אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי יחזקאל סארנא"
(קאטאגאריע) |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (24 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|ליטווישער ראש ישיבה}} | |||
{{רב | {{רב | ||
| תמונה = [[טעקע:Yechezkel Sarna.jpg|250px]] | | תמונה = [[טעקע:Yechezkel Sarna.jpg|250px]] | ||
| כיתוב = | | כיתוב = | ||
| | | אידישע געבורט דאטום = [[כ"ח שבט]] [[ה'תר"ן|תר"ן]] | ||
| | | אידישע טויט דאטום = [[ו' אלול]] [[ה'תשכ"ט|תשכ"ט]] | ||
| כינוי = | | כינוי = | ||
| סיבת המוות = | | סיבת המוות = | ||
| שורה 10: | שורה 11: | ||
| בת זוג = | | בת זוג = | ||
| בן זוג = | | בן זוג = | ||
| | | קינדער = | ||
| | | אונטערשריפט = | ||
}} | }} | ||
הרב '''יחזקאל "חאַצקל" סאַרנא''' ([[כ"ח שבט]] [[ה'תר"ן| | הרב '''יחזקאל "חאַצקל" סאַרנא''' ([[כ"ח שבט]] [[ה'תר"ן|תר"ן]], [[18טן פעברואר]] [[1890]] – [[ו' אלול]] [[ה'תשכ"ט|תשכ"ט]], [[20סטן אויגוסט]] [[1969]]) איז געווען [[ראש ישיבה]] פון דער [[חברונער ישיבה]] און א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]]. ער איז געווען פאַראַנטוואָרטלעך פאר אריבערפירן די ישיבה פון [[סלאבאדקע]] קיין [[חברון]] אין תרפ"ה (1925) און שפּעטער, נאָך די [[תרפ"ט ראיאטן]] קיין [[ירושלים]]. | ||
== אָנהייב לעבן == | == אָנהייב לעבן == | ||
ער איז געבוירן געווארן אין [[כ"ח שבט|שבט]] [[ה'תר"ן| | ער איז געבוירן געווארן אין [[כ"ח שבט|שבט]] [[ה'תר"ן|תר"ן]] (1890) אין דעם דארף [[האראדאק]], ווילנער גובערניע, רוסלענדישע אימפעריע (היינט אין מינסקער גובערניע, בעלארוס). זיין זיידע, הרב [[שראַגאַ פאַבלע סאַרנאַ|שרגא פייוול סארנא]] {{העב|שרגא פייבל סרנא}}, איז געווען דער שטאט'ס רב, און זיין פאָטער, רבי יעקב חיים סארנא, האט געדינט ווי אַ [[שוחט]] און דרשן. זיין מוטער איידל איז געווען פון אַ משפּחה פון [[גער (חסידות)|גערער]] חסידים.{{הערה|1=[http://jpress.org.il/Olive/APA/NLI_heb/SharedView.Article.aspx?href=HZH%2F1939%2F12%2F12&id=Ar00415&sk=7F73D7A8 רביצין איידל סארנא, ז"ל], [[הצופה]], 12 בדצמבר 1939, עמ' 4}} ער האט באקומען זיין ערשטן חינוך פון זיין פאָטער און אין [[תלמוד תורה|חדר]] אין האראדאק. אין עלטער פון 11 יאָר האָט מען אים געשיקט אין דער "אור החיים" ישיבה אין [[סלאבאדקע|סלאַבאָדקע]], און א יאר נאכהער איז ער אריבער אין דער ישיבה פון [[רבי שלמה זלמן אלכסנדר כהנא שפירא|רבי זלמן סענדער כהנא שפירא]] אין מאלטש. שפעטער האט ער געלערנט אין דער "כנסת בית יצחק" ישיבה אין סלאבאדקע ביי הרב חיים ראבינאוויטש, מיט וועמען ער איז אריבער גלערנען אין דער [[טעלזער ישיבה|טעלזשער ישיבה]]. אין [[1906|1906 איז]] די ישיבה צייטווייליג פארמאכט געווארן צוליב די מוסר קאָנטראָווערסיעס, און ער האָט זיך צוריקגעקערט צו דער ישיבה אין מאלטש, דעמאלסט אונטער [[רבי שמעון יהודה הכהן שקאפ|שמעון שקאָפּ]]. מיט אַ יאָר שפּעטער, האָט ער זיך אומגעקערט קיין סלאבאדקע און דאָס מאָל האט ער זיך איינגעשלאסן אין דער "[[סלאבאדקער ישיבה|כנסת ישראל]]" ישיבה וואו ער האָט באגעגנט [[רבי נתן צבי פינקל]], דער "אַלטער פון סלאַבאדקע", און איז געווארן זיין תלמיד מובהק. שפּעטער האָט ער געשילדערט דעם איינפלוס פונעם 'אלטער' אויף דער אויספארעמונג פון זיין רוחניות'דיגן געשטאַלט: "אלץ איז פון אים און אָן אים בין איך געווען בלינד און טויב, און בלויז דורך אים האב איך זוכה געווען אז מיינע אויגן און מיינע אויערן האבן זיך א ביסל געעפנט".{{הערה|רבי יחזקאל סארנא, מסילת ישרים, הקדמה}} | ||
ביז 1914 האָט ער כּסדר געלערנט אין סאלאַבאָדקע, אַחוץ | ביז 1914 האָט ער כּסדר געלערנט אין סאלאַבאָדקע, אַחוץ עטליכע חדשים ווען דער "אלטער" האט אים געשיקט אין דער טעלזשער ישיבה, כּדי אריינצוברענגען די שיטה פון [[מוסר באוועגונג|מוסר]] אין דער ישיבה. נאָכן ערשטן וועלט קריג איז ער געגעאנגען קיין מינסק מיט אַלע ישיבה בחורים. צוליב זיין ניצן געפעלשטע דאָקומענטן מיט דער ציל צו פאַרמיידן דארפן זיך שטעלן צום פריזיוו אין דער רוסלענדישער אַרמיי, האט מען אים געכאפט און אריינגעשטעלט אין טורמע. עס איז אים געלונגען צו אנטלויפן פון טורמע און ער איז אנטלאפן צום שטעטל סמילאָוויטש, וואו דער [[חפץ חיים]] און זיינע תלמידים פון דער ראדינער ישיבה זענען דעמאלסט געווען. צוליב די אומשטענדן פון דער מלחמה, האָבן די סלאַבאדקער תלמידים געדארפט אַנטלויפן פון מינסק; ער אָבער האָט בעסער געוואָלט בלייבן מיט די ראַדינער בחורים. אין יענער תקופה האָט ער געשאפן נאָענטע באַציאונגען מיטן חפץ חיים און מיטן ראש ישיבה הרב [[נפתלי טראפ|נפתלי טראָפּ]]. | ||
אין 1917 האָט מען אים | אין 1917 האָט מען אים צוריקגערופן אין דער סלאַבאדקער ישיבה, וואָס איז דעמאלסט געווען אין [[קרעמענטשאג]], און צוויי יאָר שפּעטער האָט ער חתונה געהאט מיט פעשאַ מרים, א טאָכטער פון דעם ראש ישיבה הרב משה מרדכי עפשטיין. נאָך דעם סוף פון דער מלחמה, האָבן די ראשי ישיבה און זייערע תלמידים זיך באוויזן צו פארלאזן רוסלאנד און זיך אומקערן קיין סלאַבאדקע, וואָס האָט דאַן געהערט צו [[ליטע]]. | ||
== פירן די חברונער ישיבה == | == פירן די חברונער ישיבה == | ||
[[טעקע:Knesses_Yisrael_Yeshiva_Hebron.jpg|לינקס|קליין|200x200פיקס| די "כנסת ישראל" ישיבה אין חברון ]] | [[טעקע:Knesses_Yisrael_Yeshiva_Hebron.jpg|לינקס|קליין|200x200פיקס| די "כנסת ישראל" ישיבה אין חברון]] | ||
{{-}} | {{-}} | ||
== כלל | == כלל פירערשאַפט == | ||
הרב סארנא איז געווען איינער פון די פירער פון דעם חרדישן ציבור אין די ערשטע יארן נאך דער גרינדונג פון דער [[מדינת ישׂראל|מדינה]], פון די הויפטן פון דער וועד הישיבות אין ארץ ישראל און פון [[חינוך עצמאי]]. ער איז געווען אַ מיטגליד אין דער מועצת גדולי התורה, און האט אנטיילגענומען אין די פערטע און פינפטע [[כנסיה גדולה|כנסיות גדולות]], און איז געווען טעטיק אין די | הרב סארנא איז געווען איינער פון די פירער פון דעם חרדישן ציבור אין די ערשטע יארן נאך דער גרינדונג פון דער [[מדינת ישׂראל|מדינה]], פון די הויפטן פון דער וועד הישיבות אין ארץ ישראל און פון [[חינוך עצמאי]]. ער איז געווען אַ מיטגליד אין דער מועצת גדולי התורה, און האט אנטיילגענומען אין די פערטע און פינפטע [[כנסיה גדולה|כנסיות גדולות]], און איז געווען טעטיק אין די עפנטליכע און פּאָליטישע באוועגונגען פון כנסת דעפוטאטן פון [[אגודת ישראל]]. לויטן עדות פון זיינס א ידיד הרב [[צבי יהודה קוק]], פלעג ער אין זיינע לעצטע יארן נישט זאָגן תחנון אום אומאָפהענגיקייט טאָג, אָבער "זיין מיינונג איז נישט אנגענומען געוואָרן דורך די ישיבה בחורים".{{הערה|הרב [[אברהם רמר]], '''גדול שימושה''', ירושלים תשנ"ד, עמ' ל}} | ||
== זיין שיטה אין מוסר == | == זיין שיטה אין מוסר == | ||
| שורה 38: | שורה 39: | ||
* בית יחזקאל | * בית יחזקאל | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* {{היברובוקס|הרב יחזקאל סרנא|נעשה ונשמע|22711}} | * {{היברובוקס|הרב יחזקאל סרנא|נעשה ונשמע|22711}} | ||
* {{היברובוקס||ראש ישיבת חברון - חלוץ עלית הישיבות|27750|[[בית יעקב (כתב עת)|בית יעקב]], גיליון 25, [[ | * {{היברובוקס||ראש ישיבת חברון - חלוץ עלית הישיבות|27750|[[בית יעקב (כתב עת)|בית יעקב]], גיליון 25, [[סיון]] [[תשכ"א]]}} | ||
* {{היברובוקס|[[אהרן סורסקי]]|הגאון רבי יחזקאל סרנא, ראש ישיבת חברון|28290|[[בית יעקב (כתב עת)|בית יעקב]], גיליון 122/121, עמ' 16–17}} | * {{היברובוקס|[[אהרן סורסקי]]|הגאון רבי יחזקאל סרנא, ראש ישיבת חברון|28290|[[בית יעקב (כתב עת)|בית יעקב]], גיליון 122/121, עמ' 16–17}} | ||
* {{היברובוקס||הגאון רבי יחזקאל סרנא זצ"ל איננו|12293|[[הפרדס]], שנה מ"ד (להופעת כתב העת ב[[ארצות הברית]] כשנוסד ב[[תרע"ג]] ב[[פולין]]), [[תשרי]] [[תש"ל]], עמ' 35–37}} | * {{היברובוקס||הגאון רבי יחזקאל סרנא זצ"ל איננו|12293|[[הפרדס]], שנה מ"ד (להופעת כתב העת ב[[ארצות הברית]] כשנוסד ב[[תרע"ג]] ב[[פולין]]), [[תשרי]] [[תש"ל]], עמ' 35–37}} | ||
* הרב צבי א. נויגרשל, ארויס אין '''[[ איר האָט געהערט |סמאַטין]]''' 135, [[ה'תשנ"ט|צן]] | * הרב צבי א. נויגרשל, ארויס אין '''[[איר האָט געהערט|סמאַטין]]''' 135, [[ה'תשנ"ט|צן]] | ||
* [https://web.archive.org/web/20200605074106/http://www.tog.co.il/ אַן אַרטיקל וועגן צום סוף פון דער שבעה נאך זיין פטירה אין דער צייטונג "שערים"] | * [https://web.archive.org/web/20200605074106/http://www.tog.co.il/ אַן אַרטיקל וועגן צום סוף פון דער שבעה נאך זיין פטירה אין דער צייטונג "שערים"] | ||
| שורה 53: | שורה 54: | ||
[[קאַטעגאָריע:חברונער ישיבה]] | [[קאַטעגאָריע:חברונער ישיבה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]] | [[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:באערדיגט אין הר הזיתים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]] | [[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]] | ||
{{גרונטסארטיר:סארנא, יחזקאל}} | {{גרונטסארטיר:סארנא, יחזקאל}} | ||
[[קאַטעגאָריע:חברון]] | [[קאַטעגאָריע:חברון]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:יחזקאל סרנא]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 11:31, 8 יולי 2024
| געבורט | כ"ח שבט תר"ן |
|---|---|
| טויט | ו' אלול תשכ"ט |
הרב יחזקאל "חאַצקל" סאַרנא (כ"ח שבט תר"ן, 18טן פעברואר 1890 – ו' אלול תשכ"ט, 20סטן אויגוסט 1969) איז געווען ראש ישיבה פון דער חברונער ישיבה און א מיטגליד אין דער מועצת גדולי התורה. ער איז געווען פאַראַנטוואָרטלעך פאר אריבערפירן די ישיבה פון סלאבאדקע קיין חברון אין תרפ"ה (1925) און שפּעטער, נאָך די תרפ"ט ראיאטן קיין ירושלים.
אָנהייב לעבן
ער איז געבוירן געווארן אין שבט תר"ן (1890) אין דעם דארף האראדאק, ווילנער גובערניע, רוסלענדישע אימפעריע (היינט אין מינסקער גובערניע, בעלארוס). זיין זיידע, הרב שרגא פייוול סארנא (העב'), איז געווען דער שטאט'ס רב, און זיין פאָטער, רבי יעקב חיים סארנא, האט געדינט ווי אַ שוחט און דרשן. זיין מוטער איידל איז געווען פון אַ משפּחה פון גערער חסידים.[1] ער האט באקומען זיין ערשטן חינוך פון זיין פאָטער און אין חדר אין האראדאק. אין עלטער פון 11 יאָר האָט מען אים געשיקט אין דער "אור החיים" ישיבה אין סלאַבאָדקע, און א יאר נאכהער איז ער אריבער אין דער ישיבה פון רבי זלמן סענדער כהנא שפירא אין מאלטש. שפעטער האט ער געלערנט אין דער "כנסת בית יצחק" ישיבה אין סלאבאדקע ביי הרב חיים ראבינאוויטש, מיט וועמען ער איז אריבער גלערנען אין דער טעלזשער ישיבה. אין 1906 איז די ישיבה צייטווייליג פארמאכט געווארן צוליב די מוסר קאָנטראָווערסיעס, און ער האָט זיך צוריקגעקערט צו דער ישיבה אין מאלטש, דעמאלסט אונטער שמעון שקאָפּ. מיט אַ יאָר שפּעטער, האָט ער זיך אומגעקערט קיין סלאבאדקע און דאָס מאָל האט ער זיך איינגעשלאסן אין דער "כנסת ישראל" ישיבה וואו ער האָט באגעגנט רבי נתן צבי פינקל, דער "אַלטער פון סלאַבאדקע", און איז געווארן זיין תלמיד מובהק. שפּעטער האָט ער געשילדערט דעם איינפלוס פונעם 'אלטער' אויף דער אויספארעמונג פון זיין רוחניות'דיגן געשטאַלט: "אלץ איז פון אים און אָן אים בין איך געווען בלינד און טויב, און בלויז דורך אים האב איך זוכה געווען אז מיינע אויגן און מיינע אויערן האבן זיך א ביסל געעפנט".[2]
ביז 1914 האָט ער כּסדר געלערנט אין סאלאַבאָדקע, אַחוץ עטליכע חדשים ווען דער "אלטער" האט אים געשיקט אין דער טעלזשער ישיבה, כּדי אריינצוברענגען די שיטה פון מוסר אין דער ישיבה. נאָכן ערשטן וועלט קריג איז ער געגעאנגען קיין מינסק מיט אַלע ישיבה בחורים. צוליב זיין ניצן געפעלשטע דאָקומענטן מיט דער ציל צו פאַרמיידן דארפן זיך שטעלן צום פריזיוו אין דער רוסלענדישער אַרמיי, האט מען אים געכאפט און אריינגעשטעלט אין טורמע. עס איז אים געלונגען צו אנטלויפן פון טורמע און ער איז אנטלאפן צום שטעטל סמילאָוויטש, וואו דער חפץ חיים און זיינע תלמידים פון דער ראדינער ישיבה זענען דעמאלסט געווען. צוליב די אומשטענדן פון דער מלחמה, האָבן די סלאַבאדקער תלמידים געדארפט אַנטלויפן פון מינסק; ער אָבער האָט בעסער געוואָלט בלייבן מיט די ראַדינער בחורים. אין יענער תקופה האָט ער געשאפן נאָענטע באַציאונגען מיטן חפץ חיים און מיטן ראש ישיבה הרב נפתלי טראָפּ.
אין 1917 האָט מען אים צוריקגערופן אין דער סלאַבאדקער ישיבה, וואָס איז דעמאלסט געווען אין קרעמענטשאג, און צוויי יאָר שפּעטער האָט ער חתונה געהאט מיט פעשאַ מרים, א טאָכטער פון דעם ראש ישיבה הרב משה מרדכי עפשטיין. נאָך דעם סוף פון דער מלחמה, האָבן די ראשי ישיבה און זייערע תלמידים זיך באוויזן צו פארלאזן רוסלאנד און זיך אומקערן קיין סלאַבאדקע, וואָס האָט דאַן געהערט צו ליטע.
פירן די חברונער ישיבה
כלל פירערשאַפט
הרב סארנא איז געווען איינער פון די פירער פון דעם חרדישן ציבור אין די ערשטע יארן נאך דער גרינדונג פון דער מדינה, פון די הויפטן פון דער וועד הישיבות אין ארץ ישראל און פון חינוך עצמאי. ער איז געווען אַ מיטגליד אין דער מועצת גדולי התורה, און האט אנטיילגענומען אין די פערטע און פינפטע כנסיות גדולות, און איז געווען טעטיק אין די עפנטליכע און פּאָליטישע באוועגונגען פון כנסת דעפוטאטן פון אגודת ישראל. לויטן עדות פון זיינס א ידיד הרב צבי יהודה קוק, פלעג ער אין זיינע לעצטע יארן נישט זאָגן תחנון אום אומאָפהענגיקייט טאָג, אָבער "זיין מיינונג איז נישט אנגענומען געוואָרן דורך די ישיבה בחורים".[3]
זיין שיטה אין מוסר
זיינע ספרים
- דליות יחזקאל
- בית יחזקאל
דרויסנדיגע לינקס
- הרב יחזקאל סרנא, נעשה ונשמע
- ראש ישיבת חברון - חלוץ עלית הישיבות, בית יעקב, גיליון 25, סיון תשכ"א
- אהרן סורסקי, הגאון רבי יחזקאל סרנא, ראש ישיבת חברון, בית יעקב, גיליון 122/121, עמ' 16–17
- הגאון רבי יחזקאל סרנא זצ"ל איננו, הפרדס, שנה מ"ד (להופעת כתב העת בארצות הברית כשנוסד בתרע"ג בפולין), תשרי תש"ל, עמ' 35–37
- הרב צבי א. נויגרשל, ארויס אין סמאַטין 135, צן
- אַן אַרטיקל וועגן צום סוף פון דער שבעה נאך זיין פטירה אין דער צייטונג "שערים"
רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!