175
רעדאגירונגען
(קוק) |
(קוק, וועסטו זען) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
[[טעקע:Flickr - Government Press Office (GPO) - Tomb of Rabbi Meir Baal Haness.jpg|קליין|קבר רבי מאיר בעל הנס אין טבריא, תרצ"ז]] | [[טעקע:Flickr - Government Press Office (GPO) - Tomb of Rabbi Meir Baal Haness.jpg|קליין|קבר רבי מאיר בעל הנס אין טבריא, תרצ"ז]] | ||
[[טעקע:Tomb Of Rabbi Meir Baial Haness, 1894.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר, תרנ"ד]] | [[טעקע:Tomb Of Rabbi Meir Baial Haness, 1894.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר, תרנ"ד]] | ||
'''רבי מאיר בעל הנס''' איז א | '''רבי מאיר בעל הנס''' איז א פערזענליכקייט פארבינדן מיט די צדקה-קאסעס פאר ארעמע אידן אין [[ארץ ישראל]]. געבן צדקה לעילוי נשמתו און דערמאנען "אלקא דמאיר ענני", איז אן אנגענומענער סגולה צו געהאלפן ווערן מיט א ישועה. זיין קבר ווערט באצייכנט אין [[טבריה]] און איז א צוציאונגס פונקט פאר תפילות, און בעיקר אין [[י"ד אייר]] - פסח שני, ווען עס ווערט געפייערט זיין הילולא אויפ'ן קבר. | ||
דער פאפולערער שטעלונג איז, אים צו אידענטיפיצירן מיט דעם תנא [[רבי מאיר]]. כאטש וואס אין פריערדיגע מקורות איז נישט קלאר אז | דער פאפולערער שטעלונג איז, אים צו אידענטיפיצירן מיט דעם תנא [[רבי מאיר]]. כאטש וואס אין פריערדיגע מקורות איז נישט קלאר אז עס באציט זיך צו אים. | ||
=="אלקא דמאיר ענני"== | =="אלקא דמאיר ענני"== | ||
| שורה 10: | שורה 10: | ||
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir 06.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]] | [[טעקע:Tomb of Rabbi Meir 06.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]] | ||
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir (12).JPG|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]] | [[טעקע:Tomb of Rabbi Meir (12).JPG|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]] | ||
עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל. [[רבי חיים יוסף דוד אזולאי]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט צו די פאלגנדע געשיכטע אין גמרא אלס דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". (ער דערמאנט טאקע נאר "רבי מאיר" און נישט "בעל הנס", אבער אין פתח עינים | עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל. [[רבי חיים יוסף דוד אזולאי]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט צו די פאלגנדע געשיכטע אין גמרא אלס דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". (ער דערמאנט טאקע נאר "רבי מאיר" און נישט "בעל הנס", אבער אין פתח עינים זאגט ער יא קלאר "רבי מאיר בעל הנס".)}}: | ||
:ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]], נאכ'ן אים געפונען לערנען תורה ברבים, האבן זיי | :ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]], נאכ'ן אים געפונען לערנען תורה ברבים, האבן זיי אריינגעשטעלט זיין טאכטער אין א בית זונות. איר שוועסטער ברוריא, די ווייב פון רבי מאיר, האט געבעטן איר מאן צו ראטעווען איר שוועסטער. רבי מאיר האט און איז אהין געגאנגען. ווילנדיג וויסן וויסן צי זי איז ווערד פאר א נס, האט ער איר אויספרובירט צו זי האט געזינדיגט. ער האט זיך אנגעטון ווי א רוימישער סאלדאט און איר געבעטן, אבער זי האט אים אפגעזאגט. האט רבי מאיר פארשטאנען אז זי האט נישט געזינדיגט, ווייל זי האט מסתמא דאס געזאגט צו אלע וואס זענען געקומען. | ||
: | : | ||
:האט ער פארגעשלאגן פארן שומר | :האט ער פארגעשלאגן פארן שומר א קריגל מיט דינרים איר צו באפרייען. האלב געלט אונטערצוקויפן זיינע אויבערהארן, און האלב פאר זיך. דער שומר האט זיך געזארגט וואס וועט ער טון אויב מען וועט אים כאפן ווען דאס געלט ענדיגט זיך. האט אים רבי מאיר געהייסן זאגן "אלקא דמאיר ענני" אויב ער וועט זיין אין צרה. רבי מאיר האט אים געוויזן די כח פון די ווערטער, זאגנדיג די פראזע צו הינט וואס האבן אים אטאקירט, און זיי האבן אים אפגעלאזט{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|יח}}. לויט דער מהרש"א ([https://www.sefaria.org.il/Chidushei_Agadot_on_Avodah_Zarah.18b.1 חידושי אגדות דארט]), באציט זיך "דמאיר" צו השי"ת וואס איז "מאיר לארץ וְלַדָרִים עליה" און וואס האט אונז "באלויכטן" און געראטעוועט ביי דעם נס פון חנוכה.}}. | ||
דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט שוין געברענגט בשם דעם [[בעל שם טוב]], אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר." | דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט שוין געברענגט בשם דעם [[בעל שם טוב]], אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר." | ||
אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט דער חיד"א אויך פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה, כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלקא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..." (באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד"רבי" מאיר ענני". זעט שדי חמד בשם רבי חיים פלאגי.)}}. | אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט דער חיד"א אויך פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה, כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלקא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..." (באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד"רבי" מאיר ענני". זעט שדי חמד בשם רבי חיים פלאגי.)}}. | ||
געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר איז אויך אנגענומען אלס א סגולה צו געפינען פארלוירענע חפצים. עס ווערט שוין געברענגט דורך דעם [[רבי אליהו הכהן האיתמרי|שבט מוסר]] א סגולה צו טרעפן אן אבידה דורך צוזאגן ליכט לע"נ רבי מאיר{{הערה|[https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/2023/מדרש_תלפיות/א/אבידה_ומציאה מדרש תלפיות], ענף אבידה ומציאה.}}. | |||
===רבי מאיר לשיטתו=== | ===רבי מאיר לשיטתו=== | ||
| שורה 28: | שורה 28: | ||
*דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"{{הערה|{{בבלי|גיטין|כח|א}}.}}, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב{{הערה|{{בבלי|יבמות|קיט|א}}.}}. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20 דברי תורה, מהדורה קמא אות ט].}}. | *דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"{{הערה|{{בבלי|גיטין|כח|א}}.}}, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב{{הערה|{{בבלי|יבמות|קיט|א}}.}}. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20 דברי תורה, מהדורה קמא אות ט].}}. | ||
==רבי מאיר בעל הנס פושקע== | |||
[[טעקע:127263 gush halab jish PikiWiki Israel.jpg|קליין|אריינגאנג צום ציון אין גוש חלב]] | [[טעקע:127263 gush halab jish PikiWiki Israel.jpg|קליין|אריינגאנג צום ציון אין גוש חלב]] | ||
די צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס געבט מען דווקא פאר ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל, און דערפאר ווערן די ארץ-ישראל קאסעס אנגערופן "צדקת רבי מאיר בעל הנס". טייל גדולים זענען שארף געשטאנען דערויף, אז געלט וואס איז געגעבן אויפן נאמען פון רבי מאיר מעג גיין בלויז פאר די ארעמע אין ארץ ישראל. אנדערע זאגן אז ס'דארף גיין דווקא קיין טבריא, פארן כולל וואס לערנט אינעם בית המדרש אויפן ציון פון רבי מאיר בעל הנס{{הערה|זעט אן אריכות אין [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ז שדי חמד], אסיפת דינים, ארץ ישראל סימנים ז-ח; {{אוצר החכמה|יצחק זאב כהנא|סיני|16186|page=129|קעפל=מעות רבי מאיר בעל הנס בספרות ההלכה|באנד=מג|שנת הוצאה=תשי"ח|עמ=קכה–קמד|מג}}, איבערגעדרוקט אין {{אוצר החכמה||מחקרים בספרות התשובות|157013|page=249|מו"ל=מוסד הרב קוק|מהדורה=תשל"ג|עמ=239}}; היכל הבעש"ט יא.}}. | די צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס געבט מען דווקא פאר ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל, און דערפאר ווערן די ארץ-ישראל קאסעס אנגערופן "צדקת רבי מאיר בעל הנס". טייל גדולים זענען שארף געשטאנען דערויף, אז געלט וואס איז געגעבן אויפן נאמען פון רבי מאיר מעג גיין בלויז פאר די ארעמע אין ארץ ישראל. אנדערע זאגן אז ס'דארף גיין דווקא קיין טבריא, פארן כולל וואס לערנט אינעם בית המדרש אויפן ציון פון רבי מאיר בעל הנס{{הערה|זעט אן אריכות אין [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ז שדי חמד], אסיפת דינים, ארץ ישראל סימנים ז-ח; {{אוצר החכמה|יצחק זאב כהנא|סיני|16186|page=129|קעפל=מעות רבי מאיר בעל הנס בספרות ההלכה|באנד=מג|שנת הוצאה=תשי"ח|עמ=קכה–קמד|מג}}, איבערגעדרוקט אין {{אוצר החכמה||מחקרים בספרות התשובות|157013|page=249|מו"ל=מוסד הרב קוק|מהדורה=תשל"ג|עמ=239}}; היכל הבעש"ט יא.}}. | ||
פון די | פון די תק"ע יארן און ווייטער איז איינגעפירט געווארן, אז אין יעדן אידישן הויז זאל זיך געפונען א ספעציעלער "רבי מאיר בעל הנס פושקע", אריינצוווארפן געלט ביי יעדע געלעגנהייט<ref>זע בלוי. ער שפעקולירט אז דאס איז געווארן דורך די תקנה פון אדמו"ר האמצעי פון ליובאוויטש, ארום יאר תקע"ג</ref>. בעיקר איז שטארק פארשפרייט געווארן אריינצולייגן געלט אין דער פושקע פארן צינדן שבת ליכט, א מנהג וואס האלט אן ביזן הייטיגן טאג. | ||
לויט עמרם בלוי איז דער פארבינדונג צווישן רבי מאיר בעל הנס און צדקה פאר ארץ ישראל געווארן אין די שפעטערע ת"ק יארן. פריער זענען די צדקה-געלטער פאר רמבעה"ן געווענליך געווען צו צינדן ליכט לעילוי נשמתו. שפעטער האבן די גבאי ארץ-ישראל פארגעשלאגן עס צו שיקן קיין א"י און דארטן צינדן דערמיט לע"נ רבי מאיר. הערשט שפעטער איז אנגענומען געווארן אז צדקה פאר רמבעהנ זאל גיין פארן ישוב אין ארץ ישראל. ער שפעקולירט אז דאס האט איינגעפירט דער [[רבי דובער פון ליובאוויטש|מיטעלער רבי פון ליובאוויטש]], ארום יאר תקע"ג, וועלכער האט לויט אים אויך איינגעפירט די שטוב-פושקעס, און פון דארטן האט זיך עס פארשפּרייט אין פּוילן און אוקריינא{{הערה|בלוי}}. | |||
די פושקע האט אויך סימבאליזירט די בענקשאפט צו ארץ ישראל. פון [[רבי אהרן פון קארלין (צווייטער)|רבי אהרן קארלינער]] ווערט געברענגט צו געבן צדקה אינעם רבי מאיר בעל הנס פושקע פארן דאווענען, כדי דורכן געבן צדקה פאר תושבי ארץ ישראל זאל ער זיך דערמאנען אז די תפלה זאל גיין דורך ארץ ישראל, ווי עס שטייט "והתפללו דרך ארצם"{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=24 דברי תורה], מהדורא קמא אות י"ד.}}. ענליך דערצו שרייבט [[רבי אהרן פון סטראשעלע|רבי אהרן סטראשעלער]] אז מ'זאל געבן פארן דאווענען, צו מעורר זיין קדושת ארץ ישראל, ווייל די תפילות מוזן גיין דורך ארץ ישראל{{הערה|עבודת הלוי, חלק ג', ליקוטים, אגרת לכלל (בלוי עמוד קנז)}}. | |||
פון [[רבי | === כוללים === | ||
דער אידישער ישוב אין ארץ ישראל איז מתחילה באשטאנען בעיקר פון ספרדישע אידן, וועלכע האבן קאנטראלירט די כוללים און שטיצע אפאראטן. די אשכנזים זענען געווען ווייניג, און האבן זיך אויסגעהאלטן פון געלט וואס זיי האבן מיטגעברענגט מיט זיך אדער האבן זיי זיך ארגאניזירט שטיצע איידערן ארויפקומען. נאך דער חסידישע עליה אין תקל"ז, האבן זיך דער אשכנזישער ציבור פארברייטערט און דער פינאנציעלער מצב איז געווארן אומדערטרעגליך. זיי האבן געמוזט שיקן שליחים צו איינזאמלען געלט אין חוץ-לארץ. [[רבי שניאור זלמן פון לאדי]] האט דאן אוועקגעשטעלט א ברייטע סיסטעם ווי צו איינזאמלען געלט פון אלע שטעט און שיקן קיין ארץ ישראל{{הערה|בלוי, זז' קכח–קכט.}}. | |||
היסטאריש זענען געווען פילע מחלוקות צווישן די כוללים, בעיקר וועגן די געגנטער וואו זיי פארמאגן די רעכטן צו איינקאסירן די רבי מאיר בעל הנס געלטער. יעדער געגנט האט געהאט זיין כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען נישט צו מישן די כוללים. | |||
עס עקזיסטירן פילע צדקה ארגאניזאציעס וואס טראגן דעם נאמען "צדקת רבי מאיר בעל הנס", וואס זענען באשטימט צו שטיצן די ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל. עטליכע פון די באקאנטע כוללים זענען: | עס עקזיסטירן פילע צדקה ארגאניזאציעס וואס טראגן דעם נאמען "צדקת רבי מאיר בעל הנס", וואס זענען באשטימט צו שטיצן די ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל. עטליכע פון די באקאנטע כוללים זענען: | ||
| שורה 47: | שורה 52: | ||
*כולל סלאנט | *כולל סלאנט | ||
*כולל מונקאטש ועשרה גלילות - דער {{טערמין|בעצירקן|גלילות}} כולל | *כולל מונקאטש ועשרה גלילות - דער {{טערמין|בעצירקן|גלילות}} כולל | ||
די משכילים, [[יוסף פערל]] ימ"ש און אנדערע, האבן געפירט א ביטערער קאמף מיט די רבי מאיר בעל הנס פושקעס. שפעטער האט די קק"ל געפירט א ענליכע מערכה צו באשמוצן די ארץ-ישראל גבאים, מיטן ציל אז מען זאל זיי אויפהערן געטרויען און שיקן די פושקע געלט בלויז פאר די קק"ל. | די משכילים, [[יוסף פערל]] ימ"ש און אנדערע, האבן געפירט א ביטערער קאמף מיט די רבי מאיר בעל הנס פושקעס. שפעטער האט די קק"ל געפירט א ענליכע מערכה צו באשמוצן די ארץ-ישראל גבאים, מיטן ציל אז מען זאל זיי אויפהערן געטרויען און שיקן די פושקע געלט בלויז פאר די קק"ל. | ||
עס זענען פארגעקומען אסאך אומאנגענעמע ענינים צווישן די פארשידענע כוללים פון רבי מאיר בעל הנס. עס איז געווען א ביטערע מחלוקת. צום סוף איז געווארן איינגעטיילט אז יעדע געגנט האט געהאט זיין אייגענע פושקע און זיין אייגענעם כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען אז מען מישט נישט צווישן די כוללים. יעדע געגנט האט געזאמלט און געטיילט פאר זייערע אייגענע מענטשן. די מחלוקת איז געווען אזוי שטארק אז עס איז ארויסגעקומען א גרויסע חילול השם ווען מען האט אריינגעמישט דעם אמעריקאנער קאנסול. אמעריקאנער אידן אין ארץ ישראל האבן געזוכט צו ארגאניזירן זייער אייגענעם כולל. דער צענטראלער קאמיטעט, וועלכער האט קאנטראלירט דעם אלגעמיינעם פאנד, האט מורא געהאט פון די נאכפאלגן פון דער סעפאראציע, ווייל געלט פון אמעריקע איז געווען א גרויסער מקור פון הכנסה פאר דער אלגעמיינער באפעלקערונג. צום סוף, נאך עטליכע פרואוון און מיט הילף פונעם אמעריקאנער קאנסול, איז די אמעריקאנער כולל געלונגען צו ארגאניזירן אין אויגוסט 1895. א פשרה איז געמאכט געווארן אין 1901 אויף א באזיס פון צוויי-דריטל פאר דעם צענטראלן קאמיטעט און איין-דריטל פאר כולל אמעריקע פון אלע זאמלונגען אין אמעריקע און קאנאדע. | |||
עס זענען פארגעקומען אסאך אומאנגענעמע ענינים צווישן די פארשידענע כוללים פון רבי מאיר בעל הנס. עס איז געווען א ביטערע מחלוקת. צום סוף איז געווארן איינגעטיילט אז יעדע געגנט האט געהאט זיין אייגענע פושקע און זיין אייגענעם כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען אז מען מישט נישט צווישן די כוללים. יעדע געגנט האט געזאמלט און | |||
אבער, היינט גיט דער עולם גלייך פאר יעדער ערליכער מוסד וואס קומט נאך געלט, אָן קיין חילוק וואס פאר א שטאט אדער לאנד נאמען ס'טראגט. | אבער, היינט גיט דער עולם גלייך פאר יעדער ערליכער מוסד וואס קומט נאך געלט, אָן קיין חילוק וואס פאר א שטאט אדער לאנד נאמען ס'טראגט. | ||
| שורה 66: | שורה 64: | ||
[[טעקע:120141 tombs of tanim in gush halav PikiWiki Israel.jpg|קליין|נענטער]] | [[טעקע:120141 tombs of tanim in gush halav PikiWiki Israel.jpg|קליין|נענטער]] | ||
[[טעקע:Jish-Gush-Halav-794.jpg|קליין|צוגעשריבן מיט א מארקער "לרבי מאיר ב"ר"<ref>דאס איז א צעמישעניש; רבי יצחק מגוש חלב האט נישט קיין שייכות מיט רבי מאיר ברבי יצחק בעל אקדמות, און האט אוודאי נישט געהייסן "מגוש חלב".</ref>]] | [[טעקע:Jish-Gush-Halav-794.jpg|קליין|צוגעשריבן מיט א מארקער "לרבי מאיר ב"ר"<ref>דאס איז א צעמישעניש; רבי יצחק מגוש חלב האט נישט קיין שייכות מיט רבי מאיר ברבי יצחק בעל אקדמות, און האט אוודאי נישט געהייסן "מגוש חלב".</ref>]] | ||
דער אנגענומענער שטעלונג איז היינט, צו אידענטיפיצירן | דער אנגענומענער שטעלונג איז היינט, צו אידענטיפיצירן "רבי מאיר בעל הנס" מיט דעם תנא [[רבי מאיר]], און אז דער טיטל "בעל הנס" באציט זיך צו דעם נס וואס ער האט באוויזן מיט זיין [[רוי:רבי מאיר בעל הנס#"אלקא דמאיר ענני"|אויבנדערמאנטע]] תפילה "אלקא דמאיר ענני". עס איז אבער נישט באקאנט פון חז"ל אז רבי מאיר זאל באטיטלט ווערן "בעל הנס". | ||
דער תנא רבי מאיר האט אויפגעשטעלט זיין ישיבה אין טבריה{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}. לויטן ירושלמי | דער תנא רבי מאיר (תלמיד פון רבי עקיבא) האט אויפגעשטעלט זיין ישיבה אין טבריה{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}. עס איז אנגענומען אז זיין קבר איז דארט אין טבריה (זע ווייטער), אבער לויטן תלמוד ירושלמי, איז דער תנא רבי מאיר נפטר געווארן אין [[אסייא]]{{הבהרה|{{העב|עסיא}} (א געגנט לעבן [[עציון גבר]] נאנט צו [[אילת]]{{הערה|ענצ. יודאיקע}}, אדער אין [[אנאטאליע]] שטימט מיט דעם אז ער איז אנטלאפן צו קפודקיא ???!!!)}} און האט געבעטן מען זאל אים לייגן אויף די ברעג ים{{הערה|{{ירושלמי|כלאים|ט|ג}}: "יהבי ערסי על גיף ימא".}}. | ||
דער | === דער קבר אין גוש חלב === | ||
דער נאמען "רבי מאיר בעל הנס" האט זיך צום ערשטן מאל באוויזן אין די ה'ר' יארן. צוערשט אינעם ספר "יחוס הצדיקים" (רשימות פון די קברים אין ארץ ישראל, געדרוקט צוערשט [[סאלאניקי]], רפ"ז) וואס באצייכנט צווישן די קברים אין [[גוש חלב]] דעם קבר פון "רבי מאיר בעל הנס"{{הערה|[https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990012633060205171/NLI יחוס הצדיקים], מנטובה שכ"א, דף י"ז ע"ב}}. ער מיינט אבער זיכער נישט דעם תנא רבי מאיר, וועמען ער באצייכנט באזונדער אז זיין קבר געפינט זיך הינטער טבריא{{הערה|[https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990012633060205171/NLI יחוס הצדיקים], מנטובה שכ"א, דף נה ע"ב, סב ע"ב.}}. | |||
עס איז נישט קלאר ווער עס איז דער רבי מאיר בעל הנס וואס ליגט אין גוש חלב. דער ערשטער וואס דערמאנט אים, דער יחוס הצדיקים, רעכנט אים לכאורה אלס א שפּעטערדיגער חכם. ישעיה אשר זעליג מיללער ווייזט דאס אויף פון דעם וואס ער ברענגט נישט ביי זיין נאמען קיין מאמרים בשמו, אנדערש ווי ביי אנדערע תנאים און אמוראים, ווי ביי דער תנא רבי מאיר אין טבריא, וואס ער ברענגט זיינע מאמרים פון משנה און גמרא{{הערה|מיללער, אור ישראל, עמ' רלד.}}. | עס איז נישט קלאר ווער עס איז דער רבי מאיר בעל הנס וואס ליגט אין גוש חלב. דער ערשטער וואס דערמאנט אים, דער יחוס הצדיקים, רעכנט אים לכאורה אלס א שפּעטערדיגער חכם. ישעיה אשר זעליג מיללער ווייזט דאס אויף פון דעם וואס ער ברענגט נישט ביי זיין נאמען קיין מאמרים בשמו, אנדערש ווי ביי אנדערע תנאים און אמוראים, ווי ביי דער תנא רבי מאיר אין טבריא, וואס ער ברענגט זיינע מאמרים פון משנה און גמרא{{הערה|מיללער, אור ישראל, עמ' רלד.}}. | ||
עס זענען פארהאן א צאל מיינונגען איבער דער אידענטיפיקאציע פון רבי מאיר פון גוש חלב: | עס זענען פארהאן א צאל מיינונגען איבער דער אידענטיפיקאציע פון רבי מאיר פון גוש חלב: | ||
*אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]], שרייבט ער אז אין גוש חלב ליגט "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]]){{הערה|געדרוקט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]. ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זעט אויך אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז.}}. | *אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]], שרייבט ער אז אין גוש חלב ליגט "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]]){{הערה|געדרוקט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]. ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זעט אויך אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז.}}. | ||
*אין עדן ציון שטייט אז דאס איז [[רבי מאיר ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ר' ישעיה הורוויץ|עדן ציון|15342|page=101|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשט"ז|עמ=פז|הערה א}}.}}. | *אין עדן ציון שטייט אז דאס איז [[רבי מאיר בן יצחק ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ר' ישעיה הורוויץ|עדן ציון|15342|page=101|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשט"ז|עמ=פז|הערה א}}.}}. | ||
*אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]{{הערה|מיללער, הערה 92.}}. | *אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]{{הערה|מיללער, הערה 92.}}. | ||
דער סדר הדורות ברענגט פון "גלילות ארץ ישראל" אז | דער סדר הדורות ברענגט פון "גלילות ארץ ישראל" אז אין גוש חלב זענען באערדיגט "רבי יצחק מגוש חלב", און "רבי מאיר בעל הנס". און ער לייגט צו אז ער ווייסט נישט ווער זיי זענען{{הערה|{{סדר הדורות|תנאים ואמוראים|קכט}}, ע' 'אבטולמס'. זעט מיללער, אור ישראל, הערה 90.}}. | ||
אין סיון תשנ"ב איז דער ציון אין גוש חלב רענאווירט געווארן דורך דעם "ועד להצלת קברי הקדמונים בא"י", וועלכער האט אויפגעשטעלט אויפן ארט א גרויסע מצבה, און אויסגעקריצט דערויף א צעמישעניש פון גירסאות און טעותים: "בית קברות עתיק-ימים בו טמונים גאונים וצדיקים, מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות, ולפי מסורת אחרת קבריהם של רבי מאיר קצין המכונה רבי מאיר בעל הנס הצרפתי ואשתו ז"ל". פון די אנדערע זייט איז אויסגעקריצט: "קבר המיוחס לרבי יצחק מגוש חלב - בעל האקדמות | אין סיון תשנ"ב איז דער ציון אין גוש חלב רענאווירט געווארן דורך דעם "ועד להצלת קברי הקדמונים בא"י", וועלכער האט אויפגעשטעלט אויפן ארט א גרויסע מצבה, און אויסגעקריצט דערויף א צעמישעניש פון גירסאות און טעותים: "בית קברות עתיק-ימים בו טמונים גאונים וצדיקים, מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות, ולפי מסורת אחרת קבריהם של רבי מאיר קצין המכונה רבי מאיר בעל הנס הצרפתי ואשתו ז"ל". פון די אנדערע זייט איז אויסגעקריצט: "קבר המיוחס לרבי יצחק מגוש חלב - בעל האקדמות". און העכערן אוהל: "ציון רבי מאיר ב"ר יצחק בעל ההקדמות"{{הערה|{{לינק|קעפל=קבר רבי מאיר בעל האקדמות|זייטל=כוכב הנופש|אדרעס=https://cochav-hanofesh.com/temple/קבר-רבי-מאיר-בעל-האקדמות/}}}}. | ||
טראץ וואס עס איז נישט קלאר ווער דער רבי מאיר בעל הנס איז, איז ער אבער ווארשיינליך נישט דער תנא רבי מאיר. אין א קוריאז האט [[הרב ראובן מרגליות]] אפילו געוואלט טענה'ן אז עס האט בכלל נישט עקזיסטירט איינער מיט דעם נאמען, און שפעקולירט אז דאס איז געשאפן פון א טעות, צוליב וואס די צדקה קאסעס האט דער [[רמב"ן]] געשטעלט צו שטיצן דעם ישוב אין ארץ ישראל, און זיי זענען גערופן געווארן אויף זיין נאמען. שפּעטער האט מען אומריכטיג פארשטאנען די ראשי תיבות "רמב"ן" אלס "רבי מאיר בעל | טראץ וואס עס איז נישט קלאר ווער דער רבי מאיר בעל הנס איז, איז ער אבער ווארשיינליך נישט דער תנא רבי מאיר. אין א קוריאז האט [[הרב ראובן מרגליות]] אפילו געוואלט טענה'ן אז עס האט בכלל נישט עקזיסטירט איינער מיט דעם נאמען, און שפעקולירט אז דאס איז געשאפן פון א טעות, צוליב וואס די צדקה קאסעס האט דער [[רמב"ן]] געשטעלט צו שטיצן דעם ישוב אין ארץ ישראל, און זיי זענען גערופן געווארן אויף זיין נאמען. שפּעטער האט מען אומריכטיג פארשטאנען די ראשי תיבות "רמב"ן" אלס "רבי מאיר בעל (ה)נס"{{הערה|1=ראובן מרגליות, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33639#p=24 לחקר שמות וכינויים בתלמוד], עמוד כ"ה}}. אנדערע ווענדן שטארק אפּ די טעאריע{{הערה|זעט מיללער, הערה 100.}}. | ||
===דער קבר אין טבריא=== | ===דער קבר אין טבריא=== | ||
דער געביידע וואס ווערט היינט-צו-טאגס גערופן "קבר פון רבי מאיר בעל הנס" געפינט זיך הארט נעבן טבריה, ביי דער דרום אריינגאנג פון שטאט, אויפן ברעג פונעם כנרת. עס איז א גרויסער בנין מיט צוויי בתי | דער געביידע וואס ווערט היינט-צו-טאגס גערופן "קבר פון רבי מאיר בעל הנס" געפינט זיך הארט נעבן טבריה, ביי דער דרום אריינגאנג פון שטאט, אויפן ברעג פונעם כנרת. עס איז א גרויסער בנין מיט צוויי בתי מדרשים מיט באזונדערע קופּאלן, איינס פאר אשכנזים און איינס פאר ספרדים, וואס באדעקן דעם קבר. ביז דעם יאר תרכ"ז איז דער קבר פון רבי מאיר געווען באצייכנט בלויז מיט צוויי אויפגעשטעלטע הויכע שטיינער. | ||
די אלטע רשימות פון די קברי צדיקים אין ארץ ישראל צייכענען רבי מאיר'ס קבר נעבן טבריא. צווישן זיי דער יחוס הצדיקים (ווי אויבנדערמאנט), די אויבנדערמאנטע רייזע-באריכט פון רבי יעקב{{הערה|ר' יעקב שליח ר"י מפאריס, געדרוקט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]. אייזנשטיין האט פאר אן אומבאקאנטע סיבה באשלאסן אז דאס איז נישט דער תנא רבי מאיר.}}, און נאך<ref>זע די ליסטע ביי מיללער, הערה 93.</ref>. אויך דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט די מסורה אז דער תנא רבי מאיר איז באגראבן אין טבריא<ref>[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.52 שער הגלגולים], פרק ל"ז</ref>. לויט דעע מקורות קומט אויס, אז אט דער "קבר רבי מאיר בעל הנס" אין טבריה, איז טאקע דער קבר פונעם תנא רבי מאיר, אבער האט גארנישט מיט'ן אריגינעלן "רבי מאיר בעל הנס", וועלכער ליגט אין גוש חלב. | |||
אויך די | |||
אַן אויסנאם איז דער באריכט פון [[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ה'ר"פ, וועלכער דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו "מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין בייטאג און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג; דאס איז אבער נישט דער רבי מאיר פון די משנה"{{הערה|[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156 מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "... ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין.".}}. | אַן אויסנאם איז דער באריכט פון [[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ה'ר"פ, וועלכער דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו "מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין בייטאג און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר, וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען, און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג; דאס איז אבער נישט דער רבי מאיר פון די משנה"{{הערה|[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156 מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "... ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין.".}}. | ||
[[רבי חיים וויטאל]] | ענליך שרייבט [[רבי חיים וויטאל]], אז דער [[אר"י הקדוש]] "האט באשטעטיגט אז רבי מאיר איז באגראבן געווארן שטייענדיג, אזוי ווי מענטשן זאגן"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.53 שער הגלגולים], פרק ל"ז}}. | ||
אין יאר תרכ"ז האט די ספרדישע קהילה פון טבריה געבויט א פּראכטפולן בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר. | אין יאר תרכ"ז האט די ספרדישע קהילה פון טבריה געבויט א פּראכטפולן בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר. | ||
עס איז פארהאן א | |||
עס איז פארהאן א מעשה פון א נס בשעת'ן בויען אין אדר א' תרכ"ז. די צוויי זיילן וואס האבן אנגעצייכנט די קבורה (וואס מקובלים האבן מסביר געווען אז זיי שטייען ווייל רבי מאיר האט זיך אונטערגענומען נישט צו ליגן ביז די גאולה קומט) זענען געווען זייער שווער. אויפן ערשטן טאג פון בויען, האָבן זיי נאר באוויזן צו רוקן איין זייל, און די בויערס זענען געווען זייער פאַרצווייפלט ווייל זיי האבן נישט געהאט קיין כֹּח צו הייבן דעם צווייטן זייל און האבן געדארפט ווארטן ביז מארגן. דעם צווייטן, וואס איז געווען זייער שווער, האט מען נישט געהאט קיין כּוח אויפצוהייבן. דער נס איז געשען, אז ביים ענדיגן די ארבעט, איז דער זייל אליין געשטאנען אויף זיין פּלאץ{{הערה|{{עיה|1=המגיד|2=mgd|4=הן מזכירין הגדולות ואת הנוראות אשרי עין ראתה בלי חקר נפלאות|5=18670320|6=11}}}}. די דאזיגע מעשה איז באשריבן אין די טאגביכער פון ר' אברהם בן ישראל רוזאנעס ("האבי"ר") אין תרכ"ז{{הערה|שם=מנחם|{{עיה|המגיד|mgd|מנחם פרחי ברוסטצוק|מסעות החכם האבי"ר לארץ הקדושה|18671113|7}}}}, וועלכער ברענגט אז אזוי האָבן מענטשן געהערט פון אַלע וואָס זענען דאָרט געווען, אי אידן און אי גוים וואָס האָבן געאַרבעט, אָבער ער לאָזט דעם לייענער אַליין באַשליסן צי צו גלויבן{{הערה|{{עיה|המגיד|mgd||מסעות החכם האבי"ר לארץ הקדושה (המשך)|18671127|10}}}}, און ר' שלמה זלמן (תרל"ו){{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|קבר רבי מאיר - אשכנזי וספרדי; מדוע זה כך?|390314|2021-04-23}}}}. | |||
דער אשכנזישער חלק איז געבויט געוואָרן שפּעטער, נאָך שנת תר"ע, ווייל עס איז נישט געווען קיין געלט. דער קבר איז געווארן זייער פובליצירט אין גלות דורך שלוחים פון ארץ ישראל. | דער אשכנזישער חלק איז געבויט געוואָרן שפּעטער, נאָך שנת תר"ע, ווייל עס איז נישט געווען קיין געלט. דער קבר איז געווארן זייער פובליצירט אין גלות דורך שלוחים פון ארץ ישראל. | ||
| שורה 103: | שורה 101: | ||
אין די ת"ש יארן האבן פילאנטראפּן בייגעשטייערט צו דער איבערבוי פון דעם ספרד'ישן אפּטיילונג פונעם קבר אין טבריה, אריינגערעכנט עדמאנד י. ספרא {{העב|אדמונד י' ספרא}}, פאר וועמען דאס ארט איז געווען זייער וויכטיג{{הערה|{{לינק|שרייבער=Bernard-Henri Lévy|קעפל=Salut à Edmond Safra|זייטל=Le Point|דאטום=דעצעמבער 22, 2011|אדרעס=https://www.lepoint.fr/editos-du-point/salut-a-edmond-safra-22-12-2011-1411394_32.php#11}}.|כיוון=שמאל}}. | אין די ת"ש יארן האבן פילאנטראפּן בייגעשטייערט צו דער איבערבוי פון דעם ספרד'ישן אפּטיילונג פונעם קבר אין טבריה, אריינגערעכנט עדמאנד י. ספרא {{העב|אדמונד י' ספרא}}, פאר וועמען דאס ארט איז געווען זייער וויכטיג{{הערה|{{לינק|שרייבער=Bernard-Henri Lévy|קעפל=Salut à Edmond Safra|זייטל=Le Point|דאטום=דעצעמבער 22, 2011|אדרעס=https://www.lepoint.fr/editos-du-point/salut-a-edmond-safra-22-12-2011-1411394_32.php#11}}.|כיוון=שמאל}}. | ||
לויט א באזוכער אין די | לויט א באזוכער אין די תר"צ יארן, האבן אין דער ספרדישער ישיבה געלערנט בערך פינף און צוואַנציק ספרדישע יידן יעדן טאָג, און די אשכנזים האָבן געהאט נאָר פופּצן לומדים. די ספרדים האבן באקומען די גרעסטע הכנסה ווייל דער קבר האט זיך געפינען ביי זיי{{מרדכי קאציס, היימלאנד, 1936}}. | ||
היינט צו טאג איז דער קבר א צענטער פאר באזיכער און מתפללים ארום דעם גאנצן יאר. די צאל באזוכער ביים קבר ווערט געשאצט אויף צוויי הונדערט טויזנט מענטשן א יאר, אריינגערעכנט א באדייטנדע צאל טוריסטן פון אויסלאנד. ארום 35% פון די באזוכער בלייבן אויפן ארט לענגער ווי א שעה{{הערה|שם=קולינס,138|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 138.}}. א גרויס טייל זענען רעליגיעזע (22% חרדים, 29% דתיים), אבער כמעט האלב פון די באזוכער זענען נישט רעליגיעז{{הערה|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 87.}}. די לעצטע ווערן צוגעצויגן צו דער שיינער פּאנאראמע נאנט צום כנרת, און צו די נסים-געשיכטעס, וואס שאפט זיי א דערהויבענער געפיל{{הערה|{{לינק|שרייבער=זאב בן אריה|קעפל=קבר רבי מאיר בעל הנס בטבריה|זייטל=תרבויות עולמי|דאטום=פעברואר 3, 2021|אדרעס=https://tarbuyotolami.com/קבר-רבי-מאיר-בעל-הנס-בטבריה/}}}}. | היינט צו טאג איז דער קבר א צענטער פאר באזיכער און מתפללים ארום דעם גאנצן יאר. די צאל באזוכער ביים קבר ווערט געשאצט אויף צוויי הונדערט טויזנט מענטשן א יאר, אריינגערעכנט א באדייטנדע צאל טוריסטן פון אויסלאנד. ארום 35% פון די באזוכער בלייבן אויפן ארט לענגער ווי א שעה{{הערה|שם=קולינס,138|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 138.}}. א גרויס טייל זענען רעליגיעזע (22% חרדים, 29% דתיים), אבער כמעט האלב פון די באזוכער זענען נישט רעליגיעז{{הערה|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 87.}}. די לעצטע ווערן צוגעצויגן צו דער שיינער פּאנאראמע נאנט צום כנרת, און צו די נסים-געשיכטעס, וואס שאפט זיי א דערהויבענער געפיל{{הערה|{{לינק|שרייבער=זאב בן אריה|קעפל=קבר רבי מאיר בעל הנס בטבריה|זייטל=תרבויות עולמי|דאטום=פעברואר 3, 2021|אדרעס=https://tarbuyotolami.com/קבר-רבי-מאיר-בעל-הנס-בטבריה/}}}}. | ||
יאר יערליך ווערט געפייערט דורך די ספרדים א "הילולא" לכבוד רבי מאיר בעל הנס אין י"ד אייר, פּסח שני. די הילולא ווערט געפייערט מיט מוזיק און טענץ, ענליך צו די הילולא פון [[רבי שמעון בר יוחאי]] אין [[מירון]]. דאס איז איינגעפירט געווארן אין תרכ"ז. מען פלעגט גיין אין א תהלוכה מיט ספרי תורה מיט חכמי ורבני העיר מיט געזאַנג און טענץ, ביז מען איז אנגעקומען צום פּלאץ פון קבר מיט די ספרי תורה{{הערה|ברדא, אלקא דמאיר עננו, עמ' כח.}}. דער דאטום י"ד אייר אלס טאג פון רבי מאיר'ס פּטירה האט נישט קיין מקור, נאר וויבאלד פילע אידן זענען שוין דאן געווען געקומען צום גליל כדי צו גיין ל"ג בעומר קיין מירון, איז מען שוין אויך געגאנגען אויף טבריא{{הערה|{{פרויקט בן-יהודה|שם=פנחס גריבסקי|זיהוי=33478#מגרששׁמעוןהצדיק.אשרלעדתהיהודיםבירושלים.|שם היצירה=מגנזי ירושלם חוברת ג}}}}. דעריבער, האבן די ספרדים, נאכ'ן בויען זייער גרויסן בית המדרש אין תרכ"ז, איינגעפירט צו פּראווען די הילולא אין פסח שני, ווען עס זענען שוין געווען דארט פילע אידן{{הערה|שדי חמד, [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ה?line=0--אסיפת+דינים-מערכת+ארץ+ישראל-אות+ה אסיפת דינים, מערכת ארץ ישראל], אות ה; {{היברובוקס|רבי עובדיה בן שלום הדאיה (1890–1969)|שו"ת ישכיל עבדי|963|page=79|באנד=חלק ה|שנת הוצאה=תש"מ|עמ=סז|או"ח סי' נד}}.}}{{הערה|שם=מנחם}}. דער בן איש חי שרייבט אז "אונזער מנהג איז צו צינדן שמן למאור לכבוד נשמת רבי מאיר בעל הנס זיע"א ביום ראש חודש טבת"{{הערה|בן איש חי, [https://www.sefaria.org/Ben_Ish_Hai%2C_Halachot_1st_Year%2C_Chanukah.28 הלכות שנה ראשונה, חנוכה, כח].}}. דער מנהג ביי די ספרדים אין טבריא איז צו חתונה מאכן אין י"ד אייר, כאטש ס'איז אין די ספירה טעג{{הערה|ברדא, אלקא, עמ' כז.}} | === הילולא === | ||
יאר יערליך ווערט געפייערט דורך די ספרדים א "הילולא" לכבוד רבי מאיר בעל הנס אין י"ד אייר, פּסח שני. די הילולא ווערט געפייערט מיט מוזיק און טענץ, ענליך צו די הילולא פון [[רבי שמעון בר יוחאי]] אין [[מירון]]. דאס איז איינגעפירט געווארן אין תרכ"ז. מען פלעגט גיין אין א תהלוכה מיט ספרי תורה מיט חכמי ורבני העיר מיט געזאַנג און טענץ, ביז מען איז אנגעקומען צום פּלאץ פון קבר מיט די ספרי תורה{{הערה|ברדא, אלקא דמאיר עננו, עמ' כח.}}. דער דאטום י"ד אייר אלס טאג פון רבי מאיר'ס פּטירה האט נישט קיין מקור, נאר וויבאלד פילע אידן זענען שוין דאן געווען געקומען צום גליל כדי צו גיין ל"ג בעומר קיין מירון, איז מען שוין אויך געגאנגען אויף טבריא{{הערה|{{פרויקט בן-יהודה|שם=פנחס גריבסקי|זיהוי=33478#מגרששׁמעוןהצדיק.אשרלעדתהיהודיםבירושלים.|שם היצירה=מגנזי ירושלם חוברת ג}}}}. דעריבער, האבן די ספרדים, נאכ'ן בויען זייער גרויסן בית המדרש אין תרכ"ז, איינגעפירט צו פּראווען די הילולא אין פסח שני, ווען עס זענען שוין געווען דארט פילע אידן{{הערה|שדי חמד, [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ה?line=0--אסיפת+דינים-מערכת+ארץ+ישראל-אות+ה אסיפת דינים, מערכת ארץ ישראל], אות ה; {{היברובוקס|רבי עובדיה בן שלום הדאיה (1890–1969)|שו"ת ישכיל עבדי|963|page=79|באנד=חלק ה|שנת הוצאה=תש"מ|עמ=סז|או"ח סי' נד}}.}}{{הערה|שם=מנחם}}. דער בן איש חי שרייבט אז "אונזער מנהג איז צו צינדן שמן למאור לכבוד נשמת רבי מאיר בעל הנס זיע"א ביום ראש חודש טבת"{{הערה|בן איש חי, [https://www.sefaria.org/Ben_Ish_Hai%2C_Halachot_1st_Year%2C_Chanukah.28 הלכות שנה ראשונה, חנוכה, כח].}}. דער מנהג ביי די ספרדים אין טבריא איז צו חתונה מאכן אין י"ד אייר, כאטש ס'איז אין די ספירה טעג{{הערה|ברדא, אלקא, עמ' כז.}}. | |||
רש"א מרגליות לייגט צו: "דברי רבינו הנאמנים שיצאו מלב טהור, פעלו לטובה, שאצל אחינו האשכנזים בוטלה הצרמוניה של החג הבדוי".}}. | אבער אנדערע האבן דאן אויסגעדרוקט קעגנערשאפט צו דעם ניי-פאבריצירטן יום טוב, צווישן זיי דער ראשון לציון [[רבי אברהם אשכנזי]]. אויך [[רבי מרדכי חיים סלאנים|רבי מאטל סלאנימער]] האט פארעפנטליכט א שארפער בריוו דערקעגן{{הערה|רבי שלמה אליעזר מרגליות, [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=14556&st=&pgnum=275 '''עניני הילולא דרשב"י''', געדרוקט אין '''טעמי המנהגים''', עמוד רסב, בהערה]: "בדרך אגב באתי להעיר שיום פטירת התנ"א [התנא האלוקי] רבי מאיר בעל הנס לא נזכר בשום מקום, וחדשים מקרוב באו ובדו מלבם חג חדש, כאילו יום פסח שני הוא היא"צ של רמבעה"נ, וידועה כוונתם בזה שיסדו זאת בעסקם בדררא דממונא והמב"י" (מיינענדיג דאס וואס די וועלט זאגט אז זיי האבן געוואלט פארדינען פון די הילולא, אזוי ווי די איינוואוינער פון צפת פארדינען פון די באזיכער אין מירון). ער ברענגט צו פון רבי אברהם אשכנזי אין זיין הסכמה אויפן קונטרס כבוד מלכים (פון רבי שמואל העליר), וואס נאכן ערקלערן דעם באדייט פון דער שמחה ביים הילולא דרשב"י, לייגט ער צו: "וזה לא יגהה מזור על מה שחדשים מקרוב שמעתי שעושין על קבר התנ"א רבי מאיר בעל הנס זיע"א". ער ברענגט אויך דעם קול קורא פון רבי מאטל סלאנימער: "ועשו מנהג אותיות גהנם… בפומביות ובתערובת כזה, שבוודאי אין רוח התורה והחכמים האמיתיים המבינים נוחה מזה… יש להם לזכור ולבטל המנהג הזה מכל וכל ולא יעברו על בל תוסיף בחג הבדוי הזה, שקראו להם הבריונים החג המסורתי, והוא באמת החג המסורסי שהוא מסורס מדעת החכמים המבינים… לכן כהיום הננו מוחים בהחג הזה ובסדר הזה '''ומגלים דעתינו בזה שלא באלה חלק יעקב''', ושלום על ישראל" [ההדגשה במקור]. רש"א מרגליות לייגט צו: "דברי רבינו הנאמנים שיצאו מלב טהור, פעלו לטובה, שאצל אחינו האשכנזים בוטלה הצרמוניה של החג הבדוי".}}. | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
רעדאגירונגען