אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "בנימין"

[[טעקע:12 staemme israels heb.svg|שמאל|ממוזער|די נחלות פון די [[שבטי ישראל]]]]

'''{{מנוקד|בִּנְיָמִין}}''' ({{לינק צו אידיש יאר|2208}} – [[י"א חשון]] {{לינק צו אידיש יאר|2323}}) איז דער יונגסטער זון פון [[יעקב]] דורך [[רחל]], און דער פּאטריארך פון [[שבט בנימין]].

 

בנימין איז דער איינציגסטער פון יעקב'ס קינדער וואס איז געבוירן אין [[כנען]]. ער איז געבוירן אויפ'ן וועג צווישן [[בית אל]] און [[אפרת]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|טז}}}}, וואס דאס איז [[בית לחם]]{{הערה|ווי יעקב אבינו דערציילט שפעטער פאר יוסף {{מנוקד|וָאֶקְבְּרֶהָ שָּׁם בְּדֶרֶךְ אֶפְרָת הִוא בֵּית לָחֶם}}. {{תנ"ך|בראשית|מח|ז}}.}}. לויט [[ילקוט שמעוני]] איז ער געבוירן אום [[י"א חשון]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}}, און אזוי אויך לויט [[ספר היובלים]]{{הערה|{{על התורה|2=יובלים, פרק ל"ב, פסוק ל"ג|3=Jubilees_32}}}}. לויט מדרש [[פסיקתא רבתי]] איז ער געבוירן פרילינג צווישן [[פסח]] און [[שבועות]]{{הערה|[[שית:Pesikta_Rabbati/3|פסיקתא רבתי, ג']]; זעט {{דעת|יעל לוין|daat/kitveyet/mabua/40/bedamaih-2.htm|בדמיך חיי - על לידת בנימין ומות רחל}}}}. אנדערע זאגן אז דאס איז געווען [[כ' סיון]]{{הערה|משיבת נפש, אויף בראשית ל"ה, כ"ו}}. מיט בנימין איז געבוירן אן עקסטערע צווילינג מיידל, אויסער די איינע וואס איז געבוירן מיט יעדן פון די שבטים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|פב|ח}}}}. זיין מאמע [[רחל]] איז אוועק ביי זיין געבורט.

אנדערש ווי ביי די אנדערע שבטים, ווערט נישט ערקלערט אין די תורה דעם באדייט פון זיין נאמען. עס ווערט נאר פארציילט אז אויסהויכנדיג איר נשמה, האט אים זיין מאמע גערופן גערופן בֶּן-אוֹנִי{{הערה|שם=ברלה|{{תנ"ך|בראשית|לה|יח}}}} - "דער זון פון מיין פּיין"{{הערה|דארט=ברלה|תרגום דארט; [[רש"י]] דארט; [[רד"ק]] דארט.}}, אדער "דער זון פון מיין טרויער ([[אנינות]])"{{הערה|דארט=ברלה|[[רב סעדיה גאון|רס"ג]] דארט; [[רבי אברהם אבן עזרא|ראב"ע]] דארט; [[רמב"ן]] דארט.}}.

*"זון פון [[דרום]]"{{הערה|ווי אינעם פסוק {{תנ"ך|תהלים|פט|יג}}: צָפוֹן וְ'''יָמִין''' אַתָּה בְרָאתָם.}}, וויבאלד ער איז געווען דער איינציגער צו געבוירן ווערן אין דרום, דאס איז כנען (אלע זיינע ברידער זענען געבוירן אין [[ארם נהריים]]){{הערה|דארט=ברלה|רש"י דארט; [[רלב"ג]] דארט.}}.

*א זון וואס איז געבוירן אויף דער עלטער{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט; [[רשב"ם]] דארט; רבי מיוחס דארט.}}. לויט דעם איז '''ימין''' אזוי ווי '''ימים''', ווי אינעם פסוק{{הערה|{{תנ"ך|דניאל|יב|יג}}.}} לְקֵץ הַיָּמִין.

בנימין איז געווען דער איינציגסטער ברודער פון [[יוסף]] פון זייער מאמע'ס זייט. ווען יעקב האט געשיקט זיינע זין קיין [[מצרים]] צו שאפן שפייז בשעת'ן הונגער האט ער נישט מיטגעשיקט בנימין, וויבאלד זייענדיג דער איינציגסטער זון וואס איז פארבליבן פון זיין באליבטע ווייב רחל איז יעקב געווען גאר צוגעבינדן צו אים און ער האט זיך געפארכט עס זאל אים נישט פאסירן קיין אומגליק, אבער יוסף האט זיך גע'עקשנ'ט אז זיי זאלן ברענגען אויך זייער יונגסטן ברודער. אנפאנג האט יעקב נישט צוגעשטימט אבער עווענטועל האט בנימין באגלייט זיינע ברידער קיין מצרים נאך וואס יהודה האט אונטערגענומען צו זיין פאראנטווארטליך פאר אים. ווען בנימין איז אים פארגעשטעלט געווארן, איז יוסף געווארן אזוי איבערגענומען פון זיינע געפילן, אז ער איז אריין אין אַ פּריוואטן צימער און דארטן געוויינט. ער האט געלאדנט זיינע ברידער צו א מאלצייט, וואו ער האט געשענקט בנימין מיט פינף מאל אזויפיל פּארציעס ווי פאר די אנדערע. יוסף האט אבער געשטעלט די ישרות פון זיינע ברידער אויף פּראבע און זיך נישט דערקענט פאר זיי. ער האט באפוילן זיין פארוואלטער צו באהאלטן זיין זילבערנעם בעכער אין בנימין'ס זאַק און דערנאך איבערפאלן די ברידער אויף זייער וועג אהיים און אים באשולדיגן אין גנב'ענען, און אלס שטראף [[שקלאפעריי|פארשקלאפט]]. זעענדיג אז מ'האט געטראפן דעם בעכער ביי בנימין האבן די ברידער צעריסן זייערע קליידער און זיך איינגעריסן פאר אים. יהודה האט דערקלערט זיין גרייטקייט צו אויפגעבן זיין פרייהייט אין אויסטויש פאר בנימין'ס באפרייאונג צו אפּשוינען זייער פאטער'ס טרויער אויב זאל ער נישט צוריקקומען. ווען יוסף האט ענדליך [[יוספ'ס אנטפלעקונג צו זיינע ברידער|אנטפלעקט זיין אידענטיטעט]], זענען יוסף און בנימין ארויפגעפאלן איינער אויף דעם אנדערן'ס האלז און געוויינט. יוסף האט דערנאך געגעבן קליידונג פאר זיינע ברידער, און פאר בנימין פינף פּאָר קליידונג און דריי הונדערט זילבער שטיק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מב}}–{{תנ"ך|בראשית|מה|ללא=ספר}}}}.

{{מנוקד|"וּבְנֵי בִנְיָמִן, בֶּלַע וָבֶכֶר וְאַשְׁבֵּל, גֵּרָא וְנַעֲמָן, אֵחִי וָרֹאשׁ; מֻפִּים וְחֻפִּים, וָאָרְדְּ"}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|כא}}}}.

אין מדרש שטייט אז ווען מ'האט געברענגט בנימין פאר יוסף האט אים יוסף געפרעגט: דו האסט א ווייב? האט ער געזאגט: יא. האט ער אים געפרעגט: האסט קינדער? האט ער געענטפערט: איך האב צען. וואס איז זייער נאמען?{{ציטוט|אָמַר לוֹ: בֶּלַע וָבֶכֶר וְאַשְׁבֵּל וְגוֹ'. אָמַר לוֹ יוֹסֵף, מִי שָׁמַע שֵׁמוֹת כָּאֵלֶּה. אָמַר לוֹ: כֻּלָּם עַל שֵׁם אָחִי בֶּן אִמִּי שֶׁהָיָה גָּדוֹל מִמֶּנִּי, קָרָאתִי לָהֶם אֵלּוּ הַשֵּׁמוֹת. בֶּלַע, שֶׁנִּבְלַע בֵּין הָאֻמּוֹת. וָבֶכֶר, שֶׁהָיָה בְּכוֹר. וְאַשְׁבֵּל, שֶׁנִּשְׁבָּה. גֵּרָה, שֶׁנַּעֲשָׂה גֵר. וְנַעֲמָן, שֶׁהָיָה נָעִים. אֵחִי, עַל שֵׁם שֶׁהָיָה אָחִי בֶּן אִמִּי. וָרֹאשׁ, שֶׁהָיָה רֹאשׁ וְגָדוֹל עָלָי. מֻפִּים, שֶׁהָיָה יָפֶה וּמְיֻפֶּה{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מג|ל|מפרש=רש"י}}: מפים מפי אבי למד}}. וְחֻפִּים, שֶׁלֹּא רָאָה בְחֻפָּתִי וַאֲנִי לֹא רָאִיתִי בְחֻפָּתוֹ. וָאָרְדְּ, שֶׁיָּרַד בַּגּוֹלָה, וְשֶׁהָיוּ פָנָיו דּוֹמִים לְוֶרֶד.|מקור={{תנחומא|ויגש|ד}}}}

==זיין קבר==

בנימין, לויט איין מיינונג, איז געווען דער געשטאלט פון זיין מוטער, [[רחל]]{{הערה|תנחומא באבער א, קצז}}, און לויט אן אנדער מיינונג האט ער אויסגעזען ווי זיין פאטער{{הערה|שם=תנחומאמקץי}}.

ער איז געווען דער איינציגער ברודער וואס האט זיך נישט באטייליגט ביי [[מכירת יוסף]]{{ביאור|דער [[משך חכמה]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|כח|ט|מפרש=משך חכמה}}}} ערקלערט, אז אויך יוסף וועלכער איז זעלבסט פארקויפט געווארן האט נישט אויסגעזאגט פאר זיין טאטע אז ער לעבט (צוליב דעם חרם), דעריבער איז בנימין געווען דער איינציגסטער וואס האט נישט מצער געווען זיין טאטע. דערפאר האט די געשיכטע פון [[דמא בן נתינה]] - ווען השי"ת האט געוויזן די גרויסקייט פון [[כיבוד אב ואם|כיבוד אב]], פאסירט מיט'ן פארלוירענעם שטיין פון בנימין{{הערה|ווי געברענגט אין {{ירושלמי|קידושין|א|ז}}.}}, די "ישפה".}}; דערפאר האט ער זוכה געווען אז דער בית המקדש (דער [[היכל]] און [[קדש הקדשים]]{{הערה|{{בבלי|יומא|יב|א}}; {{בבלי|זבחים|נד|א}}}}) זאל געבויעט ווערן אויף דעם שטח פון [[שבט בנימין|זיין שבט]]{{הערה|{{רבה|בראשית|צט|א}}}}. נאך סיבות זענען, וויבאלד ער איז נאך נישט געווען געבוירן ווען זיין פאטער און ברידער האבן זיך געביקט פאר [[עשו]]{{הערה|{{תנך|אסתר|ג|ג|מפרש=תרגום שני}}}} (דער של"ה שרייבט אז דעריבער האט בנימין געהאט א קדושה מער ווי די אנדערע ברידער און עס זענען ארויסגעקומען פון אים מלכים{{הערה|של"ה, [https://shitufta.org.il/Shenei_Luchot_HaBerit/,_Torah_Shebikhtav,_Vayeshev,_Miketz,_Vayigash,_Torah_Ohr?selectedunittext=68 וישב, מקץ, ויגש, תורה אור]}}); און וויבאלד ער איז דער איינציגסטער פון די שבטים וואס איז געבוירן אין ארץ ישראל{{הערה|{{מכילתא דרבי ישמעאל|יט|יח}}}}.