בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
←פוּן 17טן יאָרהונדערט
אין תקציר עריכה |
|||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
==פוּן 17טן יאָרהונדערט== | ==פוּן 17טן יאָרהונדערט== | ||
אין דער צייט פון | אין דער צייט פון מהר"ל זענען די קהילות פון מעהרן קלאר געווען זייער קליין. זיי זענען באשטאנען פון פליטים וועלכע זענען דורך דעם איינפלוס פון קאַפּיסטראַנאָ פארטריבן געווארן פון די גרויסע שטעט ווי [[ברין]] און אָלמיץ (1454) און האבן זיך באזעצט וואו נאָר א גוטווילנדער אדלער האט זיי אויפגענומען אונטער זיין שוץ. וויבאלד זיי האבן געגרינדעט קהילות וואס זענען געווען צו קליין צו באשעפטיגן א גוט־קוואליפיצירטן רב, האבן זיי אויסגעקליבן איינעם וואס האט געהאט זיין זיץ אין איינער פון די גרעסטע קהילות פון דער פּראווינץ צו דינען אלס זייער דיין. ענליכע באדינגונגען האבן געהערשט אנדערש וואו אויך. די אידן וואס האבן געלעבט אין דעם פירשטנטום [[באמבערג]] האָבן אין 1619 באַקומען אַן ערלויבעניש צו וועלן א "פּאומייסטער אָדער אָבריסטן רב", און זיי האבן מעגליך געהאט אזא באאמטער פריער{{הערה|עקשטיין, "Gesch. der Juden im Ehemaligen Fürstbistum Bamberg", זייטן 62, 157, באַמבערג, 1898}}. די קהילות פון דעם פירשטנטום עטינגען, אויך געגרינדעט פון פליטים פון גרעסערע שטעט ווי נערדלינגען, האבן געהאט א לאנדעס-ראבינער פון פריע צייטן{{הערה|מילער, "Aus Fünf Jahrhunderten", זייט 171, אויגסבורג, 1900}}. די אידן וואס האבן געלעבט אונטערן שוץ פון דעם עלעקטאָר און דעם ארכיבישאף פון [[מיינץ]] האבן אין 1718 געהאט [[ישכר בער עסקלס]] אלס זייער לאנדעס-ראבינער{{הערה|באַמבערגער, "Historische Berichte über die Juden ... Aschaffenburg ", זייט 18, שטראסבורג, 1900}}). דער טיטל איז צומאל געגעבן געווארן אלס א צייכן פון אויסצייכענונג; אזוי האט [[רבי שמשון ווערטהיימער]] אין 1717 באקומען פון קייסער [[קארל דער זעקסטער]] דעם טיטל פון לאנדעס-ראבינער פון אונגארן ("pro archi sive superiori Judæorum Rabbino"). זיין איידעם, דער אויבנדערמאנטער עסקלס, וועלכער (כאטש ער האט רעזידירט אין וויען, זייענדיג פארבונדן מיט זיין שווער'ס באנק־געשעפט דארט) האט איבערגענומען זיין פאטער, גבריאל עסקלס, אלס לאנדעס-ראבינער פון מעהרן, איז באַשטימט געווארן (1725) נאך ר' שמשונ'ס פּטירה אלס זיין נאכפאלגער אלס לאנדעס-ראבינער פון אונגארם{{הערה|קויפמאן, "Samson Wertheimer", זייט 104, וויען, 1888; ווירצבאך, "Biographisches Lexikon", s.v. "Eskeles"}}. | ||
אין ווייסרוסלאַנד האָט די וויכטיקסטע ראָלע אין וועד המדינה געשפילט דער רב־המדינה, באַזונדערס ווען דעם דאָזיקן אַמט האָבן פאַרנומען ר' שאול ב"ר נפתלי הירץ און זיין זון ר' יצחק אייזיק גינצבורג (צווישן 1710 און 1750). דער רב־המדינה איז געווען פאָרזיצער פון וועד און פלעגט צונאָיפרופן די וועד־אַסיפות. ער פלעגט אויך אַרומפאָרן איבער די קהילות פון זיין "יעפּאַרכיע" און אַרויסגעבן פּסקים אין סכסוכים צווישן די הויפּט־קהילות און זייערע סביבות און צווישן קהל און זיינע מיטגלידער. ער פלעגט חתמענען דער ערשטער אויף אַלע תקנות און ווענדונגען פון וועד המדינה. זיין יערלעכער געהאַלט האָט לויטן בודזשעט פון יאָר 1732/1733 באַטראָפן 500 גילדן, בעת דער געהאַלט פון די אָרטיקע רבנים איז אינעם זעלביקן בודזשעט פעסטגעשטעלט געוואָרן אויף אַ העלפט — 250 גילדן. משמעות אַז די הערשערישע שטעלונג פון רב־המדינה האָט אַרויסגערופן אומצופרידנקייט אין טייל קהילות. | אין ווייסרוסלאַנד האָט די וויכטיקסטע ראָלע אין וועד המדינה געשפילט דער רב־המדינה, באַזונדערס ווען דעם דאָזיקן אַמט האָבן פאַרנומען ר' שאול ב"ר נפתלי הירץ און זיין זון ר' יצחק אייזיק גינצבורג (צווישן 1710 און 1750). דער רב־המדינה איז געווען פאָרזיצער פון וועד און פלעגט צונאָיפרופן די וועד־אַסיפות. ער פלעגט אויך אַרומפאָרן איבער די קהילות פון זיין "יעפּאַרכיע" און אַרויסגעבן פּסקים אין סכסוכים צווישן די הויפּט־קהילות און זייערע סביבות און צווישן קהל און זיינע מיטגלידער. ער פלעגט חתמענען דער ערשטער אויף אַלע תקנות און ווענדונגען פון וועד המדינה. זיין יערלעכער געהאַלט האָט לויטן בודזשעט פון יאָר 1732/1733 באַטראָפן 500 גילדן, בעת דער געהאַלט פון די אָרטיקע רבנים איז אינעם זעלביקן בודזשעט פעסטגעשטעלט געוואָרן אויף אַ העלפט — 250 גילדן. משמעות אַז די הערשערישע שטעלונג פון רב־המדינה האָט אַרויסגערופן אומצופרידנקייט אין טייל קהילות. | ||