בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,382
רעדאגירונגען
←מקור
(←אין חסידות: פארברייטערט) |
(←מקור) |
||
| (4 צווישנדיגע ווערסיעס פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|וואכן אנגעהויבן פון שמות, געאייגנט פאר תשובה}} | {{דעסקריפציע|וואכן אנגעהויבן פון שמות, געאייגנט פאר תשובה}} | ||
'''שובבי"ם''' (אין אן [[עיבור יאר]]: '''שובבי"ם ת"ת''') איז א נאמען פאר די זעקס וואכן אין וועלכע מען ליינט די ערשטע [[פרשת השבוע| | '''שובבי"ם''' (אין אן [[עיבור יאר]]: '''שובבי"ם ת"ת''') איז א נאמען פאר די זעקס וואכן אין וועלכע מען ליינט די ערשטע זעקס [[פרשת השבוע|סדרות]] פון [[שמות|ספר שמות]] ([[פרשת שמות|'''ש'''מות]], [[פרשת וארא|'''ו'''ארא]], [[פרשת בא|'''ב'''א]], [[פרשת בשלח|'''ב'''שלח]], [[פרשת יתרו|'''י'''תרו]], [[פרשת משפטים|'''מ'''שפטים]]) און איז א [[ראשי תיבות]] פון די סדרה-נעמען. די תקופה איז אין די ווינטער חדשים און פאנגט זיך אן ארום צוויי וואכן נאך [[חנוכה]] און ענדיגט זיך נאנט צו ראש חודש [[אדר]]. | ||
אין פארגאנגענהייט איז געווען פארשפרייט דער מנהג צו [[תענית|פאסטן]] אין די שובבי"ם טעג אדער אין א טייל פון זיי, און לויט די [[קבלה|מקובלים]] זענען די טעג געאייגנט צו מתקן זיין דעם [[פגם הברית]]. אזוי אויך איז פארהאן א מנהג צו האלטן אין די טעג א [[תענית דיבור]]{{הערה|{{דבר||צום שובבים ותענית דיבור|1961/02/17|00317}}}}. | אין פארגאנגענהייט איז געווען פארשפרייט דער מנהג צו [[תענית|פאסטן]] אין די שובבי"ם טעג אדער אין א טייל פון זיי, און לויט די [[קבלה|מקובלים]] זענען די טעג געאייגנט צו מתקן זיין דעם [[פגם הברית]]. אזוי אויך איז פארהאן א מנהג צו האלטן אין די טעג א [[תענית דיבור]]{{הערה|{{דבר||צום שובבים ותענית דיבור|1961/02/17|00317}}}}. | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
==מקור== | ==מקור== | ||
דער ערשטער מקור צו א תענית אין די שובבי"ם טעג איז פון [[לקט יושר]], וואו עס שטייט אז דער מנהג אין [[עסטרייך]] איז צו פאסטן אין אן [[עיבור יאר]] אכט תעניות יעדן [[דאנערשטאג]], אין די פרשיות פון שובבי"ם ת"ת, און אז אויך זיין רבי, [[רבי ישראל איסרלין|דער תרומת הדשן]], האט געפאסט אין די טעג{{הערה|{{היברובוקס|רבי יוסף יוזל אסטרייכער|לקט יושר|8859|page=116|עמ=116}}}}. אויך אין די הגהות אויף ספר המנהגים פון [[רבי יצחק אייזיק פון טירנא]] שטייט אז אין די עיבור יארן פירט מען זיך צו פאסטן דאנערשטאג אין יעדע וואך פון שובבי"ם, און טייל לייגן צו אויך ת"ת{{הערה|{{היברובוקס| | דער ערשטער מקור צו א תענית אין די שובבי"ם טעג איז פון [[לקט יושר]], וואו עס שטייט אז דער מנהג אין [[עסטרייך]] איז צו פאסטן אין אן [[עיבור יאר]] אכט תעניות יעדן [[דאנערשטאג]], אין די פרשיות פון שובבי"ם ת"ת, און אז אויך זיין רבי, [[רבי ישראל איסרלין|דער תרומת הדשן]], האט געפאסט אין די טעג{{הערה|{{היברובוקס|רבי יוסף יוזל אסטרייכער|לקט יושר|8859|page=116|עמ=116}}}}. אויך אין די הגהות אויף ספר המנהגים פון [[רבי יצחק אייזיק פון טירנא]] שטייט אז אין די עיבור יארן פירט מען זיך צו פאסטן דאנערשטאג אין יעדע וואך פון שובבי"ם, און טייל לייגן צו אויך ת"ת{{הערה|שם=טירנא|{{היברובוקס|רבי אייזיק טירנא|ספר המנהגים|8913|page=71|לינק טעקסט=הגהות, פורים אות י'}}}}. דער מנהג ווערט געברענגט אין [[מגן אברהם]] אויפן שולחן ערוך{{הערה|שם=מגא|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תרפה|מפרש=מגן אברהם|סק=א}}}}. | ||
אין די פריערדיגע מקורות ערשיינט דער מנהג נאר ביי עיבור יארן. אזוי ווערט עס אויך דערמאנט אין טייל שפעטערע פוסקים{{הערה|שם=לבוש|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תרפה|מפרש=לבוש|סק=א}}}}{{הערה|שם=מגא}}, און אזוי פירן זיך טייל קהילות ביז היינט{{הערה|ווי אין [[גאלדערס גרין בית המדרש]] און [[עדת יראים וויען]].}}. לויט איין מקור, פאסט מען (אין אן עיבור יאר) אויך פרשיות [[פרשת ויקהל|ויקהל]] און [[פרשת פקודי|פקודי]]{{הערה|שם=מגא}}. | |||
אין די | די סיבה פארוואס ספעציעל אין אן עיבור יאר איז דא דער ענין צו פאסטן, איז וויבאלד דאן איז דא מער ווי א האלב יאר צווישן די בה"ב נאך סוכות און די בה"ב נאך פסח{{הערה|מנהגי מהר"ש מנוישטט, סי' תמד; מטה משה, עמוד העבודה, ארבע פרשיות, פורים, מגילה סי' אלף כג}}{{הערה|שם=טירנא}}, אדער וויבאלד אין אַן עיבור יאר פלעגן די שוואנגער-פרויען זיין מער אויסגעשטעלט צו מפיל זיין, און מען הייבט אן פרשת שמות, אין וואס עס רעדט וועגן די אידן אין מצרים פרו וישרצו{{הערה|שם=לבוש}}. | ||
ווי אין יעדן תענית ציבור, האט מען זיך אויך געפירט צו זאגן אין שובבי"ם [[סליחות]]{{הערה|{{היברובוקס|2=מחזור כל בו|3=20298|page=323|באנד=חלק ג, דפוס וילנא|לינק טעקסט=עמ' 324}} און ווייטער.}}. די מנהגים זענען אנדערש לויט די מקומות. [[רבי משה זכות]] האט מתקן געווען סליחות פאר די איטאליענער נאר ביי מנחה פון שובבי"ם און נישט פון ת"ת{{הערה|{{הספרייה הדיגיטלית|רבי משה זכות|תיקון שובבים|990017638380205171|ווענעציע, תע"ו}}}}, און דער מנהג אין אשכנז, פוילן, בעהמען און מעהרין איז געווען צו זאגן סליחות שובבי"ם ת"ת ביי שחרית{{הערה|{{היברובוקס|יהודה דוד אייזנשטיין|אוצר דינים ומנהגים|37057|page=415|עמ=403-4}}}}. | |||
אין פּראג האט מען געפאסט אין אַן עיבור יאר יעדן דאנערשטאג פון די אכט וואכן, און ווען ס'איז אויסגעפאלן אין ראש חודש (יאר תס"ז) אדער ט"ו בשבט האט מען, לויט'ן פסק פון [[רבי דוד אופנהיים]], געפאסט דעם פריערדיגן מאנטאג אנשטאט{{הערה|{{היברובוקס|רבי דוד אופנהיים|שו"ת נשאל דוד|1697|page=376|שנת הוצאה=תשל"ב|עמ=לו|אורח חיים סי' כג}}}}. | |||
==אין קבלה== | ==אין קבלה== | ||
| שורה 22: | שורה 26: | ||
עס איז אויך אנגענומען צו אויסצולייזן די תעניות פון די שובבי"ם טעג מיט געלט (לויט דער פרייז פון עסן פאר יעדן תענית), וואס ווערט געגעבן פאר [[צדקה]]. דער פדיון ווערט אפגעראכטן ביי [[תפילת מנחה]], און מען לייגט צו די תפילה פון [[תפילת עננו|עננו]] פון דער [[רבי שלום שרעבי|רש"ש]]. די תפילה איז פול מיט קבל'ישע יסודות, וואס מיט זיי בעט דער מענטש ריינצואוואשן זיין זעל פון אלע זינד. ביים דאווענען און פאסטן פירט מען זיך צו אנטון זעק און לייגן אש אויפן קאפ, בלאזן שופר, לערנען תורה און זיך מתוודה זיין אויף די זינד. | עס איז אויך אנגענומען צו אויסצולייזן די תעניות פון די שובבי"ם טעג מיט געלט (לויט דער פרייז פון עסן פאר יעדן תענית), וואס ווערט געגעבן פאר [[צדקה]]. דער פדיון ווערט אפגעראכטן ביי [[תפילת מנחה]], און מען לייגט צו די תפילה פון [[תפילת עננו|עננו]] פון דער [[רבי שלום שרעבי|רש"ש]]. די תפילה איז פול מיט קבל'ישע יסודות, וואס מיט זיי בעט דער מענטש ריינצואוואשן זיין זעל פון אלע זינד. ביים דאווענען און פאסטן פירט מען זיך צו אנטון זעק און לייגן אש אויפן קאפ, בלאזן שופר, לערנען תורה און זיך מתוודה זיין אויף די זינד. | ||
עס זענען געווען פוסקים און מקובלים וואס האבן געקריגט אויפן באגריף פון אויסלייזן די תעניות, אבער [[רבי יוסף חיים פון באגדאד|דער בן איש חי]] האט מיישב געווען דעם מנהג. טייל היינטיגע מקובלים שרייבן אז בשעת הדחק קען מען אזוי טון, אבער בתנאי אז מען זאל פאסטן איין אדער צוויי גאנצע טעג, מען זאל [[תשובה]] טון, און עוסק זיין בתורה{{הערה|דארט, פ"א סעי' יא, עמ' מח.|דארט=יסצ}}. | עס זענען געווען פוסקים און מקובלים וואס האבן געקריגט אויפן באגריף פון אויסלייזן די תעניות, אבער [[רבי יוסף חיים פון באגדאד|דער בן איש חי]] האט מיישב געווען דעם מנהג. טייל היינטיגע מקובלים שרייבן אז בשעת הדחק קען מען אזוי טון, אבער בתנאי אז מען זאל פאסטן איין אדער צוויי גאנצע טעג, מען זאל [[תשובה]] טון, און עוסק זיין בתורה{{הערה|דארט, פ"א סעי' יא, עמ' מח.|דארט=יסצ}}{{הערה|פארגלייכט {{היברובוקס|נפתלי האראוויץ|חסידות און עטיק|3125|page=41|מקום הוצאה=ברוקלין|שנת הוצאה=תשכ"ה|עמ=מא}}}}. | ||
==אין חסידות== | ==אין חסידות== | ||
ביי [[חסידים]] האט מען שטארק ארויסגעהויבן די גרויסקייט פון די טעג, זיך אויסדרוקנדיג אז מען קען אין די צייט פאררעכטן וואס מען קען נישט אום [[יום כיפור]]{{הערה|{{היברובוקס|2=שארית ישראל (ווילעדניק)|3=43938|page=70|לינק טעקסט=שער השובבי"ם אנהייב דרוש א'}}}}, און אז עס איז אן עת רצון אנצונעמען די תפילות ווי אין די [[עשרת ימי תשובה]]{{הערה|{{היברובוקס|2=תולדות אהרן (זיטאמיר)|3=3722|page=58|לינק טעקסט=פרשת שמות}}}}. אין געוויסע חסידות'ער זאגן די אדמורים "שובבים תורה", מיט מוסר און התעוררות אויף תשובה אין תיקון המעשים. | |||
ביי [[חסידים]] האט מען | |||
ביי חסידים לייגט מען אבער נישט אזוי שטארק דעם געוויכט אויף דער ענין פון פאסטן, וואס ברענגט צו א שוואכקייט וואס קען שטערן צו [[עבודת ה']]{{הערה|אוהב ישראל, [[שית:Ohev_Yisrael,_Vayechi/3|פרשת ויחי, ד"ה ויקרא יעקב]]}}, שטעלנדיג אנשטאט דעם דגש אויף [[לימוד התורה]]{{הערה|{{היברובוקס|2=זרע קודש|3=65402|page=93|לינק טעקסט=פרשת בא, ד"ה בא אל פרעה}}}} און זאגן [[תהלים]]{{הערה|{{היברובוקס|2=דברי יחזקאל|3=67611|page=19|לינק טעקסט=פרשת שמות}}; {{היברובוקס|2=אוהב שלום (קאזניץ)|3=5633|page=82|לינק טעקסט=פרשת שמות}}.}}. אין א מערהייט חסידות'ער איז איינגעפירט צו פארמערן מיט די שעות פון לערנען און [[דאווענען]] אן אויסרעדן. דאס גייט פון לערנען פינף שעות רצופות נאר דאנערשטאג (ווי אין [[ערלוי]]) ביז זיך מקבל תענית זיין יעדן טאג און פארשטערקערן דאס לערנען. צווישן די חסידות'ער וואו די מנהגים פון די טעג זענען פראמינענט (ביז צו אן ענליכקייט צו די טעג פון [[אלול|חודש אלול]]) איז [[סלאנים (חסידות)|סלאנים]], וואס צו איר ערשטער [[אדמו"ר|רבי]], [[רבי אברהם וויינבערג (ערשטער)|רבי אברהם וויינבערג]] בעל "יסוד העבודה", ווערט צוגעשריבן די החלטה צו אויפטוישן די תעניתים מיט לערנען תורה פינף שעות רצופות, אן מפסיק זיין מיט עסן, טרינקען אדער רעדן. אין די סלאנימער ישיבות איז איינגעפירט צו לערנען יעדן טאג צוויי מאל פינף שעות רצופות און נאך איינמאל דריי שעות ברציפות. נאך חסידות'ער האבן אנגענומען דעם מנהג נאך סלאנים. | ביי חסידים לייגט מען אבער נישט אזוי שטארק דעם געוויכט אויף דער ענין פון פאסטן, וואס ברענגט צו א שוואכקייט וואס קען שטערן צו [[עבודת ה']]{{הערה|אוהב ישראל, [[שית:Ohev_Yisrael,_Vayechi/3|פרשת ויחי, ד"ה ויקרא יעקב]]}}, שטעלנדיג אנשטאט דעם דגש אויף [[לימוד התורה]]{{הערה|{{היברובוקס|2=זרע קודש|3=65402|page=93|לינק טעקסט=פרשת בא, ד"ה בא אל פרעה}}}} און זאגן [[תהלים]]{{הערה|{{היברובוקס|2=דברי יחזקאל|3=67611|page=19|לינק טעקסט=פרשת שמות}}; {{היברובוקס|2=אוהב שלום (קאזניץ)|3=5633|page=82|לינק טעקסט=פרשת שמות}}.}}. אין א מערהייט חסידות'ער איז איינגעפירט צו פארמערן מיט די שעות פון לערנען און [[דאווענען]] אן אויסרעדן. דאס גייט פון לערנען פינף שעות רצופות נאר דאנערשטאג (ווי אין [[ערלוי]]) ביז זיך מקבל תענית זיין יעדן טאג און פארשטערקערן דאס לערנען. צווישן די חסידות'ער וואו די מנהגים פון די טעג זענען פראמינענט (ביז צו אן ענליכקייט צו די טעג פון [[אלול|חודש אלול]]) איז [[סלאנים (חסידות)|סלאנים]], וואס צו איר ערשטער [[אדמו"ר|רבי]], [[רבי אברהם וויינבערג (ערשטער)|רבי אברהם וויינבערג]] בעל "יסוד העבודה", ווערט צוגעשריבן די החלטה צו אויפטוישן די תעניתים מיט לערנען תורה פינף שעות רצופות, אן מפסיק זיין מיט עסן, טרינקען אדער רעדן. אין די סלאנימער ישיבות איז איינגעפירט צו לערנען יעדן טאג צוויי מאל פינף שעות רצופות און נאך איינמאל דריי שעות ברציפות. נאך חסידות'ער האבן אנגענומען דעם מנהג נאך סלאנים. | ||
| שורה 41: | שורה 44: | ||
* רבי גמליאל ראבינאוויטש, '''טיב השובבי"ם''' | * רבי גמליאל ראבינאוויטש, '''טיב השובבי"ם''' | ||
* {{אוצר החכמה|רבי יעקב משה הלל|תקנת השבי"ם|60659|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"ס|סופיקס=יא}} | * {{אוצר החכמה|רבי יעקב משה הלל|תקנת השבי"ם|60659|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"ס|סופיקס=יא}} | ||
*{{היברובוקס|הרב ראובן מלך שווארץ|מנהג שובבי"ם|68273|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשפ"ד|סופיקס=יא}} | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||