מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| (4 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | |||
{{דעסקריפציע|ארץ־ישראל'דיגער אמורא פון ערשטן דור}} | {{דעסקריפציע|ארץ־ישראל'דיגער אמורא פון ערשטן דור}} | ||
'''רבי יהושע בן לוי''' איז געווען אן אמורא פון די ערשטע דור ארץ־ישראל'דיגער אמוראים. | '''רבי יהושע בן לוי''' איז געווען אן אמורא פון די ערשטע דור ארץ־ישראל'דיגער אמוראים. | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
צווישן זיינע תלמידים און די וואס האבן נאכגעזאגט פון אים זענען געווען אלע גדולים פון צווייטן און דריטן דור: [[ריש לקיש]], [[רבי אלעזר]], [[רבי יוסי בר חנינא]], [[עולא]], [[רבי שמואל בר נחמני]], [[רבי יעקב בר אידי]], רבי יצחק בר נחמני, [[רבי חייא בר אבא]], [[רבי אבא]], [[רבי אמי]], [[רבי אסי]], [[רבי אבהו]], [[רבי אלכסנדרי]] און [[רבה בר בר חנה]]. [[רבי סימון]] איז געווען זיין תלמיד מובהק און האט שטענדיג נאכגעזאגט פון אים, און ער האט אויך מקבל געווען פון אים די דרכי האגדה{{הערה|זעט אין זיין ארטיקל}}. [[רבי שמעון בן פזי]] האט מסדר געווען אגדתא פאר רבי יהושע בן לוי{{הערה|{{בבלי|ברכות|י|א}}. פארהאן וואס זאגן אז דאס איז געווען רב שימי בר עוקבא, זעט ספר יוחסין עמוד 190; שו"ת רדב"ז ד, רלב.}}. די גמרא דערציילט אז רבי יהושע בן לוי האט פרובירט צו סומך זיין זיינע אלע תלמידים, און האט זיך געערגערט אויף איינער פון זיי אז ער קען אים נישט סומך צוליב סיבות וואס זענען נישט אין זיין האנט{{הערה|{{ירושלמי|נדרים|י|ח}}}}. זעירא בר חמא איז געווען דער גאסטגעבער פון רבי יהושע בן לוי ווען ער איז געווען אין קיסרי, און נאך זיין טויט האט ער דערציילט פאר רבי יהושע'ס זון רב יוסף{{הערה|זעט שפעטער}} פון זיין טאט'נס הנהגות{{הערה|{{בבלי|יומא|עח|א}}}}. | צווישן זיינע תלמידים און די וואס האבן נאכגעזאגט פון אים זענען געווען אלע גדולים פון צווייטן און דריטן דור: [[ריש לקיש]], [[רבי אלעזר]], [[רבי יוסי בר חנינא]], [[עולא]], [[רבי שמואל בר נחמני]], [[רבי יעקב בר אידי]], רבי יצחק בר נחמני, [[רבי חייא בר אבא]], [[רבי אבא]], [[רבי אמי]], [[רבי אסי]], [[רבי אבהו]], [[רבי אלכסנדרי]] און [[רבה בר בר חנה]]. [[רבי סימון]] איז געווען זיין תלמיד מובהק און האט שטענדיג נאכגעזאגט פון אים, און ער האט אויך מקבל געווען פון אים די דרכי האגדה{{הערה|זעט אין זיין ארטיקל}}. [[רבי שמעון בן פזי]] האט מסדר געווען אגדתא פאר רבי יהושע בן לוי{{הערה|{{בבלי|ברכות|י|א}}. פארהאן וואס זאגן אז דאס איז געווען רב שימי בר עוקבא, זעט ספר יוחסין עמוד 190; שו"ת רדב"ז ד, רלב.}}. די גמרא דערציילט אז רבי יהושע בן לוי האט פרובירט צו סומך זיין זיינע אלע תלמידים, און האט זיך געערגערט אויף איינער פון זיי אז ער קען אים נישט סומך צוליב סיבות וואס זענען נישט אין זיין האנט{{הערה|{{ירושלמי|נדרים|י|ח}}}}. זעירא בר חמא איז געווען דער גאסטגעבער פון רבי יהושע בן לוי ווען ער איז געווען אין קיסרי, און נאך זיין טויט האט ער דערציילט פאר רבי יהושע'ס זון רב יוסף{{הערה|זעט שפעטער}} פון זיין טאט'נס הנהגות{{הערה|{{בבלי|יומא|עח|א}}}}. | ||
אויך [[רבי יוחנן]] – טראץ וואס ער קריגט פילע מאל אויף רבי יהושע בן לוי – איז געווען זיין תלמיד{{הערה|זעט {{בבלי|עירובין|מו|א|מפרש=רמב"ן}}; תשב"ץ ג, קלה}}, און ער האט אים גערופן "בריבי" [גדול הדור{{הערה|רש"י}}]{{הערה|{{בבלי|קידושין|פ|ב}}}}. אין איין אָרט האט רבי יוחנן געזאגט אויף די ווערטער פון רבי יהושע בן לוי: "יפה לימדנו רבי"{{הערה|{{ירושלמי|עבודה זרה|ב|ז}}}}. | |||
==הוראות און מאמרים== | |||
די אקטיווע טעג פון רבי יהושע בן לוי זענען געווען אינעם ערשטן דור פון ארץ־ישראל'דיגע אמוראים, ווען די משנה איז שוין געווען געשטעמפלט און אויך די ברייתות זענען שוין געווארן מסודר דורך רבי חייא און בר קפרא און זייערע חברים. דעריבער באשעפטיגן זיך די ווערטער פון רבי יהושע בן לוי מערסטנס אין ערקלערן און אויסקלארן די ווערטער פון די משנה און פון די ערשטע חכמים. זיינע הונדערטער מאמרים אין הלכה און אגדה זענען אויסגעשפרייט אין תלמוד בבלי און ירושלמי און אין מדרש. לויט פילע ראשונים איז די הלכה ווי רבי יהושע בן לוי אין יעדן פלאץ{{הערה|זעט {{בבלי|חולין|צז|א|מפרש=תוספות|ד"ה=אמר רבא}} אין נאמען פון סדר תנאים ואמוראים}}. | |||
ביים סוף פון ששה סדרי משנה (אינעם לעצטן משנה אין [[מסכת עוקצין]]) ווערט געברענגט א באקאנטער מאמר פון רבי יהושע בן לוי: "עתיד הקב"ה להנחיל לכל צדיק וצדיק ש"י עולמות [ד.ה., די הנאה און קורת רוח וואס יעדער צדיק וועט האבן אין עולם הבא וועט זיים 310 מאל ווי אלע תענוגי עולם הזה{{הערה|פירוש המשה לרמב"ם, רע"ב}}], שנאמר{{הערה|{{תנ"ך|משלי|ח|כא}}}}: "{{מנוקד|לְהַנְחִיל אֹהֲבַי יֵשׁ}}" [ "יֵשׁ" באטרעפט 310{{הערה|רע"ב}}]. | |||
פילע פון רבי יהושע בן לוי'ס מאמרים באשעפטיגן זיך אינעם חשיבות פון די תורה און איר לערנער: | |||
"המהלך בדרך ואין עמו לוייה יעסוק בתורה". "חש בראשו יעסוק בתורה, חש בגרונו יעסוק בתורה…, חש בכל גופו יעסוק בתורה"{{הערה|{{בבלי|עירובין|נד|א}}}}. "הזהרו בזקן ששכח תלמודו מחמת אונסו, שכן לוחות ושברי לוחות מונחים בארון"{{הערה|{{בבלי|ברכות|ח|ב}}}}. "כל המספר אחר מיתתן של תלמידי חכמים [און רעדט אין זייער שאנד] – נופל בגיהנום"{{הערה|{{בבלי|ברכות|יט|א}}}}. "בכל יום ויום בת קול יוצאת מהר חורב ומכרזת ואומרת: 'אוי להם לבריות מעלבונה של תורה [ווייל זיי זענען נישט עוסק אין איר]'. שכל מי שאינו עוסר בתורה נקרא נזוף". "אין לך בן חורין אלא מי שעוסק בתלמוד תורה. וכל מי שעוסק בתורה תדיר הרי זה מתעלה"{{הערה|{{משנה|אבות|ו|ב}}}}. | |||
און אינעם ענין פון דאווענען: "לעולם ישכים אדם לבית הכנסת, כדי שיזכה וימנה עם עשרה ראשונים. שאפילו מאה באים אחרין נותנים לו שכר כנגד כולם"{{הערה|{{בבלי|ברכות|מז|ב}}}}. און אזוי האט ער געזאגט פאר זיינע זין: "הַקדימו לבוא ואחרו לצאת מבית הכנסת, כדי שיאריכו ימיכם"{{הערה|{{בבלי|ברכות|ח|א}}}}. "כל העונה אמן יהא שמיה רבה בכל כחו – קורעים לו גזר דינו"{{הערה|{{בבלי|שבת|קיט|ב}}}}. | |||
רבי יהושע בן לוי רעדט אויך פיל אין שבח פון די גוטע מידות און די גנות פון די שלעכטע מידות. אזוי ווי אין שבח פון מדת הענוה: "בא וראה כמה גדולים נמוכי הרוח לפני הקב"ה"{{הערה|{{בבלי|סוטה|ה|ב}}}}. "ענוה גדולה מכולן [פון אלע מדות]"{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|כ|ב}}}}. "מי שדעתו שפלה מעלה עליו הכתוב כאילו הקריב כל הקרבנות כולן"{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|מג|ב}}}}. | |||
די באקאנטע שפריכווארט "מלה בסלע, שתיקה בתרי" [רעדן איז ווערט א סלע, ווידער שווייגן איז ווערט צוויי סלעים] – וואס ווערט געברענגט אין גמרא{{הערה|{{בבלי|מגילה|יח|א}}}} בשם "אמרי במערבא" [מען זאגט אין ארץ־ישראל] – איז מיוחס אין מדרש{{הערה|{{רבה|ויקרא|טז|ה}}}} צו רבי יהושע בן לוי. | |||
איינע פון די באקאנטע הוראות פון רבי יהושע בן לוי איז די מצוה פון [[קריאת שמע שעל המיטה]] [פאר'ן שלאפן]{{הערה|{{בבלי|ברכות|ד|ב}}}}. אזוי אויך האט ער געליינט פאר'ן זיך לייגן די מזמורי תהלים: "{{מנוקד|ישב בסתר}}" ([[תהלים צא|קאפיטל צא]]), "{{מנוקד|ה' מה רבו צרי}}" ([[תהלים ג|קאפיטל ג]]){{הערה|{{בבלי|שבועות|טו|ב}}}}. | |||
רבי יהושע בן לוי איז געווען א "בקי באגדה"{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|נה|א}}}}, און פילע אמוראים בעלי אגדה אינעם קומענדיגן דור האבן מקבל געווען פון אים, ווי רבי סימון, רבי אלכסנדרי, רבי שמואל בר נחמני און רבי תנחום בר חנילאי. פון די אנדערע זייט האט זיך רבי יהושע בן לוי אויסגעדרוקט מיט שארפקייט קעגן די וואס שרייבן דברי אגדה און קעגן די וואס לערנען פון די געשריבענע ספרים: "אגדה זו – הכותבה אין לו חלק [לעולם הבא], הדורשה מתחרך [אין פייער פון גיהנם], והשומעה אינו מקבל שכר". נאך האט ער געזאגט: "אני מימי לא הסתכלתי בספר אגדה אלא פעם אחת בלבד הסתכלתי, ואף על פי כן הייתי מתפחד בלילות [צוליב דעם חטא]"{{הערה|{{ירושלמי|שבת|טז|א}}; {{מסכת קטנה|סופרים|טז|ב}} און י'}}. די מפרשים ערקלערן, אז רבי יהושע'ס קעגנערשאפט איז געווען קעגן דאס שרייבן דברי אגדה, צוליב דעם איסור צו שרייבן תורה שבעל פה. און כאטש מ'האט מתיר געווען תו שרייבן די משנה צוליב "{{מנוקד|עֵת לַעֲשׂוֹת לַה' הֵפֵרוּ תּוֹרָתֶךָ}}"{{הערה|{{תנ"ך|תהלים|קיט|קכו}}}}, האט רבי יהושע בן לוי געהאלטן אז לגבי דברי אגדה איז דער איסור געבליבן במקומו{{הערה|זעט מהר"ץ חיות בבא קמא נה, א}}{{ביאור|בזמן הזה איז אינגאנצן בטל דער איסור אויף שרייבן תורה שבעל פה{{הערה|זעט {{שולחן ערוך|אורח חיים|שלד|יב}} און אין משנה ברורה דארט לא}}.}} תולדות תנאים ואמוראים לייגט צו, אז בזמנו פון רבי יהושע זענען געווען פארשפרייט ספרי מינים וועלכע האבן מיט זייערע דרשות אריינגעצויגן אסאך אין זייער נעץ, און ס'איז געווען א חשש אז דער המון עם וועט נישט מבחין זיין צווישן גוט און שלעכט און וועלן מקבל זיין וואס זיי וועלן טרעפן אפגעשריבן, דעריבער האט ער אויף דעם אזוי געווארנט. | |||
==פירונגען און פרומקייט== | |||
רבי יהושע בן לוי האט מעיד געווען אויף זיך אז ער האט קיינמאל נישט מחרים געווען א מענטש{{הערה|{{בבלי|מועד קטן|ג|א}}}}, און קיינמאל נישט געבענטשט פארנט פון א כהן{{הערה|{{ירושלמי|ברכות|ה|ה}}}}, און אויך קיינמאל נישט אפגעפרעגט א שבועה זיינער{{הערה|זעט שפעטער}}. ער איז האט מחמיר געווען אויף זיך צו פאסטן צוויי טעג אין א צו אין תשעה באב (וויבאלד די פייער איז געווארן אנגעצינדן אין בית המקדש אינעם ניינטן און געברענט דעם גאנצן צענטן טאג){{הערה|{{ירושלמי|תענית|ד|ו}}}}. | |||
רבי יהושע בן לוי'ס תשוקה צו מרביץ תורה זיין איז געווען אזוי גרויס, אזש ער האט נישט חושש געווען זיך אריינצולייגן צוליב דעם אין א גרויסער סכנה, זיך צו באשעפטיגן מיט א גאר אנשטעקיגער סארט שחין קראנקהייט וואס ווערט אנגערופן "ראתן", וועלכע אנדערע חכמים האבן געווארנט זיך צו דערווייטערן אפילו פון די פליגן וואס רוען ארום זיי. אין די צייט וואס אנדערע האבן זיך צוריקגעהאלטן פון אריינגיין אין זייערע הייזער אדער אפילן פון עסן פון וואס איז געווען אין זייער מבוי אדער זיצן אין די לופט וואס בלאזט פון זייער דירעקציע, האט רבי יהושע בן לוי זיך נישט צוטון געמאכט פון דאס אלעס, און האט זיך גע'חבר'ט מיט די חולים און זיי געזעצט מיט אים און עוסק געווען מיט זיי אין תורה, און זיך בוטח געווען אז די תורה אין וואס זיי זענען עוסק וועט שיצן אויף אים{{הערה|{{בבלי|כתובות|עז|ב}}}}. (דאס אלעס טראץ וואס ער איז געווען אן איסטניס, אזש ער האט געדארפט אנטון שיך אין יום כיפור{{הערה|ירושלמי יומא}}). ווי דערציילט שפעטער, איז די מסירות נפש זיינער אים געווען לזכות ער זאל זוכה זיין צו אריינגיין אין גן עדן בחייו{{הערה|זע גמרא דארט}}. | |||
אפילו די גוי'שע מושלים האבן אנערקענט זיין קדושה, און ווען רבי יהושע בן לוי איז געקומען מיט רבי חנינא פאר'ן רוימישער הערשער אין קיסרי, איז יענער אויפגעשטאנען פאר זייץ און ווען זיינע מענטשן האבן אים געפרעגט פארוואס ער שטעלט זיך אויף פאר די דאזיגע אידן, האט ער זיי געענטפערט: "די געזיכטער פון מלאכים האב איך געזען"{{הערה|{{ירושלמי|ברכות|ה|א}}}}. | |||
רבי יהושע בן לוי האט זיך געפירט מיט א ברייטקייט ביי זיין סעודה. אמאל האט רבי חייא באזוכט אין דרום און זיך אויפגעהאלטן ביי רבי יהושע בן לוי אין לוד, און מ'האט אים דערלאנגט פיר־און־צוואנציג סארטן געקעכץ. רבי חייא האט זיך געוואונדערט פון די פיל מאכלים און געפרעגט: "און וואס טוט עטס אויב אזוי ביי די סעודות שבת?" האט אים רבי יהושע געזאגט: "שבת דאפלען מיר די תבשילים". נאך א שטיק צייט איז רבי יהושע אנגעוקמען צו טבריה און געווען צוגאסט ביי רבי חייא. האט רבי חייא, וועלכער האט קענענ־געלערנט רבי יהושע בן לוי'ס פירונג, געגעבן פאר רבי יהושע'ס תלמידים געלט און זיי געזאגט: "גייט און גרייט אן א סעודה פאר אייער רבי ווי זיין מנהג"{{הערה|{{רבה|איכה|ג|ו}}}}. | |||
==מיט אליהו הנביא און משיח== | |||
אין גמרא און אין מדרש ווערן געברענגט פילע מעשים אויף רבי יהושע בן לוי מיט [[אליהו הנביא]]: | |||
אמאל האט רבי יהושע בן לוי באגעגנט אליהו הנביא שטיין ביים טיר פון [[רבי שמעון בן יוחאי]]'ס מערה און ער האט אים געפרעגט אויב ער וועט זוכה זיין צו עולם הבא (אָן א משפט און אָן יסורים{{הערה|זעט {{בבלי|כתובות|קג|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=מזומן}}}}), האט אים אליהו געענטפערט: "אם ירצה האדון הזה" (ד.ה. די שכינה וואס איז דארט געווען). האט רבי יהושע געזאגט: "צוויי האב איך געזען (אליהו און רבי שמעון{{הערה|יד רמה}}), און א קול פון דריי (פון די שכינה) האב איך געהערט". האט רבי יהושע געפרעגט אליהו: "ווען וועט משיח קומען?" האט אים אליהו געזאגט: "גיי פרעג אים אליין", און ער האט אים אנגעוויזן וואו ער וועט אים טרעפן. איז רבי יהושע געגאנגען צו אים, און אים געזאגט: "שלום עליך רבי ומורי". האט אים משיח געזאגט: "שלום עליך בר ליואי (זון פון לוי)". האט ער אים געזאגט: "ווען קומט דער הער?" האט אים משיח געזאגט: "היום". ווען רבי יהושע איז צוריק צו אליהו און אים דערציילו אז משיח האט אים געזאגט "שלום עליך בר ליואי", האט אים אליהו געזאגט: "ער האט צוגעזאגט פאר דיר און פאר דיין טאטן עולם הבא (ווייל ווען נישט עטס זענטס צדיקים גמורים וואלט ער דיר נישט געגעבן קיין שלום, און ער וואלט נישט דערמאנט דיין טאטן'ס נאמען{{הערה|רש"י}}). ווען דע טאג איז אריבער און משיח איז נישט געקומען, האט רבי יהושע געזאגט פאר אליהו: "משיח האט מיר ליגנט געזאגט, ווייל ער האט געזאגט 'היינט וועל איך קומען' , און ער איז נישט געקומען". האט אים אליהו געזאגט, דאס איז געווען זיין כוונה: "{{מנוקד|הַיּוֹם – אִם בְּקֹלוֹ תִשְׁמָעוּ}}{{הערה|{{תנך|תהלים|צה|ז}}}}"{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|תח|א}}}}. | |||
און אזוי זאגט טאקע רבי יהושע בן לוי אליין איבער די צייט פון ביאת המשיח: לגבי די גאולה העתידה שטייט{{הערה|{{תנך|ישעיה|ס|כב}}}}: "{{מנוקד|בְּעִתָּהּ אֲחִישֶׁנָּה}}"; אויב איז מען זוכה – "אֲחִישֶׁנָּה", וועל איך עס צואיילן, און אויב איז מען נישט זוכה – וועט די גאולה זיין "בְּעִתָּהּ", אין איר באשטימטע צייט. אן ענליכער מאמר: אויב איז מען זוכה – וועט משיח קומען "{{מנוקד|עִם עֲנָנֵי שְׁמַיָּא}}" (ד.ה. שנעל{{הערה|רש"י}}){{הערה|{{תנך|דניאל|ז|יג}}}}, און אויב איז מען נישט זוכה, | |||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||