בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,370
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 22: | שורה 22: | ||
אין די תק"נ יארן איז דער אלטער רבי געווען דער איינציגער חסיד'ישער מנהיג אין [[בעלארוס|ווייס-רוסלאנד]]{{הערה|ווי מען זעט פון א בריוו פון דער רַב יאר תקנ"ג (אגרת לה אין תניא): "ונלאיתי נשוא… גדולי הדור המפורסמים שיחיו… רובם ככולם, ה' יאריך ימיהם ושנותיהם בנעימים, הנה משכן כבודם במדינה אחת בעירות סמוכות וקרובות שלא בריחוק מקום כל כך בינותם, והקל מעליהם ונשאו אתם במשא העם… והנה מי לנו גדול ממשה רבינו ע"ה שאמר איכה אשא לבדי וגו'."}}. אין יענע יארן, לויט די רוסישע רעגירונגס דאקומענטן, זענען געווען דארט צענדליגער טויזנטער חסידים, און פילע זענען געקומען צו רבי שניאור זלמן, כדי זיך שואל עצה זיין אין עניני עבודת ה'. טיילמאל פלעגן זיי ווארטן עטליכע וואכן צו אריינקומען אין זיין צימער, אויף "יחידות". אין יענע יארן האט דער רבי געשריבן דריי בריוון, אין וועלכע ער האט געבעטן א ביסל באגרעניצן די אריינגאנג פאר די וואס זענען שוין געווען ביי אים אמאל, כדי אז די אריינגאנג זאל זיין מעגליך פאר די וואס זענען נאך נישט געווען ביי אים{{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/6502210042 אגרת לא]; זעט אין מבוא, [https://chabadlibrary.org/books/6502210007 "תקנות לאזניא"]}}. אויף דעם ארויף האט ער געשריבן הדרכה-קונטרסים פאר די חסידים אין עניני עבודה, אלס ערזאץ פאר די "יחידות", און פון די קונטרסים איז באשאפן געווארן דער תניא. | אין די תק"נ יארן איז דער אלטער רבי געווען דער איינציגער חסיד'ישער מנהיג אין [[בעלארוס|ווייס-רוסלאנד]]{{הערה|ווי מען זעט פון א בריוו פון דער רַב יאר תקנ"ג (אגרת לה אין תניא): "ונלאיתי נשוא… גדולי הדור המפורסמים שיחיו… רובם ככולם, ה' יאריך ימיהם ושנותיהם בנעימים, הנה משכן כבודם במדינה אחת בעירות סמוכות וקרובות שלא בריחוק מקום כל כך בינותם, והקל מעליהם ונשאו אתם במשא העם… והנה מי לנו גדול ממשה רבינו ע"ה שאמר איכה אשא לבדי וגו'."}}. אין יענע יארן, לויט די רוסישע רעגירונגס דאקומענטן, זענען געווען דארט צענדליגער טויזנטער חסידים, און פילע זענען געקומען צו רבי שניאור זלמן, כדי זיך שואל עצה זיין אין עניני עבודת ה'. טיילמאל פלעגן זיי ווארטן עטליכע וואכן צו אריינקומען אין זיין צימער, אויף "יחידות". אין יענע יארן האט דער רבי געשריבן דריי בריוון, אין וועלכע ער האט געבעטן א ביסל באגרעניצן די אריינגאנג פאר די וואס זענען שוין געווען ביי אים אמאל, כדי אז די אריינגאנג זאל זיין מעגליך פאר די וואס זענען נאך נישט געווען ביי אים{{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/6502210042 אגרת לא]; זעט אין מבוא, [https://chabadlibrary.org/books/6502210007 "תקנות לאזניא"]}}. אויף דעם ארויף האט ער געשריבן הדרכה-קונטרסים פאר די חסידים אין עניני עבודה, אלס ערזאץ פאר די "יחידות", און פון די קונטרסים איז באשאפן געווארן דער תניא. | ||
אין סוף תקנ"ב, אין אן "אגרת השלוחה לכללות אנשי שלומינו יצ"ו" (וואס איז אריין אין דער הקדמה צום ספר) שרייבט דער אלטער רבי: "די קונטרסים וועלכע הייסן ליקוטי אמרים… | אין סוף תקנ"ב, אין אן "אגרת השלוחה לכללות אנשי שלומינו יצ"ו" (וואס איז אריין אין דער הקדמה צום ספר) שרייבט דער אלטער רבי: "די קונטרסים וועלכע הייסן ליקוטי אמרים… זענען תשובות אויף אסאך פראגעס וואס אלע אנ"ש אין אונזער לאנד פרעגן שטענדיג… לשית עצות בנפשם אין עבודת ה'. היות עס איז מער נישטא קיין צייט צו ענטפערן פּריוואט יעדער איינער אויף זייער פראגעס, און אויך איז שכחה מצוי, דעריבער האב איך אראפּגעשריבן די אלע ענטפערס צו אלע די שאלות, למשמרת לאות, עס זאל זיין פאר יעדער איינער א זכרון פאר די אויגן, און ער זאל זיך מער נישט שטופן אריינצוגיין צו רעדן מיט מיר פּריוואט, ווייל אין זיי וועט ער געפונען א בארואיגונג פאר זיין זעל און א ריכטיגע עצה פאר יעדער זאך וואס איז אים שווער אין עבודת ה'"{{הערה|[https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/535540 הקדמת המלקט, מיט א ביאור]}}. | ||
דער ספר "ערקלערט אלע אופני העבודה והידיעה ועסק התורה ומצוות. … אלע זיינע הייליגע ווערטער זענען באזירט אויף די גאלדענע שוועלן, די ווארצלען פון דער אמת'ער קבלה". דער מחבר האט, מיט "גרויס פלאג" און "מיט זיין טיפער וויסן און פארשטאנד", פארפאסט זיין ספר לויט "וואס ער האט געקליבן פון אלע הייליגע ווערטער", די "אופני פרטי ההשתלשלות און די כוונות", וואס ווערן ערקלערט אין 'עץ חיים' און 'פרי עץ החיים'{{הערה|[[רבי אהרן הלוי הורוויץ]] פון סטארעשעלע, ב[https://www.sefaria.org/Sha'arei_Avodah%2C_Introduction.11 הקדמת ספרו 'שערי עבודה']}}. דער בעל התניא האט טאקע באטראכט דאס ספר, בלויז ווי א ליקוט, דאס זעט זיך אן אינעם נאמען "ליקוטי אמרים" און אויך אינעם קעפל פונעם רַב'ס אריינפיר, "הקדמת המלקט". | דער ספר "ערקלערט אלע אופני העבודה והידיעה ועסק התורה ומצוות. … אלע זיינע הייליגע ווערטער זענען באזירט אויף די גאלדענע שוועלן, די ווארצלען פון דער אמת'ער קבלה". דער מחבר האט, מיט "גרויס פלאג" און "מיט זיין טיפער וויסן און פארשטאנד", פארפאסט זיין ספר לויט "וואס ער האט געקליבן פון אלע הייליגע ווערטער", די "אופני פרטי ההשתלשלות און די כוונות", וואס ווערן ערקלערט אין 'עץ חיים' און 'פרי עץ החיים'{{הערה|[[רבי אהרן הלוי הורוויץ]] פון סטארעשעלע, ב[https://www.sefaria.org/Sha'arei_Avodah%2C_Introduction.11 הקדמת ספרו 'שערי עבודה']}}. דער בעל התניא האט טאקע באטראכט דאס ספר, בלויז ווי א ליקוט, דאס זעט זיך אן אינעם נאמען "ליקוטי אמרים" און אויך אינעם קעפל פונעם רַב'ס אריינפיר, "הקדמת המלקט". | ||
איבער זיין גרויס מיה און עיון ביים שרייבן דעם ספר ווערט דערציילט, אז אויף איין אות האט רבי שניאור זלמן געקענט זיצן עטליכע וואכן, זיך אויסדרוקנדיג צו זיין ברודער רבי יהודה לייב: "אויף א וא״ו אין בינונים מעג מען אוועקגעבן זעקס וואכן, און אויף דער זיבעטער וואך וועט ווערן ליכטיג ממש מיט א אור עצמי. אויף יעדער אות החיבור וואס עס איז אין ספר בינונים האב איך איבערגעטראכט דעם גאנצען ספר"{{הערה|בריוו פון [[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן]] פון תרצ"ב. נעתק אין {{היברובוקס|תורת מנחם|רשימת היומן|58881|page=282|עמ=רלו}}}}. די מיה מיט וואס שרייבן דעם תניא און צוגרייטן אים צום דרוק איז געווען פארבונדן, איז במשך יענע יארן באגלייט געווארן מיט אינערליכע איבערלעבונגען, ווי מרה שחורה און שמחה, וואס האבן געשטורעמט דעם זעל פונעם רַב און אפילו געווירקט אויף זיינע חסידים{{הערה|{{היברובוקס|רבי שלום דובער שניאורסאן|תורת שלום - ספר השיחות|60796|page=108|שנת הוצאה=תשע"ט|עמ=86}}}}. | איבער זיין גרויס מיה און עיון ביים שרייבן דעם ספר ווערט דערציילט, אז אויף איין אות האט רבי שניאור זלמן געקענט זיצן עטליכע וואכן, זיך אויסדרוקנדיג צו זיין ברודער רבי יהודה לייב: "אויף א וא״ו אין בינונים מעג מען אוועקגעבן זעקס וואכן, און אויף דער זיבעטער וואך וועט ווערן ליכטיג ממש מיט א אור עצמי. אויף יעדער אות החיבור וואס עס איז אין ספר בינונים האב איך איבערגעטראכט דעם גאנצען ספר"{{הערה|בריוו פון [[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן]] פון תרצ"ב. נעתק אין {{היברובוקס|תורת מנחם|רשימת היומן|58881|page=282|עמ=רלו}}}}. די מיה מיט וואס שרייבן דעם תניא און צוגרייטן אים צום דרוק איז געווען פארבונדן, איז במשך יענע יארן באגלייט געווארן מיט אינערליכע איבערלעבונגען, ווי מרה שחורה און שמחה, וואס האבן געשטורעמט דעם זעל פונעם רַב און אפילו געווירקט אויף זיינע חסידים{{הערה|{{היברובוקס|רבי שלום דובער שניאורסאן|תורת שלום - ספר השיחות|60796|page=108|שנת הוצאה=תשע"ט|עמ=86}}}}. | ||
האנט-געשריבענע עקזעמפלארן פון דער 'תניא' זענען פארשפרייט געווארן אין די טויזענטער נאך איידער עס איז געדרוקט געווארן, און דווקא זייער ריזיגע פארשפרייטונג האט אומדירעקט געפירט צום רַב'ס געצוואונגענע צושטימונג צו דרוקן דעם חיבור דען, ווי מער קאפיסטן איז געווען, אלס מער שיבושים איז געווארן, און נאך מער, "א געוויסע כנופיא פון מנגדי שטת החסידות ודרכי החסידים" האבן בכוונה מזייף געווען די כתבים און עס געוויזן פאר'ן ווילנער גאון, כדי ער זאל באפוילן עס צו פארברענען{{הערה|{{אוצר החכמה|רשימות הריי"צ|קיצורים והערות|102209|page=147|שנת הוצאה=תש"ח|עמ=קלז}}. דער פרשה איז אויך מרומז אין די הסכמה פון רבי זושא אויפ'ן תניא: "ורצונו היה שלא להעלות את הכתבים הם לבית הדפוס, מחמת שאין דרכו בכך, רק מחמת התפשטות הקונטרסים ההם בקרב כל ישראל בהעתקות רבות מידי '''סופרים משונים''', ומחמת ריבוי העתקות שונות, רבו הטעות-סופר במאד, והוכרח להביא הקונטרסים ההם לבית הדפוס". אויך אין די הקדמה פון רַב: "שנתפשטו הקונטרסים… בהעתקות רבות מידי סופרים '''שונים ומשונים'''... הנה על-ידי ריבוי ההעתקות שונות רבו כמו רבו הטעות-סופר במאוד מאוד}}. | |||
אין תקנ"ו האט דער רַב געשיקט שליחים צו רבי זושא און רבי יהודה לייב הכהן (ביידע פון אניפּאלי) צו באקומען א שריפטליכע הסכמה פון זיי{{אוצר החכמה|רשימות הריי"צ|קיצורים והערות|102209|page=149|שנת הוצאה=תש"ח|עמ=קלט}}. די צוויי זענען צווישן דריי מענטשן אויף וועם דער רַב האט זיך אמאל אויסגעדרוקט אז ער האט אן "אהבה נפשית" צו זיי; דער דריטער איז [[רבי נחום טשערנאבילער]]. איינער פון די באדינגונגען פאר דער רַב’ס צושטימונג צו דרוקן דעם תניא איז געווען אז זיין נאמען זאל נישט דערמאנט ווערן דערויף; לויט ווי דערציילט, האט ר' זושא לכתחילה נישט געוואלט באהאלטן דעם מחבר'ס נאמען, אבער ווען דער שליח איז דערויף באשטאנען, האט ער מסכים געווען, זאגנדיג: "נו, וועל איך ניט שרייבין, מי וועט אליין וויסן, ווער עס קאן מאכען אזא חיבור אז ניט ר' זלמינק'ע". ווען רבי יהודה לייב האט פארענדיגט שרייבן זיין הסכמה, האט ער געזאגט צום שליח: "זע וואס איך האב געשריבן, אין די ווערטער 'ועתה ישמח ישראל' האב איך געמיינט דעם בעל שם טוב, וואס משיח האט אים געזאגט אז ער וועט קומען 'כשיפוצו מעיינותיך חוצה'"{{הערה|[https://drive.google.com/file/d/1h6UPjkMgO3vVQ4s1oo-Ws4vtayNXIg1v/view קונטרס 'רמח אותיות', אות ריח-ריט]}}. | |||
== געבוי און אינהאלט== | == געבוי און אינהאלט== | ||
דער נוסח פון שער בלאט איז געשריבן געווארן דורכ'ן מחבר. נאכדעם איז דא [[הסכמה|הסכמות]] פון [[רבי משולם זושא פון האניפאלי]] און [[רבי יהודה לייב הכהן]] | דער נוסח פון שער בלאט איז געשריבן געווארן דורכ'ן מחבר. נאכדעם איז דא [[הסכמה|הסכמות]] פון [[רבי משולם זושא פון האניפאלי]] און [[רבי יהודה לייב הכהן]]; די הסכמה צו א נאכפאלגנדע דרוק פון די קינדער פונעם מחבר: דער [[מיטלער רבי]], רבי חיים אברהם, און רבי משה. דערנאך קומט די "הקדמת המלקט", וואס איז א בריוו פונעם מחבר וואס ער האט צוגעפאסט אלס הקדמה צום ערשטן חלק, לקוטי אמרים. | ||
=== ערשטער חלק: לקוטי אמרים === | === ערשטער חלק: לקוטי אמרים === | ||