אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:שפריכווארט"

2,141 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
פון יידישער פאלקס-ענציקלאפעדיע
אין תקציר עריכה
 
(פון יידישער פאלקס-ענציקלאפעדיע)
צייכן: רויע רעדאגירונג
 
(11 מיטלסטע ווערסיעס פון 7 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
א '''סלאגאן''' איז א [[זאץ]] וואס מיינט נישט די אויבעפלעכליכע אפטייטש פון די ווערטער נאר ענדערש ארויסצודרוקן א [[קלוג]]ער [[מוסר]] רייד.
{{דעסקריפציע||ענגליש = saying that gives advice, usually as a metaphor|העב=אמרה עממית המביעה חוכמת חיים|דייטש=traditionell-volkstümliche Aussage|}}
== פארשפרייטע אויסדרוקן ==
א '''שפּריכווארט''' איז א [[זאץ]] וואס מיינט נישט די אויבעפלעכליכע אפטייטש פון די ווערטער נאר ענדערש ארויסצודרוקן א קלוגער [[מוסר]] רייד.
* גוט אין דער ערד (ווען עס גייט איינעם שלעכט)
 
* דאָס פינפטע ראָד צוּם וואָגן (ווען איינער איז אומניצבאר פאר א געוויסער אויפגאבע)
ביי אידן זענען געווען זאמלונגען פון שפּריכווערטער שוין אין די גאָר אַלטע צייטן. אין [[לשון קודש|העברעאיש]] איז א "שפּריכטוואָרט" באַציייכנט געוואָרן מיט דעם וואָרט "משל", און דערפון איז די עלטסטע זאַמלונג שפּריכווערטער אָנגערופן געוואָרן "[[משלי]]".
* יעדעס טעפּעלע געפינט זיַין דעקעלע
 
* לאנג ווי דאס גלות (ווען עפעס ציעט זיך אויסערגעווענליך לאנג)
שפּריכווערטער זענען פאַרהאַן נישט נאָר אין משלי נאָר אויך אין אַנדערע תנ"ך-ספרים ישעיה, ירמיה, יחזאקל, תהלים, תרי עשר, קהלת און אַנדערע. עס איז זיכער אַז אויך אין ספר בן סירא זענען פאַראַן פאָלקס-שפּריכווערטער; אין דער תלמודישער ליטעראטור געפינען מיר פיל שפּריכווערטער, און טייל פון זיי זענען באַצייכנט געוואָרן מיט'ן נאָמען "היינו דאמרי אינשי" (אזוי זאָגן מענטשן), און א זאַמלונג פון די דאָזיגע ווערטער געפינען זיך אין בבא קמא צ"ב. די דאָזיגע שפּריכווערטער פון תנ"ך און תלמוד אַנטהאַלטן נישט נאָר דברי מוסר נאָר אויך פּראַקטישע לעבנס-חכמה, און זיי טראָגן דעם כאראקטער פון פאָלקס-שאַפונגען, פאָלקלאָר.
* יעדער ווארום האט זיין דארום (יעדער פארוואס האט זיין דערפאר)
 
אויך שפּעטער אין מיטלאַלטער זענען אַנשטאַנען אין פאָלק שפּריכווערטער, פון וועלכע פיל זענען צעוואָרפן איבער די פאַרשידענע דידאקטישע מוסר-ספרים.
 
אין דער נייער צייט האָט זיך באַשעפטיגט מיט זאַמלען שפּריכווערטער אין דער אידישער שפּראַך [[איגנאץ בערנשטיין|איגנאַץ בערנשטיין]], וועמענס גרויס ווערק, "יודישע שפּריכווערטער און רעדנסארטן" (פארעפנטליכט 1908) איז פונדאמענטאַל און באַשטייט פון א זאַמלונג פון קרוב 4,000 שפּריכווערטער מיט באמערקונגען און ערקלערונגען און איינלייטונג.
 
זאמלונגען פון תלמודישע שפּריכווערטער זענען ערשינען אַ סך, און די אויספירליכסטע פון זיי איז היימאַנס "אוצר דברי חכמים ופּתגמיהם".


== זעט אויך ==
== זעט אויך ==
* [[וויקיציטאט]]
* [[וויקיציטאט]]
* [[אידישע אויסדרוקן]]
* [https://yi.wikisource.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%99%D7%A0%D7%A2_%D7%A9%D7%A4%D7%A8%D7%99%D7%9B%D7%95%D7%95%D7%A2%D7%A8%D7%98%D7%A2%D7%A8 שפריכווערטער] פון [[מנשה לוסטיג]]


== וועבלינקען ==
==דרויסנדיגע לינקס==
* [http://www.yiddishwit.com יידישע שפריכווערטער]
* [http://www.yiddishwit.com יידישע שפריכווערטער]


[[קאַטעגאָריע:אויסדרוקן|*]]
[[קאַטעגאָריע:אויסדרוקן|*]]
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]]
{{קרד/פאלקס-ענצ}}
[[he:פתגם]]