המכלול

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:שלמה רובין"

רוי שמועס

רוי:שלמה רובין (זעט מקור)

רעוויזיע פון 10:27, 17 יולי 2024

8,315 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
אוועקגענומען קאַטעגאָריע:ספק חשוב דורך HotCat
וויזועלוויקיטעקסט
ק (החלפת טקסט – "פילאסא" ב־"פילאזא")
ק (אוועקגענומען קאַטעגאָריע:ספק חשוב דורך HotCat)
 
(13 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = Austrian writer|העב=סופר יהודי, במזרח אירופה|דייטש=jüdischer Gelehrter und Aufklärer sowie hebräischer Schriftsteller und Übersetzer in Galizien|}}
{{יתום}}
{{יתום}}
ד"ר '''שלמה רובין''' אדער '''ראָבין''' (3טן אפריל 1823 - 1טן יאנואר 1910) איז געווען פון די פריעסטע פירער פון דער [[השכלה]] באוועגונג אין [[גאליציע]], א העברעאישער שרייבער און איבערטייטשער פון פיל קלאסישע ביכער אויף עברית.  
ד"ר '''שלמה רובין''' אדער '''ראָבין''' (3טן אפריל 1823 - 1טן יאנואר 1910) איז געווען פון די פריעסטע פירער פון דער [[השכלה]] באוועגונג אין [[גאליציע]], א העברעאישער שרייבער און איבערטייטשער פון פיל קלאסישע ביכער אויף עברית.  


== ביאגראפיע ==
== ביאגראפיע ==
שלמה רובין איז געבוירן געווארן דעם דריטן אפריל, יאר 1823, אין [[דאלינע]], [[גאליציע]], צו חסידישע עלטערן, אייניקלעך פון רבי מתתיהו, דער מחבר פון ספר "ברכת דוד", וועלכער איז דאן געזיצן אויף רבנות שטול אין שטאט דאלינע, זייענדיג דער מנהיג פון א חסידישער עדה אידן פאר צענדליגע יארן. אין די אינגע יארן האט הרב שלמה רובין באקומען אן ערליכן טראדיציאנאלן חסידישן חינוך און זיך פאררעכנט אלס תלמיד פונעם בני יששכר, רבי [[צבי אלימלך שפירא]] פון [[דינאוו]]. ער האט שוין באקומען היתר הוראה אין גאר א אינגען עלטער, און זייענדיק בלויז 17 יאר איז ער א חתן געווארן, און געהערנדיק צו א רבנישער משפחה האט אים זיין פאמיליע ערלעדיגט א רבנות פאסטן אין דער שטאט [[חאדאראוו]], אבער רובין האט עס צוריקגעוויזן און אנשטאט אויסגעוויילט בעסער, צו גיין שטודירן און נעמען בילדונג. כדי צוקענען אויספירן זיינע שטרעבונגען איז ער אריין אין מסחר דורכאויס די טאג שעות, און ביינאכט אוועקגעגעבן צו קענען לערנען זיינע לערנונגען. נאך פינף יאר האנדלען האט ער אנגעוואוירן זיין פארמעגן, און זיך געצויגן קיין [[לעמבערג]].  
שלמה רובין איז געבוירן געווארן דעם דריטן אפריל, יאר 1823, אין [[דאלינע]], [[גאליציע]], צו חסידישע עלטערן, אייניקלעך פון רבי מתתיהו, דער מחבר פון ספר "ברכת דוד", וועלכער איז דאן געזיצן אויף רבנות שטול אין שטאט דאלינע, זייענדיג דער מנהיג פון א חסידישער עדה אידן פאר צענדליגע יארן. אין די אינגע יארן האט הרב שלמה רובין באקומען אן ערליכן טראדיציאנאלן חסידישן חינוך און זיך פאררעכנט אלס תלמיד פונעם בני יששכר, [[רבי צבי אלימלך שפירא]] פון [[דינאוו]]. ער האט שוין באקומען היתר הוראה אין גאר א אינגען עלטער, און זייענדיק בלויז 17 יאר איז ער א חתן געווארן, און געהערנדיק צו א רבנישער משפחה האט אים זיין פאמיליע ערלעדיגט א רבנות פאסטן אין דער שטאט [[חאדאראוו]], אבער רובין האט עס צוריקגעוויזן און אנשטאט אויסגעוויילט בעסער, צו גיין שטודירן און נעמען בילדונג. כדי צוקענען אויספירן זיינע שטרעבונגען איז ער אריין אין מסחר דורכאויס די טאג שעות, און ביינאכט אוועקגעגעבן צו קענען לערנען זיינע לערנונגען. נאך פינף יאר האנדלען האט ער אנגעוואוירן זיין פארמעגן, און זיך געצויגן קיין [[לעמבערג]].  


אין לעמבערג איז ער זיך געגאנגען לערנען אין שולע עטליכע שפראכן: [[לאטייניש]], [[דייטש]], [[פראנצויזיש]], און [[איטאליעניש]].  
אין לעמבערג איז ער זיך געגאנגען לערנען אין שולע עטליכע שפראכן: [[לאטייניש]], [[דייטש]], [[פראנצויזיש]], און [[איטאליעניש]].  
שורה 23: שורה 24:
ער איז צו אים געבוירן געווארן צוויי זין און צוויי טעכטער, אבער ביידע זענען אים נעבעך געשטארבן בחייו.
ער איז צו אים געבוירן געווארן צוויי זין און צוויי טעכטער, אבער ביידע זענען אים נעבעך געשטארבן בחייו.


== דעות און חילוקי דעות ==
רובין האט געהאלטן ענליך צו אנדערע משכילים זיינער צייט, דאס די אמונה פון חז"ל איז געווען ראציאנאליש, און האט גוט געשטימט לויט דער וויסנשאפט וואס זיי האבן געקענט משיג זיין אין זייער תקופה, און איז אייגענטליך געווען דאס אייניגע וואס די גויאישע וויסנשאפטלער און פילאזאפן האבן יענע יארן משיג געווען. די שיטה האט ער מפרסם געווען און אויפגעוויזן אין אסאך פון זיינע ספרים, אין וואס ער ווייזט אויף ווי שטארק געלערנט חז"ל איז געווען אין די וועלטליכע חכמות, אזוי ווייט צוזאגן, אז אפילו שפעטערדיגע אויפדעקונגען האבן זיי שוין אויך געוואוסט. (א נקודה אויף וואס פוהלע קריגן דערויף היינט)
אין צוגאב, האט ער זייענדיג א שטארקע פארערע פון [[ברוך שפינאזא]]ס פאנטעאיזם, און זיינע פילאזאפישע לערנונגען בכלל – געהאלטן אז אפילו חז"ל'ס בליק אין אמונה שטימט זייער גוט, און איז עולה בקנה אחד, מיט שפינאזאס שטעלונגען. דאס האט ער געשריבן אין עטליכע ספרים. מיט דעם האט ער זיך מתווכח געווען מיט [[שמואל דוד לוצאטו]], שרייבנדיג א באזונדער מאמר "תשובה ניצחת", אוואו ער טענה'ט אז די ספרים פון אונזער ברודער דער גרויסער אידישער פילאזאף ברוך די שפינאזא איז געבויט ביסודו אויף די תורה און חכמה פון אונזער פאלק. 'כעדות כל חכמי ישראל והאומות".
אויפ'ן תורת הקבלה האט רובין געהאלטן, דאס מ'האט איר אימפאטירט פון אינדיע קיין ארץ ישראל, דורך די מיליטערלייט פון [[אלכסנדר מוקדון|אלכסנדר מוקדונ'ס]] ארמייען, אין דער תקופה פון [[בית שני]].
די דאזיגע שטעלונגען זענען אבער אנגענומען געווארן מיט התנגדות (קענגערשאפט) סיי מצד זיינע אנדערע משכילישע חבירים און זיכער מצד די ארטאדאקסן, וואס האבן געברויזט אויף זיין דרייסט צוצושטעלן די עיקרי האמונה פון אידישקייט צו דעות וואס זענען ביי די 'ארטאדאקסן' געווען פאררעכנט ווי 'פסולע השקפות'.
רובין האט זיך געציילט פון די חברי תנועת [[חיבת ציון]], מיוסד געווארן דורך הרב [[צבי הירש קאלישער]], און ער האט געדינט אלס גבאי פון דער ארגאניזאציע וויילנדיג אין וויען.
רובין האט אסאך מאמרים געשריבן אין די צייטונגען, און די אויסדערוועלטע אויך געדרוקט אין ספרים. פאלגנד איז א ליסטע פון זיינע ספרים, אסאך פון זיי באשטייען בלויז פון 15 ביז 40 עמודים.
* 1. ספר המדות, וויען: 1854 – קלוגע פאלקלארישע משלים, איבערגעטייטשט אויף עברית, בתוספות הערות בדקדוק.
* 2. מורה נבוכים החדש, וויען: 1856 – מספרי שפינוזה מתורגמים לעברית בתוספת מבוא והקדמה לתולדות חיי שפינוזה.
* 3. תשובה נצחת, לעמבערג: 1859 – א תשובה אויף די קריטיק פון שלמה דוד ליצאטו, אויף שפינוזה אין זיין ספר "בית האוצר" לשכה א.
* 4. גאון יהודה וירושלים, וויען: 1870 – א אויסמאלונג איבער די אידישע קליידונג בימי קדם.
* 5. סוד הספירות, וויען: 1873 – מחקר אודות הספירות והשוואתם למסורות עמים אחרים.
* 6. מנחם הבבלי, וויען: 1873 – די דעות פון די אור אלטע פרסיים, און די אנדערע געצנדינער וואס ווערן דערמאנט אין חז"ל.
* 7. ספר יצירה, וויען: 1874 – מאגיה קדומה.
* 8. מחלות המות, וויען: 1877.
* 9. תהלת הכסילים, מעובד לפי ספרו של עראסמוס פון ראטערדאם, Moriae Encomium
* 10. בירוסי הכשדי, וויען: 1882 – ארכאולוגיה בבלית.
* 11. ארץ העברים, וויען: 1883.
* 12. מעשה מרכבה, וויען: 1883–1884 – א ביאור אויף די מעשי מרכבה פון יחזקאל, לויט'ן משכילישן גייסט.
* 13. מעשה תעתועים, וויען: 1887 – אן ערקלערונג אויפ'ן מקור פון אמונות טפילות ביי אידן און די אומות העולם.
* 14. יסוד מסתרי העכו"ם וחכמת הקבלה, וויען: 1888.
* 15. בגן העדן מקדם, וויען: 1891.
* 16. ילקוט שלמה: אוסף מאמרי ספרות, קראקע: 1896.
* 17. הגיוני שפינוזה, קראקע: 1897.
* 18. החיים והמוות, קראקע: 1898.
* 19. מלחמת הנגלה והנסתר, קראקע: 1898.
* 20. סגולות הצמחים ואותותם, קראקע: 1898.
* 21. שלוש תכונות נפשיות בישראל, קראקע: 1898.
* 22. גלגולי נשמות, קראקע: 1899.
* 23. הדעה והדבר, על תורה שבכתב ותורה שבעל-פה, ניו יורק: 1899.
* 24. מסכת קידושין, על הנישואין בישראל ובאומות, קראקע: 1899.
* 25. מערכת טעמי מצות, קראקע: 1900.
* 26. סגולות בעלי חיים ואותותם באגדות ובדתות כל העמים, בהשקפה מאירה על אגדת פרק שירה, קראקע: 1900.
* 27. חידות העולם, פונעם בוך Die Welthraethsel פון ארענסט האקעל, קראקע: 1901.
* 28. הספירות בחכמת הקבלה, קראקע: 1902.
* 29. האדם עץ השדה, ניו יורק: 1904.
* 30. אנשי השם בח"ן, אויף מיסטיק ביי אידן און גוים.  קראקע: 1905.
* 31. ספור יצירת העולם, א צאמשטעל צווישן מעשי בראשית בתורה, אין די וויסענשאפט און פיליזאפיע פון זיין צייט. קראקע: 1906.
* 32. עץ הדעת, אנטהאלט נעמען אין אינהאלט פון אלע חכמות און וויסענשאפט למיניהם, מיט א ציור פון א בוים בשרשיו וענפיו. קראקע: 1907.
* 33. שני לוחות הפילוסופיא, אויף טעאלאגיע, די קאזמאס, און דער מענטש. קראקע: 1907.
* 34. האמונה בשתי רשויות ורשומיה בספרות ישראל, קראקע: 1908.
* 35. אספת כתבי הקדש, תולדות ספרי התנ"ך, קראקע: 1908.
* 36. השארת הנפש, א שיחת חולין צווישן צוויי תלמידי חכמים אין א ווינקל אין ישיבה גדולה, קראקע: 1908.
* 37. נגינה וכלי זמר במקרא, קראקע: 1908.
* 38 אדם ובהמה, די לעבן אומשטענדן פון א מענטש קעגן א בעל חי, לויט די תורה, פיליזאפיע, הלכה, און נאטור. קראקע: 1908.
* 39. המים והאש, בסוד חכמי חרשים ונבוני לחשים, קרקוב: 1909.
* 40  פרס ויהודה, על אמונות ודעות ומנהגים אשר קיימו וקבלו אבותינו בימי שבתם בגלות בבל מאת הפרסים ודתיהם, קראקע: 1909.
* 41. רזי עולם, על מסתורין, כתות דתיות, הזיות ומינות בקרב כל העמים מראשית ימות עולם עד היום הזה, קראקע: 1909.
* 42. ברוך שפינוזה, ברגשי אהבת אלהים הנשקפים בעד אספקלריא מאירה, קראקע: 1910.
* 43.ארץ העברים, חוקר זיין אונזערע היסטארישע רעכטן צו באזיצן א לאנד. תל אביב: 1951.


{{גרונטסארטיר:רובין, שלמה}}
{{גרונטסארטיר:רובין, שלמה}}
[[קאַטעגאָריע:גאליציאנער יידן]]
[[קאַטעגאָריע:גאליציאנער אידן]]
[[קאַטעגאָריע:יידישע שרייבער]]
[[קאַטעגאָריע:אידישע שרייבער]]
[[קאַטעגאָריע:חיבת ציון]]
[[קאַטעגאָריע:חיבת ציון]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:שלמה רובין]]
גענומען פון "https://yi.hamichlol.org.il/באַזונדער:השוואה_ניידת/113200...328617"