בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (מכלוליזאציע) |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
{{דעסקריפציע|חסיד'ישער בדחן ( | {{דעסקריפציע|חסיד'ישער בדחן (תר"פ–תשמ"ו)}} | ||
{{אישיות | {{אישיות | ||
| נאמען = חיים מנחם מענדל מערמלשטיין | | נאמען = חיים מנחם מענדל מערמלשטיין | ||
| תאריך לידה עברי = [[י"ב אדר]] [[תר"פ]] | |||
| תאריך פטירה עברי = [[כ"ד חשון]] [[תשמ"ו]] | | תאריך פטירה עברי = [[כ"ד חשון]] [[תשמ"ו]] | ||
| בילד = Chaim Mendel.jpg | | בילד = Chaim Mendel.jpg | ||
| געבורט ארט = [[מונקאטש]], [[אונגארן]] | | געבורט ארט = [[מונקאטש]], [[אונגארן]] | ||
| פטירה ארט = [[ברוקלין]], [[ניו יארק]] | |||
| פאך = [[בדחן]] | | פאך = [[בדחן]] | ||
}} | }} | ||
ר' '''חיים מנחם מערמלשטיין''' ([[ה' | ר' '''חיים מנחם מערמלשטיין''' ([[ה'תר"פ]]–[[כ"ד חשון]], [[תשמ"ו]]), באקאנט אלס '''ר' חיים מענדל''', איז געווען א בארימטער [[בדחן]] אין די [[פאראייניגטע שטאטן|אמעריקאנער]] אידישע געמיינדע, וואס האט משמח געווען ביי חתונות און שמחות. ער איז געווען דער אפיציעלער [[גראמען|גראמער]] און בדחן ביי גרויסע רבי'שע חתונות און מאורעות, ספעציעל ביי [[רבי חיים מאיר האגער]] און ביים [[סאטמאר (חסידות)|סאטמארער]] רבי'ן [[רבי יואל טייטלבוים]]. ער ווערט באטראכט אלס דער "מלך הבדחנים" פון די יארן נאכ'ן צווייטן וועלטס קריג, און באקאנטע שפעטערע בדחנים - ווי [[יעקב מילער]] - פאררופן זיך אלס זיינע תלמידים. | ||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
| שורה 40: | שורה 42: | ||
תשמ"ו | תשמ"ו | ||
}} | }} | ||
ר' חיים מענדל איז געבוירן געווארן צו ר' אברהם יצחק מערמלשטיין אין שטאט [[מונקאטש]], [[אונגארן]]. ער האט אלס קינד געוויזן זיינע טאלאנטן ווען ער פלעגט זיך שטעלן גראמען פאר זיינע חברים אין די הפסקות, פאר וועלכע זיי האבן אים באצאלט מיט קנעפלעך. | ר' חיים מענדל איז געבוירן געווארן י"ב אדר תר"פ צו ר' אברהם יצחק מערמלשטיין אין שטאט [[מונקאטש]], [[אונגארן]]. ער האט אלס קינד געוויזן זיינע טאלאנטן ווען ער פלעגט זיך שטעלן גראמען פאר זיינע חברים אין די הפסקות, פאר וועלכע זיי האבן אים באצאלט מיט קנעפלעך. | ||
דורכאויס די [[צווייטע וועלט מלחמה]] איז ער געווען אין די אונגארישע ארבעטס-בריגאדעס ([[מונקא טאבאר]]), וואו ער האט זיך איינגעפירט צו דערמינטערן די צעבראכענע אידן נאכ'ן טאג ארבעט, און זיין הומאר און גוטמוטיגקייט האט געהאלטן ביים געמיט די אידן ארום אים אין די שווערע צייטן. איין טאג האט ער דערקלערט "היינט איז מיר איינגעפאלן עפעס וואס איז אפילו פאר'ן פרעזידענט נישט איינגעפאלן!". ווען מען האט אים געפרעגט וואס איז זיין געוואלדיגער איינפאל, האט ער געענטפערט "היינט איז מיר איינגעפאלן מיין בעט!" | דורכאויס די [[צווייטע וועלט מלחמה]] איז ער געווען אין די אונגארישע ארבעטס-בריגאדעס ([[מונקא טאבאר]]), וואו ער האט זיך איינגעפירט צו דערמינטערן די צעבראכענע אידן נאכ'ן טאג ארבעט, און זיין הומאר און גוטמוטיגקייט האט געהאלטן ביים געמיט די אידן ארום אים אין די שווערע צייטן. איין טאג האט ער דערקלערט "היינט איז מיר איינגעפאלן עפעס וואס איז אפילו פאר'ן פרעזידענט נישט איינגעפאלן!". ווען מען האט אים געפרעגט וואס איז זיין געוואלדיגער איינפאל, האט ער געענטפערט "היינט איז מיר איינגעפאלן מיין בעט!" | ||
| שורה 48: | שורה 50: | ||
נאך א קורצע צייט האט ער עמיגרירט קיין [[ניו יארק]], וואו ער האט אנגעהויבן צו ארבעטן אין א גוי'אישן פאבריק, און נאר ביינאכט האט ער משמח געווען ביי חתונות. אין יענע יארן פלעגט ער זיך שערן דעם [[בארד]]. ווען עס איז אונטערגעוואקסן דער קומענדיגער דור און די צאל חתונות האבן זיך פארמערט, האט ער - אויף די עצה פון [[רבי יעקב יוסף טווערסקי|סקווירער רבי'ן]] - געהויבן דעם פרייז פאר זיין בדחנות, כדי צו קענען אויפגעבן זיין ארבעט אין פאבריק און לאזן וואקסן דעם בארד. | נאך א קורצע צייט האט ער עמיגרירט קיין [[ניו יארק]], וואו ער האט אנגעהויבן צו ארבעטן אין א גוי'אישן פאבריק, און נאר ביינאכט האט ער משמח געווען ביי חתונות. אין יענע יארן פלעגט ער זיך שערן דעם [[בארד]]. ווען עס איז אונטערגעוואקסן דער קומענדיגער דור און די צאל חתונות האבן זיך פארמערט, האט ער - אויף די עצה פון [[רבי יעקב יוסף טווערסקי|סקווירער רבי'ן]] - געהויבן דעם פרייז פאר זיין בדחנות, כדי צו קענען אויפגעבן זיין ארבעט אין פאבריק און לאזן וואקסן דעם בארד. | ||
ר' חיים מענדל איז נפטר געווארן כ"ד חשון תשמ"ו, און איז באערדיגט געווארן אין וויזשניצער בית החיים אין [[מאנסי]] | ר' חיים מענדל איז נפטר געווארן כ"ד חשון תשמ"ו, איבערלאזנדיג איין זון און 4 טעכטער. ער איז באערדיגט געווארן אין וויזשניצער בית החיים אין [[מאנסי]], און זיין [[מצבה]] איז געווארן געשריבן און געשטעלט דורך אן אנאנימער איד, אנגעבליך אן איינוואוינער פון [[פלעטבוש]]. | ||
==זיין בדחנות== | ==זיין בדחנות== | ||
| שורה 55: | שורה 57: | ||
ער האט געהאט א נאנטע פארבינדונג מיט פילע [[רבי]]ים, ביי וועלכע ער פלעגט גראמען און זיי האבן הנאה געהאט פון זיין סטיל. אלס קינד האט ער אום פורים אויסגעשפילט א [[סדר נאכט]] פאר [[רבי חיים אלעזר שפירא]]. ער איז געווען דער רעגלמעסיגער בדחן ביים [[שושן פורים]] טיש פון דער סאטמארער רבי, וועלכער פלעגט אויסהערן מיט א שמייכל און צומאל זיך ווערטלען מיט אים אויף צוריק. דער וויזשניצער רבי בעל אמרי חיים האט זיך אויסגעדריקט אז ר' חיים מענדל איז אים ממש מחיה, און האט אים אנגעוואונטשן ער זאל משמח זיין ביי אלע זיינע אייניקלעכ'ס חתונות, וואס איז טאקע מקוים געווען. | ער האט געהאט א נאנטע פארבינדונג מיט פילע [[רבי]]ים, ביי וועלכע ער פלעגט גראמען און זיי האבן הנאה געהאט פון זיין סטיל. אלס קינד האט ער אום פורים אויסגעשפילט א [[סדר נאכט]] פאר [[רבי חיים אלעזר שפירא]]. ער איז געווען דער רעגלמעסיגער בדחן ביים [[שושן פורים]] טיש פון דער סאטמארער רבי, וועלכער פלעגט אויסהערן מיט א שמייכל און צומאל זיך ווערטלען מיט אים אויף צוריק. דער וויזשניצער רבי בעל אמרי חיים האט זיך אויסגעדריקט אז ר' חיים מענדל איז אים ממש מחיה, און האט אים אנגעוואונטשן ער זאל משמח זיין ביי אלע זיינע אייניקלעכ'ס חתונות, וואס איז טאקע מקוים געווען. | ||
טראץ זיין ראלע אלס בדחן, איז ער פערזענליך געווען אן ערנסטער מענטש און א [[תלמיד חכם]]. יעדן פרייטאג צונאכטס פלעגט ער פארלערנען א שיעור אין [[אור החיים]] פאר א גרופע אידן וועלכע זענען צוזאמגעקומען ביי אים אין שטוב, און מוצאי שבת פלעגט ער לערנען מיט א חברותא פונעם זמן ביז נאנט צו חצות. ער פלעגט אוועקגעבן די | טראץ זיין ראלע אלס בדחן, איז ער פערזענליך געווען אן ערנסטער מענטש און א [[תלמיד חכם]]. יעדן פרייטאג צונאכטס פלעגט ער פארלערנען א שיעור אין [[אור החיים]] פאר א גרופע אידן וועלכע זענען צוזאמגעקומען ביי אים אין שטוב, און מוצאי שבת פלעגט ער לערנען מיט א חברותא פונעם זמן ביז נאנט צו חצות. ער פלעגט אוועקגעבן די "שבת געלט" פאר א דבר מצוה{{הערה|{{אוצר החכמה|שמואל שלמה טעללער|ומשה היה רועה|613618|page=80|באנד=ה|שנת הוצאה=תשע"א|הערה עג}}}}. | ||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
* "ר' חיים מענדל היה | * "ר' חיים מענדל היה אומר…", '''[[המודיע]]''', י"ב אדר א', תשע"א | ||
* "יהודים של פורים", '''[[המבשר]]''' קהילות, י"ב אדר, תשע"ח | * "יהודים של פורים", '''[[המבשר]]''' קהילות, י"ב אדר, תשע"ח | ||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* {{אייוועלט|17176|הבדחן ר' חיים מענדל מערמלשטיין ז"ל - כ”ד חשון תשמ”ו}} | * {{אייוועלט|17176|הבדחן ר' חיים מענדל מערמלשטיין ז"ל - כ”ד חשון תשמ”ו}} | ||
* [https://us.bidspirit.com/ui/lotPage/torahauctions/source/catalog/auction/30778/lot/17504/קוויטל-שקרא-רבינו-הק-מר-חיים?lang=he א קוויטל פון חיים מענדל צו סאטמאר רב ז"ל], בידספּיריט | |||
* [https://www.dropbox.com/s/7i1y3x9xmz34vpx/File%20Nov%2006%2C%209%2053%2021%20PM.mov?dl=0 ווידעא פון חיים מענדל] | |||
* [https://dbs.anumuseum.org.il/skn/en/c6/e24491311/Personalities/Mermelstein_Chaim_Mendel_Menachem חיים מענדל'ס פאמיליע בוים], אויף אנו מוזעאום וועבזייטל | |||
* [https://www.geni.com/people/Chaim-Mendel-Mermelstein/6000000003709783148 חיים מענדל אויף Geni] | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | |||
[[קאַטעגאָריע:בדחנים]] | [[קאַטעגאָריע:בדחנים]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:מונקאטש]] | ||
[[קאַטעגאָריע:ברוקלין]] | |||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||