בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,374
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (←פאמיליע לעבן: פארראכטן א קלייניקייט) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
==פערזענליכע לעבן== | ==פערזענליכע לעבן== | ||
רבי ישראל איסרליין איז געבוירן בערך ה'ק"נ. איסרליין איז די [[דימינוטיוו]] פארעם פון איסר, א כינוי פונעם נאמען ישראל. | רבי ישראל איסרליין איז געבוירן בערך ה'ק"נ אדער עטוואס שפעטער. איסרליין איז די [[דימינוטיוו]] פארעם פון איסר, א כינוי פונעם נאמען ישראל. זיין געבורטס־ארט איז אדער [[רעגנסבורג]] אין בייערן אדער [[מארבורג]], דוקאט פון שטייערמארק (היינט אין [[סלאוועניע]]){{הערה|זעט איידלבערג, 39.}}. | ||
ער איז געקומען פון א באקאנטער למדנישער פאמיליע זיין פאטער איז געווען ר' פתחיה פון מארבורג, וועלכער איז געווען א זון פון רבי חיים, גערופן הענשל פון היינבורג, א זון פון [[רבי ישראל פון קרעמס]], דער מחבר פון "הגהות אשרי"{{הערה|ביאורי מהרא"י אויף [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/1086/ביאורי_מהרא%22י/בראשית/מח/יד בראשית מח, יד].}}. נאך זיין פאטער'ס פריצייטיגן פטירה אין רעגנסבורג, איז ער אריבער מיט זיין מוטער קיין [[וויענער ניישטאט|ווינער נוישטאדט]], וואו זיין פעטער [[רבי אהרן פון ניישטאט|רבי אהרן פּלומעל (בלומליין)]] הי"ד האט אים מחנך געווען אין זיין ישיבה{{הערה|שם=יודאיקע}}{{הערה|זעט {{אקדמיה|ישראל י. יובל|חכמים בדורם: המנהיגות הרוחנית של יהודי גרמניה בשלהי ימי הביניים|7968706}}, ז' 62.}}. ר' איסרלין האט אויך געלערנט ביי רבי נתן פון איגר {{העב|רבי נתן איגרא}}, וואס איז אויך באקאנט געווען אלס אַן אויסגעצייכנטער למדן{{הערה|Krauss, ''Die Wiener Geserah''; איידלבערג, 40. ר' נתן איז דערמאנט אין פסקים וכתבים, [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.161 סי' קסא] און רנז. זעט יעקב פריימאנן, [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=49439&st=&pgnum=44 מבוא צו לקט יושר], עמ' XLVI.}}. | ער איז געקומען פון א באקאנטער למדנישער פאמיליע זיין פאטער איז געווען ר' פתחיה פון מארבורג, וועלכער איז געווען א זון פון רבי חיים, גערופן הענשל פון היינבורג, א זון פון [[רבי ישראל פון קרעמס]], דער מחבר פון "הגהות אשרי"{{הערה|ביאורי מהרא"י אויף [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/1086/ביאורי_מהרא%22י/בראשית/מח/יד בראשית מח, יד].}}. נאך זיין פאטער'ס פריצייטיגן פטירה אין רעגנסבורג, איז ער אריבער מיט זיין מוטער קיין [[וויענער ניישטאט|ווינער נוישטאדט]], וואו זיין פעטער [[רבי אהרן פון ניישטאט|רבי אהרן פּלומעל (בלומליין)]] הי"ד האט אים מחנך געווען אין זיין ישיבה{{הערה|שם=יודאיקע}}{{הערה|זעט {{אקדמיה|ישראל י. יובל|חכמים בדורם: המנהיגות הרוחנית של יהודי גרמניה בשלהי ימי הביניים|7968706}}, ז' 62.}}. ר' איסרלין האט אויך געלערנט ביי רבי נתן פון איגר {{העב|רבי נתן איגרא}}, וואס איז אויך באקאנט געווען אלס אַן אויסגעצייכנטער למדן{{הערה|Krauss, ''Die Wiener Geserah''; איידלבערג, 40. ר' נתן איז דערמאנט אין פסקים וכתבים, [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.161 סי' קסא] און רנז. זעט יעקב פריימאנן, [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=49439&st=&pgnum=44 מבוא צו לקט יושר], עמ' XLVI.}}. | ||
| שורה 11: | שורה 11: | ||
===אין ווינער נוישטאַדט=== | ===אין ווינער נוישטאַדט=== | ||
אין ווינער נוישטאַדט איז רבי ישראל איסרלין באשטימט געווארן אלס רב און אב בית דין פון דער שטאָט און אומגעגנט. אדאנק זיין אקטיוויטעט איז די שטאט געווארן א צענטער פון תורה אין עסטרייך, און ער האט געצויגן פילע הונדערטער דארשטיגע תלמידים פון א ברייטן ספעקטרום פון מקומות, אריינגערעכנט עסטרייך, [[באהעמיע]], [[מאראוויע]], [[אונגארן]], [[שלעזיע]], [[בייערן]] און [[ריינלאנד]]; פיל פון זיי זענען שפּעטער געווארן פראמינענטע רבנים אין פארשידענע קהילות. צווישן זיינע באקאנטע תלמידים זענען [[רבי יוסף ב"ר משה]] פון העכשטאדט (ר' יאסליין עסטרייכער, מחבר פון "לקט יושר"), און די בארימטע פּערזענליכקייטן [[רבי ישראל ברונא]] און [[רבי משה מינץ]], וועלכער האט באקומען סמיכה פון ר' איסרליין{{הערה|לקט יושר [https://www.sefaria.org.il/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).38.1 ב, 37].}}. ער האט געפירט א ישיבה סיי אין מארבורג און שפּעטער אין נוישטאדט{{הערה|שם=וויקי}}{{מקור}}. די ישיבה האט געווענלעך פארהאלטן א גרויסן צימער ביי דער שול. ר' איסרליין האט געזאגט שיעורים אויך אין זיין הויז{{הערה|איידלבערג, 93.}}. | אין ווינער נוישטאַדט איז רבי ישראל איסרלין באשטימט געווארן אלס רב און אב בית דין פון דער שטאָט און אומגעגנט. אדאנק זיין אקטיוויטעט איז די שטאט געווארן א צענטער פון תורה אין עסטרייך, און ער האט געצויגן פילע הונדערטער דארשטיגע תלמידים פון א ברייטן ספעקטרום פון מקומות, אריינגערעכנט עסטרייך, [[באהעמיע]], [[מאראוויע]], [[אונגארן]], [[שלעזיע]], [[בייערן]] און [[ריינלאנד]]; פיל פון זיי זענען שפּעטער געווארן פראמינענטע רבנים אין פארשידענע קהילות. צווישן זיינע באקאנטע תלמידים זענען [[רבי יוסף ב"ר משה]] פון העכשטאדט (ר' יאסליין עסטרייכער, מחבר פון "לקט יושר"), און די בארימטע פּערזענליכקייטן [[רבי ישראל ברונא]] און [[רבי משה מינץ]], וועלכער האט באקומען סמיכה פון ר' איסרליין{{הערה|לקט יושר [https://www.sefaria.org.il/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).38.1 ב, 37].}}. ער האט געפירט א ישיבה סיי אין מארבורג און שפּעטער אין נוישטאדט{{הערה|שם=וויקי|ענגליש וויקיפעדיע.}}{{מקור}}. די ישיבה האט געווענלעך פארהאלטן א גרויסן צימער ביי דער שול. ר' איסרליין האט געזאגט שיעורים אויך אין זיין הויז{{הערה|איידלבערג, 93.}}. | ||
ר' ישראל איסרליין האט זיך אנגעשטרענגט צו אויפלעבן און פארשטארקן דאס לערנען גמרא און אנדערע אלטע קוואלן קעגן דער טענדענץ צו זיך פארלאזן בלויז אויף די שפּעטערדיגע קאָדיפיקאַטאָרן{{הערה|1={{יודאיקה|Simha Katz|Isserlein, Israel ben Pethahiah|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/isserlein-israel-ben-pethahiah}}|שם=יודאיקע|כיוון=שמאל}}. אין די פריערדיגע יארהונדערט, האט די תלמודישע לערע אין דייטשלאנד שטארק גענידערט, אזוי אז אפילו די תלמידי חכמים האבן זיך מערסטנס געווידמעט צו די הלכה-קאָדעקסן און פוסקים, און פארנאכלעסיגט דעם תלמוד און די אלטע אויטאריטעטן. ר' איסרלן'ס באמיאונגען האבן אים אפט געפירט צו קאנפליקטן מיט די עלטערע רבנים. ער האט למשל געשטיצט צוויי יונגע תלמידי־חכמים וואס האבן געוואלט עפענען א ישיבה אין נוישטאַדט, אבער זענען קעגנגעשטעלט געווארן דורך רבי מייסטערליין {{העב|רבי מיישטרלין}}, א פאָרשטייער פון דער אלטער ישיבה, וועלכער האט נישט געשטיצט דעם שטודיום פון די ראשונים{{הערה|בערלינער, 225.}}. | ר' ישראל איסרליין האט זיך אנגעשטרענגט צו אויפלעבן און פארשטארקן דאס לערנען גמרא און אנדערע אלטע קוואלן קעגן דער טענדענץ צו זיך פארלאזן בלויז אויף די שפּעטערדיגע קאָדיפיקאַטאָרן{{הערה|1={{יודאיקה|Simha Katz|Isserlein, Israel ben Pethahiah|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/isserlein-israel-ben-pethahiah}}|שם=יודאיקע|כיוון=שמאל}}. אין די פריערדיגע יארהונדערט, האט די תלמודישע לערע אין דייטשלאנד שטארק גענידערט, אזוי אז אפילו די תלמידי חכמים האבן זיך מערסטנס געווידמעט צו די הלכה-קאָדעקסן און פוסקים, און פארנאכלעסיגט דעם תלמוד און די אלטע אויטאריטעטן. ר' איסרלן'ס באמיאונגען האבן אים אפט געפירט צו קאנפליקטן מיט די עלטערע רבנים. ער האט למשל געשטיצט צוויי יונגע תלמידי־חכמים וואס האבן געוואלט עפענען א ישיבה אין נוישטאַדט, אבער זענען קעגנגעשטעלט געווארן דורך רבי מייסטערליין {{העב|רבי מיישטרלין}}, א פאָרשטייער פון דער אלטער ישיבה, וועלכער האט נישט געשטיצט דעם שטודיום פון די ראשונים{{הערה|בערלינער, 225.}}. | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
===כאראקטער און אייגנשאפטן=== | ===כאראקטער און אייגנשאפטן=== | ||
ר' איסרליין האט געלעבט א לעבן פון פרומקייט און פּרישות, און איז אין געוויסער מאס פאררעכנט געווארן אלס א המשך פון די [[חסידי אשכנז]] פון 13טן יארהונדערט. דער השפּעה פון "[[ספר חסידים]]" איז | ר' איסרליין האט געלעבט א לעבן פון פרומקייט און פּרישות, און איז אין געוויסער מאס פאררעכנט געווארן אלס א המשך פון די [[חסידי אשכנז]] פון 13טן יארהונדערט. דער השפּעה פון "[[ספר חסידים]]" און "ספר הרוקח" איז דערקענבאר אין פיל פון זיינע פּסקים{{הערה|איידלבערג, 43.}}. ער האט אפט געליטן פון גיכט און אויגן־פּראבלעמען, אבער האט זיך געצוואונגען צו דיקטירן תשובות צו די פילע שאלות וואס מען האט אים געשטעלט{{הערה|{{אנצ יהודית|8339-isserlein-isserlin-israel-ben-pethahiah-ashkenazi|Isserlein (Isserlin) Israel ben Pethahiah Ashkenazi|Solomon Schechter, Louis Ginzberg}}.|שם=אנצ|כיוון=שמאל}} און אויסגעפירט די הלכה מיט פולער שטרענגקייט{{הערה|איידלבערג, 43.}}. למרות זיין גרויסקייט אין תורה, איז ער געווען אויסערגעווענליך באשיידן און האט נישט צוגעלאזט מען זאל אים אויפרופן צו דער תורה מיט'ן טיטל "[[מורנו]]". | ||
ער פלעגט חתמען זיינע בריוו אלס "הקטן והצעיר שבישראל"{{הערה|בערלינער, 225.}}. | ער פלעגט חתמען זיינע בריוו אלס "הקטן והצעיר שבישראל"{{הערה|בערלינער, 225.}}. | ||
ער האט זיך אפילו אפגעזאגט צו נעמען א משכורת פון זיין קהילה{{הערה|שם=יודאיקע}}. | ער האט זיך אפילו אפגעזאגט צו נעמען א משכורת פון זיין קהילה{{הערה|שם=יודאיקע}}. | ||
| שורה 36: | שורה 36: | ||
די קארעספּאנדענץ וועגן א פרשה אין [[ברין]] צייגט זיין צענטראלע ראלע אין דער רבנישער נעץ. די פרשה האט זיך באצויגן שפרה, א אידישע ביזנעספרוי אין מעהרן. אין יאר רי"ב איז זי ארעסטירט געווארן אין ברין פאר שטייער שווינדל. איר לעבן איז געראטעוועט געווארן דורך טייל מיטגלידער פון דער לאקאלער אידישער געמיינדע, וואס האבן אין אויסטויש פאר שפרה'ס לעבן אויפגעגעבן זייערע פינאנציעלע טענות צו זייערע קריסטליכע שכנים. איין מיטגליד פון דער געמיינדע האט איינגעוויליגט צו דער אפמאך נאר אונטער דער באדינג, אז די אנדערע מיטגלידער וועלן אין אויסטויש באצאלן זיינע פינאנציעלע פארלוסטן. דער פאל איז זייער אינטענסיוו דיסקוטירט געווארן אין די קארעספאנדענצן פון צייטגענאסן רבנים, און האט זיך קאנצענטרירט ארום ר' איסרלין. | די קארעספּאנדענץ וועגן א פרשה אין [[ברין]] צייגט זיין צענטראלע ראלע אין דער רבנישער נעץ. די פרשה האט זיך באצויגן שפרה, א אידישע ביזנעספרוי אין מעהרן. אין יאר רי"ב איז זי ארעסטירט געווארן אין ברין פאר שטייער שווינדל. איר לעבן איז געראטעוועט געווארן דורך טייל מיטגלידער פון דער לאקאלער אידישער געמיינדע, וואס האבן אין אויסטויש פאר שפרה'ס לעבן אויפגעגעבן זייערע פינאנציעלע טענות צו זייערע קריסטליכע שכנים. איין מיטגליד פון דער געמיינדע האט איינגעוויליגט צו דער אפמאך נאר אונטער דער באדינג, אז די אנדערע מיטגלידער וועלן אין אויסטויש באצאלן זיינע פינאנציעלע פארלוסטן. דער פאל איז זייער אינטענסיוו דיסקוטירט געווארן אין די קארעספאנדענצן פון צייטגענאסן רבנים, און האט זיך קאנצענטרירט ארום ר' איסרלין. | ||
אין ר' איסרלין'ס בריוו צו רבי אליהו פון פּראג, האט ער קאררעקטירט ר' אליהו'ס הלכה׳דיגע ארגומענט וועגן קאנפיסקירן די אייגנטום פון א "מוסר". ר' איסרלין האט באפרייט "זיי" אויף יסוד פון "אנדערע | אין ר' איסרלין'ס בריוו צו רבי אליהו פון פּראג, האט ער קאררעקטירט ר' אליהו'ס הלכה׳דיגע ארגומענט וועגן קאנפיסקירן די אייגנטום פון א "מוסר". ר' איסרלין האט באפרייט "זיי" אויף יסוד פון "אנדערע ארגומענטן". ר' איסרלין האט גענוצט סימבאלישע געוואלט ווי דערנידערונג און חרם אלס לעצטע וואפן. ער האט באראטן רבי ישראל ברונא אין זײן סכסוך מיט משה. ער האט געדריקט ר' אליהו פון פּראג צו באשטראפן משה (וועלכער איז געווען ר' אליהו'ס קרוב){{הערה|{{אקדמיה|Tamás Visi|Halakha and Microhistory: The Shifra-Affair in Brno, 1452|464215|PaRDeS|16. (2010):20-49}}.|כיוון=שמאל}}. | ||
ר' איסרלין האט געראטן וועגן אידישע און דייטשע אויסלייג אין דאקומענטן{{הערה|בערלינער, 269. זעט [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.67 פסקים ותשובות, סי' סז], [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.142 קמב].}}. ער | ר' איסרלין האט געראטן וועגן אידישע און דייטשע אויסלייג אין דאקומענטן{{הערה|בערלינער, 269. זעט [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.67 פסקים ותשובות, סי' סז], [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.142 קמב].}}. ער האט געוויזן א קריטישן זינען אין זיין ארבעט. צום ביישפּיל, ביי די באהאנדלונג פון א לייענונג האט ער פארגלייכט זעקס פארשידענע מאנוסקריפּטן פון סמ"ג. ער איז אויך געווען באקאנט מיט געפעלשטע דאקומענטן באזירט אויף וואסערצייכנס{{הערה|Krauss, ''Die Wiener Geserah''.}}. | ||
===פאמיליע לעבן=== | ===פאמיליע לעבן=== | ||
רבי איסרלנ'ס פאמיליע איז געווען נישט בלויז רבניש פּראמינענט, נאר אויך טייל פון דער רייכער סוחרים קלאס פון עסטרייכישן אידנטום. ר' ישראל'ס מוטער, ווייב און שנור זענען געווען גוט-געבילדעטע, רעליגיעז אקטיווע פרויען, וואס האבן אויך אנטייל גענומען אין די פאמיליע'ס געשעפטס-אונטערנעמונגען. זיין מוטער, וועמענס נאמען איז נישט געבליבן, איז געווען זייער א פרומע פרוי{{הערה|זעט M. Keil, "[https://jewishstudies.ceu.edu/sites/jewishstudies.ceu.edu/files/attachment/basicpage/45/01keil.pdf 'Maistrin' (Mistress) and Business-Woman. Jewish Upper Class Women in Late Medieval Austria]," in: A. Kovács and E. Andor (eds.), ''Jewish Studies at the Central European University. Public Lectures 1996 – 1999'' (2000), 93–108.|כיוון=שמאל}} | רבי איסרלנ'ס פאמיליע איז געווען נישט בלויז רבניש פּראמינענט, נאר אויך טייל פון דער רייכער סוחרים קלאס פון עסטרייכישן אידנטום. ר' ישראל'ס מוטער, ווייב און שנור זענען געווען גוט-געבילדעטע, רעליגיעז אקטיווע פרויען, וואס האבן אויך אנטייל גענומען אין די פאמיליע'ס געשעפטס-אונטערנעמונגען. זיין מוטער, וועמענס נאמען איז נישט געבליבן, איז געווען זייער א פרומע פרוי{{הערה|זעט M. Keil, "[https://jewishstudies.ceu.edu/sites/jewishstudies.ceu.edu/files/attachment/basicpage/45/01keil.pdf 'Maistrin' (Mistress) and Business-Woman. Jewish Upper Class Women in Late Medieval Austria]," in: A. Kovács and E. Andor (eds.), ''Jewish Studies at the Central European University. Public Lectures 1996 – 1999'' (2000), 93–108.|כיוון=שמאל}}, און איז אומגעקומען אין דער [[ווינער גזירה]] אין קפ"א. ר' איסרלן פלעגט פאסטן ביי איר יארצייט, ט' ניסן{{הערה|לקט יושר [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).116.1 א, 115].}}. | ||
רבי איסרליינ'ס פרוי, שונדליין (שיינדל), איז אויך געווען א הויך-געבילדעטע און פרומע פרוי, מעגליך פון אַן אנגעזעענער אפּשטאמונג. זי האט פּערזענליך בודק חמץ געווען אירע פּריוואטע צימערן פאר פסח{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org.il/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).81.1 או"ח, 81].}}. זי האט אפילו געשריבן א תשובה אין אידיש אויף הלכות נדה בשם איר מאן{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).19.2 יו"ד (בערלין תרס"ד) עמ' 19].}}. שיינדל איז נפטר געווארן פאר איר מאן. זיי האבן געהאט פיר זין: פתחיה (גערופן קעכל), אברהם, שלום, און אהרן{{הערה|{{יודאיקה|Martha Keil (2nd ed.)|Isserlein, Israel ben Pethahiah|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/isserlein-israel-ben-pethahiah}}.|שם=יוד2|כיוון=שמאל}}. זיין איינציגע טאכטער, מושקאַט, איז געשטארבן אלס קינד{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).96.2 ב, 96].}}. זיין שנור רעדיל, ווארשיינליך די ווייב פון זיין זון פתחיה, האט געלערנט ביי אַן אלטן פארהייראטן מאן מיטן נאמען ר' יודל סופר{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).37.2 ב, 37].}}. רעדיל האט געמאכט קליינע הלוואות צו די פּראסטיטוטקעס פון ווינער נוישטאדט, וואס ר' איסרלן האט נישט באטראכט אלס אוממאראליש{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).16.4 ב, 16].}}. ר' איסרלן פלעגט בענטשן זיינע שנורן יעדן מוצאי־שבת{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).57.3 א, 57].}}. | רבי איסרליינ'ס פרוי, שונדליין (שיינדל), איז אויך געווען א הויך-געבילדעטע און פרומע פרוי, מעגליך פון אַן אנגעזעענער אפּשטאמונג. זי האט פּערזענליך בודק חמץ געווען אירע פּריוואטע צימערן פאר פסח{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org.il/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).81.1 או"ח, 81].}}. זי האט אפילו געשריבן א תשובה אין אידיש אויף הלכות נדה בשם איר מאן{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).19.2 יו"ד (בערלין תרס"ד) עמ' 19].}}. שיינדל איז נפטר געווארן פאר איר מאן. זיי האבן געהאט פיר זין: פתחיה (גערופן קעכל), אברהם, שלום, און אהרן{{הערה|{{יודאיקה|Martha Keil (2nd ed.)|Isserlein, Israel ben Pethahiah|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/isserlein-israel-ben-pethahiah}}.|שם=יוד2|כיוון=שמאל}}. זיין איינציגע טאכטער, מושקאַט, איז געשטארבן אלס קינד{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).96.2 ב, 96].}}. זיין שנור רעדיל, ווארשיינליך די ווייב פון זיין זון פתחיה, האט געלערנט ביי אַן אלטן פארהייראטן מאן מיטן נאמען ר' יודל סופר{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).37.2 ב, 37].}}. רעדיל האט געמאכט קליינע הלוואות צו די פּראסטיטוטקעס פון ווינער נוישטאדט, וואס ר' איסרלן האט נישט באטראכט אלס אוממאראליש{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_II_(Yoreh_De'ah).16.4 ב, 16].}}. ר' איסרלן פלעגט בענטשן זיינע שנורן יעדן מוצאי־שבת{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).57.3 א, 57].}}. | ||