אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:רבי אהרן מרדכי רוטנער"

ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
אין תקציר עריכה
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע")
 
(18 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 4: שורה 4:
| פטירה ארט = [[ירושלים]]
| פטירה ארט = [[ירושלים]]
| תאריך לידה עברי = [[אלול]] [[ה'תרפ"ז]]
| תאריך לידה עברי = [[אלול]] [[ה'תרפ"ז]]
| תאריך פטירה עברי = [[כ"ט בתמוז]] [[ה'תשפ"ג]]
| תאריך פטירה עברי = [[כ"ט תמוז]] [[ה'תשפ"ג]]
| השתייכות = [[חסידות בעלז]]
| השתייכות = [[בעלזא|חסידות בעלז]]
| תחומי עיסוק = [[דיין]], [[מקובל]]
| תחומי עיסוק = [[דיין]], [[מקובל]]
| תפקידים נוספים = [[ר"מ]] ב[[ישיבת טשעבין]]
| תפקידים נוספים = [[ר"מ]] ב[[ישיבת טשעבין]]
| רביס = [[רבי אהרן רוקח]], [[רבי אהרן פרסבורגר]], [[רבי יוסף צבי דושינסקי (הראשון)|רבי יוסף צבי דושינסקי]]
| רביס = [[רבי אהרן רוקח]], [[רבי אהרן פרסבורגר]], [[רבי יוסף צבי דושינסקי (הראשון)|רבי יוסף צבי דושינסקי]]
}}
}}
'''רבי אהרן מרדכי רוטנער''' ([[כ"ו אלול]] [[ה'תרפ"ז]] – [[כ"ט בתמוז]] [[ה'תשפ"ג]]) איז געווען א געהויבענער [[בעלזא (חסידות)|בעלזער]] חסיד, [[מקובל]], [[דיין]] אין בעלזא אין [[ירושלים]] און רב פון [[ישיבת טשעבין]] און [[ישיבת המקובלים שער השמים]].
'''רבי אהרן מרדכי רוטנער''' ([[כ"ו אלול]] [[ה'תרפ"ז]] – [[כ"ט תמוז]] [[ה'תשפ"ג]]) איז געווען א געהויבענער [[בעלזא (חסידות)|בעלזער]] חסיד, [[מקובל]], [[דיין]] אין בעלזא אין [[ירושלים]] און רב פון [[ישיבת טשעבין]] און [[ישיבת המקובלים שער השמים]].


== ביאגראפיע ==
==ביאגראפיע==
ער איז געבוירן צו רבי נחמן רוטנער, א [[רב]] און [[שוחט ובודק|שו"ב]] אין [[בערעזיוו]] נעבן [[חוסט]], און צו חנה טאכטער פון רבי מאיר ווייס, [[דיין]] אין [[טעטש]] און בעלזער חסיד. אלס אינגל האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי שלמה זלמן פרידמאן אין [[ראחוב]], און נאך דער [[בר מצוה]] האט ער געלערנט אין ישיבה פון [[רבי יעקב יחזקיהו גרינוואלד (ויגד יעקב)|רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד]] אין [[פאפא]]<ref>{{צ-מאמר|מחבר=|שם=המבשר, ר"ח אב תשפ"ג}}</ref>. שפעטער האט ער געלערנט אין [[רבי אהרן פרעסבורגער]]'ס ישיבה אין [[באניהאד]]{{הערה|'''נאמנים ונחמדים''', סיפורי צדיקים שסיפר אחיו רבי יעקב בן ציון רוטנר רבה של חליסה, [[סיוון]] [[תשע"ט]], עמ' תרכ"ג.}} און אין [[אונגוואר]]{{הבהרה|באיזו ישיבה?}}.
ער איז געבוירן צו רבי נחמן רוטנער, א [[רב]] און [[שוחט ובודק|שו"ב]] אין [[בערעזיוו]] נעבן [[חוסט]], און צו חנה, טאכטער פון רבי מאיר ווייס, [[דיין]] אין [[טעטש]] און בעלזער חסיד. אלס אינגל האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי שלמה זלמן פרידמאן אין [[ראחוב]], און נאך דער [[בר מצוה]] האט ער געלערנט אין ישיבה פון [[רבי יעקב יחזקיהו גרינוואלד (ויגד יעקב)|רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד]] אין [[פאפא]]<ref>{{צ-מאמר|מחבר=|שם=המבשר, ר"ח אב תשפ"ג}}</ref>. שפעטער האט ער געלערנט אין [[רבי אהרן פרעסבורגער]]'ס ישיבה אין [[באניהאד]]{{הערה|'''נאמנים ונחמדים''', סיפורי צדיקים שסיפר אחיו רבי יעקב בן ציון רוטנר רבה של חליסה, [[סיוון]] [[תשע"ט]], עמ' תרכ"ג.}} און אין [[אונגוואר]]{{הבהרה|באיזו ישיבה?}}.


ביים [[צווייטע וועלט-מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן צו די [[מילדארף לאגער|מילדארף]] און [[אוישוויץ]] לאגערן, און האט דארט פארלוירן זיינע צוויי עלטערן. ער אליין איז שוין געווען אין די גאז קאמערן מיט א קליינע גרופע קינדער, אבער די נאציס האבן זיי ארויסגענומען מיט די טענה אז ס'איז צו א קליינע גרופע צו אויסנוצן אויף זיי די גאז<ref>הספד פון [[הרב פנחס פרידמאן]] אויף רבי אהרן מרדכי</ref>. נאך דער מלחמה האט ער געלערנט אין די [[די פי לאגער]]ן פון [[רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] פון [[חסידות צאנז-קלויזנבורג|קלויזנבורג]]. ער איז דארט באפריינדעט געווארן מיט [[רבי שמואל צבי הורוביץ]] וואס האט אין שפעטער געשטיצט פינאנציעל און האט זיך אויך משדך געווען מיט אים. רבי אהרן מרדכי פלעגט אפצייכענען דער יארטאג פון זיין רעטונג פונעם [[האלאקאסט]] אין שבת [[פרשת אמור]].
ביים [[צווייטע וועלט-מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן צו די [[מילדארף לאגער|מילדארף]] און [[אוישוויץ]] לאגערן, און האט דארט פארלוירן ביידע זיינע עלטערן. ער אליין איז שוין געווען אין די גאז קאמערן מיט א קליינע גרופע קינדער, אבער די נאציס האבן זיי ארויסגענומען מיט די טענה אז ס'איז צו א קליינע גרופע צו אויסנוצן אויף זיי די גאז<ref>הספד פון [[הרב פנחס פרידמאן]] אויף רבי אהרן מרדכי</ref>. נאך דער מלחמה האט ער געלערנט אין די [[די פי לאגער]]ן פון [[רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] פון [[צאנז-קלויזענבורג (חסידות)|קלויזענבורג]]. ער איז דארט באפריינדעט געווארן מיט [[רבי שמואל צבי הורוויץ]] וואס האט אים שפעטער געשטיצט פינאנציעל און האט זיך אויך משדך געווען מיט אים. רבי אהרן מרדכי פלעגט אפצייכענען דער יארטאג פון זיין רעטונג פונעם [[האלאקאסט]] אין שבת [[פרשת אמור]].


אין [[י"ב אדר]] [[תש"ז]] איז ער ארויף אויפ'ן [[העפלה|מעפילים]] שיף שבתאי לוזשינסקי אינעם שטעטל מעטאַפּאָנטאָ, נעבן [[בארי]], [[איטאליע]] כדי ארויפצוגיין קיין [[ארץ ישראל]]. נאך בערך א וואך האט דער שיף געאנקערט אין [[ניצנים]] ווי ער איז ארעסטירט געווארן צוזאמען מיט די אנדערע פאסאנזשירן דורך די [[בריטישע]], און איז גענומען געווארן צו א לאגער אין [[קפריסין הבריטית|קפריסין]] ווי ער האט געוויילט ביז זיין ארויפגיין אויף ארץ ישראל.
אין [[י"ב אדר]] [[תש"ז]] איז ער ארויף אויפ'ן [[העפלה|מעפילים]] שיף שבתאי לוזשינסקי אינעם שטעטל מעטאַפּאָנטאָ, נעבן [[בארי]], [[איטאליע]] כדי ארויפצוגיין קיין [[ארץ ישראל]]. נאך בערך א וואך האט דער שיף געאנקערט אין [[ניצנים]] ווי ער איז ארעסטירט געווארן צוזאמען מיט די אנדערע פאסאנזשירן דורך די [[בריטישע]], און איז גענומען געווארן צו א לאגער אין [[בריטישע ציפערן|ציפערן]] וואו ער האט געוויילט ביז זיין ארויפגיין אויף ארץ ישראל.


אין ארץ ישראל האט ער געלערנט ביי [[רבי יוסף צבי דושינסקי (ערשטער)|רבי יוסף צבי דושינסקי]].
אין ארץ ישראל האט ער געלערנט ביי [[רבי יוסף צבי דושינסקי (ערשטער)|רבי יוסף צבי דושינסקי]].
שורה 23: שורה 23:
אלס בחור אין די יארן תשי"א–תשי"ב, האט ער געדינט אלס [[משב"ק]] פון [[רבי אהרן רוקח]] פון בעלזא. אין [[תשע"ב]] איז ארויס א קונטרס "ויעש כן אהרן", מנהגים און אמרות פון רבי אהרן פארצייכנט דורך רבי אהרן מרדכי.
אלס בחור אין די יארן תשי"א–תשי"ב, האט ער געדינט אלס [[משב"ק]] פון [[רבי אהרן רוקח]] פון בעלזא. אין [[תשע"ב]] איז ארויס א קונטרס "ויעש כן אהרן", מנהגים און אמרות פון רבי אהרן פארצייכנט דורך רבי אהרן מרדכי.


זיין ברודער רבי יעקב בן ציון, רב פון חליסה, האט געזארגט פאר זיינע באדערפענישן, און אין [[טבת]] [[תשי"ג]]{{הערה|{{אוצר החכמה|[[דוד זילברשלג]]|'''צנצנת המן'''|601344|[[חיפה]] [[תשע"ה]], עמוד ת"ח|עמוד=436}}.}} האט ער אין פארהייראט{{הערה|על פי ההסכמה שנתן לספר '''נאמנים ונחמדים'''.}} צו חיה טויבא (אוועק [[ב' תשרי]] [[תשס"ז]]) טאכטער פון [[רבי יוסף מאיר כהנא]] פון [[חסידות ספינקא|ספינקא ירושלים]].
זיין ברודער רבי יעקב בן ציון, רב פון חליסה, האט געזארגט פאר זיינע באדערפענישן, און אין [[טבת]] [[תשי"ג]]{{הערה|{{אוצר החכמה|[[דוד זילברשלג]]|'''צנצנת המן'''|601344|[[חיפה]] [[תשע"ה]], עמוד ת"ח|page=436}}.}} האט ער פארהייראט{{הערה|על פי ההסכמה שנתן לספר '''נאמנים ונחמדים'''.}} צו חיה טויבא (אוועק [[ב' תשרי]] [[תשס"ז]]), טאכטער פון [[רבי יוסף מאיר כהנא]] פון [[ספינקא (חסידות)|ספינקא ירושלים]].


ער האט פיל געארבעט אויף אויפצושטעלן דעם [[תלמוד תורה]] מחזיקי הדת בעלזא אין ירושלים און האט אויפגעטריבן געלט פאר דאס בויען{{מקור}}.
ער האט פיל געארבעט אויף אויפצושטעלן דעם [[תלמוד תורה]] מחזיקי הדת בעלזא אין ירושלים און האט אויפגעטריבן געלט פאר דאס בויען{{מקור}}.
שורה 29: שורה 29:
ער איז אוועק כ"ט תמוז תשפ"ג און איז באערדיגט געווארן אין [[הר המנוחות]] גאנץ נאנט צום ציון פון זיין רבי'ן פון בעלזא.
ער איז אוועק כ"ט תמוז תשפ"ג און איז באערדיגט געווארן אין [[הר המנוחות]] גאנץ נאנט צום ציון פון זיין רבי'ן פון בעלזא.


== פירונגען ==
==פירונגען==
ביז זיינע לעצטע יארן האט ער וועכנטליך געדאוונט [[קבלת שבת]] ביים [[כותל המערבי]].
ביז זיינע לעצטע יארן האט ער וועכנטליך געדאוונט [[קבלת שבת]] ביים [[כותל המערבי]].


ער איז טעגליך געקומען צום [[טשעבינער ישיבה]], ווי די תלמידים האבן דורכגערעדט מיט אים ענייני תורה וחסידות, און ער האט דארט צומאל אויך איבערגעגעבן שמועסן. אזוי אויך איז ער טעגליך געגאנגען אין [[ישיבת שער השמים]] און איינמאל א וואך האט ער געגעבן א שיעור אין [[חומש (יהדות)|חומש]]-[[פירוש רש"י לתורה|רש"י]] און [[תורת משה|אלשיך]] אינעם בעלזער ישיבה אין ירושלים.
ער איז טעגליך געקומען צום [[טשעבינער ישיבה]], וואו די תלמידים האבן דורכגערעדט מיט אים ענייני תורה וחסידות, און ער האט דארט צומאל אויך איבערגעגעבן שמועסן. אזוי אויך איז ער טעגליך געגאנגען אין [[ישיבת שער השמים]] און איינמאל א וואך האט ער געגעבן א שיעור אין [[חומש]]-[[פירוש רש"י אויף תורה|רש"י]] און [[תורת משה (אלשיך)|אלשיך]] אינעם בעלזער ישיבה אין ירושלים.


[[בחורים]] פלעגן עסן ביי אים שבת סעודות מתוך רצון לחזות בהנהגותיו היחודיות. די סעודות האט ער אפגעראכטן אין די טינקל במשך א לענגערע צייט ווען אינמיטן לערנט ער שטיקלעך [[ספרי חסידות]]. ער האט מקפיד געווען אליינס צו טיילן די עסן, און זיך נישט געלאזט באדינען.
[[בחורים]] פלעגן עסן ביי אים שבת סעודות און צוזעהן זיינע אייגענארטיגע מנהגים. די סעודות האט ער אפגעראכטן אין די טינקל במשך א לענגערע צייט ווען אינמיטן לערנט ער שטיקלעך [[חסידישע ספרים]]. ער האט מקפיד געווען אליינס צו טיילן די עסן, און זיך נישט געלאזט באדינען.


[[יום כיפור]] פלעגט ער שלאפן אין שול.
[[יום כיפור]] פלעגט ער שלאפן אין שול.


== שטעלונגען ==
==שטעלונגען==
ער האט זיך שארף קעגנגעשטעלט אויף דאס נעמען בילדער פון אים{{מקור}}.
ער האט זיך שארף קעגנגעשטעלט אויף דאס נעמען בילדער פון אים{{מקור}}.


ער האט זיך נישט פארלאזט אויף [[היתר עסקה]] וואס איז איינגעפירט היינט. ווען ער האט געדינט אלס מסדר [[קידושין]] האט ער מקפיד געווען אז די[[עדים]] זאלן נישט פארמאגן א [[באנק קאנטע]] אדער [[מארגעדזש]], כדי צו זיין זיכער אז זיי ווערן נישט נכשל מיט א חשש פון [[איסור ריבית]].
ער האט זיך נישט פארלאזט אויף [[היתר עסקה]] וואס איז איינגעפירט היינט. ווען ער האט געדינט אלס מסדר [[קידושין]] האט ער מקפיד געווען אז די [[עדים]] זאלן נישט פארמאגן א [[באנק קאנטע]] אדער [[מארגעדזש]], כדי צו זיין זיכער אז זיי ווערן נישט נכשל מיט א חשש פון [[איסור ריבית]].


ער האט זיך קעגנגעשטעלט צו טרינקען קאלטע געטראנקען{{הערה|אזוי האט ער מקבל געווען פון זיין רבי'ן רבי אהרן פון בעלזא, זעט: {{אוצר החכמה|יהודה דוב וינברג|'''קונטרס והשתיה כדת'''|632779|[[לונדון]] [[תש"פ]], עמוד ל"ד הערה פ"ח|עמוד=33}}.}}. די וואסהאבן געגעסן ביי אים סעודות שבת זענען סערווירט געווארן בלויז הייסע [[טיי]]. שבת פרשת אמור, זיין יום הצלה, פלעגט ער אויך שטעלן א ווארימע באטל פעפסי אויפ'ן טיש להנאת כל המסובין...  
ער האט זיך קעגנגעשטעלט צו טרינקען קאלטע געטראנקען{{הערה|אזוי האט ער מקבל געווען פון זיין רבי'ן רבי אהרן פון בעלזא, זעט: {{אוצר החכמה|יהודה דוב וינברג|'''קונטרס והשתיה כדת'''|632779|[[לונדון]] [[תש"פ]], עמוד ל"ד הערה פ"ח|page=33}}.}}. די וואס האבן געגעסן ביי אים סעודות שבת זענען סערווירט געווארן בלויז הייסע [[טיי]]. שבת פרשת אמור, זיין יום הצלה, פלעגט ער אויך שטעלן א ווארימע באטל סאדע אויפ'ן טיש.  


ער האט מחמיר געווען זיך נישט צו באניצן מיט [[עלעקטריע אין שבת]], ווי די שיטת ה[[חזון איש]].
ער האט מחמיר געווען זיך נישט צו באניצן מיט [[עלעקטריע אין שבת]], ווי די שיטת ה[[חזון איש]].


== פאמיליע ==
==פאמיליע==
קינדער:
קינדער:
* מרים חנה, ווייב פון [[רבי אברהם יהושע העשיל טווערסקי]], האדמו"ר מ[[טשערנאביל (חסידות)|טשארנאביל]] אין [[אשדוד]]
*מרים חנה, ווייב פון [[רבי אברהם יהושע העשיל טווערסקי]], האדמו"ר מ[[טשערנאביל (חסידות)|טשארנאביל]] אין [[אשדוד]]
* רויזא, ווייב פון [[רבי מאיר אברהם אביש הורביץ]], רבי פון [[חסידות ספינקא|בית יצחק ספינקא]] אין [[וויליאמסבורג]]
*רויזא, ווייב פון [[רבי אביש הורוויץ]], רבי פון [[ספינקא (חסידות)|בית יצחק ספינקא]] אין [[וויליאמסבורג]]
* דוד נחמן רוטנער, שרייבער אין [[המבשר]] צייטונג
*דוד נחמן רוטנער, שרייבער אין [[המבשר]] צייטונג
* שמואל משה רוטנער
*שמואל משה רוטנער
* יצחק רוטנער
*יצחק רוטנער
* רבקה, ווייב פון הרב יהודה יחיאל שיינפעלד, טאלטשווער רבי, זון פון [[רבי יהוסף חיים שיינפעלד]] רב שכונת [[קריית הרצוג]] אין [[בני ברק]]
*רבקה, ווייב פון הרב יהודה יחיאל שיינפעלד, טאלטשווער רבי, זון פון [[רבי יהוסף חיים שיינפעלד]] רב שכונת [[קריית הרצוג]] אין [[בני ברק]]
** זייער איידעם [[רבי מרדכי ראטה]] [[חסידות שומרי אמונים|שומרי אמונים]] רבי אין בני ברק
**זייער איידעם [[רבי מרדכי ראטה]], [[שומרי אמונים]] רבי אין בני ברק
* צירל, ווייב פון הרב ישעיה משולם פייש ראטנבערג, [[חסידות קוסון|ראזלער]] רבי אין [[ביתר עילית]]
*צירל, ווייב פון הרב ישעיה משולם פייש ראטנבערג, [[קאסאן#קאסאנער חסידות|ראזלער]] רבי אין [[ביתר עילית]]
* אסתר, ווייב הרב משה אלעזר מאסקאוויטש, זון פון [[רבי נפתלי מאסקאוויטש]], [[חסידות שאץ|מעליצער]] רבי אין אשדוד. רב קהל תוצאות חיים אין [[מודיעין עילית]]
*אסתר, ווייב הרב משה אלעזר מאסקאוויטש, זון פון [[רבי נפתלי מאסקאוויטש]], [[שאץ (חסידות)|מעליצער]] רבי אין אשדוד. רב קהל תוצאות חיים אין [[מודיעין עילית]]
* רבי ברוך צבי רוטנער, רבי פון [[חסידות ספינקא|בית יוסף - ספינקא]] אין חפציבה געגנט אין [[בית שמש]] און [[ראש ישיבה|ראש ישיבת]] עריבות התורה
*רבי ברוך צבי רוטנער, רבי פון [[ספינקא (חסידות)|בית יוסף - ספינקא]] אין חפציבה געגנט אין [[בית שמש]] און [[ראש ישיבה|ראש ישיבת]] עריבות התורה
* גאלדא, נפטר געווארן אינגערהייט דורך זיך [[שטיקן]]
*גאלדא, נפטר געווארן יונגערהייט דורך זיך [[שטיקן]]


זיינע ברידער: יצחק אברהם (עביר) ווייס{{הערה|ער האט געביטן זיין פאמיליע נאמען ווי זיין מאמע'ס מיידל נאמען, צו קענען אריבערגיין צווישן מדינות נאך די [[צווייטע וועלט-מלחמה]]. ער איז גערופן געווארן אין וויזשניץ "רבי עביר הגדול" צו פונאנדערשיידן פון אן אנדערער רבי עביר ווייס.}}, פון די גרינדער פון [[שיכון ויז'ניץ]] אין [[בני ברק]]; רבי יעקב בן ציון רוטנער (נפטר כ' אדר א' תשנ"ב), רב פון [[חליסה]] געגנט אין [[חיפה]].
זיינע ברידער: יצחק אברהם (עביר) ווייס{{הערה|ער האט געביטן זיין פאמיליע נאמען ווי זיין מאמע'ס מיידל נאמען, צו קענען אריבערגיין צווישן מדינות נאך די [[צווייטע וועלט-מלחמה]]. ער איז גערופן געווארן אין וויזשניץ "רבי עביר הגדול" צו פונאנדערשיידן פון אן אנדערער רבי עביר ווייס.}}, פון די גרינדער פון [[שיכון ויז'ניץ]] אין [[בני ברק]]; רבי יעקב בן ציון רוטנער (נפטר כ' אדר א' תשנ"ב), רב פון [[חליסה]] געגנט אין [[חיפה]].


== דרויסנדע לינקס ==
==דרויסנדיגע לינקס==
* {{אייוועלט|הרה"צ המקובל ר' אהרן מרדכי רוטנער זצ"ל - כ"ט תמוז תשפ"ג|63846}}
*{{אייוועלט|הרה"צ המקובל ר' אהרן מרדכי רוטנער זצ"ל - כ"ט תמוז תשפ"ג|63846}}
* [https://www.bechatzros.com/blog/tags/הגה-צ-ר-אהרן-מרדכי-רוטנער ביאגראפיע און בילדער פון רבי אהר מרדכי] אויף "בחצרות הקודש" זייטל
*[https://www.bechatzros.com/blog/tags/הגה-צ-ר-אהרן-מרדכי-רוטנער ביאגראפיע און בילדער פון רבי אהר מרדכי] אויף "בחצרות הקודש" זייטל
{{כל רגע||היסטוריה בירושלים: המשב"ק הישיש הצביע|50727|9.4.2019}}
*{{כל רגע||היסטוריה בירושלים: המשב"ק הישיש הצביע|50727|9.4.2019}}


==הערות שוליים==
==הערות שוליים==
שורה 72: שורה 72:


{{DEFAULTSORT:רוטנער, אהרן מרדכי}}
{{DEFAULTSORT:רוטנער, אהרן מרדכי}}
[[קאַטעגאָריע:רבני בעלז]]
[[קאַטעגאָריע:בעלזער רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:תלמידי רבי יוסף צבי דושינסקי]]
[[קאַטעגאָריע:תלמידי רבי יוסף צבי דושינסקי]]
[[קאַטעגאָריע:ניצולי השואה]]
[[קאַטעגאָריע:ניצולי השואה]]