אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מגילת אנטיוכוס"

54 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 9 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 2: שורה 2:
די מגילה איז איבערגעגעבן געווארן אין עטליכע [[אראמיש]]ע ווערסיעס, און שטאמט ווארשיינליך פון די שפעטע תקופת התלמוד (איר אראמישע שפראך ווייזט אויף די תקופה צווישן ג'תת"נ און ד'ר"נ אין ארץ ישראל).
די מגילה איז איבערגעגעבן געווארן אין עטליכע [[אראמיש]]ע ווערסיעס, און שטאמט ווארשיינליך פון די שפעטע תקופת התלמוד (איר אראמישע שפראך ווייזט אויף די תקופה צווישן ג'תת"נ און ד'ר"נ אין ארץ ישראל).
דער מגילה איז דער איינציגער חיבור פון חז"ל, וואס איז געבליבן, וואס איז געצילט צו שילדערן בלויז די געשעענישן. כאטש וואס עס איז נישט א טייל פון תנ"ך, זענען געווען קהילות וואו מען פלעגט עס ליינען חנוכה, ענליך צו מגילת אסתר אום פורים.
דער מגילה איז דער איינציגער חיבור פון חז"ל, וואס איז געבליבן, וואס איז געצילט צו שילדערן בלויז די געשעענישן. כאטש וואס עס איז נישט א טייל פון תנ"ך, זענען געווען קהילות וואו מען פלעגט עס ליינען חנוכה, ענליך צו מגילת אסתר אום פורים.
[[רב סעדיה גאון]] אין הקדמה צו זיין 'ספר הגלוי' באפאסט זיך אויספירליכער מיט דעם מגילה. ער רופט עס "בוך פון די בני חשמונאי" (כתאב בני חשמונאי) און ציטירט א פסוק, וואס מיט קליינע שינויים געפינט זיך אויך אין דער עקזיסטירנדער ווערסיע{{הערה|רב סעדיה גאון, '''ספר הגלוי''',  פארעפנטליכט און איבערגעזעצט דורך אברהם אליהו הרכבי, אין "זיכרון לראשונים", מחברת חמישית, חוברת ראשונה: "השריד והפליט מספר האגרון וספר הגלוי", פטרבורג תרנ"ב. "וכמו שכתבו בני חשמנאי יהודה ושמעון ויוחנן ויונתן ואלעזר בני מתתיה ספר במה שעבר עליהם, הדומה לספר דניאל בלשון הכשדים."}}.


== אינהאלט פון די מגילה ==
== אינהאלט פון די מגילה ==
שורה 18: שורה 20:


==מחבר פון די מגילה==
==מחבר פון די מגילה==
[[רב סעדיה גאון]] אין הקדמה צו זיין 'ספר הגלוי' באפאסט זיך אויספירליכער מיט דעם מגילה. ער רופט עס "בוך פון די בני חשמונאי" (כתאב בני חשמונאי) און ציטירט א פסוק, וואס מיט קליינע שינויים געפינט זיך אויך אין דער עקזיסטירנדער ווערסיע{{הערה|רב סעדיה גאון, '''ספר הגלוי''',  פארעפנטליכט און איבערגעזעצט דורך אברהם אליהו הרכבי, אין "זיכרון לראשונים", מחברת חמישית, חוברת ראשונה: "השריד והפליט מספר האגרון וספר הגלוי", פטרבורג תרנ"ב. "וכמו שכתבו בני חשמנאי יהודה ושמעון ויוחנן ויונתן ואלעזר בני מתתיה ספר במה שעבר עליהם, הדומה לספר דניאל בלשון הכשדים."}}. פארהאן וואס לערנען אריין אין רב סעדיה גאונ'ס ווערטער אז ער איז דער וואס האט עס דער ערשטער אראפּגעשריבן, באזירט אויף מסורות וואס ער האט מקבל געווען בעל פה פון די צייטן פון די חשמונאים{{הערה|[[#זייבלד|זייבלד]]}}. אין דער הקדמה צו זיין 'ספר מעשיות', פארשפּרעכט [[רבי ניסים פון קירואן]] צו דערציילן די גאנצע היסטאריע פון די אידן, "אויסער וואס איז אין דער מגילת אסתר און מגילת חשמונאי (ווארשיינליך די מגילת אנטיכוס) און די 24 ספרים [פון תנ"ך]{{הערה|1={{היברובוקס|רבי נסים מקירואן|ספר מעשיות: והוא חבור יפה מהישועה|38609|page=4|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תקצ"ז|עמ=דף ב, ב}};}}.
פארהאן וואס לערנען אריין אין רב סעדיה גאונ'ס ווערטער אז ער איז דער וואס האט עס דער ערשטער אראפּגעשריבן, באזירט אויף מסורות וואס ער האט מקבל געווען בעל פה פון די צייטן פון די חשמונאים{{הערה|[[#זייבלד|זייבלד]]}}. אין דער הקדמה צו זיין 'ספר מעשיות', פארשפּרעכט [[רבי ניסים פון קירואן]] צו דערציילן די גאנצע היסטאריע פון די אידן, "אויסער וואס איז אין דער מגילת אסתר און מגילת חשמונאי (ווארשיינליך די מגילת אנטיכוס) און די 24 ספרים [פון תנ"ך]{{הערה|1={{היברובוקס|רבי נסים מקירואן|ספר מעשיות: והוא חבור יפה מהישועה|38609|page=4|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תקצ"ז|עמ=דף ב, ב}};}}.


אין די דרוקן פון ספר הלכות גדולות שטייט אז "זקני בית שמאי ובית הלל הן כתבו מגילת בית חשמונאי, ועד עכשו לא עלה לדורות עד שיעמוד כהן לאורים ותומים", אבער אין די כתבי יד אז דער נוסח "מגילת תענית", און נישט מגילת חשמונאי{{הערה|זע {{אוצר החכמה|רבי שמעון קיירא|הלכות גדולות|155623|page=627|באנד=א|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרמ"ח|מהדורה=רעד' ר"ע הילדעסהיימער|עמ=615|על פי כתב יד רומי|אבאנענטן=ניין}}, אין די הערות}}. אויך אין די געדרוקטע נוסח זענען פארהאן וואס לערנען אריין אז עס באציט זיך צו מגילת תענית, וואס איז די אינהאלט פון יענע קאפיטל אין די בה"ג{{הערה|זע: ורד נעם, '''מגילת תענית''', יד בן צבי: ירושלים תשס"ד, זייט 383 הערות 8}}.
אין די דרוקן פון ספר הלכות גדולות (בה"ג) שטייט אז "זקני בית שמאי ובית הלל הן כתבו מגילת בית חשמונאי, ועד עכשו לא עלה לדורות עד שיעמוד כהן לאורים ותומים", אבער אין די כתבי יד אז דער נוסח "מגילת תענית", און נישט מגילת חשמונאי{{הערה|זע {{אוצר החכמה|רבי שמעון קיירא|הלכות גדולות|155623|page=627|באנד=א|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרמ"ח|מהדורה=רעד' ר"ע הילדעסהיימער|עמ=615|על פי כתב יד רומי|אבאנענטן=ניין}}, אין די הערות}}. אויך אין די געדרוקטע נוסח זענען פארהאן וואס לערנען אריין אז עס באציט זיך צו מגילת תענית, וואס איז די אינהאלט פון יענע קאפיטל אין די בה"ג{{הערה|זע: ורד נעם, '''מגילת תענית''', יד בן צבי: ירושלים תשס"ד, זייט 383 הערות 8}}.


מנחם צבי קדרי האט אנאליזירט דעם אראביש פון דער מגילה און געקומען צום מסקנה אז עס איז געשריבן געווארן ארום דער צווייטער יארהונדערט{{הערה|מנחם צבי קדרי, "באיזו ארמית נכתבה מגילת אנטיוכס", '''לשוננו''' כג, באנד ג' (תשי"ט), זייט 145-129}}. אנדערע שלאגן אפ דעם דאטום, בעיקר באזירט אויף היסטארישע פאקטארן. אריה כשר לייגט צו צו דערצו אז עס איז קענטיג אין דער מגילה'ס שפראך איינפלוס פון אראביש, און דאטירט די מגילה צווישן דער 8'טער יארהונדערט אול דער 10'טער{{הערה| אריה כשר, "הרקע ההיסטורי לחיבורה של 'מגילת אנטיוכוס'", '''התקופה הסלווקית בארץ־ישראל''', תל אביב תש"ם, זייטן 85—10}}. איתי קגן מערקט אן אז די נוסח פון די מגילה אויף וועלכן די חוקרים האבן אלץ געקוקט איז געווען דער תימנ'ער, ווידעראום דער אייראפעאישן נוסח, וועלכער מ'טרעפט אויך אין דער קאירא גניזה, האט קלארע סימנים פון סירישער אראמיש, און קיין שום אראבישער איינפלוס{{הערה|איתי קגן, "מגילת אנטיוכוס הארמית: בירורים לשוניים ראשוניים", לשוננו פו (תשפ"ד), זייט 119-145.}}.
מנחם צבי קדרי האט אנאליזירט דעם אראביש פון דער מגילה און געקומען צום מסקנה אז עס איז געשריבן געווארן ארום דער צווייטער יארהונדערט{{הערה|מנחם צבי קדרי, "באיזו ארמית נכתבה מגילת אנטיוכס", '''לשוננו''' כג, באנד ג' (תשי"ט), זייט 145-129}}. אנדערע שלאגן אפ דעם דאטום, בעיקר באזירט אויף היסטארישע פאקטארן. אריה כשר לייגט צו צו דערצו אז עס איז קענטיג אין דער מגילה'ס שפראך איינפלוס פון אראביש, און דאטירט די מגילה צווישן דער 8'טער יארהונדערט אול דער 10'טער{{הערה| אריה כשר, "הרקע ההיסטורי לחיבורה של 'מגילת אנטיוכוס'", '''התקופה הסלווקית בארץ־ישראל''', תל אביב תש"ם, זייטן 85—10}}. איתי קגן מערקט אן אז די נוסח פון די מגילה אויף וועלכן די חוקרים האבן אלץ געקוקט איז געווען דער תימנ'ער, ווידעראום דער אייראפעאישן נוסח, וועלכער מ'טרעפט אויך אין דער קאירא גניזה, האט קלארע סימנים פון סירישער אראמיש, און קיין שום אראבישער איינפלוס{{הערה|איתי קגן, "מגילת אנטיוכוס הארמית: בירורים לשוניים ראשוניים", לשוננו פו (תשפ"ד), זייט 119-145.}}.
שורה 40: שורה 42:
*{{אנקער|פריד|{{אוצר החכמה|נתן פריד|סיני|16163|ירושלים, תשכ"ט, זייט צז-קמ|page=101|כותרת=נוסח עברי חדש של מגילת אנטיוכוס|כרך=סד}}}}
*{{אנקער|פריד|{{אוצר החכמה|נתן פריד|סיני|16163|ירושלים, תשכ"ט, זייט צז-קמ|page=101|כותרת=נוסח עברי חדש של מגילת אנטיוכוס|כרך=סד}}}}
*{{אנקער|פריד2|{{אוצר החכמה|נתן פריד|ארשת|180381|זייט 166-174|כותרת=עניינות מגילת אנטיוכוס|כרך=ד}}}}
*{{אנקער|פריד2|{{אוצר החכמה|נתן פריד|ארשת|180381|זייט 166-174|כותרת=עניינות מגילת אנטיוכוס|כרך=ד}}}}
*{{אנקער|זייבלד|יהוזה זייבלד, "[https://www.academia.edu/35121818 חלקו של רס"ג בעריכת מגילת אנטיוכוס וההדרה של הקדמתו]", '''חיצי גבורים''' י, ניסן תשע"ז, אויף Academia.edu וועבזייטל}}.
*{{אנקער|זייבלד|{{אקדמיה|יהוזה זייבלד|חלקו של רס"ג בעריכת מגילת אנטיוכוס וההדרה של הקדמתו|35121818|חצי גבורים|י, ניסן תשע"ז}}}}
*{{אנקער|רצאבי|{{אוצר החכמה|רבי יצחק רצאבי|שמן למאור|613296|בני ברק, תשמ"ב}}}}.
*{{אנקער|רצאבי|{{אוצר החכמה|רבי יצחק רצאבי|שמן למאור|613296|בני ברק, תשמ"ב}}}}


==דרויסנדיגע לינקס==
==דרויסנדיגע לינקס==
* {{לינק|שרייבער=|קעפל=הידעת מהי מגילת בני חשמונאי? מאת ר' אביעד ב"ר שלום יצ"ו אשואל - כולל נעימת מגילת בני חשמונאי (מגילת אנטיוכס) מפי מארי סאלם כהן בן סלימאן זצ"ל|זייטל=אתר מסורת|דאטום=דעצעמבער 11, 2020|אדרעס=https://www.masoret.co/הידעת-מהי-מגילת-בני-חשמונאי-מאת-ר-אביע/}}
* {{לינק|שרייבער=|קעפל=הידעת מהי מגילת בני חשמונאי? מאת ר' אביעד ב"ר שלום יצ"ו אשואל - כולל נעימת מגילת בני חשמונאי (מגילת אנטיוכס) מפי מארי סאלם כהן בן סלימאן זצ"ל|זייטל=אתר מסורת|דאטום=דעצעמבער 11, 2020|אדרעס=https://www.masoret.co/הידעת-מהי-מגילת-בני-חשמונאי-מאת-ר-אביע/}}
==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}