אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי שבתי משורר באס"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 5: שורה 5:
| תאריך פטירה = 1718
| תאריך פטירה = 1718
}}
}}
רבי '''שבתי משורר בּאַס'''{{הערה|זיין פאמיליע נאמען איז געווען שטראם ({{צ-ספר|מחבר=רעבעצין בלומא טייטלבוים|שם= Forever in Faith | מקום הוצאה=ביתר עילית|מו"ל=תפוצה|שנת הוצאה= 2015|עמ= 15|ISBN= 978-1-60091-383-9|שפראך=ענגליש}}).}} (ה'ת"א–ה'תע"ח) איז געווען א [[תלמיד חכם]], מוכר ספרים, דרוקער, מוציא לאור, און א [[חזנות|חזן]]. ער איז בארימט מיט זיין פירוש '''שפתי חכמים''' אויף [[רש"י]] על התורה, און מיט זיין [[ביבליאגראפיע|ביבליאגראפישע]] ווערק '''שפתי ישנים'''.
רבי '''שבתי משורר בּאַס''' (ה'ת"א–ה'תע"ח) איז געווען א [[תלמיד חכם]], מוכר ספרים, דרוקער, מוציא לאור, און א [[חזנות|חזן]]. ער איז בארימט מיט זיין פירוש '''שפתי חכמים''' אויף [[רש"י]] על התורה, און מיט זיין [[ביבליאגראפיע|ביבליאגראפישע]] ווערק '''שפתי ישנים'''.


==ביאגראפיע==
==ביאגראפיע==
רבי שבתי איז געבוירן אין יאר ת"א אין שטאט [[קאליש]] אין פוילן, צו זיין טאטן רבי יוסף. ביי דער שוועדישער אינוואזיע אין פוילן {{העב|המלחמה הצפונית הקטנה}}, אין ד' חשון תי"ז, זענען זיינע עלטערן אומגעברענגט געווארן דורך די קאזאקן, צווישן א גרויס טייל פון די אידישע קהילה אין קאליש<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 175</ref>.
רבי שבתי איז געבוירן אין יאר ת"א אין שטאט [[קאליש]] אין פוילן, צו זיין טאטן רבי יוסף{{הערה|זיין פאמיליע נאמען איז געווען שטראם ({{צ-ספר|מחבר=רעבעצין בלומא טייטלבוים|שם= Forever in Faith | מקום הוצאה=ביתר עילית|מו"ל=תפוצה|שנת הוצאה= 2015|עמ= 15|ISBN= 978-1-60091-383-9|שפראך=ענגליש}}).}}. ביי דער שוועדישער אינוואזיע אין פוילן {{העב|המלחמה הצפונית הקטנה}}, אין ד' חשון תי"ז, זענען זיינע עלטערן אומגעברענגט געווארן דורך די קאזאקן, צווישן א גרויס טייל פון די אידישע קהילה אין קאליש<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 175</ref>.


רבי שבתי און זיין עלטערער ברודער, רבי יעקב שׂטרימרשׂ (נפ' תמ"ו), א מקובל, האבן איבערגעלעבט און זענען אנטלאפן קיין [[פראג]]. אין פראג האט ער זיך איינגעהאנדלט א קענטעניס אין ש"ס, לערנענדיג ביי רבי מאיר ווערטירשׂ אין אלטן שול<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 176</ref>. פארמאגנדיג אן אנגענעמע שטימע, האט רבי שבתי געדינט אלס משורר (באַסיסטא) מיט'ן חזן רבי לייב שיר השירים אינעם [[אלטניי שול]] אין פראג, פון וואס ער האט באקומען די צונעמען "משורר" און "באַס". אין יאר ת"ל איז צו ר' שבתי געבוירן זיין זון, יוסף.
רבי שבתי און זיין עלטערער ברודער, רבי יעקב שׂטרימרשׂ (נפ' תמ"ו), א מקובל, האבן איבערגעלעבט און זענען אנטלאפן קיין [[פראג]]. אין פראג האט ער זיך איינגעהאנדלט א קענטעניס אין ש"ס, לערנענדיג ביי רבי מאיר ווערטירשׂ אין אלטן שול<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 176</ref>. פארמאגנדיג אן אנגענעמע שטימע, האט רבי שבתי געדינט אלס משורר (באַסיסטא) מיט'ן חזן רבי לייב שיר השירים אינעם [[אלטניי שול]] אין פראג, פון וואס ער האט באקומען די צונעמען "משורר" און "באַס". אין יאר ת"ל איז צו ר' שבתי געבוירן זיין זון, יוסף.
שורה 20: שורה 20:
ער האט פארלאזט אמסטערדאם צו גרינדן אן אייגענעם פרעסע און אין תמ"ח האט ער באקומען א פּערמיט אויפצושטעלן א לשון־קודש דרוקעריי אין אַוראַס{{הערה|[https://www.yu.edu/Libraries/Memorbuch/Auras אוראס], ברעסלאו/אוראס מעמארבוך}}, [[שלעזיע]] (12 מייל פון [[ברעסלוי]]; היינט אין פוילן), און געעפנט א דרוקעריי אין תמ"ט אינעם דערנעבנדיגן [[דיהרנפורט]]. דארט האט ער פארעפנטליכט כמעט 80 ספרים, און די דרוק איז געבליבן אקטיוו, אונטער דער נאכפאלגנדער פירערשאפט פון זיינע זין און אייניקלעך, ביז תקכ"ב. דער ערשטער ספר געדרוקט דורך אים איז געווען רבי שמואל בן אורי שרגא'ס פירוש בית שמואל (תמ"ט), אויף שולחן ערוך אבן העזר{{הערה|{{היברובוקס|2=בית שמואל|3=8454|מקום הוצאה=דירנפורט|שנת הוצאה=תמ"ט}}}}. ער האט זיך אויך ערפאלגרייך פארנומען מיט בוכ־האנדל.
ער האט פארלאזט אמסטערדאם צו גרינדן אן אייגענעם פרעסע און אין תמ"ח האט ער באקומען א פּערמיט אויפצושטעלן א לשון־קודש דרוקעריי אין אַוראַס{{הערה|[https://www.yu.edu/Libraries/Memorbuch/Auras אוראס], ברעסלאו/אוראס מעמארבוך}}, [[שלעזיע]] (12 מייל פון [[ברעסלוי]]; היינט אין פוילן), און געעפנט א דרוקעריי אין תמ"ט אינעם דערנעבנדיגן [[דיהרנפורט]]. דארט האט ער פארעפנטליכט כמעט 80 ספרים, און די דרוק איז געבליבן אקטיוו, אונטער דער נאכפאלגנדער פירערשאפט פון זיינע זין און אייניקלעך, ביז תקכ"ב. דער ערשטער ספר געדרוקט דורך אים איז געווען רבי שמואל בן אורי שרגא'ס פירוש בית שמואל (תמ"ט), אויף שולחן ערוך אבן העזר{{הערה|{{היברובוקס|2=בית שמואל|3=8454|מקום הוצאה=דירנפורט|שנת הוצאה=תמ"ט}}}}. ער האט זיך אויך ערפאלגרייך פארנומען מיט בוכ־האנדל.


זיין צייט אין דיהרנפורט איז נישט געווען לייכט. ער האט געדארפט האנדלען מיט די פיינטליכקייט פון זיינע גוי'אישע שכנים, די טיילווייזע צעשטערונג פונעם דרוק־פּרעסע דורך א פייער אין תס"ח, און באשולדיגונגען קעגן אים דורך קאטויליקן אין פארשפרייטן האס קעגן די קריסטן און דער רעגירונג. צוערשט איז אים געלונגען זיך אפצושאקלען פון די באשולדיגונגען; אבער אין תע"ב האבן די קאטויליקן איבערגע'חזר'ט די באשולדיגונגען און ער איז ארעסטירט געווארן און זיינע ספרים זענען קאנפיסקירט געווארן. נאכ'ן זיין ארעסטירט פאר 10 וואכן איז אים געלונגען צו אויפווייזן די אומוויסנהייט פון זיינע באשולדיגער און ער איז באפרייט געווארן. ער האט אויך געהאט אויסצושטיין היפּש משפּחה קעגנערשאפט, שטאמענדיג פון זיין הייראטן אלס אַן עלטערער מענטש צו א פיל אינגערע פרוי.
אין דיהרנפורט תנ"ב איז דורך אים צום ערשטן מאל געדרוקט געווארן דעם מגיני ארץ, דאס איז דער שולחן ערוך מיט די צוויי "מגינים", מגן אברהם און מגן דוד (טורי זהב), ביי די זייטן{{היברובוקס|2=מגיני ארץ|3=45851|מקום הוצאה=דיהרן פארט|שנת הוצאה=תנ"ב}}{{הערה|{{שם הגדולים|ספרים|ט|טז}}: }}. דער פארמאט איז געווען גאר ערפאלגרייך, איז איבערגעדרוקט געווארן דורך אים אין תס"ב, און ווערט נאכגעמאכט אין כמעט אלע שולחן ערוך דרוקן ביז היינט.
 
דאס לעבן אין דיהרנפורט איז אים נישט געווען לייכט. ער האט געדארפט האנדלען מיט די פיינטליכקייט פון זיינע גוי'אישע שכנים, די טיילווייזע צעשטערונג פונעם דרוק־פּרעסע דורך א פייער אין תס"ח, און באשולדיגונגען קעגן אים דורך קאטויליקן אין פארשפרייטן האס קעגן די קריסטן און דער רעגירונג. צוערשט איז אים געלונגען זיך אפצושאקלען פון די באשולדיגונגען; אבער אין תע"ב האבן די קאטויליקן איבערגע'חזר'ט די באשולדיגונגען און ער איז ארעסטירט געווארן און זיינע ספרים זענען קאנפיסקירט געווארן. נאכ'ן זיין ארעסטירט פאר 10 וואכן איז אים געלונגען צו אויפווייזן די אומוויסנהייט פון זיינע באשולדיגער און ער איז באפרייט געווארן. ער האט אויך געהאט אויסצושטיין היפּש משפּחה קעגנערשאפט, שטאמענדיג פון זיין הייראטן אלס אַן עלטערער מענטש צו א פיל אינגערע פרוי.


==ווערק==
==ווערק==
שורה 51: שורה 53:
די חיבור אנטהאלט א ליסטע פון מער ווי 2,200 לשון-קודש'דיגע ספרים, אין אלף-בית'ישן סדר פון די טיטלען, אנגעבנדיג דעם נאמען פון מחבר, יאר און אָרט פון דרוק, און גרויסקייט און פארמאט פון יעדן ספר, ווי אויך א קורצן סיכום פון זיין אינהאלט. ער האט אויך אויסגערעכנט מאנוסקריפטן און וואו זיי זענען צום געפינען.
די חיבור אנטהאלט א ליסטע פון מער ווי 2,200 לשון-קודש'דיגע ספרים, אין אלף-בית'ישן סדר פון די טיטלען, אנגעבנדיג דעם נאמען פון מחבר, יאר און אָרט פון דרוק, און גרויסקייט און פארמאט פון יעדן ספר, ווי אויך א קורצן סיכום פון זיין אינהאלט. ער האט אויך אויסגערעכנט מאנוסקריפטן און וואו זיי זענען צום געפינען.
אין געוויסע עקזעמפלארן פון שפתי ישנים איז מיטגעדרוקט א סידור, וואס רבי שבתי האט שוין געלאזט דרוקן אין תל"ח<ref>{{היברובוקס|חיים ליבערמאן|אהל רח"ל|24647|page=374|קעפל=סידור התפלה המצורף לס' שפתי ישנים|באנד=א|עמ=370}}</ref>.
אין געוויסע עקזעמפלארן פון שפתי ישנים איז מיטגעדרוקט א סידור, וואס רבי שבתי האט שוין געלאזט דרוקן אין תל"ח<ref>{{היברובוקס|חיים ליבערמאן|אהל רח"ל|24647|page=374|קעפל=סידור התפלה המצורף לס' שפתי ישנים|באנד=א|עמ=370}}</ref>.
דער חיד"א, ביי זיין פארפאסן זיין [[שם הגדולים]], האט זיך באניצט מיטן שפתי ישנים, אבער האט זיך נישט פארלאזט אויף דעם צוליב וואס ס'איז פיל מיט גרייזן{{הערה|{{שם הגדולים|ספרים|ט|יב|טור וב"י}}: "ואין להשגיח בשפתי ישנים כי כמה פעמים ראיתי דאפילו במנין השנים לא דק."}}


===אנדערע ווערק===
===אנדערע ווערק===
שורה 71: שורה 75:
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}


{{גרונטסארטיר:משורר בס, שבתי}}
[[קאַטעגאָריע:פוילישע אידן]]
[[קאַטעגאָריע:פוילישע אידן]]
[[קאַטעגאָריע:ביבליאגראפן]]
[[קאַטעגאָריע:ביבליאגראפן]]