בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט|ראשונים}} | |||
{{דעסקריפציע|ראשון און פילאזאף (ד'תתצ"ח–ד'תתקס"ה)}} | {{דעסקריפציע|ראשון און פילאזאף (ד'תתצ"ח–ד'תתקס"ה)}} | ||
{{אישיות רבנית | {{אישיות רבנית | ||
| שורה 33: | שורה 34: | ||
|מדינה= | |מדינה= | ||
}} | }} | ||
'''ר'''בי '''מ'''שה '''ב'''ן '''מ'''ימון ('''רמב"ם'''; באקאנט אין דער אלגעמיינער ליטעראטור אלס "מיימאנידעס" - Maimonides; ד'תתצ"ה–ד'תתקס"ה) איז געווען א רבנישער אויטאריטעט, דער ערשטער מענטש וואס האט געשריבן א סיסטעמאטישן קאוד פון | '''ר'''בי '''מ'''שה '''ב'''ן '''מ'''ימון ('''רמב"ם'''; באקאנט אין דער אלגעמיינער ליטעראטור אלס "מיימאנידעס" - Maimonides; ד'תתצ"ה–ד'תתקס"ה) איז געווען א רבנישער אויטאריטעט, דער ערשטער מענטש וואס האט געשריבן א סיסטעמאטישן קאוד פון אידישן געזעץ, די [[משנה תורה]]; פילאזאף און קעניגליכער דאקטער. דער באדייטנדסטער פערזענליכקייט אין דער אידישער געשיכטע אינעם תקופה נאכ'ן תלמוד, און איינער פון די גרעסטע פון אלע צייטן. | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
| שורה 46: | שורה 47: | ||
דורך דער גאנצער צייט (אין צפון־אפריקע און מצרים) האט ער אויך פארעפנטליכט ספרים, און ער איז געווען בארימט אלס גרויסער למדן און [[דענקער]], די אידן אין מצרים האבן אים באשטימט צוערשט אלס זייער פירער מיטן טיטל נגיד (אזא מיינונג איז פארהאן ביי טייל היסטאריקער). ער האט פאר זיינע דאזיגע אידישע אמטן נישט גענומען קיינע געלט־באלוינונג, גאר פארקערט, פון זיינע געלט געבויט שולן, ישיבות, צעטיילט פיל צדקה. זיין נאמען איז געווארן בארימט נישט נאר אין מצרים נאר אויך אין אלע ווייטע לענדער, וואו עס האבן געוואוינט אידן. מען האט זיך געוואנדן צו אים איבעראל מיט שאלות ותשובות. | דורך דער גאנצער צייט (אין צפון־אפריקע און מצרים) האט ער אויך פארעפנטליכט ספרים, און ער איז געווען בארימט אלס גרויסער למדן און [[דענקער]], די אידן אין מצרים האבן אים באשטימט צוערשט אלס זייער פירער מיטן טיטל נגיד (אזא מיינונג איז פארהאן ביי טייל היסטאריקער). ער האט פאר זיינע דאזיגע אידישע אמטן נישט גענומען קיינע געלט־באלוינונג, גאר פארקערט, פון זיינע געלט געבויט שולן, ישיבות, צעטיילט פיל צדקה. זיין נאמען איז געווארן בארימט נישט נאר אין מצרים נאר אויך אין אלע ווייטע לענדער, וואו עס האבן געוואוינט אידן. מען האט זיך געוואנדן צו אים איבעראל מיט שאלות ותשובות. | ||
דער רמב"ם | דער רמב"ם איז נפטר געווארן אין פאסטאַט, [[מצרים]] [[כ' טבת]] ד'תתקס"ה (1204), אין עלטער פון 70 יאר. ווי עס ווערט דערציילט האט מען אים געפירט פון מצרים קיין ארץ ישראל און קובר געווען אין [[טבריה]], וואו מען ווייזט אן ביז היינטיגן טאג אויף דעם קבר פון רמב"ם. אין יאר 1938 האט מען אין דער גאנצער אידישער וועלט געפייערט דעם 800 יאריגן יובל פון רמב"ם'ס געבורט; עס זענען ערשינען פיל ספרים אין פארשידענע שפראכן וועגן רמב"ם. | ||
עס איז דא א [[לאו]] אויף זיך באזעצן אין מצרים, דער רמב"ם האט אבער נישט געהאט קיין ברירה וויבאלד ער האט געמוזט אהין אנטלויפן פאר זיין לעבן, אזוי ווי דער קעניג האט אים גענומען פאר א דאקטער דארט, האט ער שוין נישט געקענט פון דארט אוועקגיין, ער פלעגט זיך אונטערשרייבן הכותב העובר בכל יום ג' לאוין. זיין היתר איז געווען אזוי ווי די גמרא פארציילט אויף [[אבטולמס בן ראובן]]<ref>כפתור ופרח פ"ה ע' 12</ref>: | עס איז דא א [[לאו]] אויף זיך באזעצן אין מצרים, דער רמב"ם האט אבער נישט געהאט קיין ברירה וויבאלד ער האט געמוזט אהין אנטלויפן פאר זיין לעבן, אזוי ווי דער קעניג האט אים גענומען פאר א דאקטער דארט, האט ער שוין נישט געקענט פון דארט אוועקגיין, ער פלעגט זיך אונטערשרייבן הכותב העובר בכל יום ג' לאוין. זיין היתר איז געווען אזוי ווי די גמרא פארציילט אויף [[אבטולמס בן ראובן]]<ref>כפתור ופרח פ"ה ע' 12</ref>: | ||
| שורה 53: | שורה 54: | ||
דער רמב"ם איז געווען א מקובל. ער האט אפילו געוויסט וועגן "קץ". דער "מגדול עוז", רמב"ם, הלכות יסודי התורה, פּרק א' דערציילט אז ער האט געזען אַן אלטע פּארמעטענע מגילה אויף וועלכער עס איז געווען געשריבן: "אני משה ב"ר מימון כשירדתי לחדרי המרכבה, בינותי בענין הקץ…", איך משה ב"ר מיימון, ווען איך האב אריינגעדרונגען אין די פארבארגענע סודות פון הימלישקייט, האָב איך פארשטאנען דעם ענין פון דער גאולה. | דער רמב"ם איז געווען א מקובל. ער האט אפילו געוויסט וועגן "קץ". דער "מגדול עוז", רמב"ם, הלכות יסודי התורה, פּרק א' דערציילט אז ער האט געזען אַן אלטע פּארמעטענע מגילה אויף וועלכער עס איז געווען געשריבן: "אני משה ב"ר מימון כשירדתי לחדרי המרכבה, בינותי בענין הקץ…", איך משה ב"ר מיימון, ווען איך האב אריינגעדרונגען אין די פארבארגענע סודות פון הימלישקייט, האָב איך פארשטאנען דעם ענין פון דער גאולה. | ||
[[רבי משה אלאשקאר]], בארימטער פּוסק וועלכער האט געלעבט אין שפּאניע אין די ה'ר' יארן, זאגט אויפ'ן רמב"ם אזוי: "יסוד הדת והאמונה, שורש המדע והתבונה, עמוד התורה והחכמה, ים הדעת והמזימה, דגל התעודה, הנודע בישראל וביהודה, הרב המובהק, החסיד הגדול, אור העולם ופּלאו,מושב היקר ושיאו, הוא הקדוש הרמב"ם ז"ל", פונדאמענט פון רעליגיע און גלויבן, ווארצל פון וויסנשאפט און פארשטאנד, זייל פון דער תורה און פון דער חכמה, ים פון וויסן און געדאנק, פאָן פון עדות, באוויסט אין ישראל און אין יהודה, בארימטער רב, גרויסער חסיד, ליכט פון דער וועלט און זיין ווינדער… דאָס איז דער הייליגער רמב"ם ז"ל{{הערה|1=שאלות ותשובות מהר"ם אלשקר {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מהר"ם אלשקר/קיז|סי' קיז}}}}, "אין בדבריו כושל", אין וועמענס ווערטער עס איז פארהאן קיין שטרויכלונג{{הערה|1=שאלות ותשובות מהר"ם אלשקר {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מהר"ם אלשקר/עט|סי' עט}}}}. | [[רבי משה אלאשקאר]], בארימטער פּוסק וועלכער האט געלעבט אין שפּאניע אין די ה'ר' יארן, זאגט אויפ'ן רמב"ם אזוי: "יסוד הדת והאמונה, שורש המדע והתבונה, עמוד התורה והחכמה, ים הדעת והמזימה, דגל התעודה, הנודע בישראל וביהודה, הרב המובהק, החסיד הגדול, אור העולם ופּלאו, מושב היקר ושיאו, הוא הקדוש הרמב"ם ז"ל", פונדאמענט פון רעליגיע און גלויבן, ווארצל פון וויסנשאפט און פארשטאנד, זייל פון דער תורה און פון דער חכמה, ים פון וויסן און געדאנק, פאָן פון עדות, באוויסט אין ישראל און אין יהודה, בארימטער רב, גרויסער חסיד, ליכט פון דער וועלט און זיין ווינדער… דאָס איז דער הייליגער רמב"ם ז"ל{{הערה|1=שאלות ותשובות מהר"ם אלשקר {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מהר"ם אלשקר/קיז|סי' קיז}}}}, "אין בדבריו כושל", אין וועמענס ווערטער עס איז פארהאן קיין שטרויכלונג{{הערה|1=שאלות ותשובות מהר"ם אלשקר {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מהר"ם אלשקר/עט|סי' עט}}}}. | ||
== ווערק און איינפלוס == | == ווערק און איינפלוס == | ||