אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:צען מכות"

דרעפט:צען מכות (זעט מקור)

רעוויזיע פון 23:58, 6 אפריל 2025

858 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 8 חדשים

קיין רעדאגירונג באמערקונג

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,365

רעדאגירונגען

@@ שורה 16: / שורה 16: @@
 ===דעטאלן===
-#'''דם''' - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]], און די מצריים האבן נישט געקענט טרינקען פון די טייכן. די פיש זענען דערפון געשטארבן און פארשטונקען דעם טייך{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה}}}}. עס שטייט אין מדרש אז די מצריים האבן געטרונקען וואסער וואס זיי האבן געקויפט פון די אידן פאר א הויכע פּרייז{{הערה|{{רבה|שמות|ט|י}}}}.
+#'''דם''' - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]], און די מצריים האבן נישט געקענט טרינקען פון די טייכן. די פיש זענען דערפון געשטארבן און פארשטונקען דעם טייך{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה}}}}. עס שטייט אין מדרש אז די די וואסער און די מויל פון די מצריים און זייערע פרוכט-זאפט האבן זיך פארוואנדלט אין בלוט, און אז זייערע הילצערנע און שטיינערנע געצייג האבן אנגעהויבן טריפּן בלוט{{הערה|{{רבה|שמות|ט|יא}};  מדרש הגדול[https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33185#p=67 אויף ז, יט]}}. די מצריים האבן בלויז געטרונקען וואסער וואס זיי האבן געקויפט פון די אידן פאר א הויכע פּרייז{{הערה|{{רבה|שמות|ט|י}}}}.
-#'''צפרדע''' - פרעש: פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און איבערגעפילט גאנץ מצרים. זיי זענען אריין אין די הייזער, די בעטן, און אפילו די אויוונס{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו}}-{{תנ"ך|שמות|ח|יא|אן=ספר}}}}. דער [[אברבנאל]] ברענגט פון [[רבינו חננאל]] אז די צפרדע איז געווען קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. עס ווערט דערציילט אין מדרש אז די גרייטקייט פון די פרעש צו שפּרינגען אין די אויוונס האט אינספּירירט צוקונפטיגע אידישע העלדן ווי [[חנניה מישאל ועזריה|חנניה, מישאל און עזריה]]{{הערה|{{רבה|שמות|י|ב}}; {{בבלי|פסחים|נג|ב}}}}.
+#'''צפרדע''' - פרעש: פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און איבערגעפילט גאנץ מצרים. זיי זענען אריין אין די הייזער, די בעטן, און אפילו די אויוונס{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו}}-{{תנ"ך|שמות|ח|יא|אן=ספר}}}}. דער [[אברבנאל]] ברענגט פון [[רבינו חננאל]] אז די צפרדע איז געווען קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. עס ווערט דערציילט אין מדרש אז די גרייטקייט פון די פרעש צו שפּרינגען אין די אויוונס האט אינספּירירט צוקונפטיגע אידישע העלדן ווי [[חנניה מישאל ועזריה|חנניה, מישאל און עזריה]]{{הערה|{{רבה|שמות|י|ב}}; {{בבלי|פסחים|נג|ב}}}}. {{הערה|{{רבה|שמות|י|ד}}}}.
 #'''כינים''' - לייז: אלע שטויב איז פארוואנדלט געווארן אין לייז וואס האבן באפאלן מענטשן און בהמות אינעם גאנצן לאנד. די חרטומים, וועלכע האָבן אומערפאלגרייך פרובירט נאכצומאכן די מכה, האבן געזאָגט דערויף: "אֶצְבַּע אֱלֹקִים הִוא" (דאס איז דער פינגער פון ג-ט){{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יב|טו}}}}.
 #'''ערוב''' - ווילדע חיות: א געמיש פון ווילדע חיות האבן אטאקירט די מצריים און זייערע בהמות{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|טז|כח}}}}. זיי זענען פארשוואונדן געווארן נאכן סוף פון דער מכה, כדי די מצריים זאלן נישט קענען געניסן פון די הויט פון די חיות. [[רשב"ם]] טייטשט ערוב אלס [[וואלף|וועלף]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רשב"ם}}}}. [[רבי נחמיה]] אין מדרש איז טייטשט ערוב אלס שווארעמס פון אינזעקטן{{הערה|{{רבה|שמות|יא|ג}}}}.
@@ שורה 26: / שורה 26: @@
 #'''חושך''' - פינסטערניש: א געדיכטע און אומדורכזיכטיגע פינסטערניש האט באדעקט גאנץ מצרים פאר זעקס טעג{{הערה|שם=יכב|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}, אז מען האט גארנישט געקענט זען און זיך נישט רירן. אבער אין גושן, וואו די אידן האבן געוואוינט, איז געווען ליכט. עס ווערט דערמאנט אז די פינסטערניש האט געדינט צו באהאלטן דעם טויט פון די רשעים פון די אידן וואס האבן נישט געוואלט פארלאזן מצרים. דער מדרש דערציילט אז במשך די מכה האבן די אידן באזוכט די הייזער פון די מצריים און אנטדעקט זייערע אוצרות, אינפארמאציע וואס זיי האבן שפּעטער גענוצט ווען ג-ט האט זיי באפוילן צו בעטן די דאזיגע זאכן פארן פארלאזן מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}.
 #'''בכורות''' - טויט פון די בכורים: אין איין נאכט האט ג-ט גע'הרג'עט אלע בכורים פון מצרים, סיי מענטשן און סיי בהמות, פון פּרעה'ס ערשט-געבוירענעם זון ביז צום בכור פון דעם געפאנגענעם אין טורמע. אבער די אידישע ערשט-געבוירענע זענען אפגעשוינט געווארן.
+דער מדרש זאגט אז א דֶבר, מארד, האט באגלייט אלע מכות{{הערה|{{רבה|שמות|י|ב}}}}.
 ===אין תהלים===
 די מכות ווערן אויך געשילדערט אין [[תהלים]], אבער בשעת די צען געשעענישן פון די דערציילונג פון ספר שמות זענען דעטאלירט באזונדער, ערשיינען זיי אין תהלים אויסגערעכנט אין אַן אנדערע סדר און צאל, און ווערן אין עטליכע פעלער באצייכנט מיט סינאנימען אדער באשטאנדטיילן פון די מכות. אין {{תנ"ך|תהילים|קה|לאנג=יא|אן=ספר}} ווערט אויסגערעכענט צען סארט שטראפן, אבער זיי צייגן בלויז אויף אכט פון די מכות. {{תנ"ך|תהילים|עח|לאנג=יא|אן=ספר}} רעכנט אויס 11 שטראפונגען, אבער זיי זענען בלויז פון זיבן מכות. די אפנויגונג אין תהלים פון ספר שמות ווערט צוגעשריבן צו פּאעטישע פרייהייט (Licentia Poētica).
@@ שורה 143: / שורה 146: @@
 ==איינפלוס אויף אידן==
-די תורה שרייבט אז די אידן וואס האבן געוואוינט אין גושן זענען געווען געשוינט פון רוב מכות{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}. ט, ד. ט, כו. און י, כג.}}. עס זענען פארהאן מיינונגען אז די ערשטע דריי מכות האבן יא באטראפן אידן און מצריים גלייך{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כד|מפרש=אבן עזרא}}. [[רבי שלמה הכהן פון ליסא]], [[שית:Avi_Ezer%2C_Exodus.7.24|אבי עזר, אויף אבן עזרא]] האלט אז דאס זענען נישט די ווערטער פונעם אבן עזרא, נאר א תלמיד טועה האט דאס אריינגעלייגט.}}. רוב מפרשים האלטן אבער אז די אידן זענען אפּגעשוינט געווארן פון אלע מען מכות.{{הערה|[[שית:Teshuvot_HaRadbaz_Volume_2.813|תשובות הרדב"ז חלק ב, תתיג]].}}.
+די תורה שרייבט אז די אידן וואס האבן געוואוינט אין גושן זענען געווען געשוינט פון רוב מכות{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}. ט, ד. ט, כו. און י, כג.}}. עס זענען פארהאן מיינונגען אז די ערשטע דריי מכות האבן יא באטראפן אידן און מצריים גלייך{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כד|מפרש=אבן עזרא}}; {{תנ"ך|שמות|ח|יח|מפרש=רבי יוסף אבן כספי}}; {{תנ"ך|שמות|ח|יח|מפרש=רלב"ג ביאור המלות}}}}. אנדערע מפרשים האלטן אבער אז די אידן זענען אפּגעשוינט געווארן פון אלע צען מכות{{הערה|[[שית:Teshuvot_HaRadbaz_Volume_2.813|תשובות הרדב"ז חלק ב, תתיג]]: "אסור להאמין לדבר זה [צו די ווערטער פון אבן עזרא]". [[רבי שלמה הכהן פון ליסא]], [[שית:Avi_Ezer%2C_Exodus.7.24|אבי עזר, אויף אבן עזרא]] האלט אז דאס זענען נישט די ווערטער פונעם אבן עזרא, נאר א תלמיד טועה האט דאס אריינגעלייגט.}}.
 ==ליינט מער==