בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,365
רעדאגירונגען
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
אין [[הגדה של פסח]] ערשיינט די ליסטע פון די צען מכות, לויט דעם סדר געשילדערט אין די תורה, מיט ספּעציעלע נעמען: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דֶּבֶר, שחין, ברד, ארבה, חושך און מכת בכורות. אין הגדה ערשיינט אויך א [[סימנים (ש"ס)|סימן]] צו געדענקען די מכות דורך זייערע [[ראשי תיבות]]: דצ"ך עד"ש באח"ב. | אין [[הגדה של פסח]] ערשיינט די ליסטע פון די צען מכות, לויט דעם סדר געשילדערט אין די תורה, מיט ספּעציעלע נעמען: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דֶּבֶר, שחין, ברד, ארבה, חושך און מכת בכורות. אין הגדה ערשיינט אויך א [[סימנים (ש"ס)|סימן]] צו געדענקען די מכות דורך זייערע [[ראשי תיבות]]: דצ"ך עד"ש באח"ב. | ||
#'''דם''' - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער־קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]]. דאס האט אומגעברענגט די פיש און געשאפן א שרעקליכע שטינק{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה}}}}. | #'''דם''' - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער־קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]], און די מצריים האבן נישט געקענט טרינקען פון די טייכן. דאס האט אויך אומגעברענגט די פיש און געשאפן א שרעקליכע שטינק{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה}}}}. עס ווערט געזאגט אין מדרש אז די מצריים האבן נאר געקענט טרינקען וואסער דורך דעם וואס זיי האבן עס געקויפט פון די אידן פאר גאר הויכע פּרייזן{{הערה|{{רבה|שמות|ט|י}}}}. | ||
#'''צפרדע''' - פרעש: א גרויסע צאל פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און האבן איבערגעפילט גאנץ מצרים. דון יצחק [[אברבנאל]], ציטירנדיג פון [[רבינו חננאל]], זאגט אז צפרדע איז נישט געווען קיין פרעש, נאָר קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. | #'''צפרדע''' - פרעש: א גרויסע צאל פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און האבן איבערגעפילט גאנץ מצרים. די פרעש זענען אריין אין די הייזער, די שלאפצימערן, און אפילו אין די אויוונס. דון יצחק [[אברבנאל]], ציטירנדיג פון [[רבינו חננאל]], זאגט אז צפרדע איז נישט געווען קיין פרעש, נאָר קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. עס ווערט דערציילט אין מדרש אַז די גרייטקייט פון די פרעש צו שפּרינגען אין די אויוונס האט אינספּירירט צוקונפטיגע אידישע העלדן ווי [[חנניה מישאל ועזריה|חנניה, מישאל און עזריה]]{{הערה|{{רבה|שמות|י|ב}}}}. | ||
#'''כינים''' - לייז: שטויב איז פארוואנדלט געווארן אין לייז וואס האבן באפאלן מענטשן און בהמות אין גאנץ לאנד. | #'''כינים''' - לייז: שטויב איז פארוואנדלט געווארן אין לייז וואס האבן באפאלן מענטשן און בהמות אין גאנץ לאנד. די עגיפּטישע מכשפים האָבן פרובירט נאָכצומאַכן די מכה, אָבער זיי האבן נישט געקענט און האבן געזאָגט: "אֶצְבַּע אֱלֹקִיםהִוא" (דאס איז דער פינגער פון ג-ט). | ||
#'''ערוב''' - ווילדע חיות: א געמיש פון ווילדע חיות האבן אטאקירט די מצריים און זייערע בהמות. [[רשב"ם]] טייטשט ערוב אלס [[וואלף|וועלף]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רשב"ם}}}}. | #'''ערוב''' - ווילדע חיות: א געמיש פון ווילדע חיות האבן אטאקירט די מצריים און זייערע בהמות. [[רשב"ם]] טייטשט ערוב אלס [[וואלף|וועלף]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רשב"ם}}}}. [[רבי נחמיה]] אין מדרש פארשטייט ערוב ווי שווארמען פון אינזעקטן{{הערה|{{רבה|שמות|יא|ג}}}}. | ||
#'''דבר''' - פּעסט: א שווערע מגיפה האט געטויט א גרויסע צאל בהמות וואס האבן געהערט צו די מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|א|ז}}}}. | #'''דבר''' - פּעסט: א שווערע מגיפה האט געטויט א גרויסע צאל בהמות וואס האבן געהערט צו די מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|א|ז}}}}. | ||
#'''שחין''' - אייטער-בלאטערן: ביי די מצרים און זייערע בהמות זענען ארויסגעקומען שווערע געשווירן וואס האבן געבראכט א סך ווייטאג און יסורים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|ח|יב}}}}. | #'''שחין''' - אייטער-בלאטערן: ביי די מצרים און זייערע בהמות זענען ארויסגעקומען שווערע געשווירן וואס האבן געבראכט א סך ווייטאג און יסורים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|ח|יב}}}}. | ||
#'''ברד''' - האגל: א שרעקליכער האגל-שטארעם געמישט מיט פייער האט געשלאגן פון הימל אויף מצרים און פארטיליגט פעלדער און ביימער, און אויך געטייט מענטשן און בהמות וואס זענען געווען אויפ'ן פעלד. דער האגל איז געווען אַן אומגעווענליכע מישונג פון פייער און אייז, אזא וואס איז קיינמאל פריער נישט געווען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יג|לה}}}}. | #'''ברד''' - האגל: א שרעקליכער האגל-שטארעם געמישט מיט פייער האט געשלאגן פון הימל אויף מצרים און פארטיליגט פעלדער און ביימער, און אויך געטייט מענטשן און בהמות וואס זענען געווען אויפ'ן פעלד. דער האגל איז געווען אַן אומגעווענליכע מישונג פון פייער און אייז, אזא וואס איז קיינמאל פריער נישט געווען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יג|לה}}}}. | ||
#'''ארבה''' - היישעריק: א ריזיגער שווארם היישעריק האט באפאלן און באדעקט גאנץ מצרים און אויפגעגעסן אלע פלאנצונגען וואס זענען געבליבן נאך דעם האגל, אריינגערעכנט די פעלדער און די פרוכט פון די ביימער. אזא היישעריק-מגפה איז קיינמאל פריער נישט געווען אין מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|א|כ}}}}. | #'''ארבה''' - היישעריק: א ריזיגער שווארם היישעריק האט באפאלן און באדעקט גאנץ מצרים און אויפגעגעסן אלע פלאנצונגען וואס זענען געבליבן נאך דעם האגל, אריינגערעכנט די פעלדער און די פרוכט פון די ביימער. אזא היישעריק-מגפה איז קיינמאל פריער נישט געווען אין מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|א|כ}}}}. | ||
#'''חושך''' - פינצטערניש: א טיפע און אומדורכזיכטיגע פינצטערניש האט באדעקט גאנץ מצרים פאר זעקס טעג{{הערה|שם=יכב|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}, אז מען האט גארנישט געקענט זען און זיך נישט רירן. אבער אין גושן, וואו די אידן האבן געוואוינט, איז געווען ליכט. עס ווערט דערמאנט אז די פינצטערניש האט געדינט צו באהאלטן דעם טויט פון די רשעים פון די אידן וואס האבן נישט געוואלט פארלאזן מצרים. | #'''חושך''' - פינצטערניש: א טיפע און אומדורכזיכטיגע פינצטערניש האט באדעקט גאנץ מצרים פאר זעקס טעג{{הערה|שם=יכב|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}, אז מען האט גארנישט געקענט זען און זיך נישט רירן. אבער אין גושן, וואו די אידן האבן געוואוינט, איז געווען ליכט. עס ווערט דערמאנט אז די פינצטערניש האט געדינט צו באהאלטן דעם טויט פון די רשעים פון די אידן וואס האבן נישט געוואלט פארלאזן מצרים. דער מדרש דערציילט אז במשך די מכה האבן די אידן באזוכט די הייזער פון די מצריים און אנטדעקט זייערע אוצרות, אינפארמאציע וואס זיי האבן שפּעטער גענוצט ווען ג-ט האט זיי באפוילן צו בעטן די דאזיגע זאכן פארן פארלאזן מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}. | ||
#'''בכורות''' - טויט פון די בכורים: אין איין נאכט | #'''בכורות''' - טויט פון די בכורים: אין איין נאכט האט ג-ט גע'הרג'עט אלע בכורים פון מצרים, סיי מענטשן און סיי בהמות, פון פּרעה'ס ערשטגעבוירענעם זון ביז צום בכור פון דעם געפאנגענעם אין טורמע. אבער די אידישע ערשטגעבוירענע זענען געשוינט געווארן. | ||
===אין תהלים=== | ===אין תהלים=== | ||
| שורה 107: | שורה 107: | ||
עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט א פינגער פון ג-ט", און די וואונדער ביים ים־סוף זענען געווען "מיט דער האנט פון ג-ט", וואס ווייזט אויף א גרעסערע מאכט און א גרעסערן וואונדער ביים ים־סוף. די צאל פון די מכות, צען, ווערט געזען ווי א באדייטנדע צאָל, כאָטש אין רבנישער ליטעראַטור ווערט אויך דערמאנט אַ גרעסערע צאָל פּלעגן. <!-- עס ווערט אויך דערמאָנט אַז די צאָל פון די מכות איז געווען אַ פיר־ אדער פינף-פאַכיגע,קאָרעספּאָנדירנדיג צו ... די פינף אותיות פון ג-ט'ס נאָמען, וואָס רעפּרעזענטירט גערעכטיקייט{{הערה|{{לינק|שרייבער=Shraga Simmons|קעפל=Dayenu! Many Plagues|זייטל=Aish|דאטום=סעפטעמבער 10, 2012|אדרעס=https://aish.com/dayenu-many-plagues/}}}}. | עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט א פינגער פון ג-ט", און די וואונדער ביים ים־סוף זענען געווען "מיט דער האנט פון ג-ט", וואס ווייזט אויף א גרעסערע מאכט און א גרעסערן וואונדער ביים ים־סוף. די צאל פון די מכות, צען, ווערט געזען ווי א באדייטנדע צאָל, כאָטש אין רבנישער ליטעראַטור ווערט אויך דערמאנט אַ גרעסערע צאָל פּלעגן. <!-- עס ווערט אויך דערמאָנט אַז די צאָל פון די מכות איז געווען אַ פיר־ אדער פינף-פאַכיגע,קאָרעספּאָנדירנדיג צו ... די פינף אותיות פון ג-ט'ס נאָמען, וואָס רעפּרעזענטירט גערעכטיקייט{{הערה|{{לינק|שרייבער=Shraga Simmons|קעפל=Dayenu! Many Plagues|זייטל=Aish|דאטום=סעפטעמבער 10, 2012|אדרעס=https://aish.com/dayenu-many-plagues/}}}}. | ||
--> | --> | ||
==סטרוקטור און מוסטערן== | ==סטרוקטור און מוסטערן== | ||
רעדאגירונגען