אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דעמאקראטיע"

1,344 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
ק (הגהה)
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע")
 
(6 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = form of government|העב=שיטת ממשל אשר בה מצוי כח השלטון אצל אזרחי המדינה|דייטש=Herrschaftsform, die vom Volk ausgeht|}}
{{רעגירונג מעטאדן}}
{{רעגירונג מעטאדן}}
[[טעקע:2019 Democracy index.svg|קליין|400px]]
[[טעקע:2019 Democracy index.svg|קליין|400px]]
שורה 27: שורה 28:
דעמאקראטיע האט אויך א געשטעל צו געבן '''"סאציאלאגישע רעכטונגען"''' ווי געזונטהייט, א פלאץ צו וואוינען, שטיצן ארבעטלאסיקע, עלטערערע מענטשן, אלמנות אא"וו. די יסודות זענען נישט אייניק ביי אלע רעגירונגען, די [[ליבעראליזם|ליבעראליסטישע]] געדאנק זאגט אז די רעגירונג דארף היטן די פרייהייט פון יעדן מענטש און ווי ווייניגער זיך מישן צו העלפן [[סאציאליזם|סאציאלאגיש]] אויפן חשבון פון פאדערן [[שטייער]] פון דער אלגעמיינער [[בירגער]]. אבער די [[סאציאל דעמאקראטיע|סאציאל דעמאקראטישע]] געדאנק האלטן אז סאציאלאגישע רעכטונגען איז אזוי ווי נאטירליכע רעכטונגען, און די [[מדינה]] דארף [[שנאר]]ן פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכערע מענטשן.
דעמאקראטיע האט אויך א געשטעל צו געבן '''"סאציאלאגישע רעכטונגען"''' ווי געזונטהייט, א פלאץ צו וואוינען, שטיצן ארבעטלאסיקע, עלטערערע מענטשן, אלמנות אא"וו. די יסודות זענען נישט אייניק ביי אלע רעגירונגען, די [[ליבעראליזם|ליבעראליסטישע]] געדאנק זאגט אז די רעגירונג דארף היטן די פרייהייט פון יעדן מענטש און ווי ווייניגער זיך מישן צו העלפן [[סאציאליזם|סאציאלאגיש]] אויפן חשבון פון פאדערן [[שטייער]] פון דער אלגעמיינער [[בירגער]]. אבער די [[סאציאל דעמאקראטיע|סאציאל דעמאקראטישע]] געדאנק האלטן אז סאציאלאגישע רעכטונגען איז אזוי ווי נאטירליכע רעכטונגען, און די [[מדינה]] דארף [[שנאר]]ן פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכערע מענטשן.


א ליבעראלישע רעגירונג (ווי [[אמעריקע]]) וועט פאדערן ווייניקער שטייער פון די בירגער און ווייניקער העלפן די שוואכע (זיי וועלן העלפן בעיקר צו נאטירליכע רעכטונגען און נישט צו סאציאלאגישע רעכטונגען), און א סאציאל דעמאקראטישע רעגירונג (ווי [[מדינת ישראל]]) וועלן פאדערן הויכע שטייער פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכע.
א ליבעראלישע רעגירונג (ווי [[אמעריקע]]) וועט פאדערן ווייניגער שטייער פון די בירגער און ווייניגער העלפן די שוואכע (זיי וועלן העלפן בעיקר צו נאטירליכע רעכטונגען און נישט צו סאציאלאגישע רעכטונגען), און א סאציאל דעמאקראטישע רעגירונג (ווי [[מדינת ישראל]]) וועלן פאדערן הויכע שטייער פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכע.


== פאלקס רעכטונגען ==
== פאלקס רעכטונגען ==
שורה 34: שורה 35:
== אנדערע סארטן רעגירונג הערשאפט זענען ==
== אנדערע סארטן רעגירונג הערשאפט זענען ==
* [[אויטאקראטיע]] - די הערשאפט ווערט געפירט דורך א יחיד אדער עטליכע יחידים, און עס איז נישט דא קיין שום פרייהייט פאר די אלגעמיינע בירגער אנטייל צו נעמען אין די באשלוסן פון דער רעגירונג. ביישפילן זענען [[קאמוניזם|קאמוניסטישע]], [[פאשיזם|פאשיסטישע]], און דיקטאטרישע רעגירונגען.
* [[אויטאקראטיע]] - די הערשאפט ווערט געפירט דורך א יחיד אדער עטליכע יחידים, און עס איז נישט דא קיין שום פרייהייט פאר די אלגעמיינע בירגער אנטייל צו נעמען אין די באשלוסן פון דער רעגירונג. ביישפילן זענען [[קאמוניזם|קאמוניסטישע]], [[פאשיזם|פאשיסטישע]], און דיקטאטרישע רעגירונגען.
* [[מאנארכיע]] - א הערשאפט וואס ווערט געפירט דורך א קעניגליכן פאמיליע, געקליבן דורך שטאמבוים. א ''קאנסטיטוציענאלע מאנארכיע'' קען זיך אויך פירן ווי א דעמאקראטיע.
* [[מאנארכיע]] - א הערשאפט וואס ווערט געפירט דורך א קעניגליכן פאמיליע, געקליבן דורך שטאמבוים. א ''קאנסטיטוציענאלע מאנארכיע'' קען זיך אויך פירן ווי א דעמאקראטיע ווי צ.ב.ש. [[ענגלאנד]] און נאך.
* [[טעאקראטיע]] - א [[רעליגיע]] הערשאפט וואס ווערט געפירט דורך די רעליגיעזע און [[גייסטליכע]] פירער, ווי צ.ב.ש. איראן, און די טאליבאנער אין אפגאניסטאן.
* [[טעאקראטיע]] - א [[רעליגיע]] הערשאפט וואס ווערט געפירט דורך די רעליגיעזע און [[גייסטליכע]] פירער, ווי צ.ב.ש. איראן, און די טאליבאנער אין אפגאניסטאן - א חלק פון זיי האבן אויכט דעמאקראטישע וויילן אבער דער [[גייסטליכע]]<nowiki/>ר פירער געוולעטיגט העכער זיי אזוי [[אירן]] און נאך.


== דעמאקראטיע אין דער תורה ==
== דעמאקראטיע אין דער תורה ==
אין דער [[תורה]] שטייט אז ווען [[משה רבינו]] האט פארגעלייגט די תורה־געזעצן פאר די [[איד]]ן, האט ער פריער גענומען זייער הסכמה דערפון, אזוי ווי עס שטייט ([[ספר שמות|שמות]] כ"ד ג'): וַיָּבֹא מֹשֶׁה, וַיְסַפֵּר לָעָם אֵת כָּל-דִּבְרֵי ה', וְאֵת, כָּל-הַמִּשְׁפָּטִים; וַיַּעַן כָּל-הָעָם קוֹל אֶחָד, וַיֹּאמְרוּ, כָּל-הַדְּבָרִים אֲשֶׁר-דִּבֶּר ה', נַעֲשֶׂה... וְנִשְׁמָע.
אין דער [[תורה]] שטייט אז ווען [[משה רבינו]] האט פארגעלייגט די תורה־געזעצן פאר די [[איד]]ן, האט ער פריער גענומען זייער הסכמה דערפון, אזוי ווי עס שטייט ([[ספר שמות|שמות]] כ"ד ג'): וַיָּבֹא מֹשֶׁה, וַיְסַפֵּר לָעָם אֵת כָּל-דִּבְרֵי ה', וְאֵת, כָּל-הַמִּשְׁפָּטִים; וַיַּעַן כָּל-הָעָם קוֹל אֶחָד, וַיֹּאמְרוּ, כָּל-הַדְּבָרִים אֲשֶׁר-דִּבֶּר ה', נַעֲשֶׂה... וְנִשְׁמָע.
אבער אין די פרטים פון [[דעמאקראטיע]] זענען דא חלקים וואס שטימען מיט די תורה אבער עס זענען דא חלקים וואס איז נישט גלייך וויל [[דעמאקראטיע]] האלט אז יעדער מעג טוהן וואס עם באגריפט. אבער די תורה זאגט ערבים כל ישראל און בזמן בית המקדש האט מען געצווינגען יעדער איד צו טוהן רצון ד' . 
אזוי אויכט די שטעל פון ווייבער איז אנדערש ביי די תורה ווי [[דעמאקראטיע]]. און ווען [[משיח]] וועט קומען וועט זיין א מלך פון מלכי בית דוד. אבער אסאך אנדערע זאכן איז יא צוגעפאסט ווען עס איז נישט אנקעגן די תורה. 


== זעט אויך ==
== זעט אויך ==
שורה 47: שורה 52:
{{רעפליסטע}}
{{רעפליסטע}}


== וועבלינקען ==
==דרויסנדיגע לינקס==
* [http://www.kulanu-nahlit.org א ישראלדיקע זייט וואס שטיצט דעם "דירעקטן דעמאקראטיע"]
* [http://www.kulanu-nahlit.org א ישראלדיקע זייט וואס שטיצט דעם "דירעקטן דעמאקראטיע"]
* [http://www.idi.org.il המכון הישראלי לדמוקרטיה]
* [http://www.idi.org.il המכון הישראלי לדמוקרטיה]