==קעניגרייך== | ==קעניגרייך== | ||
[[טעקע:Jacopo del sellaio, banchetto di assuero, uffizi.jpg|קליין|דער באַנקעט פון אחשורוש. צירקע 1485 דורך Jacopo del Sellaio (1442 – 1493). פון די אופיצי גאלעריעס, צימער 26.]] | [[טעקע:Jacopo del sellaio, banchetto di assuero, uffizi.jpg|קליין|דער באַנקעט פון אחשורוש. צירקע 1485 דורך Jacopo del Sellaio (1442 – 1493). פון די אופיצי גאלעריעס, צימער 26.]] | ||
אחשוורוש | חז"ל זאגן אחשוורוש האט נישט לעגיטים גע'ירשנ'ט די מלוכה; צי ווייל ער איז נישט געווען פון די קעניגליכע משפחה, צי ווייל לויט דער אפמאך צווישן פרס ומדי וואלט נאך כורש פון פרס געדארפט קעניגן איינער פון מדי{{הערה|שם=ווייסא}}. אין די גמרא איז דא צוויי וועגן וויאזוי ער איז געקומען צום טראָן, אדער אז ער האט עס געקויפט מיט געלט, אדער ווייל קיין פאסיגערער פון אים איז נישט געווען{{הערה|נאמען=מגילהיא|{{בבלי|מגילה|יא|א}}}}. ער האט זיך אויך באניצט מיט פארשידענע טאקטיקן אונטערצודריקן זיינע קעגנער{{הערה|פירוש המיוחס להרמב"ם אויף מגילת אסתר אויפ'ן פסוק (אסתר, א, א) "המולך מהודו ועוד כוש"}}. | ||
ווען אחשוורש האט אנגעהויבן קעניגן איז די קעניגרייך געווען א קליינע, און ער האט צוביסלעך איינגענומען מער און מער לענדער ביז ער האט געקעניגט אויף | ווען אחשוורש האט אנגעהויבן קעניגן איז די קעניגרייך געווען א קליינע, און ער האט צוביסלעך איינגענומען מער און מער לענדער ביז ער האט געקעניגט אויף דער גאנצער וועלט{{הערה|פאר אן אויספירליכע ליקוט איבער די גרויסקייט פון אחשוורוש'ס קעניגרייך זעט: {{אוצר החכמה|צבי הירש ווייס|פרסומי ניסא|169908|אין "אוצר המנוצר" אות ט', ניו יארק תשע"ה|page=28}}}}, 127 מדינות. אין מדרש ווערן געברענגט טייל פון זיינע סטראטעגיעס: ער פלעגט ניצן די מיליטער פון די איינגענומענע לענדער איינצונעמען נאך, און ער האט איינגענומען ווייטע לענדער ארומצורינגלען די נאנטע{{הערה|רבי שלמה אלקבץ, '''מנות הלוי''', אסתר פרק א פסוק א בשם מדרש רבתי דאחשוורוש}}. עס זענען דא וואס זאגן אז די 127 מדינות דערמאנט אין די מגילה זענען די וואס ער האט אליין איינגענומען, דערצו האט ער געקעניגט אויף נאך 125 וואס ער האט גע'ירש'נט פון כורש{{הערה|רבי רפאל חייא פונטרימולי, '''ילקוט מעם לועז''', אסתר א, א}}. אין מגילה שטייט אז ער האט געקעניגט "פון הודו ביז כוש", אן אויסדרוק וואס ברענגט ארויס די גרויסקייט און שטאנדהאפטיגקייט פון זיין קעניגרייך{{הערה|שם=מגילהיב|{{בבלי|מגילה|יב|א}}}}. | ||
אחשוורוש האט פארמאגט אן אויסטערלישן רייכטום, מער ווי אנדערע קעניגן פון מדי ופרס{{הערה|און אויף אים גייט ארויף דער פסוק ({{תנ"ך|דניאל|יא|ב}}) "וְהָרְבִיעִי יַעֲשִׁיר עֹשֶׁר גָּדוֹל מִכֹּל". (פרקי דרבי אליעזר פרק מט)}}. פאר זיין טויט האט נבוכדנצר אריינגעלייגט אלע אוצרות פון דער וועלט וואס ער האט גערויבט אין א שיף, און עס איינגעזונקען אין [[פרת]] כדי צו פארמיידן | אחשוורוש האט פארמאגט אן אויסטערלישן רייכטום, מער ווי אנדערע קעניגן פון מדי ופרס{{הערה|און אויף אים גייט ארויף דער פסוק ({{תנ"ך|דניאל|יא|ב}}) "וְהָרְבִיעִי יַעֲשִׁיר עֹשֶׁר גָּדוֹל מִכֹּל". (פרקי דרבי אליעזר פרק מט)}}. פאר זיין טויט האט נבוכדנצר אריינגעלייגט אלע אוצרות פון דער וועלט וואס ער האט גערויבט אין א שיף, און ער האט עס איינגעזונקען אין דער [[פרת]] כדי צו פארמיידן פון איינעם עס צו טרעפן. דער באשעפער האט אבער אנטפלעקט זייער ארט צו כורש ווען ער האט פארארדנט אז די בית המקדש זאל ווידער אויפגעבויט ווערן. דער גרויסער רייכטום פון אחשורוש האט צווישן אנדערע געשטאמט פון דעם אוצר{{הערה|{{רבה|אסתר|ב}}, [https://www.sefaria.org.il/Sifrei_Aggadah_on_Esther%2C_Midrash_Abba_Guryon.1.5 מדרש אבא גוריון א, ד]; תרגום ראשון, [https://mg.alhatorah.org/Parshan/First_Targum_of_Megillat_Esther/Esther/1.4 אסתר א, ד]}}. ער האט פארמאגט אלעס אינאיינעם 1080 אוצרות{{הערה|ווי מען זעט אין די גמרא {{בבלי|מגילה|יא|א}}}}. עס איז אים אבער נישט געלונגען צו זיצן אויפן שלמה המלך'ס שטול און אויך נישט צו בויען אן ענליכע{{הערה|[https://www.sefaria.org.il/Sifrei_Aggadah_on_Esther%2C_Midrash_Abba_Guryon.1.3 מדרש אבא גוריון א, ב]}}. | ||
אינעם ערשטן יאר פון אחשוורוש | אינעם ערשטן יאר פון אחשוורוש האבן [[עזרא הסופר]] און זיינע העלפער אנגעהויבן בויען דעם בית המקדש, האלטנדיג אז די זיבעציג יאר גלות בבל האבן זיך שוין געענדיגט. די ארומיגע גויאישע איינוואוינער האבן געשיקט א בריוו צו אחשורוש אים צו ווארענען אז די אידן בויען א שטאט וואס האט א היסטאריע פון ווידערגעשפעניגט אין אירע האַרן. אין רעאקציע צום בריוו האט אחשוורוש (גערופן דא אין ספר עזרא ארתחששתא) געהייסן אפשטעלן דאס בויען, און אזוי איז עס געשטאנען פון זיין ערשטע יאר, {{לינק צו אידיש יאר|3393}}, ביז דעם צווייטן יאר פון [[דריווש הפרסי]], שנת {{לינק צו אידיש יאר|3409}}{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ד}}; סדר עולם רבה פרק כט}}. | ||
לויט אחשוורוש'ס חשבון האבן זיך געענדיגט די 70 יאר [[גלות בבל]] אין זיין דריטן יאר. ער האט גערעכנט פון גלות יכניה און נישט פון דער חורבן הבית, און דערצו האט ער זיך נאך פאררעכנט מיט צוויי יאר, נישט אויפכאפנדיג צוויי אפגעהאקטע יארן פון די פריערדיגע קעניגן. ער האט דאן געפראוועט א גרויסן משתה פאר אלע זיינע שרים פאר 180 טעג, און דערנאך נאך זיבן טעג פאר די איינוואוינער פון שושן הבירה{{הערה|{{בבלי|מגילה|יא|ב}}}}. | |||
אינעם זיבעטן טאג פון דער משתה האט די קעניגן ושתי זיך אנטזאגט פון פאלגן זיין פארלאנג און אים אויך פארשעמט און בארעדט, און ער האט איר דערפאר גע'הרג'עט אדער פארטריבן{{הערה|זעט {{תנ"ך|אסתר|א|יט}} און די מפרשים, דארט.}}. די קומענדיגע דריי יאר האט ער פארברענגט זוכן א נייע קעניגן, און אין זיין זיבעטן יאר האט ער געקרוינט [[אסתר|אסתר המלכה]]. | אינעם זיבעטן טאג פון דער משתה האט די קעניגן ושתי זיך אנטזאגט פון פאלגן זיין פארלאנג און אים אויך פארשעמט און בארעדט, און ער האט איר דערפאר גע'הרג'עט אדער פארטריבן{{הערה|זעט {{תנ"ך|אסתר|א|יט}} און די מפרשים, דארט.}}. די קומענדיגע דריי יאר האט ער פארברענגט זוכן א נייע קעניגן, און אין זיין זיבעטן יאר האט ער געקרוינט [[אסתר|אסתר המלכה]]. | ||
אין זיין צוועלפטע יאר איז פארגעקומען די געשיכטע פון פורים: [[המן]] האט געמאכט א גזירה אויסצו'הרג'ענען אלע אידן, און אסתר האט גע'שתדל'ט ביים קעניג עס מבטל צו זיין. אין זיין דרייצנטע יאר, אין [[י"ג אדר|י"ג]] און | אין זיין צוועלפטע יאר איז פארגעקומען די געשיכטע פון פורים: [[המן]] האט געמאכט א גזירה אויסצו'הרג'ענען אלע אידן, און אסתר האט גע'שתדל'ט ביים קעניג עס מבטל צו זיין. אין זיין דרייצנטע יאר, אין [[י"ג אדר|י"ג]] און [[י"ד אדר]], האבן די אידן גע'הרג'עט פיל פון זייערע שונאים. | ||
אחשוורוש האט געקעניגט 14 יאר, און [[דריווש הפרסי]], זיין זון | אחשוורוש האט געקעניגט 14 יאר, און [[דריווש הפרסי]], זיין זון פון אסתר, האט אים איבערגענומען{{הערה|סדר עולם רבה פרק כח}}. טייל ראשונים זאגן אז א קעניג "ארתחששתא" האט געקעניגט נאך אים{{הערה|אבן עזרא דניאל יא, ב בשם רבי משה הכהן הספרדי}}. | ||
==כאראקטער== | ==כאראקטער== | ||