בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,371
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 4: | שורה 4: | ||
באס איז געבוירן אין יאר ת"א אין שטאט [[קאליש]] אין פוילן, צו זיין טאטן רבי יוסף. ר' יוסף האט געהאט נאך א זון, א גאון און מקובל, רבי יעקב שטרימר. ביי דער שוועדישער אינוואזיע אין פוילן {{העב|המלחמה הצפונית הקטנה}} אין די יארן תט"ז–תי"ח, זענען באַס'ס עלטערן אומגעברענגט געווארן דורך די קאזאקן ד' חשוון תי"ז, צווישן א גרויס טייל פון די אידישע קהילה אין קאליש<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 175</ref>. | באס איז געבוירן אין יאר ת"א אין שטאט [[קאליש]] אין פוילן, צו זיין טאטן רבי יוסף. ר' יוסף האט געהאט נאך א זון, א גאון און מקובל, רבי יעקב שטרימר. ביי דער שוועדישער אינוואזיע אין פוילן {{העב|המלחמה הצפונית הקטנה}} אין די יארן תט"ז–תי"ח, זענען באַס'ס עלטערן אומגעברענגט געווארן דורך די קאזאקן ד' חשוון תי"ז, צווישן א גרויס טייל פון די אידישע קהילה אין קאליש<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 175</ref>. | ||
שבתי און זיין עלטערער ברודער זענען געראטעוועט געווארן און אנטלאפן קיין [[פראג]], וואו ער האט געלערנט ביי רבי מאיר | שבתי און זיין עלטערער ברודער זענען געראטעוועט געווארן און אנטלאפן קיין [[פראג]], וואו ער האט געלערנט ביי רבי מאיר ווערטירשׂ, אין אלטן שול<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 176</ref>. פארמאגנדיג אן אנגענעמע שטימע, האט באס געדינט אלס משורר מיט'ן חזן רבי לייב שיר השירים אינעם [[אלטניי שול]] אין פראג, און דערפאר האט ער באקומען די צונעמען "משורר" און "באַס". אין יאר ת"ל איז צו ר' שבתי געבוירן זיין זון יוסף. | ||
אין פראג האט ער זיך איינגעהאנדלט א גרונטליכע ידיעה אין ש"ס, און אויך אן אלגעמיינע ערציאונג, וואס האט אריינגענומען [[לאטיין]]. זיין ליבע צו ספרים און א קריטיקער געפיל האבן אים צוגעצויגן צו דרוקן און פארעפנטליכן. אין יאר תכ"ט האט ער ארויסגעגעבן אַן איבערגעארבעטע אויפלאגע פונעם ספר 'באר משה', פון רבי משה שׂערטילשׂ, וואס פארטייטשט אויף אידיש די שווערע ווערטער פון חומש און חמש מגילות. רבי שבתי האט צוגעלייגט א קורצער הקדמה אין לשה"ק און אין אידיש, און האט צוגעלייגט עטליכע זייטן פון כללי הדקדוק | אין פראג האט ער זיך איינגעהאנדלט א גרונטליכע ידיעה אין ש"ס, און אויך אן אלגעמיינע ערציאונג, וואס האט אריינגענומען [[לאטיין]]. זיין ליבע צו ספרים און א קריטיקער געפיל האבן אים צוגעצויגן צו דרוקן און פארעפנטליכן. אין יאר תכ"ט האט ער ארויסגעגעבן אַן איבערגעארבעטע אויפלאגע פונעם ספר 'באר משה', פון רבי משה שׂערטילשׂ, וואס פארטייטשט אויף אידיש די שווערע ווערטער פון חומש און חמש מגילות. רבי שבתי האט צוגעלייגט א קורצער הקדמה אין לשה"ק און אין אידיש, און האט צוגעלייגט עטליכע זייטן פון כללי הדקדוק{{הערה|[https://www.google.com/books/edition/ספר_באר_משה/_ItCAAAAcAAJ?hl=en&gbpv=1&dq=inauthor:%22Moše+Śerṭilś%22&pg=PT6&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false ספר באר משה, פראג 1669]}}. דער ספר איז דאן געווען זייער פאפולער צווישן מלמדים, און געוויסע קהילות האבן פארלאנגט אז די מלמדים זאלן זיך באנוצן בלויז מיט דעם<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 177, לויט ש' אסף, מקורות לתולדות החינוך בישראל.</ref>. | ||
וויבאלד עס איז נישט געווען קיין פולשטענדיגע ליסטע אין לשון-קודש פון אידישער ליטעראטור, האט ער זיך אונטערגענומען צוזאמצושטעלן. פון תל"ד האט באַס געוואנדערט צווישן שטעט אין לענדער באזוכנדיג ביבליאטעקן אין פּוילן, דייטשלאנד און האלאנד. צווישן אנדערע איז ער אריבער [[גלוגא]], [[קאליש]], [[קראטאשין]], [[ליסא]], [[וויען]], [[פויזן]], [[ווירמייזא]], ביז ער האט זיך ענדליך, אין יאר תל"ח, אפגעשטעלט אין [[אמסטערדאם]], האלאנד<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 179</ref>, וואו ער האט זיך אויפגעהאלטן פינף יאר<ref>[https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=8454#p=316 התנצלות האלוף המרומם המדפיס], סוף פון ספר בית שמואל דיהרנפורט תמ"ט, אין היברובוקס</ref>. | וויבאלד עס איז נישט געווען קיין פולשטענדיגע ליסטע אין לשון-קודש פון אידישער ליטעראטור, האט ער זיך אונטערגענומען צוזאמצושטעלן. פון תל"ד האט באַס געוואנדערט צווישן שטעט אין לענדער באזוכנדיג ביבליאטעקן אין פּוילן, דייטשלאנד און האלאנד. צווישן אנדערע איז ער אריבער [[גלוגא]], [[קאליש]], [[קראטאשין]], [[ליסא]], [[וויען]], [[פויזן]], [[ווירמייזא]], ביז ער האט זיך ענדליך, אין יאר תל"ח, אפגעשטעלט אין [[אמסטערדאם]], האלאנד<ref>[[#רפאל|רפאל]] זייט 179</ref>, וואו ער האט זיך אויפגעהאלטן פינף יאר<ref>[https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=8454#p=316 התנצלות האלוף המרומם המדפיס], סוף פון ספר בית שמואל דיהרנפורט תמ"ט, אין היברובוקס</ref>. | ||
אין אמסטערדאם האט ער שטודירט די קונסט פון דרוקן און הגה, און ארויסגעגעבן זיינע דריי חיבורים, 'מסכת דרך ארץ' - א וועגווייזער-ביכל | אין אמסטערדאם האט ער שטודירט די קונסט פון דרוקן און הגה, און ארויסגעגעבן זיינע דריי חיבורים, 'מסכת דרך ארץ' - א וועגווייזער-ביכל אויף אידיש פאר רייזנדע (ת"מ); דער חומש מיט א פירוש אויף רש"י, 'שפתי חכמים' (ת"מ), א פּאפּולערער פירוש אפט איבערגעדרוקט; און 'שפתי ישנים' (ת"מ), א ליסטע אין לשון־קודש פון ארום 2,200 ספרים. | ||
אין תמ"ח האט ער באקומען א פּערמיט אויפצושטעלן א לשון־קודש דרוקעריי אין אַוראַס{{הערה|[https://www.yu.edu/Libraries/Memorbuch/Auras אוראס], ברעסלאו/אוראס מעמארבוך}}, דייטשלאנד (12 מייל פון [[ברעסלוי]]), און דאס איז באלד נאכדעם אריבערגעפירט געווארן קיין [[דיהרנפורט]]. דער ערשטער ספר געדרוקט דורך באַס איז געווען רבי שמואל בן אורי שרגא'ס פירוש בית שמואל (תמ"ט), אויף שולחן ערוך אבן העזר{{היברובוקס||בית שמואל|8454|מקום הוצאה=דירנפורט|שנת הוצאה=תמ"ט}}. ער האט זיך אויך ערפאלגרייך פארנומען מיט בוכ־האנדל. | |||
ווען די קאטויליקן האבן באשולדיגט באַס אין פארשפרייטן האס קעגן די קריסטן און דער רעגירונג, איז אים צוערשט געלונגען זיך אפצושאקלען פון די באשולדיגונגען; אבער אין תע"ב האבן די קאטויליקן איבערגע'חזר'ט די באשולדיגונגען און ער איז ארעסטירט געווארן. אין דער פראצעס, איז אים געלונגען צו אויפוויין די אומוויסנהייט פון זיינע באשולדיגער און ער איז באפרייט געווארן. זיינע זין און אייניקלעך האבן ווייטער געדרוקט ספרים אין דיהרנפורט ביז די ת"ק יארן. | |||
==ווערק== | ==ווערק== | ||
| שורה 37: | שורה 41: | ||
===שפתי ישנים=== | ===שפתי ישנים=== | ||
באַס'נס 'שפתי ישנים' איז א ביבליאגראפישער האנטבוך. די חיבור אנטהאלט א ליסטע פון 2,200 לשון-קודש'דיגע ספרים, אין אלף-בית'ישן סדר פון די טיטלען, אנגעבנדיג דעם מחבר, דרוק־ארט, יאר, און גרויסקייט פון יעדן ספר, ווי אויך א קורצן סיכום פון זיין אינהאלט. די מערהייט באשריבענע ספרים האט ער געקענט אויף דער ערשטער האנט; די באשרייבונג פון די אנדערע האט ער געבארגט פון די ווערק פון יאָהאַן בוקסטאָרף און דזשוליאָ באַרטאָלאָשי. | באַס'נס 'שפתי ישנים' איז א ביבליאגראפישער האנטבוך, דער ערשטער אין לשון־קודש. די חיבור אנטהאלט א ליסטע פון 2,200 לשון-קודש'דיגע ספרים, אין אלף-בית'ישן סדר פון די טיטלען, אנגעבנדיג דעם נאמען פון מחבר, דרוק־ארט, יאר, און גרויסקייט און פארמאט פון יעדן ספר, ווי אויך א קורצן סיכום פון זיין אינהאלט, און צומאל אויך וואו עס איז צום געפינען. ער האט אויך אויסגערעכנט מאנוסקריפטן. די מערהייט באשריבענע ספרים האט ער געקענט אויף דער ערשטער האנט; די באשרייבונג פון די אנדערע האט ער געבארגט פון די ווערק פון יאָהאַן בוקסטאָרף און דזשוליאָ באַרטאָלאָשי. אין געוויסע עקזעמפלארן איז א סידור צוגעלייגט געווארן צו דער ליסטע. | ||
אין זיין הקדמה ברענגט באַס די ווערטער פונעם של"ה, אז ס'איז מסוגל צו דערמאנען די נעמען פון ספרים<ref>זע הרב ב. חמד, [https://tablet.otzar.org/#/b/656417/p/-1/t/1727462623461/fs/ObXQ6GtbIrPhcGWXnZZHgRi1fklFpTVk1zjbNoyEwmYT/start/864/end/886/c ואלה שמות ספרי בני ישראל], מוסף שבת קודש פון יתד נאמן, אין אוצר החכמה</ref>. | אין זיין הקדמה ברענגט באַס די ווערטער פונעם של"ה, אז ס'איז מסוגל צו דערמאנען די נעמען פון ספרים<ref>זע הרב ב. חמד, [https://tablet.otzar.org/#/b/656417/p/-1/t/1727462623461/fs/ObXQ6GtbIrPhcGWXnZZHgRi1fklFpTVk1zjbNoyEwmYT/start/864/end/886/c ואלה שמות ספרי בני ישראל], מוסף שבת קודש פון יתד נאמן, אין אוצר החכמה</ref>. | ||
| שורה 49: | שורה 53: | ||
*{{אוצר החכמה|מנחם מענדל זלאטקין|ראשית בכורי הביבליוגרפיה בספרות העברית; הספר שפתי ישנים מר' שבתי משורר בס|151559|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תשי"ח|סופיקס=יא}} | *{{אוצר החכמה|מנחם מענדל זלאטקין|ראשית בכורי הביבליוגרפיה בספרות העברית; הספר שפתי ישנים מר' שבתי משורר בס|151559|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תשי"ח|סופיקס=יא}} | ||
*{{אנקער|רפאל|{{אוצר החכמה|יצחק רפאל|ראשונים ואחרונים|188483|page=160|קעפל=ר' שבתי באס - הביבליוגראף העברי הראשון|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תשי"ז|עמ=169-201|סופיקס=יא}}.}} | *{{אנקער|רפאל|{{אוצר החכמה|יצחק רפאל|ראשונים ואחרונים|188483|page=160|קעפל=ר' שבתי באס - הביבליוגראף העברי הראשון|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תשי"ז|עמ=169-201|סופיקס=יא}}.}} | ||
*{{אוצר החכמה|אברהם מאיר האבערמאן|אנשי ספר ואנשי מעשה|611076|page= | *{{אוצר החכמה|אברהם מאיר האבערמאן|אנשי ספר ואנשי מעשה|611076|page=12|קעפל=ר' שבתי משורר בס|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשל"ד|מו"ל=ראובן מס|עמ=3-11|סופיקס=יא}} | ||
*{{אייוועלט|3577|על הספר שפתי חכמים ומחברו}} | *{{אייוועלט|3577|על הספר שפתי חכמים ומחברו}} | ||
*{{אייוועלט|3575|על הספר לקט בהיר ומחברו}} | *{{אייוועלט|3575|על הספר לקט בהיר ומחברו}} | ||