בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,365
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "יידן" ב־"אידן"
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
ק (החלפת טקסט – "יידן" ב־"אידן") |
||
| (2 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 4: | שורה 4: | ||
== שפּראַך == | == שפּראַך == | ||
[[טעקע:Khazar word in the Kievian letter.PNG|thumb|400px|כאַזאַרישע אויפשריפט אויפן קיעווער בריוו, אָנגעשריבן מיט | [[טעקע:Khazar word in the Kievian letter.PNG|thumb|400px|כאַזאַרישע אויפשריפט אויפן קיעווער בריוו, אָנגעשריבן מיט אַלט־אונגארישע רונען (געליינט פון רעכטס אויף לינקס): "מיר האָבן געליינט. איליק"]] | ||
די כאַזאַרן האָבן גערעדט אַ היינט געשטאָרבענע שפּראַך, וואָס האָט בפירוש געהערט צו [[טירקישע שפּראַכן]]<ref name=Erdal07/>, הגם ס'איז געווען אין גאַנצן ניט קלאָר פריער<ref name=Harkavy65/>. די כאַזאַרן אַליין האָבן באַניצט אַ [[רונען|רונישן]] כתב (אָדער כתבן): די סימבאָלן געהערן צו אַלט־טירקישע<ref name=Pletneva76/> אָדער (אויפן [[קיעווער בריוו]]) להיפוך צו | די כאַזאַרן האָבן גערעדט אַ היינט געשטאָרבענע שפּראַך, וואָס האָט בפירוש געהערט צו [[טירקישע שפּראַכן]]<ref name=Erdal07/>, הגם ס'איז געווען אין גאַנצן ניט קלאָר פריער<ref name=Harkavy65/>. די כאַזאַרן אַליין האָבן באַניצט אַ [[רונען|רונישן]] כתב (אָדער כתבן): די סימבאָלן געהערן צו אַלט־טירקישע<ref name=Pletneva76/> אָדער (אויפן [[קיעווער בריוו]]) להיפוך צו אַלט־אונגארישע רונען<ref name=Hosszu12/>. די אויפשריפטן זענען אָבער קורץ און גאַנצע פראַזעס, וואס וואלטן דערמעגליכט דעשיפרירונג, זענען זייער זעלטן. אַנדערע לינגוויסטישע ראַיות קומען פון [[העברעאיש|לשון־קודשדיקע]], [[אַראַביש]]ע און [[גריכיש]]ע מקורים. | ||
די פראַגע וועגן באַציאונגען פון דער כאַזאַרישער שפּראַך איז ווייט ניט בולט, ס'איז אַפילו שווער צו אַנטשיידן, צי די שפּראַכן פון [[טשואוואַשן]] און [[וואָלגע־בולגאַרן]], וואָס שליסן איין זייער אַ ספּעציפישע צווייג פון טירקישע שפּראַכן, זענען קרובים צום כאַזאַרישן לשון<ref name=Erdal07/>, הגם עס זענען דאָ ראַיות, אַז כאַזאַריש איז געווען נאָענטער צו כלל־טירקעשע לשונות<ref name=Hosszu12/>. | די פראַגע וועגן באַציאונגען פון דער כאַזאַרישער שפּראַך איז ווייט ניט בולט, ס'איז אַפילו שווער צו אַנטשיידן, צי די שפּראַכן פון [[טשואוואַשן]] און [[וואָלגע־בולגאַרן]], וואָס שליסן איין זייער אַ ספּעציפישע צווייג פון טירקישע שפּראַכן, זענען קרובים צום כאַזאַרישן לשון<ref name=Erdal07/>, הגם עס זענען דאָ ראַיות, אַז כאַזאַריש איז געווען נאָענטער צו כלל־טירקעשע לשונות<ref name=Hosszu12/>. | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
=== מאָנאָטעאיזם === | === מאָנאָטעאיזם === | ||
די באַפעלקערונג פון כאַזאַריע איז געווען פיל־מיניק און האָט איינגעשלאָסן אַ סך פעלקער (חוץ די כאַזאַרן גופא), וואָס האָבן געהאַט פאַרשידענע רעליגיעס. [[מוסולמענער]], [[קריסטן]] און | די באַפעלקערונג פון כאַזאַריע איז געווען פיל־מיניק און האָט איינגעשלאָסן אַ סך פעלקער (חוץ די כאַזאַרן גופא), וואָס האָבן געהאַט פאַרשידענע רעליגיעס. [[מוסולמענער]], [[קריסטן]] און אידן האָבן באַוואוינען וויכטיגע סוחרישע שטעט אין כאַזאַריע: כאַזאַראַן, סאַמאַנדאַר און אַנדערע. דאָרטן האָבן זיי געהאַט אייגענע הייזער פאַר גאָטסדינסט, וואָס אַרכעאָלאָגן האָבן זיי אין גרויסער זאָל אַנטפּלעקט<ref name=Brook06/>. | ||
אַ סך מוסולמענער זענען געקומען אין כאַזאַריע פון שכנותדיקע לענדער:בפרט פון [[איראַן]] און [[כוואַרעזם]], און עטליכע כאַזאַרן האָבן אַליין אָנגענומען [[איסלאַם]] סוף 7טן - סוף 10טן י"ה. איינער פון די קאַגאַנען האָט אין 737 געמוזט צו ווערן אַ מוסולמענער ווי אַ פועל־יוצא פון מפּלה אין דער מלחמה מיט אַראַבישער אַרמיי<ref name=Brook06/><ref name=Wasserstein07/>. | אַ סך מוסולמענער זענען געקומען אין כאַזאַריע פון שכנותדיקע לענדער:בפרט פון [[איראַן]] און [[כוואַרעזם]], און עטליכע כאַזאַרן האָבן אַליין אָנגענומען [[איסלאַם]] סוף 7טן - סוף 10טן י"ה. איינער פון די קאַגאַנען האָט אין 737 געמוזט צו ווערן אַ מוסולמענער ווי אַ פועל־יוצא פון מפּלה אין דער מלחמה מיט אַראַבישער אַרמיי<ref name=Brook06/><ref name=Wasserstein07/>. | ||
| שורה 48: | שורה 48: | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:ממלכת הכוזרים]] | [[he:ממלכת הכוזרים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע]] | |||