בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
41,949
רעדאגירונגען
אין תקציר עריכה |
|||
(15 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
שורה 26: | שורה 26: | ||
| וועבזייטל = [https://www.donaldjtrump.com/ אפיציעלע וועבזייטל]{{ש}}[https://www.trumplibrary.gov/ פרעזידענטליכע ביבליאטעק]{{ש}}[https://trumpwhitehouse.archives.gov/ ווייסע הויז ארכיוון] | | וועבזייטל = [https://www.donaldjtrump.com/ אפיציעלע וועבזייטל]{{ש}}[https://www.trumplibrary.gov/ פרעזידענטליכע ביבליאטעק]{{ש}}[https://trumpwhitehouse.archives.gov/ ווייסע הויז ארכיוון] | ||
| אונטערשריפט = [[טעקע:Donald Trump Signature.svg|150px|אונטערשריפט]] | | אונטערשריפט = [[טעקע:Donald Trump Signature.svg|150px|אונטערשריפט]] | ||
}}'''דאנאלד טראמפ''' (ענגליש: {{שמע|Donald John Trump.oga|'''Donald John Trump'''}}; געבוירן יוני 14, 1946, [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]], ניו יארק | }}'''דאנאלד טראמפ''' (ענגליש: {{שמע|Donald John Trump.oga|'''Donald John Trump'''}}; געבוירן יוני 14, 1946, [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]], ניו יארק) איז דער 45סטער [[פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן]] (2017-21); און נאוועמבער 6, 2024 האט ער נאכאמאל געוואונען די פרעזידענטשאפט, ווערנדיג דער ערשטער פרעזידענט זייט [[סטיווען גראווער קליוולאנד|גראָווער קליוולאנד]] ערוועלט צו ווערן אין נישט-נאכאנאנדע טערמינען. טראמפּ׳ס 2024 זיג, אין וואָס ער האט דייטליך באזיגט וויצע פּרעזידענט [[קאמאלא העריס]] אין ביידע סיי די פאָלקס און סיי די [[עלעקטאראלע קאלעדזש|עלעקטאָראַלע קאלעדזש]] שטימען, האט אנגעצייכנט איינער פון די מערסט שטוינענדע פּאָליטישע ׳קאמבעקס׳ אין פ״ש היסטאריע. | ||
אום מאי 30, 2024 איז טראמפ געווארן דער ערשטער געוועזענער פרעזידענט צו ווערן פאראורטיילט אין א פארברעכן ווען א ניו יארק שטאַט דזשורי האט אים פאראורטיילט אויף 34 פעלאני פארברעכנס פון פעלשן ביזנעס רעקארדס אין פארבינדונג מיט א האש-מאני צאלונג אין 2016 צו א פילם-שטערנקע וועלכע האט גע'טענה'ט אז זי האט געהאט אן עסק מיט טראמפ אין 2006. | |||
טראמפ איז שפעטער אנגעקלאגט געווארן אויף צענדליגע אנדערע פעדעראלע און שטאַט באשולדיגונגען אין פעלער בשייכות צו זיינע באמיאונגען צו איבערדרייען ביידען'ס זיג אין די 2020 פרעזידענטליכע וואלן און זיין באזייטיגונג פון פילע [[קלאסיפירטע דאקומענט]]ן פון די [[ווייסע הויז]] אין זיין לעצטן טאג אין אמט. טראמפ איז אויך געפונען געווארן פאראנטווארטליך אין א גרויסע ציווילע קלאגע באשולדיגנדיג ביזנעס שווינדל אין ניו יארק שטאַט און צוויי ציווילע קלאגעס וועלכע האבן אים באשולדיגט אין אביוזן און באשמוצן דעם שרייבער E. Jean Carroll. מיט'ן אנהויב פון זיין פּראצעס אין די ביזנעס-רעקארדס פאל אום אפריל 15, 2024 איז טראמפ געווארן דער ערשטער געוועזענער פרעזידענט צו שטיין פאר פראצעס אויף קרימינאלע קלאגעס. | טראמפ איז שפעטער אנגעקלאגט געווארן אויף צענדליגע אנדערע פעדעראלע און שטאַט באשולדיגונגען אין פעלער בשייכות צו זיינע באמיאונגען צו איבערדרייען ביידען'ס זיג אין די 2020 פרעזידענטליכע וואלן און זיין באזייטיגונג פון פילע [[קלאסיפירטע דאקומענט]]ן פון די [[ווייסע הויז]] אין זיין לעצטן טאג אין אמט. טראמפ איז אויך געפונען געווארן פאראנטווארטליך אין א גרויסע ציווילע קלאגע באשולדיגנדיג ביזנעס שווינדל אין ניו יארק שטאַט און צוויי ציווילע קלאגעס וועלכע האבן אים באשולדיגט אין אביוזן און באשמוצן דעם שרייבער E. Jean Carroll. מיט'ן אנהויב פון זיין פּראצעס אין די ביזנעס-רעקארדס פאל אום אפריל 15, 2024 איז טראמפ געווארן דער ערשטער געוועזענער פרעזידענט צו שטיין פאר פראצעס אויף קרימינאלע קלאגעס. | ||
שורה 34: | שורה 36: | ||
נאך די מידטוירם וואלן פון 2022 האט טראמפ דערקלערט זיין פלאן צו לויפן פאר א צווייטע טערמין, און אין [[פריימעריס|פּריימערי וואלן]] אין אנהויב 2024 האט ער אנגעזאמלט גענוג דעלעגאטן צו געוואונען זיין פּארטיי'ס נאמינאציע, טראץ די פעסטע פארשריט פון די לעגאלע קעיסעס קעגן אים. כאטש וואס עטליכע [[רעפובליקאנער פארטיי]] פירער האבן געזארגט אז א קרימינאלע פראצעס קען ערנסט אפשוואכן טראמפ'ס אפרוף צו מעסיגע רעפובליקאנע און אומאפהענגיגע וויילער, האבן אנדערע גענומען די האפענונגפולע מיינונג אז טראמפ וועט נוצן זיינע געריכט ערשיינונגען צו צעמענטירן זיין שטיצע דורכ'ן זיך אהערשטעלן אלס א פאליטישער מארטיר–דער קרבן פון [[דעמאקראטישע פארטיי|דעמאקראטיש]]-געפירטע "וויטש האנטס", "האוקסעס", און "סקעמס", ווי ער כאראקטעריזירט אפט די פילע לעגאלע אויספארשונגען וואס האבן אים באַטראָפן. | נאך די מידטוירם וואלן פון 2022 האט טראמפ דערקלערט זיין פלאן צו לויפן פאר א צווייטע טערמין, און אין [[פריימעריס|פּריימערי וואלן]] אין אנהויב 2024 האט ער אנגעזאמלט גענוג דעלעגאטן צו געוואונען זיין פּארטיי'ס נאמינאציע, טראץ די פעסטע פארשריט פון די לעגאלע קעיסעס קעגן אים. כאטש וואס עטליכע [[רעפובליקאנער פארטיי]] פירער האבן געזארגט אז א קרימינאלע פראצעס קען ערנסט אפשוואכן טראמפ'ס אפרוף צו מעסיגע רעפובליקאנע און אומאפהענגיגע וויילער, האבן אנדערע גענומען די האפענונגפולע מיינונג אז טראמפ וועט נוצן זיינע געריכט ערשיינונגען צו צעמענטירן זיין שטיצע דורכ'ן זיך אהערשטעלן אלס א פאליטישער מארטיר–דער קרבן פון [[דעמאקראטישע פארטיי|דעמאקראטיש]]-געפירטע "וויטש האנטס", "האוקסעס", און "סקעמס", ווי ער כאראקטעריזירט אפט די פילע לעגאלע אויספארשונגען וואס האבן אים באַטראָפן. | ||
טראמפּ איז אויך אַ ריעל עסטעיט דעוועלאָפּער און ביזנעסמאן וואָס האט פארמאגט, פארוואלטעט אָדער געלייסענסט זיין נאָמען צו [[האטעל|האָטעלס]], [[קאסינא|קאַסינאָס]], גאָלף קאָרסעס, רעזאָרטן און רעזידענטשל פּראפּערטיס אין די [[ניו יארק סיטי]] געגנט און אַרום די וועלט. זינט די 1980ער האט טראַמפּ פארלייעט זיין נאָמען צו מערערע ריטעיל פירנעמען - אַריינגערעכנט געברענדטע ליניעס פון קליידונג, קעלניש-וואסער, עסנוואַרג און [[מעבל]]. אין די פריע 21טער יאָרהונדערט האט זיין פּריוואַטער קאַנגלאַמעראַט, די "[[טראמפ ארגאניזאציע|טראמפּ ארגאניזאציע]]", אריינגערעכנט עטליכע 500 פירמעס פארמישט אין אַ ברייטע קייט פון געשעפטן, אַריינגערעכנט האָטעלן און רעזאָרטן, רעזידענטשל פראפערטיס, סחורה, און פאַרוויילונג און טעלעוויזיע. | |||
גלייך ביים אריינגיין אין אמט, האט טראמפ זיך געאיילט אונטערצושרייבן א סעריע פון עקזעקוטיווע באפעלן, אריינגערעכנט דעם פארארדענונג וואס האט פארבאטן אימיגראציע פון בירגער פון עטליכע לענדער מיט א מוסלעמענער מערהייט, אנרופנדיג זיי "טעראר-פריינטליכע" לענדער. אנדערע באפעלן זיינע האבן אראפגענומען רעגולאציעס פון ביזנעסער און ענווייראמענטאלע שוץ, און גלייכצייטיג האט ער פאראויסגעשטופט מאַסיווע שטייער שניטן. אין אויסערן פאליסי האט ער פאראויסגעשטופט א פאליסי וואס ער האט כאראקטעריזירט אלס "אמעריקע ערשט": ער האט זיך צוריקגעצויגן פון פארהאנדלונגען אין די טראנס-פּאַסיפיק שותפות און די פאריזער אפמאך וועגן [[גלאבאלע אנווארעמען|קלימאטן טויש]], ארויפגעלייגט אימפארט שטייער (טאריפס) וואס האט ארויסגערופן א האנדל קריג מיט [[כינע]], און צוריקגעצויגן אמעריקאנער כוחות פון די ציווילע מלחמה אין [[סיריע]]. זיין שטעלונג צו [[מדינת ישראל]] איז געווען גאָר פאזיטיוו, אריינגערעכנט ווען ער האט אנערקענט [[ירושלים]] אלס מדינת ישראל'ס הויפטשטאט און מדינת ישראל'ס בעלות אויף די [[רמת הגולן|גולן בערג]], פאראויס־געשטיפט די עברעהעם שלום אפמאך מיטן ציל צו נארמאליזירן די באציאונגען צווישן מדינת ישראל און עטליכע אראבישע לענדער, און גענומען א שטארקע ליניע קעגן [[איראן]], צווישן אנדערע ווען ער האט זיך צוריקגעצויגן פונעם נוקלעארן אפמאך מיט איראן און ווען ער האט באפוילן דאס עלימינירן א צאל עליטע מיטגלידער פון איראן'ס רעוואלוציאנערע גווארדיע. | גלייך ביים אריינגיין אין אמט, האט טראמפ זיך געאיילט אונטערצושרייבן א סעריע פון עקזעקוטיווע באפעלן, אריינגערעכנט דעם פארארדענונג וואס האט פארבאטן אימיגראציע פון בירגער פון עטליכע לענדער מיט א מוסלעמענער מערהייט, אנרופנדיג זיי "טעראר-פריינטליכע" לענדער. אנדערע באפעלן זיינע האבן אראפגענומען רעגולאציעס פון ביזנעסער און ענווייראמענטאלע שוץ, און גלייכצייטיג האט ער פאראויסגעשטופט מאַסיווע שטייער שניטן. אין אויסערן פאליסי האט ער פאראויסגעשטופט א פאליסי וואס ער האט כאראקטעריזירט אלס "אמעריקע ערשט": ער האט זיך צוריקגעצויגן פון פארהאנדלונגען אין די טראנס-פּאַסיפיק שותפות און די פאריזער אפמאך וועגן [[גלאבאלע אנווארעמען|קלימאטן טויש]], ארויפגעלייגט אימפארט שטייער (טאריפס) וואס האט ארויסגערופן א האנדל קריג מיט [[כינע]], און צוריקגעצויגן אמעריקאנער כוחות פון די ציווילע מלחמה אין [[סיריע]]. זיין שטעלונג צו [[מדינת ישראל]] איז געווען גאָר פאזיטיוו, אריינגערעכנט ווען ער האט אנערקענט [[ירושלים]] אלס מדינת ישראל'ס הויפטשטאט און מדינת ישראל'ס בעלות אויף די [[רמת הגולן|גולן בערג]], פאראויס־געשטיפט די עברעהעם שלום אפמאך מיטן ציל צו נארמאליזירן די באציאונגען צווישן מדינת ישראל און עטליכע אראבישע לענדער, און גענומען א שטארקע ליניע קעגן [[איראן]], צווישן אנדערע ווען ער האט זיך צוריקגעצויגן פונעם נוקלעארן אפמאך מיט איראן און ווען ער האט באפוילן דאס עלימינירן א צאל עליטע מיטגלידער פון איראן'ס רעוואלוציאנערע גווארדיע. | ||
דאנאלד טראמפ איז פאפולער ביים ארטאדאקסישן אידנטום, און זיין טאכטער | דאנאלד טראמפ איז פאפולער ביים ארטאדאקסישן אידנטום, און זיין טאכטער איוואנקא האט זיך מגייר געווען און געהייראט א איד [[דזשערעד קושנער]]. | ||
== | ==יוגנט און ביזנעס קאריערע== | ||
[[טעקע:FredTrump1950-02.png|150px|קליין|פרעד טראמפ, טאטע פון דאנאלד טראמפ]] | [[טעקע:FredTrump1950-02.png|150px|קליין|פרעד טראמפ, טאטע פון דאנאלד טראמפ]] | ||
===יוגנט=== | |||
טראמפּ איז געבוירן אין ניו יארק אין אַ משפּחה פון דייטשע [[סקאטלאנד|סקאטישע]] אפּשטאם, אַ מיטגליד פון דער אמעריקאנער פּרעסביטעריען קירכע. זיין זיידע, פרידריך טראמפּ, איז געבוירן אין קאלשטאדט אין די קעניגרייך פון בייערן (שפּעטער צוזאמגעשמאלצן מיט די דייטשער אימפעריע), האט אימיגרירט צו די פאַראייניגטע שטאַטן אין 1885, און האט אמעריקאניזירט זיין ערשטער נאמען צו פרעדריק ווען ער האט באקומען אמעריקאנער בירגערשאַפט אין 1892. אין די צייט פון די גאלד געלויף אין 1897, האט פרעדריק געבויט דריי רעסטוראנען מיט אַ האטעל אויף די וועג פון די גאלד מינעס וואָס איז געווען אין קלאנדיקע אין קאנאדע, אזוי האט ער געמאכט זיין ערשטער פארמעגן. דערנאך האָט ער זיך צוריקגעקערט צו זיין היימשטאט אין 1902, דארט האט ער חתונה געהאט מיט זיין פרוי, עליזאבעט. זיי האבן זיך אריבערגעצויגן קיין [[ניו יארק סיטי]] אום אויגוסט פונעם זעלבן יאר. צוליב זיין פרוי'ס בענקשאפט צו איר היימלאנד, האָט די משפּחה זיך אומגעקערט צו זייער געבורטסארט. ווען זיי זענען אנקגעקומען, האבן די דייטשע אויטאריטעטן באשלאסן אז פרעדריק האט עמיגרירט צו די פאראייניגטע שטאטן כדי זיך ארויסצודרייען פון באצאלן שטייערן און פון מיליטער דינסט אין דער דייטשער ארמיי, און אז ער האט פארלעצט א געזעץ וואס פארבאט אימיגראציע קיין צפון אמעריקע. אין רעזולטאט איז זיין דייטשע בירגערשאפט אפגערופן געווארן. ער האט פרובירט צו אפּעלירן דעם באשלוס אן ערפאלג, און אין 1905 האט ער אן קיין אויסוואל זיך געדארפט צוריקקערן צו די פאַראייניגטע שטאטן. | טראמפּ איז געבוירן אין ניו יארק אין אַ משפּחה פון דייטשע [[סקאטלאנד|סקאטישע]] אפּשטאם, אַ מיטגליד פון דער אמעריקאנער פּרעסביטעריען קירכע. זיין זיידע, פרידריך טראמפּ, איז געבוירן אין קאלשטאדט אין די קעניגרייך פון בייערן (שפּעטער צוזאמגעשמאלצן מיט די דייטשער אימפעריע), האט אימיגרירט צו די פאַראייניגטע שטאַטן אין 1885, און האט אמעריקאניזירט זיין ערשטער נאמען צו פרעדריק ווען ער האט באקומען אמעריקאנער בירגערשאַפט אין 1892. אין די צייט פון די גאלד געלויף אין 1897, האט פרעדריק געבויט דריי רעסטוראנען מיט אַ האטעל אויף די וועג פון די גאלד מינעס וואָס איז געווען אין קלאנדיקע אין קאנאדע, אזוי האט ער געמאכט זיין ערשטער פארמעגן. דערנאך האָט ער זיך צוריקגעקערט צו זיין היימשטאט אין 1902, דארט האט ער חתונה געהאט מיט זיין פרוי, עליזאבעט. זיי האבן זיך אריבערגעצויגן קיין [[ניו יארק סיטי]] אום אויגוסט פונעם זעלבן יאר. צוליב זיין פרוי'ס בענקשאפט צו איר היימלאנד, האָט די משפּחה זיך אומגעקערט צו זייער געבורטסארט. ווען זיי זענען אנקגעקומען, האבן די דייטשע אויטאריטעטן באשלאסן אז פרעדריק האט עמיגרירט צו די פאראייניגטע שטאטן כדי זיך ארויסצודרייען פון באצאלן שטייערן און פון מיליטער דינסט אין דער דייטשער ארמיי, און אז ער האט פארלעצט א געזעץ וואס פארבאט אימיגראציע קיין צפון אמעריקע. אין רעזולטאט איז זיין דייטשע בירגערשאפט אפגערופן געווארן. ער האט פרובירט צו אפּעלירן דעם באשלוס אן ערפאלג, און אין 1905 האט ער אן קיין אויסוואל זיך געדארפט צוריקקערן צו די פאַראייניגטע שטאטן. | ||
שורה 62: | שורה 62: | ||
זיין טאכטער איוואנקא טראמפּ האָט זיך מגייר געווען צו אידישקייט איידערן חתונה האבן מיט דזשעראד קושנער. זי האָט איבערגענומען איר טאטן אין די געשעפטן בשעת די פרעזידענטליכע וואלן אין 2016. איוואנקא האָט אויך געהאָלפן פירן דעם קאמפיין און האט געגעבן רעדעס אין שטיצע דערפון אין עטליכע סטעיטס אין די פאראייניגטע שטאטן. זיין זון עריק, סערווירט ווי געהילף פאַרוואַלטער אין זיין פירמע. | זיין טאכטער איוואנקא טראמפּ האָט זיך מגייר געווען צו אידישקייט איידערן חתונה האבן מיט דזשעראד קושנער. זי האָט איבערגענומען איר טאטן אין די געשעפטן בשעת די פרעזידענטליכע וואלן אין 2016. איוואנקא האָט אויך געהאָלפן פירן דעם קאמפיין און האט געגעבן רעדעס אין שטיצע דערפון אין עטליכע סטעיטס אין די פאראייניגטע שטאטן. זיין זון עריק, סערווירט ווי געהילף פאַרוואַלטער אין זיין פירמע. | ||
==ביזנעס קאַריערע== | ===ביזנעס קאַריערע=== | ||
[[טעקע:Las-Vegas-Trump-Hotel-8480.jpg|קליין|טראמפ האטעל אין לאס וועגאס באדעקט מיט 24 קאראט גאלד]] | [[טעקע:Las-Vegas-Trump-Hotel-8480.jpg|קליין|טראמפ האטעל אין לאס וועגאס באדעקט מיט 24 קאראט גאלד]] | ||
נאך זיינע שטודיעס איז ער ווייטער אנגעגאנגען מיט זיין אקטיוויטעט אין זיין פאטער'ס ריעל עסטעיט פירמע וועלכע האט זיך באצויגן אויף פארדינגען פאר די מיטל קלאס פארדינער אין ברוקלין, קווינס און [[סטעטן איילענד]]. אין 1971 האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין מאנהעטן. ער איז אינעם זעלבן יאר געווארן די פירמע'ס טשערמאן און האט געטוישט די נאמען צו "טראמפ ארגאניזאציע". אין 1973 זענען פרעד און דאנאלד טראמפ, צוזאמען מיט זייער פירמע, אנגעקלאגט געווארן דורך די [[פאראייניגטע שטאטן דעפארטמענט פון יוסטיץ|פ.ש. יוסטיץ דעפארטמענט]] מיט'ן אנגעבליך פארלעצן דעם פעיר האוזינג געזעץ (1968) ביים אפערירן 39 אפארטמענט געביידעס אין ניו יארק סיטי. די טראמפס האבן צוערשט קעגנגעקלאגט דעם יוסטיץ דעפארטמענט פאר 100 מיליאן דאלאר, באשולדיגנדיג שאדן צו זייערע רעפוטאציעס, און טענה'נדיג אז עס שטאמט פון דאס אומפארגינען דער וואוקס פון דער פירמע. אין 1975, זענען די זייטן צוגעקומען צו אן אפמאך. | נאך זיינע שטודיעס איז ער ווייטער אנגעגאנגען מיט זיין אקטיוויטעט אין זיין פאטער'ס ריעל עסטעיט פירמע וועלכע האט זיך באצויגן אויף פארדינגען פאר די מיטל קלאס פארדינער אין ברוקלין, קווינס און [[סטעטן איילענד]]. אין 1971 האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין מאנהעטן. ער איז אינעם זעלבן יאר געווארן די פירמע'ס טשערמאן און האט געטוישט די נאמען צו "טראמפ ארגאניזאציע". אין 1973 זענען פרעד און דאנאלד טראמפ, צוזאמען מיט זייער פירמע, אנגעקלאגט געווארן דורך די [[פאראייניגטע שטאטן דעפארטמענט פון יוסטיץ|פ.ש. יוסטיץ דעפארטמענט]] מיט'ן אנגעבליך פארלעצן דעם פעיר האוזינג געזעץ (1968) ביים אפערירן 39 אפארטמענט געביידעס אין ניו יארק סיטי. די טראמפס האבן צוערשט קעגנגעקלאגט דעם יוסטיץ דעפארטמענט פאר 100 מיליאן דאלאר, באשולדיגנדיג שאדן צו זייערע רעפוטאציעס, און טענה'נדיג אז עס שטאמט פון דאס אומפארגינען דער וואוקס פון דער פירמע. אין 1975, זענען די זייטן צוגעקומען צו אן אפמאך. | ||
שורה 68: | שורה 68: | ||
צווישן די פראיעקטן אין וועלכע ער איז געווען פארמישט זענען [[טראמפ טאוער]] און טראמפּ ווארלד טאַוער אין ניו יארק, 'די טראמפּ געביידע' אין ניו יארק וואס ער האָט געקויפט און רענאווירט, טראמפּ פּארק עוועניו וואָס ער איבערגעמאכט צו א רעזידענטשעל געביידע, די טראמפּ פּלאזא האטעל און קאסינא, די טאַזש מאהאל האטעל און קאסינא, און די טראמפּ קאסטל האטעל און קאסינא אין [[אטלאנטיק סיטי]], די פּלאזאַ האטעל אין ניו יארק וואס ער האט געקויפט אין 1988 און פארקויפט אין 1995, די טראמפּ האטעל אין לאס וועגאס, די מאראלאגא רעזארט אין פאלם ביטש ווי אויך רעזארט ערטער און גאלף פעלדער אין דער וועלט. ווען די אמעריקאנער עקאנאמיע איז אריינגעפאלן אין ריסעשאַן אין 1990, האבן אסאך פון טראמפ'ס געשעפטן געליטן, און פיר פון זיינע פירמעס זענען געגאנגען באנקראט. | צווישן די פראיעקטן אין וועלכע ער איז געווען פארמישט זענען [[טראמפ טאוער]] און טראמפּ ווארלד טאַוער אין ניו יארק, 'די טראמפּ געביידע' אין ניו יארק וואס ער האָט געקויפט און רענאווירט, טראמפּ פּארק עוועניו וואָס ער איבערגעמאכט צו א רעזידענטשעל געביידע, די טראמפּ פּלאזא האטעל און קאסינא, די טאַזש מאהאל האטעל און קאסינא, און די טראמפּ קאסטל האטעל און קאסינא אין [[אטלאנטיק סיטי]], די פּלאזאַ האטעל אין ניו יארק וואס ער האט געקויפט אין 1988 און פארקויפט אין 1995, די טראמפּ האטעל אין לאס וועגאס, די מאראלאגא רעזארט אין פאלם ביטש ווי אויך רעזארט ערטער און גאלף פעלדער אין דער וועלט. ווען די אמעריקאנער עקאנאמיע איז אריינגעפאלן אין ריסעשאַן אין 1990, האבן אסאך פון טראמפ'ס געשעפטן געליטן, און פיר פון זיינע פירמעס זענען געגאנגען באנקראט. | ||
טראמפּ האט געמארקעט זיין נאָמען ווי אַ ברענד אין פילע ביזנעס אונטערנעמונגען | טראמפּ האט געמארקעט זיין נאָמען ווי אַ ברענד אין פילע ביזנעס אונטערנעמונגען אַריינגערעכנט טראמפּ פינאַנציעל, אַ {{טערמין|היפּאָטעק|מאָרגעדזש}} פירמע, און די טראמפּ אונטערנעמונג איניציאטיוו (אַמאָל טראמפּ אוניווערסיטעט), אַן אָנליין בילדונג פירמע מיט געוויכט אויף אויף {{טערמין|גרונטאייגנס|ריעל עסטעיט}} אינוועסמענט און אונטערנעמערשאפט. די לעצטע פירמע, וועלכע האט אויפגעהערט אפערירן אין 2011, איז געווען דער ציל פון קלעס-עקשן קלאגעס פון געוועזענע סטודענטן און א באזונדערע קלאגע פונעם אטוירני גענעראל פון ניו יארק סטעיט, באשולדיגנדיג [[שווינדל]]. נאכ'ן ערשט לייקענען די באשולדיגונגען, האט טראמפ געשלאסן די קלאגעס פאר 25 מיליאן דאלאר אין נאוועמבער 2016. אין 2019, מער ווי צוויי יאר אין זיין פרעזידענטשאפט, האט טראמפ איינגעשטימט צו באצאלן 2 מיליאן דאלאר אין שאדנס און דעקלערן שולד צו שליסן נאך א פראצעס דורכ'ן אטוירני גענעראל פון ניו יאָרק, וועלכער האָט אים אָנגעקלאָגט אין אומלעגאל נוצן די פארמעגן פון זיין טשאריטי, די טראמפּ פונדאציע, צו פינאַנצירן זיין פּרעזידענטליכע קאמפיין אין 2016. אלס טייל פונעם סעטלמענט, האט זיך דער טראמפ פונדאַציע אויפגעלעזט. | ||
טראמפ איז דער גרינדער פון דער פירמע "טראמפ פארוויילונג רעזאָרטס", וועלכע פארנעמט זיך מיט בוי ארבעט, אפעראציעס פון געביידעס, [[קאסינא|קאַסינאָס]], קולטור-אינסטיטוציעס און האָטעלן איבער דער וועלט. זיין פארשווענדענישע לעבנס שטייגער, האט אים געמאכט בארומט אין די לעצטע יאר־צענערס פונעם 20טן יאָרהונדערט. אנהייב 21סטן יארהונדערט איז ער אויך געווען א בארימטע טעלעוויזיע פערזענליכקייט א דאנק א פאפולערע רעאליטעט טעלעוויזיע פראגראם וואס ער האט פארגעשטעלט מיטן נאמען "The Apprentice", וואס איז געלאפן אין די יארן 2004–2015. | |||
===פארמעגן=== | ===פארמעגן=== | ||
שורה 74: | שורה 76: | ||
[[פארבס]] שאצט טראמפ'ס פארמעגן אין 2020 ביי 2.1 ביליאן דאלאר, אין פארגלייך צו די 4.5 ביליאן דאלאר פון 2016{{הערה|[https://www.forbes.com/profile/donald-trump/ דאנאלד טראמפ'ס פראפיל] אויף פארבס}}. טראמפ האט קיינמאל נישט אפיציעל ארויסגעגעבן זיינע שטייער רעקארדס, דערפאר איז אוממעגליך צו וויסן מיט זיכערקייט וויפיל ער איז ווערד. בשעת די 2016 פּרעזידענטליכע וואלן קאמפיין, האט די ניו יארק טיימס אויפגעדעקט טייל פון טראמפּ'ס שטייער ריטערנס פון 1995 פון וואָס עס ארויסגעקומען אַז ער האט פאלוירן 916 מיליאָן דאלער יענער יאָר. דאָס האָט אים ערמעגליכט צו רעכענען די פארלוסטן אין די פאלגענדע יארן און אויסמיידן צאלן שטייערן. ביי איינע פון די פרעזידענטליכע דעבאטעס האט טראמפ געזאגט אז ער האט נישט באצאלט שטייערן ווייל ער איז קלוג. | [[פארבס]] שאצט טראמפ'ס פארמעגן אין 2020 ביי 2.1 ביליאן דאלאר, אין פארגלייך צו די 4.5 ביליאן דאלאר פון 2016{{הערה|[https://www.forbes.com/profile/donald-trump/ דאנאלד טראמפ'ס פראפיל] אויף פארבס}}. טראמפ האט קיינמאל נישט אפיציעל ארויסגעגעבן זיינע שטייער רעקארדס, דערפאר איז אוממעגליך צו וויסן מיט זיכערקייט וויפיל ער איז ווערד. בשעת די 2016 פּרעזידענטליכע וואלן קאמפיין, האט די ניו יארק טיימס אויפגעדעקט טייל פון טראמפּ'ס שטייער ריטערנס פון 1995 פון וואָס עס ארויסגעקומען אַז ער האט פאלוירן 916 מיליאָן דאלער יענער יאָר. דאָס האָט אים ערמעגליכט צו רעכענען די פארלוסטן אין די פאלגענדע יארן און אויסמיידן צאלן שטייערן. ביי איינע פון די פרעזידענטליכע דעבאטעס האט טראמפ געזאגט אז ער האט נישט באצאלט שטייערן ווייל ער איז קלוג. | ||
===ווערק=== | |||
טראַמפּ איז דער ארויסגעבער פון עטליכע שטארק פאפולערע ביכער. צווישן זיי דער גאר אויפגעכאפטע בוך 'דער קונץ פונעם געשעפט' (The Art of The Deal), וואס רעדט איבער וויאזוי צו פירן און שליסן געשעפטליכע פארהאנדלונגען. | |||
אויך האט ער א יאר פאר דער סעפטעמבער 11 אטאקע אויף די [[טווין טאוערס|צווילונג וואלקן קראצערס]] אין [[מאנהעטן]] ארויסגעגעבן די בוך 'די אמעריקע וואס מיר פארדינען זיך' (The America We Deserve), אין וועלכע ער זאגט פאר אז טעראריסטן זענען נישט ווייט פון צו נוצן עראפלאנען אויסצופירן א שרעקליכע טעראריסטישע אטאקע אויפן אמעריקאנעם באדן. אין זיין בוך קריטיקירט ער די צוגאנג פון דער דעמאלטס'דיגער רעגירונג, וואס ברענגט נישט קיין גוטע קאנסעקווענצן. | |||
==2016 פּרעזידענטליכע וואַלן== | ==2016 פּרעזידענטליכע וואַלן== | ||
שורה 105: | שורה 112: | ||
יאנואר 20, 2017, איז ער געווארן איינגעשוואוירן אלס פּרעזידענט דורך דער הויפט פון דער העסטער געריכט. אויף טראמפ'ס איניציאטיוו האט זיך, אויסער דעם גלח, אויך באטייליגט א רב (מארווין הייער) אין דער איינשווערונג צערעמאָניע, וועלכער האָט געהאַלטן אַ רעדע. טראמפ האט באשטימט די גענעראלן דזשעימס מאטיס און דזשאן קעלי אלס סעקרעטאר פון פארטיידיגונג און סעקרעטאר פון היימלאנד זיכערהייט,, סענאטאר דזשעף סעשאנס אלס אטוירני דשענערעל, און רעקס טילערסאן אלס סעקרעטארי אוו סטעיט. שפעטער האט טראמפ באשטימט דעם פארזיצער פונעם רעפובליקאנער נאציאנאלן קאמיטעי ריינס פריבוס אלס דער הויפט פונעם שטאב פונעם ווייסן הויז, דער פארוואלטער פון זיין וואל קאמפיין גענעראל מייקל פלין אלס נאציאנאלע זיכערהייט ראטגעבער. סטיוו באנן, זיין טאכטער איוואנקא טראמפ, זיין איידעם דזשאַרעד קושנער און זיין קאמפיין פאַרוואַלטער קעלעין קאוועי, זענען באשטימט אלס אדווייזערס. אין מערץ 2018 האט טראַמפּ געווארפן טילערסאָן פון אמט און באשטימט מייק פּאָמפּעאָ, דער געוועזענער הויפּט פון די סי.איי.עי אויף דיין פלאץ. | יאנואר 20, 2017, איז ער געווארן איינגעשוואוירן אלס פּרעזידענט דורך דער הויפט פון דער העסטער געריכט. אויף טראמפ'ס איניציאטיוו האט זיך, אויסער דעם גלח, אויך באטייליגט א רב (מארווין הייער) אין דער איינשווערונג צערעמאָניע, וועלכער האָט געהאַלטן אַ רעדע. טראמפ האט באשטימט די גענעראלן דזשעימס מאטיס און דזשאן קעלי אלס סעקרעטאר פון פארטיידיגונג און סעקרעטאר פון היימלאנד זיכערהייט,, סענאטאר דזשעף סעשאנס אלס אטוירני דשענערעל, און רעקס טילערסאן אלס סעקרעטארי אוו סטעיט. שפעטער האט טראמפ באשטימט דעם פארזיצער פונעם רעפובליקאנער נאציאנאלן קאמיטעי ריינס פריבוס אלס דער הויפט פונעם שטאב פונעם ווייסן הויז, דער פארוואלטער פון זיין וואל קאמפיין גענעראל מייקל פלין אלס נאציאנאלע זיכערהייט ראטגעבער. סטיוו באנן, זיין טאכטער איוואנקא טראמפ, זיין איידעם דזשאַרעד קושנער און זיין קאמפיין פאַרוואַלטער קעלעין קאוועי, זענען באשטימט אלס אדווייזערס. אין מערץ 2018 האט טראַמפּ געווארפן טילערסאָן פון אמט און באשטימט מייק פּאָמפּעאָ, דער געוועזענער הויפּט פון די סי.איי.עי אויף דיין פלאץ. | ||
===אימפיטשמענט=== | |||
טראמפ איז אין לויף פון זיין פיר יאר אלס פרעזידענט אימפיטשט געווארן צוויי מאל - דער איינציגסטער אמעריקאנער פרעזידענט מיט אזא רעקארד. | |||
==פּאָליטישע שטעלעס== | ==פּאָליטישע שטעלעס== | ||
שורה 139: | שורה 149: | ||
אין אפריל 2018 האָט די טראמפ אדמיניסטראציע געמאָלדן וואָס זי האָט גערופן א "נול-טאָלעראַנץ" אימיגראציע פאליסי, אונטער וועלכע אלע אויסלענדישע ערוואקסענע וועלכע זענען אומלעגאל אריינגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן (א מיסדעמינאר פאר ערשט-מאליגע אפענדערס) וועלן קרימינאל פראקורירט ווערן. די פאליסי האט אריינגענומען אז קינדער אין פאמיליעס וועלכע זענען אינאיינעם אומלעגאל אריבער די פ.ש. גרעניץ וועלן אוועקגענומען ווערן פון זייערע עלטערן (אָדער לעגאלע אפּוטרופּסים) און געשטעלט ווערן אין אַ סיסטעם פון הונדערטער שעלטערס איבער'ן לאַנד, וואָס זענען אפּערירט אָדער קאָנטראַקטירט געווארן דורך די אָפיס פון פּליטים ריסעטלמענט (ORR), אַן אָפּטייל פון די דעפּאַרטמענט פון געזונט און מענטשליכע באַדינונגס (HHS). עווענטועל, לויט די HHS פּאליסי, וועלן אפגעטיילטע קינדער ווערן באפרייט צו ספּאנסארס (זייערע עלטערן, נאָנטע קרובים, אָדער אנדערע פּאַסיגע מענטשן) אָדער צו פאַסטער פאַמיליעס אין די פאַראייניגטע שטאַטן. נאכן איבערגעבן זייערע קינדער, וועלן עלטערן געהאלטן ווערן אין פארהאלטונג צענטערן אדער טורמעס צו אויסווארטן פראקוראציע פאר אומלעגאלע אריינקום. אונטער די פריערדיגע אימיגראַציע פּאליסי, באקאנט אלס "כאַפּ און באפריי," זענען מיגראַנט פאַמיליעס געווענליך געשווינד באפרייט געווארן און ערלויבט געווארן צו בלייבן צוזאַמען אין די פאַראייניגטע שטאַטן בשעת זייערע קעיסעס ווערן געלעזט דורך אימיגראַציע אויטאריטעטן. אין פּראַקטיק זענען משפּחה צעטיילונגען אויסגעפירט אונטער די נול-טאָלעראַנץ פּאליסי געווען טראומאַטיש פאַר ביידע, קינדער און עלטערן. | אין אפריל 2018 האָט די טראמפ אדמיניסטראציע געמאָלדן וואָס זי האָט גערופן א "נול-טאָלעראַנץ" אימיגראציע פאליסי, אונטער וועלכע אלע אויסלענדישע ערוואקסענע וועלכע זענען אומלעגאל אריינגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן (א מיסדעמינאר פאר ערשט-מאליגע אפענדערס) וועלן קרימינאל פראקורירט ווערן. די פאליסי האט אריינגענומען אז קינדער אין פאמיליעס וועלכע זענען אינאיינעם אומלעגאל אריבער די פ.ש. גרעניץ וועלן אוועקגענומען ווערן פון זייערע עלטערן (אָדער לעגאלע אפּוטרופּסים) און געשטעלט ווערן אין אַ סיסטעם פון הונדערטער שעלטערס איבער'ן לאַנד, וואָס זענען אפּערירט אָדער קאָנטראַקטירט געווארן דורך די אָפיס פון פּליטים ריסעטלמענט (ORR), אַן אָפּטייל פון די דעפּאַרטמענט פון געזונט און מענטשליכע באַדינונגס (HHS). עווענטועל, לויט די HHS פּאליסי, וועלן אפגעטיילטע קינדער ווערן באפרייט צו ספּאנסארס (זייערע עלטערן, נאָנטע קרובים, אָדער אנדערע פּאַסיגע מענטשן) אָדער צו פאַסטער פאַמיליעס אין די פאַראייניגטע שטאַטן. נאכן איבערגעבן זייערע קינדער, וועלן עלטערן געהאלטן ווערן אין פארהאלטונג צענטערן אדער טורמעס צו אויסווארטן פראקוראציע פאר אומלעגאלע אריינקום. אונטער די פריערדיגע אימיגראַציע פּאליסי, באקאנט אלס "כאַפּ און באפריי," זענען מיגראַנט פאַמיליעס געווענליך געשווינד באפרייט געווארן און ערלויבט געווארן צו בלייבן צוזאַמען אין די פאַראייניגטע שטאַטן בשעת זייערע קעיסעס ווערן געלעזט דורך אימיגראַציע אויטאריטעטן. אין פּראַקטיק זענען משפּחה צעטיילונגען אויסגעפירט אונטער די נול-טאָלעראַנץ פּאליסי געווען טראומאַטיש פאַר ביידע, קינדער און עלטערן. | ||
שורה 185: | שורה 194: | ||
אין דעצעמבער 2019, האט טראמפּ געחת'מעט אַ פרעזידענטליכע אָרדער וואָס האָט אָנגענומען א ברייטערע אפטייטש פון אנטיסעמיטיזם, וואָס אנטהאלט אויך אומיושר'דיגע קריטיק אויף מדינת ישראל. די ארדער קען האבן אן איינפלוס ווען פעדעראלע באאמטע באשליסן אויף אַ געוויסער אקט צי עס איז אַנטיסעמיטיש, ווי אויך אויף באשליסן וועגן רעגירונגס פאַנדן פאר אוניווערזיטעטן אויב עס ווערט באשלאסן אז אן אוניווערסיטעט האט נישט גענוג געטון צו אויסמעקן אנטיסעמיטיזם. | אין דעצעמבער 2019, האט טראמפּ געחת'מעט אַ פרעזידענטליכע אָרדער וואָס האָט אָנגענומען א ברייטערע אפטייטש פון אנטיסעמיטיזם, וואָס אנטהאלט אויך אומיושר'דיגע קריטיק אויף מדינת ישראל. די ארדער קען האבן אן איינפלוס ווען פעדעראלע באאמטע באשליסן אויף אַ געוויסער אקט צי עס איז אַנטיסעמיטיש, ווי אויך אויף באשליסן וועגן רעגירונגס פאַנדן פאר אוניווערזיטעטן אויב עס ווערט באשלאסן אז אן אוניווערסיטעט האט נישט גענוג געטון צו אויסמעקן אנטיסעמיטיזם. | ||
== | ==2020 וואלן== | ||
{{הויפט ארטיקל|2020 פרעזידענט-וואלן אין די פאראייניגטע שטאטן}} | |||
אין 2020 איז פארגעקומען א היציגע וואל-פארמעסט, וואו טראמפ האט פארלוירן ווידערוויילונג פאר א צווייטן טערמין, קעגן [[דזשאו ביידן]]. | |||
טראמפ האט פרובירט צו שרייען אז די וואלן זענען גע'גנב'עט געווארן פון אים. זיין קאמפיין האט אריינגעגעבן צענדליגע אנקלאגעס אין געריכט, אבער זיי זענען אלע אפגעווארפן געווארן, וויבאלד עס נישט געווען קיין שום קראנטע באווייזן אז מען האט גע'גנב'עט די וואלן. [[6טן יאנואר]], [[2020]], האט דער פרעזידענט דורכגעפירט א ראלי קעגן די אנגעבליכע וואלן פעלשערייען, און עס האט זיך געענדיגט אין א [[ווילדער איבערפאל אויפן קעפיטאל געביידע|ווילדן איבערפאל אויפן קעפיטאל געביידע]]. | |||
==2024 וואלן== | |||
באלד נאך די מיט-טערמין וואלן אין 2022, האט טראמפ געמאלדן אז ער וועט לויפן פאר די רעפובליקאנער נאמינאציע פאר 2024. פון אנהויב האט ער געהאט עטליכע קעגנער אין זיין אייגענע פארטיי; ביז יוני 2023 האבן שוין א טוץ רעפובליקאנער אנגעהויבן זייערע אייגענע קאמפיינס. צווישן זיי זענען געווען [[ניקי העילי]], וואס האט געדינט אלץ אמבאסאדאר צו די [[פאראייניגטע פעלקער]] אונטער טראמפ (2017-18) און אלס גאווערנאר פון [[דרום קאראליינע]] (2011-17); [[ראן דעסאנטיס]], דער גאווערנער פון פלארידע (2019-); [[מייק פענס]], דער געוועזענער וויצע פרעזידענט; דאג בורגום, דער גאווערנער פון [[צפון דעקאטע|נארט דעקאטע]] (2016-); און [[קריס קריסטי]], דער געוועזענער גאווערנער פון ניו דזשערזי. | |||
די מערסטע פון טראמפ'ס קעגנער האבן זיך געהיטן פון קריטיקירן אים דירעקט, צוליב זיין פאפולאריטעט ביי רעפובליקאנער וויילער. זיי האבן זיך אנשטאט פארגעשטעלט אלץ פארלעסליכע [[קאנסערוואטיזם|קאנסערוואטיוון]] וואס שטייען נישט אויס די ערנסטע לעגאלע פראבלעמען וואס טראמפ האט. אבער ווען טראמפ איז געווארן אנגעקלאגט, איז זיין פאפולאריטעט צווישן רעפובליקאנער נישט געפאלן ווי זיינע קעגנער האבן ערווארטעט. אין געגנטייל, געוויסע אנקעטעס האבן געוויזן אז זיין שטיצע איז גאר געשטיגן. | |||
אין לויף פון 2023 האט טראמפ ווייטער דאָמינירט איבער זיינע קעגנער אין אנקעטעס פון רעפובליקאנער וויילער, טראץ וואס ער האט זיך אפגעזאגט צו באטייליגן אין די פרעזידענטליכע פריימערי דעבאטעס. א באדייטנדע טייל פון רעפובליקאנער וויילער האבן ווייטער געגלייבט טראמפ'ס אפט-געזאגטע טענות אז די קרימינאלע און ציווילע קלאגעס קעגן אים זענען פאלש און פאליטיש מאטיווירט. | |||
ביים סוף יאר האבן די מערסטע אנדערע רעפובליקאנער פרעזידענטליכע קאנדידאטן אויפגעגעבן זייערע קאמפיינס. נאך וואס טראמפ האט גרינגערהייט געווינען די רעפובליקאנער [[אייאווע קאקוסן]] אין יאנואר 2024, האט אויך דעסאנטיס, וואס איז לאנג געווען דער צווייט-פאפולערסטער קאנדידאט נאך טראמפ, זיך ארויסגעצויגן פון דער לויף. העילי, די איינציגסטע פארבליבענע קעגנערין פון טראמפ, האט פארגעזעצט איר קאמפיין דורך יאנואר און פעברואר, טראץ וואס זי האט פארלוירן צו טראמפ אין די ווייטערדיגע רעפובליקאנער פריימעריס און קאקוסן. נאך וואס טראמפ האט איר באזיגט אין 14 פון די 16 רעפובליקאנער פרעזידענטליכע פריימעריס אין [[סופער דינסטאג]], האט העילי ענדליך אפגעשטעלט איר קאמפיין, כאטש זי האט זיך אנטזאגט פון ענדארסירן טראמפ. | |||
טראמפ איז אין | |||
אום שבת חוקת, ז' תמוז תשפ"ד (יולי 13, 2024), בשעת'ן רעדן ביי א קאמפיין ראלי אין באטלער, [[פענסילוועניע]], איז טראמפ פארוואונדעט געווארן אין אַן [[אטענטאט]] פארזוך. טראמפ'ס אויער איז אנגעטראפן געווארן פון א דורכפליענדער קויל, און ער איז שנעל אוועקגעפירט געווארן דורך [[סיקרעט סערוויס]] אגענטן. דער פארדעכטיגטער שיסער, א צוואנציג יעריגער לאקאלער מעטיו קרוקס, און א צווייטער מענטש ביים ראלי זענען אומגעברענגט געווארן. טראמפ'ס וואונד איז געווען מינימאל. דער אטענטאט איז פארגעקומען בלויז צוויי טעג פארן אנהויב פונעם [[רעפובליקאנער פארטיי|רעפובליקאנער]] נאציאנאלן קאנווענשאן אין [[מילוואקי]], וויסקאנסין, וואו טראמפ איז אפיציעל געווארן זיין פארטיי'ס פרעזידענטליכער נאמינירטער. | |||
אין | |||
==קרימאנאלע קלאגעס קעגן אים== | ==קרימאנאלע קלאגעס קעגן אים== | ||
שורה 208: | שורה 216: | ||
טראמפ האט זיך דערקלערט אומשולדיג אויף אלע קלאגעס, און האט באשולדיגט [[דזשאו ביידן|דזשאו ביידן]] און די [[דעמאקראטן]] אויף א פאליטישע רדיפה קעגן א פאליטישע קעגנער. | טראמפ האט זיך דערקלערט אומשולדיג אויף אלע קלאגעס, און האט באשולדיגט [[דזשאו ביידן|דזשאו ביידן]] און די [[דעמאקראטן]] אויף א פאליטישע רדיפה קעגן א פאליטישע קעגנער. | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
*{{אפיציעלע וועבזייטל|1=https://www.donaldjtrump.com/|3=en-us}} | *{{אפיציעלע וועבזייטל|1=https://www.donaldjtrump.com/|3=en-us}} | ||
*[https://www.trumplibrary.gov/ דאנאלד דזשעי. טראמפ פרעזידענטליכע ביבליאטעק], דורך די נאציאנאלע ארכיוון | *[https://www.trumplibrary.gov/ דאנאלד דזשעי. טראמפ פרעזידענטליכע ביבליאטעק], דורך די נאציאנאלע ארכיוון |
רעדאגירונגען