אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אלף השני"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק (החלפת טקסט – " חשוון" ב־" חשון") |
ק (הגהה) |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{ | {{דעסקריפציע|יאר-טויזנט אין אידישן לוח}} | ||
דער '''אלף השני''' איז די צווייטע טויזנט יאר פון די וועלט באשאף, פון יאר אֶלֶף (טויזנט) ביז יאר א'תתקצ"ט (1999). זיי האבן זיך אנגעהויבן {{#חשב:abs(1000-{{#זמןמ:xjY}})}} יאר צוריק און זיך געענדיגט {{#חשב:abs({{#חשב:2000}}-{{#זמןמ:xjY}})}} יאר צוריק. | |||
די ערשטע צוויי טויזנט יאר איז, לויט דער גמרא, אן עפּאכע פון "תוהו" (וויסטעניש){{הערה|1={{בבלי|סנהדרין|צז|א}}, {{בבלי|עבודה זרה|ט|א}}.}}. די צווייטע טויזנט נעמט אריין די געבורטן פון די 11 דורות פון נח ביז אברהם, די דור המבול און די דור הפלגה. | |||
לויט דער רמב"ן וואס זאגט אז די זעקס יאר-טויזנטער וואס די וועלט שטייט זענען אקעגן די זעקס טעג פון די וועלט באשאף, איז די אלף השני אקעגן דעם צווייטן טאג אין וועלכע האט ג-ט האט באשאפן די הימל וואס זאל אפּשיידן די אויבערשטע וואסערן פון די אונטערשטע; און אין דעם אלף "זענען נח און זיינע זין, די צדיקים, געווען אפּגעשיידט פון די רשעים וואס זענען פאר'משפּט געווארן דורך וואסער"{{הערה|1=רמב"ן {{תנ"ך|בראשית|ב|ג}}. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד, שמות, עמ' 201-202.}}. | |||
{{סדר עולם יארן}} | {{סדר עולם יארן}} | ||
== געשעענישן == | == געשעענישן == | ||
{{ | * '''א'תקל"ו''', [[י' חשון]] – עס ווערט באשטימט די גזירה פון דער [[מבול]], וואס וועט פארקומען 120 יאר שפעטער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ו|ג|מפרש=רש"י}}}}; נח הייבט אן בויען די [[נח'ס תיבה|תיבה]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ו|יד|מפרש=רש"י}}. לויט אן אנדערע שיטה האט נח אנגעהויבן בויען די תיבה אין די לעצטע פינף יאר איידער דער מבול (ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו).}} | ||
* '''א'תתקמ"ח''' – [[נמרוד]] אנגעהויבן [[קעניג]]ן, לויט איין מקור{{הערה|ספר הישר, פרשת נח. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער.}} | |||
* '''א'תתקע"ג'''{{הערה|לויט ווי עס קומט אויס פון {{ילקוט שמעוני|בראשית|עח}}. פון ספר הישר פרשת נח קומט אויס '''א'תתקצ"ח'''.}} – אברהם האט [[חתונה]] מיט שרה | |||
* '''א'תתקצ"ה'''{{הערה|שם=פלג|לויט ווי אויסגערעכנט אין סדרי זמנים. אין סדר הדורות און אנדערע כראנאלאגיעס ווערט דערמאנט '''א'תתקצ"ו'''.}} – [[דור הפלגה]]; די שטעט [[חברון]] און [[סדום]] ווערן אויפגעבויט | |||
*'''א'תרנ"א''' – [[נח]] הייבט אן בויען די [[נח'ס תיבה|תיבה]], לויט איין שיטה{{הערה|ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו. לויט אן אנדערע שיטה האט ער עס שוין אנגעהויבן בויען 120 יאר איידער דער מבול ({{תנ"ך|בראשית|ו|יד|מפרש=רש"י}}).}} | *'''א'תרנ"א''' – [[נח]] הייבט אן בויען די [[נח'ס תיבה|תיבה]], לויט איין שיטה{{הערה|ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו. לויט אן אנדערע שיטה האט ער עס שוין אנגעהויבן בויען 120 יאר איידער דער מבול ({{תנ"ך|בראשית|ו|יד|מפרש=רש"י}}).}} | ||
* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול|חזקוני און אנדערע ראשונים אויף {{תנ"ך|בראשית|ח}}, בשם הר"ר יוסף מקיירון. לויט אנדערע איז דער מבול געווען א יאר שפעטער, נאך וואס עס זענען שוין אריבערגעגאנגען גאנצע א'תרנ"ו יאר פון אנהייב חשבון ({{תנ"ך|בראשית|ח|ג|מפרש=חזקוני}}, בשם יש מפרשים; {{תנ"ך|בראשית|ח|ו|מפרש=ריב"א}}, בשם רבינו שמחה מטרוייש; {{תנ"ך|בראשית|ז|יב|מפרש=מושב זקנים}}).}}, [[י"ז חשון]] לויט [[רבי אליעזר]], [[י"ז אייר]] לויט [[רבי יהושע]] – אנגעהויבן דער מבול | * '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול|חזקוני און אנדערע ראשונים אויף {{תנ"ך|בראשית|ח}}, בשם הר"ר יוסף מקיירון. לויט אנדערע איז דער מבול געווען א יאר שפעטער, נאך וואס עס זענען שוין אריבערגעגאנגען גאנצע א'תרנ"ו יאר פון אנהייב חשבון ({{תנ"ך|בראשית|ח|ג|מפרש=חזקוני}}, בשם יש מפרשים; {{תנ"ך|בראשית|ח|ו|מפרש=ריב"א}}, בשם רבינו שמחה מטרוייש; {{תנ"ך|בראשית|ז|יב|מפרש=מושב זקנים}}).}}, [[י"ז חשון]] לויט [[רבי אליעזר]], [[י"ז אייר]] לויט [[רבי יהושע]] – אנגעהויבן דער מבול | ||
* '''א'תרנ"ז'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[כ"ז חשון]] לויט רבי אליעזר, [[כ"ז אייר]] לויט רבי יהושע – די ערד אינגאנצן טרוקן, נאך דער מבול | * '''א'תרנ"ז'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[כ"ז חשון]] לויט רבי אליעזר, [[כ"ז אייר]] לויט רבי יהושע – די ערד אינגאנצן טרוקן, נאך דער מבול | ||
* '''א'תשפ"ח''' – [[נמרוד]] אנגעהויבן [[קעניג]]ן, לויט איין מקור{{הערה|סדר דורות, שנת אלף תשפ"ח. לויט א צווייטע מקור איז ער הערשט געבוירן געווארן 120 יאר שפעטער (ספר הישר, פרשת תולדות), און אנגעהויבן קעניגן ביי די פערציג יאר (ספר הישר, פרשת נח).}} | |||
== געבוירן == | == געבוירן == | ||
* '''א'תרנ"ח'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[ארפכשד]] דער זון פון | * '''א'נ"ו''' – [[נח]], דער זון פון [[למך]] און דער צענטער דור פון אדם הראשון | ||
* '''א'תרצ"ג''' – [[שלח בן ארפכשד|שלח]] דער זון פון [[ | * '''א'תקנ"ו''' – [[יפת]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח|{{בבלי|עבודה זרה|ט|א|מפרש=רש"י|ד"ה=הכי גרסינן}}. לויט אנדערע דעות איז דער סדר פון זייער עלטער געווען יפת שם און חם ({{תנ"ך|בראשית|ו|י|מפרש=רמב"ן}}); אדער שם חם און יפת ({{תנ"ך|בראשית|ה|לב|מפרש=רד"ק}}).}} | ||
* '''א'תקנ"ז''' – [[חם]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח}} | |||
* '''א'תקנ"ח''' – [[שם]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח}} | |||
* '''א'תרנ"ח'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[ארפכשד]] דער זון פון שם | |||
* '''א'תרצ"ג''' – [[שלח בן ארפכשד|שלח]] דער זון פון ארפכשד | |||
* '''א'תשכ"ג''' – [[עבר]] דער זון פון שלח | |||
* '''א'תשנ"ז''' – [[פלג]] דער זון פון עבר | |||
* '''א'תשפ"ז''' – [[רעו]] דער זון פון פלג | |||
* '''א'תתי"ט''' – [[שרוג]] דער זון פון רעו | |||
* '''א'תתמ"ט''' – [[נחור]] דער זון פון שרוג | |||
* '''א'תתע"ח''' – [[תרח]] דער זון פון נחור | |||
* '''א'תתק"ח''' – נמרוד, לויט איין שיטה{{הערה|ספר הישר, פרשת תולדות. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער}} | |||
* '''א'תתקמ"ח''', [[י"ב ניסן|י"ב]]{{הערה|נחלת יעקב אויף רש"י, בראשית י"ח, א'}} אדער [[ט"ו ניסן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יח|י|מפרש=גור אריה}}}} לויט [[רבי יהושע]], אין [[תשרי]] לויט [[רבי אליעזר]] – [[אברהם אבינו]], דער זון פון [[תרח]] | |||
* '''א'תתקנ"ו''' – [[לוט]] דער זון פון [[הרן]]{{הערה|ספר הישר, פרשת נח}} | |||
* '''א'תתקנ"ז''' – [[מלכה בת הרן|מִלכה]], די טאכטער פון הרן און די פרוי פון [[נחור אחי אברהם]] | |||
* '''א'תתקנ"ח''' – [[שרה|שרה אמנו]], די טאכטער פון הרן | |||
== נפטר געווארן == | == נפטר געווארן == | ||
* '''א'מ"ב''' – [[שת]], דער זון פון [[אדם הראשון]] | |||
* '''א'ק"מ''' – [[אנוש]] דער זון פון שת | |||
* '''א'רל"ה''' – [[קינן]] דער זון פון אנוש | |||
* '''א'ר"צ''' – [[מהללאל]] דער זון פון קינן | |||
* '''א'תכ"ב''' – [[ירד]] דער זון פון מהללאל | |||
* '''א'תרנ"א''' – [[למך]] דער זון פון [[מתושלח]] | * '''א'תרנ"א''' – [[למך]] דער זון פון [[מתושלח]] | ||
* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[י' חשון]] (א וואך בעפאר דער מבול) – [[מתושלח]] דער זון פון [[חנוך]] | * '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[י' חשון]] (א וואך בעפאר דער מבול) – [[מתושלח]] דער זון פון [[חנוך]] | ||
* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[קין]] דער זון פון [[אדם הראשון]], לויט איין דעה{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}. לויט אן אנדערע דעה איז ער גע'הרג'עט געווארן דורך [[למך בן מתושאל]] אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|130}} (מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}).}} | * '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[קין]] דער זון פון [[אדם הראשון]], לויט איין דעה{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}. לויט אן אנדערע דעה איז ער גע'הרג'עט געווארן דורך [[למך בן מתושאל]] אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|130}} (מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}).}} | ||
* '''א'תתקצ"ה'''{{הערה|שם=פלג}} – [[פלג]] דער זון פון [[עבר]] | |||
* '''א'תתקצ"ז''' – [[נחור]] דער זון פון [[שרוג]] | |||
{{ | |||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
* {{אוצר החכמה|אברהם עקביא|סדרי זמנים לפי המסרת|12685|תל אביב, תש"ג | * {{אוצר החכמה|אברהם עקביא|סדרי זמנים לפי המסרת|12685|page=28|עמ=14–19|תל אביב, תש"ג}} | ||
* [[רבי יחיאל היילפרין]], [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/21012/סדר_הדורות/סדר_ימות_עולם/אלף_השני סדר הדורות, ימות עולם, אלף השני] | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע יארן]] | |||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 19:40, 7 יולי 2025
דער אלף השני איז די צווייטע טויזנט יאר פון די וועלט באשאף, פון יאר אֶלֶף (טויזנט) ביז יאר א'תתקצ"ט (1999). זיי האבן זיך אנגעהויבן 4786 יאר צוריק און זיך געענדיגט 3786 יאר צוריק.
די ערשטע צוויי טויזנט יאר איז, לויט דער גמרא, אן עפּאכע פון "תוהו" (וויסטעניש)[1]. די צווייטע טויזנט נעמט אריין די געבורטן פון די 11 דורות פון נח ביז אברהם, די דור המבול און די דור הפלגה.
לויט דער רמב"ן וואס זאגט אז די זעקס יאר-טויזנטער וואס די וועלט שטייט זענען אקעגן די זעקס טעג פון די וועלט באשאף, איז די אלף השני אקעגן דעם צווייטן טאג אין וועלכע האט ג-ט האט באשאפן די הימל וואס זאל אפּשיידן די אויבערשטע וואסערן פון די אונטערשטע; און אין דעם אלף "זענען נח און זיינע זין, די צדיקים, געווען אפּגעשיידט פון די רשעים וואס זענען פאר'משפּט געווארן דורך וואסער"[2].
די יארן ווערן דא גערעכנט לויטן ציילונג באניצט אין סדר הדורות און אין אנדערע ספרים אויף אידישע כראנאלאגיע. זיי רעכענען אדם הראשון הראשון איז באשאפן געווארן ראש שנה שנת 0, און שנת א' האט זיך אנגעהויבן ווען ער איז געווען איין יאר אלט. די רעכענונג וואס איז היינט אנגענומען (אין וועלכע דער יעצטיגער יאר איז ה'תשפ"ו), נעמט אן אז אדם הראשון איז באשאפן געווארן ראש השנה שנת ב' לבריאת העולם, און שנת א' האט אנטהאלטן בלויז די ערשטע פינף טעג פון ששת ימי בראשית. לויט דער רעכענונג דארף מען צולייגן צוויי יאר צו די חשבונות[3].
געשעענישן
- א'תקל"ו, י' חשון – עס ווערט באשטימט די גזירה פון דער מבול, וואס וועט פארקומען 120 יאר שפעטער[4]; נח הייבט אן בויען די תיבה[5]
- א'תתקמ"ח – נמרוד אנגעהויבן קעניגן, לויט איין מקור[6]
- א'תתקע"ג[7] – אברהם האט חתונה מיט שרה
- א'תתקצ"ה[8] – דור הפלגה; די שטעט חברון און סדום ווערן אויפגעבויט
- א'תרנ"א – נח הייבט אן בויען די תיבה, לויט איין שיטה[9]
- א'תרנ"ו[10], י"ז חשון לויט רבי אליעזר, י"ז אייר לויט רבי יהושע – אנגעהויבן דער מבול
- א'תרנ"ז[10], כ"ז חשון לויט רבי אליעזר, כ"ז אייר לויט רבי יהושע – די ערד אינגאנצן טרוקן, נאך דער מבול
- א'תשפ"ח – נמרוד אנגעהויבן קעניגן, לויט איין מקור[11]
געבוירן
- א'נ"ו – נח, דער זון פון למך און דער צענטער דור פון אדם הראשון
- א'תקנ"ו – יפת דער זון פון נח[12]
- א'תקנ"ז – חם דער זון פון נח[12]
- א'תקנ"ח – שם דער זון פון נח[12]
- א'תרנ"ח[10] – ארפכשד דער זון פון שם
- א'תרצ"ג – שלח דער זון פון ארפכשד
- א'תשכ"ג – עבר דער זון פון שלח
- א'תשנ"ז – פלג דער זון פון עבר
- א'תשפ"ז – רעו דער זון פון פלג
- א'תתי"ט – שרוג דער זון פון רעו
- א'תתמ"ט – נחור דער זון פון שרוג
- א'תתע"ח – תרח דער זון פון נחור
- א'תתק"ח – נמרוד, לויט איין שיטה[13]
- א'תתקמ"ח, י"ב[14] אדער ט"ו ניסן[15] לויט רבי יהושע, אין תשרי לויט רבי אליעזר – אברהם אבינו, דער זון פון תרח
- א'תתקנ"ו – לוט דער זון פון הרן[16]
- א'תתקנ"ז – מִלכה, די טאכטער פון הרן און די פרוי פון נחור אחי אברהם
- א'תתקנ"ח – שרה אמנו, די טאכטער פון הרן
נפטר געווארן
- א'מ"ב – שת, דער זון פון אדם הראשון
- א'ק"מ – אנוש דער זון פון שת
- א'רל"ה – קינן דער זון פון אנוש
- א'ר"צ – מהללאל דער זון פון קינן
- א'תכ"ב – ירד דער זון פון מהללאל
- א'תרנ"א – למך דער זון פון מתושלח
- א'תרנ"ו[10], י' חשון (א וואך בעפאר דער מבול) – מתושלח דער זון פון חנוך
- א'תרנ"ו[10] – קין דער זון פון אדם הראשון, לויט איין דעה[17]
- א'תתקצ"ה[8] – פלג דער זון פון עבר
- א'תתקצ"ז – נחור דער זון פון שרוג
צו ליינען מער
- אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, עמ' 14–19, תל אביב, תש"ג
- רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, אלף השני
רעפערענצן
- ↑ סנהדרין צז, א, עבודה זרה ט, א.
- ↑ רמב"ן בראשית ב, ג. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד, שמות, עמ' 201-202.
- ↑ זעט: אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, תל אביב, תש"ג, עמ' 4. פארהאן נאך צדדים אין דעם, זעט: רבי אברהם ישעיהו קארעליץ, חזון איש, אורח חיים, סימן ק"מ, ס"ק ג'.
- ↑ רש"י, בראשית ו, ג.
- ↑ רש"י, בראשית ו, יד. לויט אן אנדערע שיטה האט נח אנגעהויבן בויען די תיבה אין די לעצטע פינף יאר איידער דער מבול (ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו).
- ↑ ספר הישר, פרשת נח. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער.
- ↑ לויט ווי עס קומט אויס פון ילקוט שמעוני בראשית, רמז ע"ח. פון ספר הישר פרשת נח קומט אויס א'תתקצ"ח.
- ↑ 8.0 8.1 לויט ווי אויסגערעכנט אין סדרי זמנים. אין סדר הדורות און אנדערע כראנאלאגיעס ווערט דערמאנט א'תתקצ"ו.
- ↑ ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו. לויט אן אנדערע שיטה האט ער עס שוין אנגעהויבן בויען 120 יאר איידער דער מבול (רש"י, בראשית ו, יד).
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 חזקוני און אנדערע ראשונים אויף בראשית ח, בשם הר"ר יוסף מקיירון. לויט אנדערע איז דער מבול געווען א יאר שפעטער, נאך וואס עס זענען שוין אריבערגעגאנגען גאנצע א'תרנ"ו יאר פון אנהייב חשבון (חזקוני, בראשית ח, ג, בשם יש מפרשים; ריב"א, בראשית ח, ו, בשם רבינו שמחה מטרוייש; מושב זקנים, בראשית ז, יב).
- ↑ סדר דורות, שנת אלף תשפ"ח. לויט א צווייטע מקור איז ער הערשט געבוירן געווארן 120 יאר שפעטער (ספר הישר, פרשת תולדות), און אנגעהויבן קעניגן ביי די פערציג יאר (ספר הישר, פרשת נח).
- ↑ 12.0 12.1 12.2 רש"י, עבודה זרה ט, א, ד"ה הכי גרסינן. לויט אנדערע דעות איז דער סדר פון זייער עלטער געווען יפת שם און חם (רמב"ן, בראשית ו, י); אדער שם חם און יפת (רד"ק, בראשית ה, לב).
- ↑ ספר הישר, פרשת תולדות. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער.
- ↑ נחלת יעקב אויף רש"י, בראשית י"ח, א'
- ↑ גור אריה, בראשית יח, י.
- ↑ ספר הישר, פרשת נח.
- ↑ בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה י"ב; רמב"ן, בראשית ד, יז. לויט אן אנדערע דעה איז ער גע'הרג'עט געווארן דורך למך בן מתושאל אין יאר ק"ל (מדרש תנחומא, בראשית י"א; רש"י, בראשית ד, כג).