|
|
| שורה 1: |
שורה 1: |
| {{דרעפט}}
| |
| '''רבי יהודה כהן מהחזנים''' ([[פאדוע]], ה'שנ"ד–ה'ת"י), אויך באקאנט מיט זיין לאטיינישן נאמען '''לעאן קאנטאריני''' (Leon Cantarini), איז געווען א רב און דאקטער אין פאדוע, איטאליע, אין דעם 17טן יאר הונדערט. ער איז באוואוסט פארן באקומען א מעדיצינישן דיפלאם פון דער אוניווערזיטעט פון פאדוע אין 1623, א באזונדער זעלטענע און באדייטנדע דאקומענט פאר זיין צייט. קאנטאריני'ס לעבן און ארבעט רעפרעזענטירן די אייגנארטיגע אינטעגראציע פון אידישער רעליגיעזער געלערנטקייט און וועלטליכער מעדיצינישער פראקטיק, וואס איז געווען געווענליך צווישן איטאליענישע אידישע אינטעלעקטואלן פון דער פרי-מאדערנער תקופה.
| |
|
| |
|
| ==פריע לעבן און בילדונג==
| |
| יהודה קאַנטאַריני איז געווען דער זוהן פון שמואל (Simon) קאנטאריני. יהודה איז געווען איינער פון אכט קינדער און א מיטגליד פון א חשובער דינאַסטישער משפּחה אין איטאליע. די נאמען קאנטאַריני אדער מחהזנים שטאמט מסתמא פון דעם, װאס משפּחה-מיטגלידער האבן געפירט די שול-תפילות אלס חזנים.
| |
|
| |
|
| יהודה כ"ץ איז געבוירן געווארן אין פאדוע, איטאליע, אין ה'שנ"ד. ער האט נאכגעגאנגען סיי טראדיציאנעלע אידישע שטודיעס און סיי פארגעשריטענע וועלטליכע בילדונג. ער האט באקומען זיין מעדיצינישע און פילאזאפישע דאקטאראט פון דער פּרעסטיזשפולער אוניווערזיטעט פון פּאַדוע אין 1623. די אוניווערזיטעט פון פּאַדוע איז געווען באקאנט פאר איר ליבעראַלן שטעלונג בנוגע רעליגיעזע ענינים, זייענדיג אונטער דער שוץ פון דער רעפובליק פון ווענעדיג, וואס האט ערלויבט אידישע סטודענטן זיך איינצושרייבן. די אקאמאדירנדע סביבה האט געמיינט אז אידישע סטודענטן, אריינגערעכנט קאנטאריני, האָבן געקענט באקומען זייערע דיפלאמען.
| |
|
| |
|
| א באזונדערע שטריך פון קאנטאריני'ס מעדיצינישער דיפּלאָם איז די עפענונגס פאָרמולע: "In dei aeterni nomine Amen" (אין נאָמען פון דעם אייביגן ג-ט, אמן), אנשטאט דעם מער געוויינטלעכן "In Christi nomini Amen" (אין נאָמען פון קריסטוס, אמן). די ספּעציפישע פראזע איז געווען א קאנצעסיע וואס די אוניווערזיטעט האט געמאכט צו אירע אידישע סטודענטן, אונטערשטרייכנדיג די אינסטיטוציע'ס גרייטקייט צו רעספּעקטירן זייערע רעליגיעזע גלויבונגען. צווישן 1409 און 1816, האבן בערך 325 אידישע מענטשן, פון וועלכע פילע זענען געווען רבנים, גראדואירט מיט מעדיצינישע דיפלאמען פון דער אוניווערזיטעט פון פּאדוע.
| |
|
| |
|
| ==קאריערע אלס א רב-דאקטער==
| |
| ר' יהודה'ס צווייפאכיגער אידענטיטעט אלס א "רב דאקטער" (רופא) שפּיגלט אפּ א געוויינלעכע וועג פאר געלערנטע אידן אין פרי-מאדערנע איטאליע, וואו מעדיצינישע פּראקטיק האט צוגעשטעלט סיי א לעבנס-פּרנסה און סיי א געלעגנהייט פאר אינטעלעקטואלן פארנעם. ער איז געווען א פילאזאף, אַן עקספּערט דאקטער, און א דרשן. ער האט פארמאגט איידעלע מידות און איז באקאנט געווען צו באהאנדלען ארעמע פּאציענטן אָן באצאלונג. ער האט אויך געלערנט תורה און געשריבן ספרים און דרשות, אריינגערעכנט א ווערק וועגן דער חכמה פון מעדיצין.
| |
|
| |
|
| דער סטאטוס פון אידישע דאקטוירים האט אפט זיך געקריצט מיט זייער רעליגיעזן סטאטוס, בפרט דורך דער שענקונג פון א "חבר" דיפּלאם. דער דיפּלאם איז געווען אַן ערן-טיטל בעיקר פאר רעליגיעזע צוועקן, אזוי ווי אויפגערופן ווערן צו דער תורה, אבער קען אויך גענוצט ווערן לויט דעם טרעגער'ס באשלוס. היסטאריש האט דער "חבר" דיפּלאם געזען א לאנגע אנטוויקלונג אין זיין אנהייב, פּראקטיק און אפּליקאציע, מיט פארשידענע באשלוסן פון פארשידענע אייראפּעישע ערטער וואס באציען זיך צו אים.
| |
|
| |
|
| אין ר"ח חשון ה'שי"ב האט די קהילה פון פאדוע געשטעלט געוויסע עלטער פארשריפטן סיי פאר "סמיכה מחברות" און סיי פאר "סמיכה מרבנות". פאר אומפארהייראטע מענער איז די עלטער פארשריפט פאר חברות געווען פינף און צוואנציג און העכער, בשעת פאר פארהייראטע מענער איז עס געווען צוואנציג און העכער. סמיכה מרבנות איז געווען באגרעניצט צו די דרייסיג און העכער אומאפהענגיג פון הייראט סטאטוס. ממילא איז זעלטן צו טרעפן א פאדוע מעדיצינישן גראדואירטער וואס איז שוין געווען א רב אין דער צייט פון זיין גראדואירונג.
| |
|
| |
| ==ביבליאגראפיע==
| |
| *{{אוצר החכמה|ואנונו, שמעון בן יעיש|אנציקלופדיה לחכמי איטליה|619068|page=201|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשע"ח|עמ=205}}
| |
| *{{היברובוקס|גרונדי, מרדכי שמואל, 1799-1852|תולדות גדולי ישראל|7541|page=199}}
| |
| *{{אוצר החכמה|בניהו, מאיר בן יצחק נסים|סיני - עח (ה-ז)|633842|page=40|קעפל=תפילות שנתייחסו לרמח"ל ואינן לו ותפילות שלא נזכר בהן שמו והן לו}} | | *{{אוצר החכמה|בניהו, מאיר בן יצחק נסים|סיני - עח (ה-ז)|633842|page=40|קעפל=תפילות שנתייחסו לרמח"ל ואינן לו ותפילות שלא נזכר בהן שמו והן לו}} |
| *{{אוצר החכמה|קאטאלאנו, אברהם|עולם הפוך|147120|||page=28}} https://benyehuda.org/read/29456#:~:text=האלוף%20כמוהר"ר-,יהודה%20כ”ץ,-126%20אשר%20נשא | | *{{אוצר החכמה|קאטאלאנו, אברהם|עולם הפוך|147120|||page=28}} https://benyehuda.org/read/29456#:~:text=האלוף%20כמוהר"ר-,יהודה%20כ”ץ,-126%20אשר%20נשא |