אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אדם בעל שם"

794 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 10 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 21: שורה 21:
== אידענטיטעט ==
== אידענטיטעט ==
[[טעקע:Rohatyn Jewish Cemetery (8).jpg|קליין|לינקס|250px|א מאנומענט אינעם אידישן [[בית עלמין|בית החיים]] אין ראהאטין, וועלכע קאנצענטרירט זיך איבער רבי דוד משה אברהם, גערופן רבי אד"ם, אינדענטיפיצירט אלס רבי אדם בעל שם דורך רבי ראובן מרגליות]]
[[טעקע:Rohatyn Jewish Cemetery (8).jpg|קליין|לינקס|250px|א מאנומענט אינעם אידישן [[בית עלמין|בית החיים]] אין ראהאטין, וועלכע קאנצענטרירט זיך איבער רבי דוד משה אברהם, גערופן רבי אד"ם, אינדענטיפיצירט אלס רבי אדם בעל שם דורך רבי ראובן מרגליות]]
דער חוקר [[שמואל אבא האראדעצקי]] האט געטענה'ט אז מען טרעפט נישט קיין בעל שם, און בכלל א איד, מיטן ערשטן נאמען אדם{{הערה|{{היברובוקס|2=ספר שבחי הבעש"ט''': ערוך ומסודר מחדש בצרוף מבוא והערות מאת ש"א הורודצקי'''|3=47023|page=157|מקום הוצאה=ברלין|שנת הוצאה=תרפ"ב|עמ=קלא}}}}{{הערה|שם=אלפסי|{{אוצר החכמה|יצחק אלפסי|היחיד בדורות|651798|page=76|שנת הוצאה=תשנ"ז|עמ=76-78}}}}. אין יאר תשכ"ג האט דער חוקר חנא שמערוק באקאנט געמאכט אין אן ארטיקל אז אינעם 16'טן יארהונדערט האט עקזיסטירט א בעל מופת רבי אדם בעל שם און אז ביכלעך איבער זיינע וואונדער זענען געדרוקט געווארן, וואס צוויי אזעלכע ביכלעך געפינען זיך אין [[אוניווערסיטעט פון אקספארד|אקספארד]], אין דער [[באדלעיאן ביבליאטעק]]{{הערה|{{צ-מאמר|מחבר=חנא שמערוק|שם=הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|כתב עת=ציון|כרך=כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}}}. דאס טוט טאקע פעסטשטעלן אז רבי אדם בעל שם האט עקזיסטירט{{הערה|שם=מונד}}, אבער לויט די ביכלעך, האט ער געלעבט אין די צייטן פון קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער, אומגעפער 150 יאר איידער דעם בעל שם טוב{{הערה|שם=שלום}}.
דער חוקר [[שמואל אבא האראדעצקי]] האט געטענה'ט אז מען טרעפט נישט קיין בעל שם, און בכלל א איד, מיטן ערשטן נאמען אדם{{הערה|{{היברובוקס|2=ספר שבחי הבעש"ט''': ערוך ומסודר מחדש בצרוף מבוא והערות מאת ש"א הורודצקי'''|3=47023|page=157|מקום הוצאה=ברלין|שנת הוצאה=תרפ"ב|עמ=קלא}}}}{{הערה|שם=אלפסי|{{אוצר החכמה|יצחק אלפסי|היחיד בדורות|651798|page=76|שנת הוצאה=תשנ"ז|עמ=76-78}}}}. [[יהושע מונדשיין]] מערקט אָן אז דער טיטל "בעל שם" ערשיינט בלויז אין דער אידישער ווערסיע פון שבחי הבעש"ט און אז אין דער לשון-קודש'דיגער ווערסיע, וואס לויט אים איז דער אריגינעלער, ערשיינט עס נישט{{הערה|שם=מונד}}.


אין די [[טשערנאבילער גזע|טשערנאבילער הויפן]] איז אנגענומען אז רבי אדם בעל שם וואס האט געשיקט די כתבים צום בעל שם טוב, איז געווען "רבי נחום גאון", דער זיידע פון [[רבי מנחם נחום טווערסקי|רבי מנחם נחום מטשערנאביל]]{{הערה|מקורות צוזאמענגענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "[https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=65707#p=123 רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א]", '''היכל הבעש"ט''' יג, היכל מנחם, תשס"ז, הערה 16}}; און לויט אן אנדערער גירסא איז ער געווען "רבי נחום שוסטאק", א זון פון רבי נחום גאון (געבוירן נאך זיין פטירה){{הערה|בצלאל לנדוי, '''הבעש"ט ובני היכלו''', בני ברק: נצח, תשכ"א. זייט ש"מ}}{{הערה|רבי חיים יוסף אריה פראגער, '''כתבי ר' יאשע שו"ב''', עמוד קיא}}.
אין יאר תשכ"ג האט דער חוקר חנא שמערוק באקאנט געמאכט אין אן ארטיקל אז אינעם 16'טן יארהונדערט האט עקזיסטירט א בעל מופת רבי אדם בעל שם און אז ביכלעך איבער זיינע וואונדער זענען געדרוקט געווארן, וואס צוויי אזעלכע ביכלעך געפינען זיך אין [[אוניווערסיטעט פון אקספארד|אקספארד]], אין דער [[באדלעיאן ביבליאטעק]]{{הערה|{{צ-מאמר|חנא שמערוק|הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|ציון|כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}}}. דאס טוט טאקע פעסטשטעלן אז רבי אדם בעל שם האט עקזיסטירט{{הערה|שם=מונד}}, אבער לויט די ביכלעך, האט ער געלעבט אין די צייטן פון קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער, אומגעפער 150 יאר איידער דעם בעל שם טוב{{הערה|שם=שלום}}.


[[הרב ראובן מרגליות]] האט אידענטיפיצירט רבי אדם בעל שם אלס רבי דוד משה אברהם פון ראהאטין {{העב|רוהאטין}} (נפטר [[ה'תק"י]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ספר קהילה|רוהאטין - קהילת רוהאטין והסביבה|154373|page=84}}}}), מחבר פון ספר מרכבת המשנה אויף [[מכילתא דרבי ישמעאל|מכילתא]] און תולדות אדם אויף [[ספרי]]{{הערה|שם=אלפסי}}{{הערה|{{צ-מאמר|מחבר=[[ראובן מרגליות]]|שם=לזהותו של "ר' אדם"|כתב עת=במישור|כרך=שנה ב, גליון ס"ד|שנת הוצאה=תש"א}}}}. ער איז באקאנט געווען מיטן צונאמען ר' אד"ם וואס איז די ראשי תיבות פון זיין נאמען, און דער בעל שם טוב האט ביי אים געטון שימוש חכמים{{הערה|{{היברובוקס|יהודה ראטען|מרכבת המשנה|37570|page=2|מקום הוצאה=לעמבערג|שנת הוצאה=תרנ"ה|עמ=א|הקדמת המביא לבית הדפוס}}; {{היברובוקס|רבי חיים קרייזווירטה|הקדמה לשו"ת רבינו חיים כהן|1111|page=3|מקום הוצאה=לאנדאן|שנת הוצאה=תשי"ז}}}}.
אין די [[טשערנאבילער גזע|טשערנאבילער הויפן]] איז אנגענומען אז רבי אדם וואס האט געשיקט די כתבים צום בעל שם טוב, איז געווען "רבי נחום גאון", דער זיידע פון [[רבי מנחם נחום טווערסקי|רבי מנחם נחום מטשערנאביל]]{{הערה|מקורות צוזאמענגענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "[https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=65707#p=123 רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א]", '''היכל הבעש"ט''' יג, היכל מנחם, תשס"ז, הערה 16}}; און לויט אן אנדערער גירסא איז ער געווען "רבי נחום שוסטאק", א זון פון רבי נחום גאון (געבוירן נאך זיין פטירה){{הערה|בצלאל לנדוי, '''הבעש"ט ובני היכלו''', בני ברק: נצח, תשכ. זייט ש"מ}}{{הערה|רבי חיים יוסף אריה פראגער, '''כתבי ר' יאשע שו"ב''', עמוד קיא}}. אין דער כערסאנער גניזה ווערט ער באצייכנט ווי "אדם בעל שם מרופשיץ".


פראפעסאר [[גרשום שלום]] האט גע'טענה'ט אז רבי אדם בעל שם און זיינע כתבים, זענען א שלייער פאר די כתבים פון [[רבי העשיל צורף]] וואס זענען געווען ביים בעל שם טוב און [[מתנגדים]] האבן שפעטער באשולדיגט אז עס האט [[שבתאות|שבתאי'שע]] אינהאלט{{הערה|שם=שלום|גרשם שלום, [https://www.daat.ac.il/daat/vl/betisrael/betisrael16.pdf#page=17 "התנועה השבתאית בפולין"], אין: ישראל היילפרין (רעדאקטאר), '''בית ישראל בפולין''' ב, ירושלים תשי"ד, עמ' 52;{{ש}}{{צ-מאמר|מחבר=[[גרשום שלום]]|שם= הנביא השבתאי ר' העשיל צורף - ר' אדם בעל שם|קישור=https://humanities.tau.ac.il/sites/humanities.tau.ac.il/files/media_server/all-units/בית%20ספר%20למדעי%20היהדות/אירועים/אדם%20בעל%20שם.pdf}} אין: [[דוד אסף]] און אסתר ליבס (רעדאקטארן), '''השלב האחרון''' - מחקרי חסידות של גרשום שלום, [[הוצאת מאגנס]], ירושלים 2008, עמ' 41–63}}. שלום'ס מאטיוו פאר דעם אידענטיפיקאציע איז {{טערמין|טענדענציעז|ברענגען צום אויסדרוק אדער פאראויסשטופּן א צוועק אדער שטאנדפּונקט, ספּעציעל א קאנטראווערסיאלער; tendentious, מגמתי}}, און רבי ראובן מרגליות, [[אברהם חיים רובינשטיין|אברהם רובינשטיין]] און יהושע מונדשיין{{הערה|שם=מונד|{{היברובוקס|יהושע מונדשיין|שבחי הבעש"ט|24541|ירושלים, תשמ"ב, זייט 58|page=58}}}} האבן שטארק קריטיקירט שלומ'ס באהויפטונג מיט כראנאלאגישע און לאגישע טענות.
[[הרב ראובן מרגליות]] האט אידענטיפיצירט רבי אדם אלס רבי דוד משה אברהם פון ראהאטין {{העב|רוהאטין}} (נפטר [[ה'תק"י]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ספר קהילה|רוהאטין - קהילת רוהאטין והסביבה|154373|page=84}}}}), מחבר פון ספר מרכבת המשנה אויף [[מכילתא דרבי ישמעאל|מכילתא]] און תולדות אדם אויף [[ספרי]]{{הערה|שם=אלפסי}}{{הערה|{{צ-מאמר|מחבר=[[ראובן מרגליות]]|שם=לזהותו של "ר' אדם"|כתב עת=במישור|כרך=שנה ב, גליון ס"ד|שנת הוצאה=תש"א}}|שם=מרגליות}}. ער איז באקאנט געווען מיטן צונאמען ר' אד"ם וואס איז די ראשי תיבות פון זיין נאמען, און דער בעל שם טוב האט ביי אים געטון שימוש חכמים{{הערה|{{היברובוקס|יהודה ראטען|מרכבת המשנה|37570|page=2|מקום הוצאה=לעמבערג|שנת הוצאה=תרנ"ה|עמ=א|הקדמת המביא לבית הדפוס}}; {{היברובוקס|רבי חיים קרייזווירטה|הקדמה לשו"ת רבינו חיים כהן|1111|page=3|מקום הוצאה=לאנדאן|שנת הוצאה=תשי"ז}}}}.
 
פראפעסאר [[גרשום שלום]] האט גע'טענה'ט אז רבי אדם און זיינע כתבים, זענען א שלייער פאר די כתבים פון [[רבי העשיל צורף]] וואס זענען געווען ביים בעל שם טוב און [[מתנגדים]] האבן שפעטער באשולדיגט אז עס האט [[שבתאות|שבתאי'שע]] אינהאלט{{הערה|שם=שלום|גרשם שלום, [https://www.daat.ac.il/daat/vl/betisrael/betisrael16.pdf#page=17 "התנועה השבתאית בפולין"], אין: ישראל היילפרין (רעדאקטאר), '''בית ישראל בפולין''' ב, ירושלים תשי"ד, עמ' 52;{{ש}}{{צ-מאמר|מחבר=[[גרשום שלום]]|שם= הנביא השבתאי ר' העשיל צורף - ר' אדם בעל שם|קישור=https://humanities.tau.ac.il/sites/humanities.tau.ac.il/files/media_server/all-units/בית%20ספר%20למדעי%20היהדות/אירועים/אדם%20בעל%20שם.pdf}} אין: [[דוד אסף]] און אסתר ליבס (רעדאקטארן), '''השלב האחרון''' - מחקרי חסידות של גרשום שלום, הוצאת מאגנס, 2008, עמ' 41–63}}. שלום'ס מאטיוו פאר דעם אידענטיפיקאציע איז {{טערמין|טענדענציעז|ברענגען צום אויסדרוק אדער פאראויסשטופּן א צוועק אדער שטאנדפּונקט, ספּעציעל א קאנטראווערסיאלער; tendentious, מגמתי}}, און הרב מרגליות{{הערה|שם=מרגליות}}, [[אברהם חיים רובינשטיין|רובינשטיין]]{{הערה|{{צ-מאמר|אברהם חיים רובינשטיין|על רבו של הבעש"ט ועל הכתבים שמהם למד הבעש״ט|JSTOR=23594334|תרביץ|מח (תשל״ט), עמ׳ 146–158}}}} און מונדשיין{{הערה|שם=מונד|{{היברובוקס|יהושע מונדשיין|שבחי הבעש"ט|24541|ירושלים, תשמ"ב, זייט 58–67|page=58}}}} האבן שטארק קריטיקירט שלומ'ס באהויפטונג מיט כראנאלאגישע און לאגישע טענות.


==ביבליאגראפיע==
==ביבליאגראפיע==
*[[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן]], '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה
*[[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן]], [https://drive.google.com/file/d/1TgbPaBQzJcmwcjSOhVEHa24LkJUXWtWm/view '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל], כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד, פרק ע"ד
*{{אוצר החכמה|משה הלל|בעלי שם|621795|מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג|page=190|כותרת=רבי אדם בעל שם|סופיקס=יא}}
*{{אוצר החכמה|משה הלל|בעלי שם|621795|מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג|page=190|כותרת=רבי אדם בעל שם|סופיקס=יא}}
* {{צ-מאמר|מחבר=חנא שמרוק|שם=הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|כתב עת=ציון|כרך=כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}
* {{צ-מאמר|מחבר=חנא שמרוק|שם=הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|כתב עת=ציון|כרך=כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}
* {{היברובוקס|מנשה אונגער|ר' ישראל בעל שם טוב|49156|page=116|מקום הוצאה=ניו יארק|שנת הוצאה=תשכ"ג|עמ=105-120}}
* {{היברובוקס|מנשה אונגער|ר' ישראל בעל שם טוב|49156|page=116|מקום הוצאה=ניו יארק|שנת הוצאה=תשכ"ג|עמ=105-120}}
* {{היברובוקס|יהושע מונדשיין|שבחי הבעש"ט|24541|page=58|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשמ"ב|עמ=58 און ווייטער}}
* {{צ-מאמר|[[יעקב אלבוים]]|הבעש"ט ובנו של ר' אדם — עיון בסיפור משבחי הבעש"ט|JSTOR=23356208|מחקרי ירושלים בפולקלור יהודי|גיליון 14 כרך ב |שנת הוצאה=תשמ"ב|עמ= 66-79}}


==רעפערענצן==
==רעפערענצן==